Richter Apartmanı

Türkiye’de kiralık ev arayan yurttaşın önceliği artık yalnızca fiyat. Bugüne dek bina yaşı, depreme dayanıklılık gibi güvenlik kriterleri gözetilirken, bu durum son bir yılda yüzde 100’ü aşan konut kiraları nedeniyle değişti. Yurttaş, şimdi karar verirken sadece bütçesine bakıyor.

Kiraya çalışmak: Emlak arama motoru Emlakjet’in verilerine göre, Türkiye’de ortalama kira 3 bin 100 lira. İstanbul’da ise fiyatlar ülke genelinin iki katına çıktı. Kentte kiralar ortalama 6 bin 500 lirayı buluyor. Yurttaşlar, gelirlerinin yüzde 61’ini kiraya ayırıyor. Kiraların bütçe içindeki payının da yükseldiği görünüyor. Kişi başı yıllık gelirin asgari ücretteki zam kadar arttığı varsayıldığında yurttaşların gelirinin yüzde 61’i kiraya gidiyor.

Fiyatlar neden artıyor?: Uzmanlar, kente dönüşün de fiyatlardaki ani artışları tetiklediğini düşünüyor. Pandemi, yurttaşların memleketlerine dönmelerine ve mevcut konutlarında kapanmalarına neden olmuştu. Bugün ise bir yandan yeni konut sayısı azalırken, mevcut fiyatlar da yükselişe geçti. Ayrıca, inşaat maliyetlerindeki artış da orta gelire hitap eden konut üretimi talebini karşılayamıyor. Yabancıların, Türkiye’de sınırlama olmaksızın konut satın alması da bir başka sorun.

Artış sürecek: İstanbul özelinde ise kiralık ve satılık konut arayanların sayısı oldukça fazla. Yurttaşların yüzde 70’i kiralık, yüzde 30’u da satılık konut arıyor. Fiyatlardaki artışın ise önümüzdeki 1-2 yılda da sürmesi bekleniyor. Türkiye’de il bazında bin lira altında kiralık konut bulunan şehir sayısı 16. Bu şehirler arasında Adıyaman, Erzurum, Siirt, Kastamonu ve Iğdır var. İlk çeyrekte, kiralık konut metrekare birim fiyatlarında en çok artış yüzde 40 ile Konya'da yaşandı. Konya’yı yüzde 33 ile İstanbul, Nevşehir ve Yalova izliyor.

‘Gelirsiz yurttaş’: ’Konut krizi kapıda’ diyen iktisat profesörü Veysel Ulusoy, en büyük sorunun ‘gelirsizlik’ olduğunu söylüyor. Asgari ücrete yakın kazanılan maaşlar, ailelerde bir kişinin sadece ev kirasına çalışması ve de inşaat maliyetlerindeki artışın konut üretimi talebini karşılayamaması krizin nedenlerinden birkaçı.

Kapak fotoğrafı: Zayn Shah / Unsplash