Sayı: 59 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.350 kelime)

'Kanun Hükmü': Sansür vs. örgütlenme

Hazırlayan: Gülşah Görücü

60. Antalya Altın Portakal Film Festivali, sansür iddiaları nedeniyle, hafta boyunca ülke gündeminden düşmedi. Uygulanan kültür politikalarınca sansür ve denetimin sınırının kaygan olduğu uygulamalara aşinayken bu kez başka türden bir çatışmaya tanıklık ediyoruz. Yönetmenliğini Nejla Demirci'nin yaptığı ve ihraç edilen iki kamu çalışanının mücadelesini konu alan ‘Kanun Hükmü’ belgeselinin, filmdeki kişilerden birinin hakkında dava açıldığı iddiası nedeniyle 60. Antalya Altın Portakal Film Festivali Ulusal Belgesel Film Yarışması seçkisinden çıkarılması ile başlayan kriz büyüyerek devam ediyor. Sansür, sanatsal ifade özgürlüğü, kapsayıcılık, örgütlenme ve dayanışma gündemleriyle festival, henüz başlamadan kendi gündemini yaratmış oldu.

Hızır idi, Yunus idi!

Her şey, festival direktörü Ahmet Boyacıoğlu’nun, KHK’lı bir öğretmen ve KHK’lı bir doktorun hikâyesini izleyeceğimiz belgeselin, ulusal belgesel film kategorisinden çıkardıklarını duyurması ile başladı. Bunun üzerine, sorumluluğun Altın Portakal Film Festivali’ne ait olduğu fikrinde birleşen ve sansüre tepki gösteren 20 jüri üyesi ve Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması, Ulusal Belgesel Film Yarışması ve Ulusal Kısa Metraj Film Yarışması’nda yer alan filmlerin yönetmen ve yapımcıları, film yeniden seçkiye alınana kadar festivalden çekildiklerini duyurdu. Festivalden çekilen sinema emekçilerinin ve Özgür Sanat Derneği’nin ifade özgürlüğünü destekleme yönündeki eleştirileri ve çağrılarına cevaben ‘Kanun Hükmü’, Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin programına yeniden dahil edildi. Belgeselin festival programına yeniden alınması kararının ardından ise bu kez, Kültür ve Turizm Bakanlığı festivalden çekildiğini duyurdu. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı, yayınladığı Kamuoyu Duyurusu’nda, Türkiye’nin kültürel ve sanatsal değerlerinin korunması, geliştirilmesi ve güçlendirilmesi konusundaki kararlılığını dile getirdi ve ekledi: “Böylesine önemli bir festivalde sanatın gücünün kullanılarak mağduriyet bahanesiyle FETÖ terör örgütü propagandası yapma ihtimalinin bulunması son derece üzüntü vericidir. Bakanlığımız, milletimizin 15 Temmuz’da verdiği kahramanca mücadeleyi itibarsızlaştırmaya, sanatı provokasyon aracı olarak kullanmaya yönelik hiçbir çabanın içinde olmayacaktır. Bu nedenle Antalya Altın Portakal Film Festivali’nden çekildiğimizi duyuruyoruz.” 

Keyfî sansüre karşı, örgütlü mücadele

Kriz bitti derken, kendini yeniden hatırlattı. Henüz dün sabah yarışma seçkisine geri alınan belgesel, seçkiden yeniden çıkarıldı. Festivalin Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması Jüri Başkanı Demet Akbağ, görevinden ayrıldığını duyurdu. Belgeselin festivale alınması nedeniyle hakkında soruşturma başlatıldığını duyuran Festival Yönetmeni Ahmet Boyacıoğlu'nun 'festivalin birlik ve bütünlüğünü gözettiklerini, ancak durumun yönetilemez hâle geldiğini ifade ettiği' açıklamasına tepkiler büyüyor. Filmin yayınlanmasını takiben ‘FETÖ terör örgütüyle ilgili propagandanın teşvik edilebileceği’ yönünde duyulan endişeler bir taraftan, bu kararın hükümete karşı olduğu düşünülen herkesi hedef alan daha geniş bir baskı mekanizması olduğu eleştirileri diğer taraftan, sansür gündeminin sosyal medyaya da taşması ile Antalya Altın Portakal Film Festivali tüm bu olup bitenin gölgesinde bu sene 60. yaşını kutluyor.

60. Antalya Altın Portakal Film Festivali bu yıl 7-14 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek. Festival tarihi yaklaşırken gündemin nereye evrileceği meçhul. Ancak tüm olup biteni takip ederken şunun hakkını teslim etmek gerekiyor: Sansür ve denetimin doğru ayrıştırıldığı, örgütlenmenin mümkün olduğu ümidini yeşerten festivaller sanata hayat, insana umut veriyor.

bugünkü destekçimiz

İstanbul’da geçmişin coşkusu: Vintage Festival 7-8 Ekim’de Kadıköy’de!

İBB Kültür AŞ tarafından düzenlenecek Vintage Festival, geçmişin ruhunu canlandırmak ve unutulmaz anıları yeniden yaşamak isteyen İstanbulluları 7-8 Ekim’de Festival Park Kadıköy’de bir araya getirecek.

Nostalji rüzgarları estirecek unutulmaz konserlerde, dönemin ikonik şarkılarını hatırlatacak sürpriz sanatçılar sahne alacak ve dans severler için 50’lerden başlayarak dönemin eğlenceli dans figürlerinin sergilendiği pistler oluşturulacak. Ayrıca, Vinyl plak koleksiyonlarından nadir kitaplara, antika eşyalardan yeme içme alanlarına kadar geniş bir yelpazede sunulan festival, İstanbul’un tadını çıkarmak isteyenlere ideal bir fırsat sunuyor.

Festival kapsamında; Snap!, Nostaljik Türkçe Pop konsepti ile Burak Kut, Yonca Evcimik, Çelik ve Mansur Ark, Erkin Koray anısına düzenlenen özel projesi ile Hey! Douglas, Ft. Ogün Sanlısoy, Murat Ertel, Ahmet Güvenç ve Deniz Tekin sahneye çıkacak. Şatellites, Elektro Hafız, Oldies but Goldies By Babylon, Nasip Kısmet sahne alacak diğer isimler.

Geçmişin coşkusunu doyasıya yaşamak isteyenler için sürpriz ödüllü kostüm yarışması düzenlenecek ve 1970 öncesi klasik model arabaların önünde nostaljik fotoğraflar çekme fırsatı da sunulacak.

Sahafların da yer alacağı festival kapsamında İstanbul Kitapçısı şubelerinde geçerli, çeşitli indirim kampanyaları devam ediyor. Buna göre 25 Eylül-1 Ekim’de sinema kitaplarında, 2-8 Ekim’de ise Türk ve Dünya Klasiklerinde yüzde 25 indirim uygulanacak.

Gün boyu sürecek festivalde eski İstanbul’un canlı ve eğlenceli atmosferini yeniden yakalamak isteyenler için biletleri Biletix’te satışa sunuluyor.

haber turu 

Anadolu’yu bir hediyelik eşya dükkânı olarak gören zihniyetin son yansıması olan Antwerpli turist Kim Mergits’in, akvaryumuna dekorasyon olarak düşünüp Türkiye’deki plajlardan ve sokaklardan aldığını söylediğini ‘taşlarla’ başı fena hâlde belada. Taşlar, Mergits’in Antalya Havalimanı’ndan Türkiye’den çıkış yapacağı esnada bavulunda fark edildi ve Mergits gözaltına alındı. Kültür ve Turizm Müdürlüğü uzmanlarınca, üç taştan ikisinin mermer ‘zemin kaplama parçası’, üzerinde iki stilize rozet bulunan üçüncü taşın ise ‘mimari dekorasyon parçası’ olduğu tespit edildi. Taşların ayan beyan arkeolojik buluntu olduğu kesinleştikten sonra Mergits, kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunun 68. maddesi kapsamında ağır para cezası veya hapis cezasıyla karşı karşıya. Türkiye, Mergits’i arkeolojik eserleri çalmakla suçluyor. 

Libya’daki sel, Derna yakınlarındaki Antik Yunan kentinde unutulmuş yapıları ortaya çıkardı. Antik Cyrene kentindeki hasarı değerlendirmek ve tarihî kalıntıları kurtarmak için gelen Libyalı yetkililer, yüzyıllar boyunca toprak ve enkaz katmanları altında saklı kalan yapılara rastladı. Omar Al-Mukhtar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Dr. Ahmed Issa, yeni ortaya çıkan bu arkeolojik kalıntıların sınıflandırılması ve bölgenin restorasyonuna yönelik bir plan geliştirilmesi için uzmanlardan oluşan ulusal bir komitenin oluşturulması gerektiğini söylüyor.

Türkiye Fenomenoloji Topluluğu, fenomenoloji alanındaki araştırmaları teşvik etmek, çeşitli fenomenoloji akımlarının Türkiye’deki gelişimine yardımcı olmak ve fenomenolojiyle ilgili kişilerin düzenli olarak etkileşimde bulunabilecekleri bir birliktelik yaratma amacıyla kuruldu. 

• Topluluğun kuruluşu için Sanem Yazıcıoğlu’nun teklifiyle Emre Şan, Diler Tarhan, Eylem Hacımuratoğlu, Kadir Filiz bir araya geldi; ilk resmî toplantısını ‘100. Yılında Türkiye’de Felsefe Kongresi’nde gerçekleştirdi.

Fotoğraf: Wikimedia

Güneştekin Vakfı’nın İstanbul, Urla ve Batman projelerinden haber almayı beklerken, Ahmet Güneştekin ‘Sanat dünyasına ufuk açması dileği’ni de yanına aldı ve vakıf, Venedik'in tarihî simgelerinden biri, önemli bir Rönesans yapısı Palazzo Gradenigo’yu aldığını duyurdu. Müstakil bir Venedik yapısı olan 600 yaşındaki Palazzo, bundan böyle ‘Güneştekin Art Refinery’ olarak hizmet verecek; Türkiye adına dünyaya sesimizi sanatla duyurmak için Güneştekin Vakfı'nın desteklediği genç sanatçılara sergi ve tanıtım imkânı da sağlanacak. 

Gazeteci ve yazar, Türkiye basın tarihinin en önemli isimlerinden, hocaların hocası Hıfzı Topuz, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 100 yaşında hayatını kaybetti. 100 yıllık ömrüne, biyografiden gezi yazılarına, romanlardan sözlüklere sayısız eser sığdıran Topuz’un cenazesi, Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde düzenlenen törenin ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedildi. 

İstanbul Modern Müzesi, açıldığından bu yana haftada bir gün ücretsiz olan halk günü uygulamasını, yeni düzenleme ile saat 10.00-14.00 olarak kısıtladı. İstanbul Modern Müzesi’nin ücretsiz halk gününü ücretsiz ziyaret saatlerine hiçbir gerekçe sunmadan indirgeyerek, halkın maddi sosyal durumunu gözetmeksizin kültürel yaşama katılma hakkına müdahale eden keyfî bir karara imza atması sanat eleştirmenlerinin gündeminde. Bahse konu kısıtlamanın kaldırılıp müzenin uygun göreceği ‘tüm gün için halka ücretsiz olarak kapılarını açmasını’ talep eden kampanya görünür olmaya başladı.

nerede ne var? 

Cannes Film Festivali’nde Merve Dizdar’a ‘En İyi Kadın Oyuncu’ ödülünü kazandıran Nuri Bilge Ceylan’ın yeni filmi ‘Kuru Otlar Üstüne’ sinemalarda.

33. Akbank Caz Festivali devam ediyor. Festival, konser programı yanında, müzik dışı söyleşi programıyla da mutlu ediyor. ‘Türkiye Caz Ağı Paneli: Müzik Yoluyla Mekânı Kavramak’, 30 Eylül 16.00’da Yeldeğirmeni Sanat Merkezi’nde. 

‘Ben Çoktan Gidersin Sanmıştım’ korku üzerine bir oyun. Yaşam ile ölüm arasında kısa bir an ve sahnede Hakan Kurtaş.

Kapılarını barınakta yaşamak zorunda kalan hayvanlarla dayanışmak için düzenlenen ‘KüçükÇiftlik Bark’, 1 Ekim’de KüçükÇiftlik Park’ta.

Hira Tekindor’un yazdığı; Selin Şekerci, Uğur Uzunel ve Ulvi Kahyaoğlu’nun oynadığı Sığınak, Ekim 2023 temsil tarihlerini açıkladı.

“Knidos hasattan sonraki bir tarlaya benzer: Eşsiz sanat ürünlerini görmek için Avrupa müzelerini gezmekten başka çare yoktur.”

                                                   Azra Erhat, Mavi Yolculuk

John Oliver, dünyanın en prestijli müzelerinin nasıl aktif bir suç mahalli olduğunu anlatırken haksız değil. Anadolu’yu bir hediyelik eşya dükkânı olarak gören zihniyet tarih boyunca Anadolu’yu yerinden söküp götürmeye yeltenmiş ve yapmış da. “19. yüzyılda, Mısır Valisi Mehmet Ali, Kahire’deki sarayını Knidos’tan götürdüğü gemiler dolusu mermerle yaptırmış. Birkaç yıl sonra Newton adlı bir İngiliz konsolosu, Tekirburnu’ndan limana düşüp gömülen 11 tonluk mermer aslanı denizden çıkarmış ve haftalar süren bir çabadan sonra bir İngiliz harp gemisine yükleyip British Museum’a aktarmış.” Bu sadece Azra Erhat'ın bahtsız dediği Aphrodite şehri Knidos’un hikâyesi ve onun zamanından bir kesit. Anadolu topraklarından yüzyıllar boyunca nelerin nasıl taşındığı; buna rağmen hâlâ taşınabilecek bir şeylerin olması bile kendi başına muazzam bir gerçeklik. Antwerpli turist Kim Mergits’in, akvaryumuna dekorasyon olarak düşünüp aldığı taşlar da bu gerçekliğe dahil. 

Evet, John Oliver haksız değil; ancak biz de bugün bu coğrafyada yaşayan insanlar olarak sorumsuzuz. Batı uygarlığının kaynağı Anadolu’dadır sevgili okurlar. İnsana insanı anlatacak en benzersiz ve değerli kalıntıların üzerinde yaşadığımızın önce bizim farkında olmamız, millî eğitim müfredatlarına geri sokmamız ve bilimle desteklememiz gerekiyor. Önce bizim sahiplenmemiz gerekiyor ki, yeltenemesin bile Mergits o üç taşı yerden kaldırmaya. Sevgiyle kalın.

kapsül kültür öneriyor

Fotoğraf: Depo Photos

Tuncel Kurtiz aramızdan ayrılalı 10 yıl geçti. Bu 10 yılda Türkiye’de çok şey değişti, ancak onun kadar yürekten “Gören, okuyan ve ezberleyen” gelmedi. Tuncel Kurtiz, Ferhan Şensoy’un Şarabi/Feranabi şiirini okuyor; biz onu sevgi, saygı, büyük özlem ve hürmetle anıyoruz.

David Harvey, ‘Anti-Capitalist Chronicles’ podcast kayıtlarına devam ediyor. 

Geçmişi ODTÜ Caz Günleri’ne uzanan Caz Derneği 1996 yılından bu yana festivalleri kapsamında gerçekleşen 900 etkinlikten seçtiği konser kayıtlarını dinlenmeye açtı. 

Martin Scorsese, 80 yaşında, kim olduğunu bulma peşinde; çizgi roman filmlerine karşı ve bizim de ‘karşı koymamızı’ talep ediyor. 

Mevsiminde yiyeceksin: Mürdüm eriği. Vücudumuz bizim tapınağımız ise, mürdüm eriğini de bağışıklık sistemimizi koruyan şövalyemiz gibi düşünebiliriz. Peki, bir sonbahar şövalyesi olarak C vitamini kaynağı mürdüm eriği sadece komposto için midir? Ya da reçel? Marmelat? Ağzının tadını bilenlere bu haftanın önerisi, bir İngiliz tadı: Mürdüm Eriği Likörü. Evde yapması kolay, içmesi zevkli, denenmiş ve onaylanmış bu reçete ile ‘üzerinde Güneş batmayan uygarlık’! Hemen! Şimdi! Eviniz konforunda! 

Onun hayat hikâyesi, caz müziğin 20. yüzyılın ortalarına kadar uzanan hikâyesinin ta kendisi: Miles Davis’i 32. ölüm yıldönümünde anlamak için üç albüm.

Geçmişten günümüze, farklı müzik türleriyle Türkiye müzik mozaiğinin kalelerinden Coşkun Plak ve arşivi.