Sayı: 68 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (1.150 kelime)

Hasat 2023: Bu yıl neler dinledik?

Hazırlayan: Gülşah Görücü

Müzikseverlerin tüm yıl boyunca beklediği an sonunda geldi çattı. Dinleyicilerle müzik zevkleri ve trendler hakkında fikir veren ve kişisel retrospektifimize katkı payı tartışılmaz listeleri paylaşılmaya başlandı. Apple Music Replay 2023’ü ve Spotify Wrapped'i yayınladı. 

‘En çok dinlenenler’ listeleri, müzik tercihlerimiz, kolektif zevklerimiz ve eğilimlerimiz hakkında bize yıllık bir döküm yapmakla kalmıyor; hem küresel toplumun hem de farklı coğrafyaların kültürel bir yansıması olarak hizmet ediyor. 

Kültür ve sanat ‘en’leri yıldan yıla önemli ölçüde farklılık gösterebiliyor; trendler hayatın akışında zamanla, kendiliğinden gelişen gündemlerle ve birtakım pazarlama uygulamalarıyla değişebiliyor. Kültür, sanat ve eğlence sektöründe cinsiyet eşitliği lensiyle 2023 yılına baktığımızda kadın sanatçı, yapımcı ve yönetmenlerin bu sene önemli ilerlemeler kaydettiği, daha görünür olduğu ve katkılarından dolayı takdir ve ödüller aldığı yıllardan birini yaşadık bu yıl.

Son zamanlarda kültür ve sanat da dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde cinsiyet eşitliği ve ‘çeşitliliğe’ olan ilginin artması ve zamanın ruhunun bu sene ‘kadınların bu alanlardaki başarılarını öne çıkarmak ve kutlamak’tan yana olması bunun hem sebebi hem de sonucu. Yani bu sene hem tavuk yumurtadan çıkıyor hem de yumurta tavuktan çıkıyor. 

2023’ün küresel enleri  

Dünya çapında, Spotify’da 1.6 milyardan fazla dinlenmeye ulaşarak ‘En çok dinlenen şarkı’nın Miley Cyrus'un ‘Flowers’ı olması âdeta bu gerçekliğin fon müziği. Cyrus’un da söylediği gibi: “Kendime çiçek alabilirim, adımı kuma yazabilirim, saatlerce kendi kendime konuşabilirim, kendimle dans edebilirim ve kendi elimi tutabilirim. Evet, kendimi senin sevebileceğinden daha iyi sevebilirim.”

Cyrus'u ‘Kill Bill’ ile SZA ve ‘As It Was’ ile Harry Styles takip ediyor. 

Apple Music ise, Wallen'in ‘Last Night’ şarkısının 2023'te küresel şarkı listesinde zirveye çıktığını duyurdu. ‘Last night’ 16 hafta boyunca Billboard Hot 100'ün zirvesinde kalmış ve Luis Fonsi’nin ‘Despacito’suna meydan okumuştu. 

Dünya çapında 600 milyona yaklaşan kullanıcı sayısıyla Spotify, kişiselleştirilmiş trendlerin yanı sıra yılın en popüler sanatçıları, şarkıları, albümleri ve podcastleri listelerini de paylaştı. Bu yıl Taylor Swift’i, 26.1 milyardan fazla dünya çapında dinlenme ile dünya çapında en çok dinlenen sanatçı olarak zirvede görüyoruz. Yıllardır liste başını tutan Drake, Ed Sheeran, Post Malone, Bad Bunny gibi erkek sanatçıları yerinden eden dinlenme sayısıyla Swift, 2024’te de bu başarısını sürdürecek gibi görünüyor. Aylık en çok dinleyiciye sahip sanatçılar listesinde Swift'i, Bad Bunny, The Weeknd, Drake ve Peso Pluma takip ediyor.

Spotify tarihinde aylık 100 milyon dinleyiciyi aşan ilk sanatçılar olarak Taylor Swift ve Drake müzik tarihinde yeni bir eşik belirlemişe benziyor. Dünya çapında en çok dinlenmeye sahip albümler ise geçen sene de olduğu gibi Bad Bunny'nin ‘Un Verano Sin Ti’, Swift’in ‘Midnights’ ve SZA’nın ‘SOS’ albümleri oldu. En çok dinleyiciyle buluşan üç podcast ise sırasıyla, ‘The Joe Rogan Experience’, ‘Call Her Daddy’ ve ‘Huberman Lab’ oldu.

Memleketimden Dinleme Manzaraları

Memleketin kolektif müzik zevki haritasına baktığımızda bu yıl Spotify’da, Türkiye genelinde en çok dinlenen sanatçı olarak Semicenk'i görüyoruz. Semicenk ‘En çok dinlenen sanatçı’ olmaktan daha fazlasıyla karşımıza çıkıyor, zira 2023’te ‘En çok dinlenen şarkılar’ listesine de dört şarkısıyla birden giriyor. Semicenk’i, geçen yılın en çok dinleneni UZI takip ediyor. Sezen Aksu, Motive ve Lvbel C5 ise bu sene memlekette en çok dinlenen isimlerden oluyor. 

Icardi ve Simge. (Fotoğraf: Galatasaray)

Simge'nin 2018’de yayınladığı bir Onur Özdemir şahanesi olan ‘Aşkın Olayım’, bu yıl ‘Türkiye’de en çok dinlenen şarkılar’ listesinin zirvesine oturuyor. Simge bile verdiği konserlerde neredeyse altı sene evvel yayınladığı ‘Aşkın Olayım’ın etki gücünden etkilenip gözyaşlarını tutamazken bu sene Galatasaray’ın şampiyonluk kutlamasında Mauro Icardi performansıyla şarkının yine ve yeniden parlaması, Simge ve Onur Özdemir'in başarısını bir kez daha perçinliyor.

Semicenk ve Reynmen'in şarkısı ‘Yana Yana’ ikinci sıraya otururken onu sırasıyla Lvbel C5 ve Güneş şarkısı ‘NKBİ X YAPAMAM – Remix’, ‘AFFETMEM’ ile BLOK3 ve ‘Pişman Değilim’ yine Semicenk ve Doğu Swag takip ediyor. Motive'den ‘ROMANTİK’ ‘En çok dinlenen albümler’ listesinde başı çekerken Sezen Aksu şaşırtmıyor, 2017’den bu yana olduğu gibi yine, bu senenin de ‘En çok dinlenen kadın sanatçı’sı oluyor.  Mabel Matiz, Güneş ve Melike Şahin listelerde dinlenme sayılarıyla göze çarpan diğer isimler. 

Hatırlatma servisi

Dinleme servislerinin ışıltılı sunumları ve sanatçıların devasa dinlenme oranlarının büyüsüne kapılmadan bağımsız sanatçılar ve telif ödemeleriyle alakalı bir not eklemekte fayda var. Küresel ve lokal listelere girmek ve yılın en çok dinlenenlerinden biri olmak için ‘milyonlarca dinlenme almanın’ en büyük ‘lazım’lardan biri olduğu bu sistemde bağımsız sanatçılar hâliyle yine listelerin dışında kalıyor. 

Business Insider'a göre sanatçılar yayın başına yaklaşık 0.003 ila 0.005 dolar kazanıyor, ancak örneğin Spotify'ın kendisi yayın başına ödeme yapmıyor. Bunun yerine, belirli bir hak sahibi tarafından sahip olunan veya kontrol edilen müziğin kaç kez yayınlandığının toplanıp her ay pazardaki toplam akış sayısına bölünmesiyle belirlenen bir rakam olan ‘yayın paylaşımı başına’ ödeme yapıyor.

bugünkü destekçimiz

7 bölümlük orijinal dizi ‘A Murder At The End Of The World' sadece Disney+’ta

Fragmanı yayınlandığı andan itibaren büyük merak uyandıran ‘A Murder at the End of the World’ sadece Disney+’ta diziseverlerle buluştu. 7 bölümden oluşan ve şu ana kadar 4 bölümü yayınlanan orijinal dizi, fantastik-gizem türünde ödüllü ve çok beğenilen dizi ‘The OA’in arkasındaki ekibin imzasını taşıyor. ‘A Murder at the End of the World’, Darby Hart (Emma Corrin) adındaki Z kuşağı amatör dedektif ve teknoloji meraklısı genç bir kadını merkezine alıyor. Darby ve diğer sekiz misafir, gizemli milyarder Andy Ronson (Clive Owen) tarafından İzlanda'da gözlerden uzak ve ihtişamlı bir yerdeki inzivaya katılmaya davet edilince işte işlerin seyri orada değişmeye başlar. Diğer konuklardan birinin ölü bulunması bu inzivayı kabusa çevirecektir. Darby, katilin başka birini öldürmesinden önce, birbirleriyle çatışan çıkarlar karmaşasında kendini bulur ve bunun bir cinayet olduğunu kanıtlamak için tüm becerilerini kullanmak zorunda kalır.

Corrin ile Owen’a Harris Dickinson, Brit Marling, Alice Braga, Joan Chen, Raúl Esparza, Jermaine Fowler, Ryan J. Haddad, Pegah Ferydoni, Javed Khan, Louis Cancelmi, Edoardo Ballerini, Britian Seibert, Christopher Gurr, Kellan Tetlow, Daniel Olson ve Neal Huff’ın eşlik ettiği ‘A Murder at the End of the World’ün yaratıcı koltuğunda ise ‘The OA’yi de yaratan Marling ile birlikte Zal Batmanglij oturuyor. Çekimleri İzlanda’nın büyüleyici coğrafyasında ve New Jersey ile Utah’da gerçekleşen orijinal dizi 'A Murder At The End Of The World' her Salı günü izleyicilerle buluşmaya devam edecek.

haber turu

Fotoğraf: Euronews

Yakın zamanda keşfedilen 600 yıllık ‘Donatello Madonna’ kabartması, Floransa’da keşfedildiği caddeden müzeye taşındı. Eser artık Bargello Müzesi’nde, başlangıçta asılı olduğu binanın sahipleri ise eserin bir kopyasını yaptırdı.

Tarihçi, yazar ve akademisyen Prof. Dr. Zafer Toprak’ın 60 bin eserlik arşivi, eşi Binnaz Toprak ve kızı tarafından İBB’ye bağışlandı. ‘Zafer Toprak Kütüphanesi ve Cumhuriyet Tarihi Araştırma Merkezi’nin tamamlanmasının ardından Toprak’ın arşivi Metrohan’da sergilenmeye başlayacak.

Metallica, Suudi Arabistan’da sahne alacak ilk ABD’li heavy metal grubu olarak tarihe geçecek. 2019’daki açılışından bu yana bölgede türünün en büyük etkinliklerinden biri olan üç günlük Soundstorm Festivali’nin açılışını yapacak olan Metallica'nın performansı 14 Aralık 2023’te Riyad'da gerçekleşecek.

Hozat Belediyesi ve Kalan Müzik’in katkılarıyla hayata geçirilen Hasan Saltık Kültür Merkezi Hozat’ta açıldı.

nerede ne var?

Fotoğraf: Krek

Krek’in sahneye koyduğu ilk günden bu yana kapalı gişe oynayan nadidesi ‘Dünyada Karşılaşmış Gibi’ 6 ve 7 Aralık’ta Volkswagen Arena’da.

Shakespeare’in ‘Titus Andronicus’undan uyarlanan Titus Kompleks, 1 ve 2 Aralık’ta DasDas’ta.

‘Bu Ne Biçim Mozart?’ Anlatımlı Çocuk Tiyatrosu, 4 yaş üstü çocukları Mozart’ın renkli dünyasına davet ediyor. Etkinlik 2 Aralık Cumartesi, CSO ADA Ankara’da. 

‘Aşkı Bulacaksın-Şevval Sam Senfonik’ konseri, İbrahim Yazıcı şefliğindeki Pera Senfoni Orkestrası ile 5 Aralık’ta Zorlu PSM’de.

kapsül kültür öneriyor

Mevsiminde yiyeceksin: Tere. Anavatanı Asya, ülkemizde, ‘kerdeme’ ve ‘cırcır’ olarak da anılıyor. Yabani olarak da bulunuyor ancak semt pazarlarında ve market raflarında bahçe ve bostanlarda yetişene erişebiliyoruz daha çok. Ülkemizin her yerinde yetiştiriliyor ancak Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde ticari boyutlarda üretimi yoğun. Yapraklarının baharatlı tadını kahvaltıda ya da salatalarımızda kullanmaya teşneyiz. Erguvani renkte çiçeklerinden çay yapmak da bir alternatif, tohumlarından baharat da. Tere, kalsiyum ve demir açısından zengin; kaşıntılı deri hastalıklarına ve üst solunum yolu hastalıkları kaynaklı öksürüğe iyi geliyor. 

Olkan Özyurt’tan bir Melih Cevdet Anday anması: ‘Bir şair ağzını ne zaman bozar?’

Ülkemizin en önemli astronomlarından, gökbilim ve astrofizik alanında önemli çalışmalara imza atan Prof. Dr. Osman Demircan’ı kaybettik. Onu ülkemiz astronomisine yaptığın katkılarla hatırlayacağız.

Melikşah Altuntaş’tan dinliyoruz: Britney Spears’in yeni kitabı ‘THE WOMAN IN ME’

‘Altı kaval üstü şeşhane’ deyiminin hikâyesini Etimoloji ekibi anlatıyor. Deyimin içinde geçeni ‘Şişhane’ zannedenler şaşkın.

Efsaneler ölmez, yalnızca boyut değiştirir. ‘The Pogues’la, ‘The Popes’la Kelt punk’ına ruhunu üfleyen Shane MacGowan’ı unutmayacağız.

Paste Magazine seçkisi: ‘2023’ün en iyi 50 albümü’

The New York Times Book Review ekibi yılın öne çıkan kurgu ve kurgu dışı 10 kitabını seçti. 

Mehmet Aslan, Türkiye’nin ilk kadın oyun yazarı Fatma Nudiye Yalçı’yı anlatıyor.