Sayı: 77 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.454 kelime)

Yasakların gölgesinde: Üzülecek Ma-Ma-Martılar

Hazırlayan: Gülşah Görücü

2022’den bu yana bazı grupların ‘bazı hassasiyetlerinin’ tetiklendiği gerekçesiyle ‘seri iletilen şikâyet ve talepler’ yoluyla, ‘birer başarı olarak üstlendiği’ konser, festival ve etkinlik yasakları sürerken Türkiye’de dar alanda kısa paslaşmalarla kültür, sanat ve eğlence etkinliklerine katılmaya devam eden gençler için oyun alanı iyice daraldı. 

Bir yasaklar retrospektifi

Akıllara zarar bir pazarlama aktivasyonuyla Martı da, bu dar alanların günün birinde daha da darlaşmasına hizmet edebilecek etkinlik fikri Martı Gençlik Festivali’ni 28 Ocak Pazar günü Ora Arena’da gerçekleştirdi. Ancak haber bu değil. Haber bu festivalin ‘gençlik festivali’ olarak duyurulmasında, haber bu festivalin Martı uygulamasını indirip profil oluşturan herkese ücretsiz gerçekleşmesinde ve haber maalesef festivale katılanlara özel ‘500 lira Martı kuponu’, ‘5 iPhone’ ve ‘10 Martı Scooter Hediye’ vaadinde. 

Fotoğraf: Martı

Bunun neden haber olduğunu anlatabilmek için de zaman makinasında biraz geriye sarmamız gerekiyor. Gelin şimdi kültür, sanat ve eğlencenin dar alanlarına sıkıştığımız hikâyemizin başına, 2012’ye dönelim.

Efes Pilsen sponsorluğunda 2002’den beri düzenlenen, Türkiye’nin en yenilikçi festivali ‘Efes Pilsen One Love Festivali’, 14-15 Temmuz 2012’de Santral İstanbul’da gerçekleşecekti. Haliç’in kıyısında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde okurken, bir gün dersten çıktığımızda Otto’da Miles Kane konserine denk gelip içki içtiğimiz ve dans ettiğimiz dönemlerdi. 

Daha mutluyduk, çünkü alanlarımız genişti, özgürlüğümüz görece genişti. Türkiye, belki başka umutları taşıyan, yine belki hüzünlü ama umudu ölmemiş gençlerin memleketiydi. 

Fotoğraflar: One Love Festival

Festival kapılarını açmadan biraz önce yaşananlar sadece İstanbul’un ya da festival katılımcılarının değil, Türkiye’nin gündemi oldu. Eyüp’ün o dönemki belediye başkanı İsmail Kavuncu’nun neredeyse sözcüsü olduğu grup, “Eyüp’te bira festivali istemiyoruz!” temalı bir kampanya başlatınca Efes Pilsen’in adı festivalden çıkarıldı ve festivale içki yasağı getirildi.

Bu yaşananlar, ilerleyen senelerde ‘hayat tarzına müdahale’ tartışmalarında bir eşik olacaktı. Şimdi kaç eşiği aştık geriye baktığımızda, bunun esas cevabını ancak iptal edilen sayısız festival, endüstri çalışanı ve müziksever verebilir. Mart 2020’de başlayan pandemi ise, yetmezmiş gibi tüm eşiklerin üzerine bir de tüy dikti. Gençlik yıllarını ve üniversite hayatını pandemi döneminde geçirenler ise en şanssızlarımız oldu. Müzik yasaklarının yayılımı pandeminin yayılımını yendi. Hatırlatmakta fayda var, gece canlı müzik yasağı kaldırıldığında takvimler Haziran 2023’ü gösteriyordu.

9 Temmuz 2023’te TÜGVA, MÜSİAD, ÖNDER, İlim Yayma Cemiyeti, İHH ve Anadolu Gençlik Derneği’nin aralarında bulunduğu 26 dernekten oluşan Balıkesir Sivil Toplum Platformu, Balıkesir başta olmak üzere tüm Türkiye’de festivallerin yasaklanmasını bile talep etti. 

Hiç yaşamamışız gibi olacak sonunda 

Bugün Türkiye’de merkezî ve yerel yönetimlerce konser, etkinlik ve festivalleri keyfî gerekçelere dayanarak yasaklamak olağan bir hâl almış durumda. Onun haricinde de işte uygulama indirme karşılığı kazandığımız ücretsiz girişlerimiz olan kuponlu ‘gençlik festivallerimiz’ var şehirlerimizde. Beyoğlu Şehbender Sokak’ta, “Her şey burada başlar” diyerek Babylon’a adımını atıp The National dinleyen bir nesle itinayla kıyıldı. 

Galiba “Bıçakla öldürdüler, çabuk soğuduk” ve Oscar Wilde haklı. Eylemsizliğimiz katılaştı, katı olan her şey çoktan buharlaştı ve bu çok kötü.

haber turu 

Fotoğraf: Gazete Oksijen

‘Edebiyatımızın duygulu ve güçlü kalemi’ Mario Levi’yi kaybettik. 'İstanbul Bir Masaldı', 'Bir Şehre Gidememek' ve 'Lunapark Kapandı' gibi kitapların usta yazarı Levi, 66 yaşında hayata gözlerini yumdu. Verdiği ‘Yazı Yaratımı’ dersleriyle, paylaştığı atölyelerle yazı yazmaya gönül vermiş edebiyat meraklılarına yıllar boyunca el vermiş iletişim üstadı Mario Levi’nin edebiyata kattığı sonsuz değer, yıllar boyunca 'Haldun Taner Öykü Ödülü' ve 'Yunus Nadi Roman Ödülü' gibi pek çok önemli ödül ile taçlandırıldı. 

• Levi, Açık Radyo’da verdiği son söyleşide, memleketin köprüden önce son çıkış planını şöyle kurgulamıştı: “Ben tüm ülkenin bir terapiye ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Terapi süreci çok basittir. Birileri öz benliği sarsıldığı için terapiye gider ve belirli bir tırnak içinde ‘haklılıkla’ gider. Birtakım gerçeklere inanmaktadır. Fakat birdenbire, terapi süreci içinde görür ki; hiç de hatırladığı gibi değildir gerçek. Bununla yüzleştiği an ağlamaya başlar. Biz ağlamıyoruz ki. Biz ağlamıyoruz, biz yüzleşmiyoruz. Benim sürekli anlatmaya çalıştığım, işte bu.” Öyle deme, baksana ağladık işte Mario! Sen gidince ağladık.

Türkiye güncel sanat alanına katkıları saymakla bitmeyecek sanatçı ve akademisyen Gülçin Aksoy’u erken kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. Aksoy, 1993’ten beri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Resim Bölümü’nde öğretim üyeliği yapıyor ve ‘Halı Atölyesi’ni yürütüyordu. Gülçin Aksoy’a, Merdiven Art Space’te gerçekleşen ‘Şefkat Nişanı’ sergisinin küratör metniyle veda ediyoruz. Erol Eskici’nin de söylediği gibi: “Benzeri gelmez, hakkı da ödenmez. Minnetle…”

Taylor Swift'in ‘müstehcen’ görüntülerinin X’te dolaşıma girmesiyle işler karıştı ve X çareyi, ‘Taylor Swift aramalarını geçici olarak engellemekte’ buldu. Olay hakkında yayınlanan raporda, kaynağının bir Telegram grubu olduğu bildirilen bu görsellerin, OpenAI’ın DALL-E 3 görsel modelini kullanan Microsoft Designer yardımıyla üretildiği iddia ediliyor. Microsoft resmî olarak bu iddiayı destekleyecek hiçbir kanıt bulamadığını söylüyor ancak Microsoft Designer'ın güvenlik korkulukları olay sonrası güncellendi bile.

Tartışma ve iptal haberleriyle, kara bulutların üzerini kapladığı, dünyanın tartışmasız en önemli sanat sergisi olan Venedik Bienali’nde ağırlanacak sanatçılar duyuruldu. Bienalin 2022 edisyonunda 213 sanatçı bulunuyordu. Bu sayının artması nereden bakarsak bakalım heyecan verici; çünkü sanatçı yelpazesi bu sene çeşitlilikten beslenerek artıyor ve çoğalıyor olacak. 60. edisyon için belirlenen 331 isim arasında Beatriz Cortez, Olga De Amaral, Simone Forti, Samia Halaby, Lauren Halsey, Bouchra Khalili, Teresa Margolles, Ahmed Morsi, Kay WalkingStick ve WangShui gibi son zamanların ses getiren çağdaş sanatçıları dikkat çekiyor. Yeni nesil çağdaş sanatçıların yanı sıra Pacita Abad, Etel Adnan, Huguette Caland, María Izquierdo, Wifredo Lam, Judith Lauand, Tina Modotti, Tomie Ohtake, Jewad Selim ve Frida Kahlo gibi eserleriyle tarihe adını altın harflerle yazdırmış sanatçıların eserleri de görülebilecek.

Haziran 2023'te, serginin küratörü ve Museu de Arte de São Paulo'nun da sanat yönetmeni olan ve çığır açıcı sergi girişimi ‘Histórias’ ile tanınan Adriano Pedrosa, bienalin adını Palermo merkezli Fransız sanatçı kolektifi Claire Fontaine'in çeşitli dillerdeki neon çalışmalarından alan ‘Stranieri Ovunque–Yabancılar Her Yerde’ başlığından alacağını duyurmuştu.

Günümüzün en ünlü küratörlerinden biri olan Adriano Pedrosa’nın kürasyonunu emanet aldığı 60. Venedik Bienali, 20 Nisan'dan 24 Kasım'a kadar sürecek. Venedik Bienali, 2021'den bu yana tüm faaliyetlerini çevresel sürdürülebilirliğin ilkeleri ışığında yeniden değerlendirmeye yönelik bir plan başlatmıştı. 2024 yılı için hedef, bienal kapsamında yapılacak etkinlikler için 2023 yılında alınan ‘karbon nötrlüğü’ sertifikası başarısının kapsamını genişletmek olacak. 

İKSV’nin ‘Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi’ raporu yayımlandı. Doç. Dr. Ulaş Bayraktar tarafından kaleme alınan rapor, Türkiye’de birbirinden çok farklı aktörleri ve profilleri içinde barındıran kültür ekosisteminin genel bir resmini çizmeyi amaçlıyor. Raporun, yerel yönetimler ve sivil kültür kuruluşları arasında güçlü bir diyalog ve işbirliği zemini oluşturması, bu sayede yerel kültür politikalarının uzun vadeli bir perspektifle ortaklaşa kurgulanmasını mümkün kılacak bir tartışmayı başlatması hedefleniyor.

nerede ne var?

Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles

Chantal Akerman Retrospektifi, Sinematek/Sinema Evi’nde. 30 Ocak’ta başlayan ve 7 Nisan’a kadar gösterimleri devam edecek bu seçki Chantal Akerman'ın Türkiye'de bugüne dek yapılmış en kapsamlı retrospektifi olarak izleyicisiyle buluşuyor. 

Zorlu PSM bu akşam, Alman tekno ikilisi Schwefelgelb’i ağırlıyor.  

Sevginin ve barışın temsilcisi Bob Marley’in 79. doğum gününü, her sene olduğu gibi 3 Şubat'ta Babylon’da hep beraber kutluyoruz!

Yarıyıl tatili etkinlikleri devam ediyor. ‘Çocuklar için Müzikli Masallar’ atölyesi, 4 Şubat Pazar günü 4-8 yaş arası çocukları Müze Gazhane’ye bekliyor.

Arkan Çinetçi’nin mekan sahipliği yaptığı ‘Arkanaki ile REBETİKO’, keyifli sohbet ve Ege’ye kaldıracağımız müzik dinletisi ile ikinci buluşmasına bekliyor! ‘Arkanaki ile REBETİKO’ 16 Şubat’ta gatherin.life online’da, şimdiden yerinizi ayırtmakta fayda var. 

Modern resmin şahsına münhasır isimlerinden, ‘müziğin matematiğe, resmin de geometriye dayandığını’ söyleyen Hamit Görele'nin ‘Retrospektif’ sergisi, İş Sanat Kibele Sanat Galerisi’nde 1 Nisan’a kadar ücretsiz izlenebilir.

Serhat Teoman ve Buğra Gülsoy performansıyla ‘Cırcır Böcekleri İtler ve Biz’ 8 Şubat akşamı İzmir Bostanlı Suat Taşer Salonu’nda.

Osman Dinç, ‘Göz Kuşak’ı Altında’ ile Pi Artworks İstanbul’da. Dinç’in eserleri, Minimalizm ve Arte Povera’nın kesişim noktasında yer alıyor. Sergi, 3 Şubat-23 Mart tarihleri arasında ziyaret edilebilir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler Yüksek Lisans programı öğrencileri, 25-26 Mayıs 2024 tarihlerinde ‘Toplumsal Cinsiyetin Gündelik Yansımaları’ başlığıyla bir konferans düzenliyor. Konferansa katılımcı veya dinleyici olarak katılmak mümkün. Katılımcı olmak isteyenler için bildiri özeti son tarihi 1 Nisan 2024.

Şahika Tekand’ın yazıp yönettiği, cahilleşmiş çağdaş insanın trajikomik öyküsünü konu alan ‘On Adımda Unutmak’ 4 Şubat’ta DasDas’ta.

Kaçırmadınız: FLEABAG 7 Şubat’ta Başka Çarşamba’da; İzmir, Ankara ve İstanbul Başka Sinema salonlarında beyaz perdede olacak. 

Memleket meselelerinin, sarhoşların ve delilerin Blues halini anlatan Emre Nalbantoğlu, 8 Şubat’ta Ankara IF Performance Hall Tunus’ta.

kapsül kültür öneriyor

İllüstrasyon: Vardal Caniş

Vardal Caniş, ‘Adanın Köpkeleri’ fanzinini paylaştı. 

Mine Kırıkkanat’ın Elif Şafak’a açtığı intihal davasını kazanması haberi pek çok tartışma yarattı. Hocaların hocası ve medya duayeni Haluk Şahin “Sapla samanı birbirinden ayıralım” diyor ve ekliyor: “Hangi değerler? Edebi mi, insani mi?”

Radyo ODTÜ 29 yaşına bastı. 31 Ocak 1995’te yayın hayatına başlayan Radyo ODTÜ, yeni yaşını ‘103’ten 1’e 29 Yılın En İyi’leri listesiyle kutluyor.

Bir tarih ve tekerrür hikâyesi ya da kaderin cilvesi: ‘Ayasofya’nın dili olsa…’

Bob Marley 79 yaşında! Prof. Dr. Michael Kuyucu, ‘Müzik Yolculuğu’ podcast dizisinin bu bölümünde, Marley'in ölmeden önce oğluna söylediği son sözü anlatıyor.

'Müslüm Baba' İzmir Kordon’da.

‘Arınma Gecesi 5’te, Aytuğ Akdoğan, Alper Hasanoğlu, Bager Akbay; Freud, Adam Phillips, Wittgenstein ile hesaplaşıyor. 

Lana Del Rey ‘Born To Die’ ile hayatımıza gireli 12 yıl geçti.

Abdi İpekçi gazeteciliğe 19 yaşında başlamış ve henüz 25 yaşındayken Milliyet gazetesinin genel yayın yönetmeni koltuğuna oturmuştu. 1 Şubat 1979’da evine dönerken arabasının içinde kurşunlanarak öldürüldüğünde ise 50 yaşındaydı. Yenilikçi ve özgün içerik anlayışıyla Milliyet Sanat’ı düzenli yayımlamaya başlayarak Türkiye’de gazeteciliğe yeni bir anlam kazandıran Abdi İpekçi’yi özlemle anıyoruz.