Sayı: 97 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.621 kelime)

Assos yangını: Taşlar, tanrıçalar ve başka şeyler

Hazırlayan: Gülşah Görücü

Çanakkale Ayvacık’ta çıkan yangın kısa sürede kontrol altına alınsa da rüzgârın etkisiyle hızla ilerleyerek Assos Antik Kenti'ne ulaştı. Antik kente çıkan yoldaki dağdaki taşları traşlayanlar yetmezmiş gibi, şimdi bir de kapkara bir toprağa büründü güzel Assos. Antik kent, inceleme için 30 Haziran’a kadar ziyarete kapatıldı.

Asırlardır ‘Efsunu Kendinden’

Fotoğraflar: NTV

Assos Antik kenti tarihinin M.Ö 6. yüzyıla kadar uzandığını biliyoruz. Sönmüş bir volkanik tepe üzerine, andezit kayalıkları arasına ve denizden 236 metre yüksekliğe kurulan kent, zamanında yüzünü Lesvos’a dönmüş ve deniz kıyısına yerleşmiş olsa da, bir zaman sonra Osmanlı egemenliğinin başlamasıyla yerleşim ters istikamette gelişme göstermiş ve Kuzey Ege’nin en güzel köylerinden biri olan Behramkale köyü ortaya çıkmış. 

Assos'un etrafını saran andezit taşı, zamanında kentin inşasında kullanılmış. Andezit, zor işlenen ama çok dayanıklı bir taştır; öyle ki eskiler onun için “İnsan yiyen taş” derlermiş. Bu taştan yapılan lahitler zamanında Assos’tan ihraç edilirmiş. Tapınağın kutsal odasında bulunan tanrıça heykeli 1800'lü yıllarda Amerikalılar tarafından götürülmüş. Assos'ta ilk arkeolojik kazı 1881-1883 yıllarında Amerikalı bir arkeoloji grubu tarafından yapılmış. Sütunların üzerlerindeki frizlerin bir kısmı Boston Müzesi, Louvre Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde saklanıyor. O frizler, şimdilerde gurbetlik çektiği topraklarda bize Herakles ile ilgili bir hikâye anlatıyor.

Kentin en yüksek noktasında konumlanan Athena Tapınağı ve güney yamacında Lesvos’a karşı kurulmuş Amfi Tiyatro, Assos deyince ilk akla gelen yerlerden. Arkaik çağın Anadolu'daki ilk yansıması olan ve tek dor düzenindeki tapınak, hâlâ büyüleyici havasını koruyor. Eğer başına kötü bir şey gelmezse binlerce yıl sonra da koruyacak. Amfi Tiyatro ise doğal bir kaya oyuğuna yapılmış. Tahmini 2 bin 500 kişilik olan tiyatro sonraki yıllarda taş ocağı olarak kullanılmış. Bir kısmı zamanında gerçekleşen büyük bir depremin ardından yıkılmış. Kalan kısmı ise günümüzde hâlâ çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmaya devam ediyor. 

Yaşadığımız büyük Anadolu depremleriyle yakın zamanda bir kez daha tecrübe ettiğimiz gibi, ülkemizde tarih, kültür ve doğa kaynaklarının çok önemli bir kısmı yok olma riski altında ve olası afetlere karşı korunmasızlar. 

Afet sonrası koruma ve iyileştirilmeler için etkin uygulanabilir politikalar oluşturulması, buna yeterli kaynak ayrılması ve alanında deneyimli uzmanların görev başında olması bu alanların geleceğe taşınmasında büyük rol oynuyor. Son zamanlarda yaşadığımız felaketler, almamız gereken tedbirler konusunda hep geç kaldığımızı gösteriyor. 

haber turu

Fotoğraf: sendika.org

Kazım Koyuncu veda edeli 19 yıl oldu. Nerede ve hangi kimlikte doğacağımız elimizde değildi ama insan olmak elimizdeydi; bize hep hatırlattı bunu sözleriyle, şarkılarıyla: “Karşı evde doğsam Hıristiyan olacaktım, arka evde bir Ermeni olarak doğacaktım, sağ yanımızdaki evlerden birinde dünyaya gelsem Alevi olacaktım, küçücük bir evde Laz olarak can buldum, işte böyle güzel bir memleketin evlatlarıyız biz, kalp kalbe, el ele yaşıyoruz, kardeşiz biz”. 33 yaşındaydı hayatını kaybettiğinde. Onu şarkılarıyla hatırlayalım, anısına saygıyla…

Bayram tatili süresince ülkemizin millî parklarını 5 milyon 338 bin 557 kişi ziyaret etti. En fazla rağbet gören millî parklar, Ayvalık Adaları Tabiat Parkı, Beydağları Sahil Millî Parkı ve Marmaris Millî Parkı oldu. Türkiye genelinde 49 millî park, 265 tabiat parkı, 31 tabiatı koruma alanı, 110 tabiat anıtı, 85 yaban hayatı geliştirme sahası, 14 ramsar alanı, 108 sulak alan olmak üzere toplam 662 korunan alan bulunuyor. 

Literary Arts, Ursula Le Guin’in ailesinin, yazarların kullanımı için evlerini bir ‘yazarlık rezidansı’ olarak bağışlama planlarını duyurdu. Literary Arts ile aile arasındaki görüşmeler 2017 yılında başlamıştı. Ev ve rezidansla ilgili planlar, Le Guin'in 2018 yılındaki ölümünden önce dile getirdiği dilek ve niyetleri yansıtıyordu. Rezidans, yazarlara günlük hayatın alışılmış taleplerinden uzak, yazmaları için zaman ve mekân sağlayacak. Yazarlar ve edebiyat profesyonellerinden oluşan bir danışma kurulu, evi kullanacak yazarları seçecek. Le Guin’in çeşitli geçmişlere sahip yazarlara fırsat verme arzusunu onurlandıracak şekilde, rezidanslar çeşitli uzunluklarda olacak ve bir maaş içerecek.

Taylor Swift, ‘Eras Turnesi’nin ilk ayağında Londra’yı salladı. Turne ağustos ayında Londra’yı tekrar ziyaret edecek. Greater London Authority verilerine göre 640 bin müzikseverin biletli olarak katılacağı etkinlik serisi popüler kültür ajandasını dolduradursun, Foo Fighters vokali Dave Grohl’un turneye ‘Errors Tour (Hatalar Turu)’ adını vermesi, hatta biraz daha acımasız olup ‘birkaç fazla Era ve birkaç fazla kahrolası hata’dan bahsetmesi ve “Biz gerçekten canlı çalıyoruz” diye de eklemesi, Swift’in kalbini kırmışa benziyor. Swift, Wembley'deki son performansında Grohl’un ima ettiği konuya değindi ve 4 saate yakın süren performansın ardından grubunun ‘çok daha fazla’ takdiri hak ettiğini söyledi.

Fotoğraf: Caner Cangül

Müzeden camiye dönüştürülen Kariye’yi gezerken artık elimizin altında büyük bir yardımcımız var. Mozaiklerdeki hikâyeler ayrıştırıldı, planlar hazırlandı ve de çizelgeye yerleştirildi. İlk aşamada 68 mozaik ve 32 fresk sahne plana yerleştirilmiş durumda, dahası zamanla gelecek. 150’nin üzerinde fotoğrafla desteklenen metinlerle birlikte mekânı gezerken anlamak ve öğrenmek artık daha kolay. 

İngiliz Posta İdaresi, İngiltere’nin Cornwall bölgesindeki bir kasabanın sakinlerinden martılar adına özür diledi. Mektupta, çalışanların güvenliğine yüksek öncelik verildiği; o yüzden martıların, yavrularını agresif bir şekilde korumayı bırakana kadar bölgeye mektupların ulaşmasında sorunların yaşanabileceği belirtiliyor. 

Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü, 2024 Dijital Haber Raporu’nu yayınladı. Rapora göre haberleri takip etmeyenlerin sayısı artıyor. Rapora göre dünyada 10 kişiden 4’ü artık ne haber dinliyor ne de izliyor. Gerekçeleri ise oldukça anlaşılır: Haberler depresif, acımasız ve sıkıcı. 

‘Guguklu arılar’, Böcek Fotoğrafları Yarışması’nın bu seneki kazananı oldu. İnsan gözlerimizle ve hislerimizle, omurgasız bir hayvanı dinlenirken bulmak zordur. Luke Chambers’ın fotoğrafında bir otun üzerinde uyuyan iki guguklu arı görülüyor.

Queen’in müzik kataloğu, bir dizi diğer hakla birlikte Sony Music tarafından yaklaşık 1.27 milyar dolarlık bir anlaşmayla satın alınıyor. Katalog, dünyanın rock müzik külliyatının en değerli koleksiyonlarından biri ve dolayısıyla bir plak şirketi için Queen bir para basma makinasından başka bir şey değil.

nerede ne var?

Fotoğraf: Birgün

‘Adalar’da Caz’ devam ediyor. Prens Adaları’nın yanı sıra Kadıköy, Kabataş ve Bostancı’daki Adalar vapur iskelelerinde gerçekleşen konserler ile çocuklar ve yetişkinlere yönelik atölye çalışmaları da bulunuyor. Festival 30 Haziran’a kadar devam ediyor ve İstanbul’un kıyıları cazın usta isimlerini ağırlıyor.  

İstanbullu profesyonel ve amatör Ermeni fotoğrafçıları buluşturmak amacıyla kurulan ‘Bolis Lusadu Fotoğraf Kolektifi’ tarafından hazırlanan ‘Usta Ellerin Sihri’ sergisi 13 Temmuz’a kadar Depo İstanbul’da ziyaret edilebilir. 

Pera Film, bireysel kimliklerin önemini ve normların dışında yaşamanın zenginliğini vurgulayan ‘hiçbir şeyden korkmuyorum’ isimli ‘Onur Ayı’ programıyla ikonikleşmiş iki kült film ‘Priscilla Çöller Kraliçesi’ ve ‘Hedwig ve Kızgın Çıkıntısı’nı izleyiciyle buluşturuyor. Bugün başlayan gösterimler 10 Temmuz’a kadar devam edecek. 

‘PSM Loves2Dance Festival’ ilk edisyonuyla 29 Haziran’da Zorlu PSM’de. Pantha Du Prince, Christian Löffler, Natascha Polké ve elektronik müziğin parlayan isimlerinin sahne alacağı festivalin kürasyonu leziz. Biletler burada. 

PİLOT Galeri, 13 sanatçının ‘Beden Fragmanları’ isimli grup sergisine ev sahipliği yapıyor. 13 Temmuz’a kadar devam edecek olan sergide yer alan sanatçılar; ‘öteki’, kadın, queer kimliklerini sahiplenirken, benliğin sabit olmadığı, aksine sürekli bir akış hâlinde olan karmaşık bir ilişkiler ağı olduğu ihtimalini izleyiciye sunuyor.  

Loreena McKennitt, 30 Haziran’da İzmir Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu’nda.

‘Gezgin Salon Festivali’ şehre geri dönüyor. Travis, Parcels, La Femme ve Miles Kane’i Parkorman’da müzikseverlerle buluşturuyor. 29-30 Haziran’da gerçekleşecek festivalin alternatif sahnesi ise TuzBiber stand-uplarını ağırlayacak. 

Fotoğraf: Akbank Sanat

25 Mart- 4 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilen, farklı renk, coğrafya, kültür ve düşünceleri buluşturan ‘20. Akbank Kısa Film Festivali’nin ulusal yarışma seçkisinde yer alan filmler, kaçıranlar için 2 Temmuz’da bir kez daha Akbank Sanat’ta.

Macaristan’ın ünlü isimleri, bu isimlerin yadigârları ve onlardan ilham alanlar, ‘Hungarikonlar Sergisi’nde buluşuyor. Daha önce Macar Olimpiyat Komitesi Fair Play Diploması ve Macar Brands Ödülü’ne layık görülen sergi, gazeteci, yazar ve sanat koleksiyoneri Tamás Kárpáti’nin kişisel koleksiyonundaki eserlere yer veriyor.

Akademisyenler Aslı Odman ve Bülent Şık, Salt Beyoğlu’nda devam eden ‘Havaya Dair’ sergisi kapsamında bir araya geliyor. 29 Haziran Cumartesi günü gerçekleşecek etkinlik, Aslı Odman’ın ‘Havaya Karışan Yavaş Suçlar’ sunumuyla başlayacak ve Bülent Şık’ın ‘Çevre Kirliliği, Çocuklar ve Yavaş Şiddet’ sunumuyla devam edecek. Program herkesin katılımına açık ve ücretsiz.

‘Live From Fest İstanbul’, Maceo Plex, Oscar and the Wolf, Soft Analog, Skapova ve dahasıyla 28-29 Haziran’da İstanbul Maximum Uniq Açık Hava’da.

BAYETAV Sanat, başta İzmir olmak üzere Türkiye genelindeki çalışmaların farklı disiplinlerden gelen üretimlerle buluşturulduğu bir kültürel buluşma alanı. 22 Eylül’e kadar devam edecek olan ‘Mahsul Vakaları’ sergisi, Anadolu’nun Akdeniz kıyılarındaki kırsal modernleşme sürecinin çevresel, kültürel ve toplumsal mahsullerini araştıran ‘Mahsul Projesi’nin bir uzantısı olarak sanatseverlerle buluşuyor.

“Hiçbir şey ummuyorum. 

Hiçbir şeyden korkmuyorum.

Özgürüm.”

                                                                     Zorba/Nikos Kazancakis

Kazancakis, Nobel Ödülü'nü Albert Camus’ya 1 oy farkla kaptırdığı kitabı ‘Zorba’da dünyayı bugünkü durumuna getiren şeylerin vebalini ‘yarım işler, yarım konuşmalar, yarım günahlar, yarım iyilikler’e yüklüyor. Ben o vebalden hepimizi kurtarmak ve güzel gönlünüzü hoş tutmanız için görevlendirildim bu hafta sevgili okurlar. Nitekim bazı işler yarına bırakılmak içindir, bazı konuşmalar da.

Yarım kalan günahları, bir zaman sonra bütününe eren sevdalar kurtaracaktır ve hiçbir iyilik yarım bırakılmış sayılmaz gök kubbenin altında. Güneş, Ay ve yıldızlar zamanı gelince dolduracaktır bıraktıkları boşlukları. Yitirdiğimiz şey yitirdiğimizdir, her boşluk bir gün tamamına ermek içindir ve sihir hiçbir şey ummamaktadır. Hayat, korkularına göğsünü gerenlerin, kendini bulmaya cesaret edenlerin ve özgür hissedenlerin oyun alanıdır. Sevgiyle kalın…

kapsül kültür öneriyor

Ara Güler'in kadrajından Halikarnas balıkçısı.

Türk Masal Külliyatı’nı toplayan Masal Haritası yayında. Neresinden bakarsan müthiş emek, güzel iş… 

Duman, 11 yıl aradan sonra yayınlayacakları albümden iki şarkı ‘Nerde Benim Kafam’ ve ‘Kufi’ ile karşımızda. Haber müjdeli, şarkılar nefis, albümün çıkacağı günü bekleyen bizler için adeta durdu zaman. 

Meraklısına: İzlanda Büyücülük ve Cadılık Müzesi’nden bazı notlar. 

Oslo Turizm Ofisi’nin yeni reklamı, ne eksik ne fazla Oslo’yu anlatıyor ve soruyor: Oslo gerçekten bir şehir midir? Nordik mizahıyla bir küçük de İstanbul’a dokunduruyor. 

Şair İsmet Özel, Türk edebiyatının seçkin şiirlerini bir zamanlar ‘Şiir Türkün İklimi’ programında ağırlıyordu. 

Deep Purple, ‘=1 More Time’ dünya turnesi kapsamında verdiği İstanbul konserinde Mozart’ın Türk Marşı ve İstiklal Marşı'nı çaldı.

Burak Delier’in yazısı: ‘Sanat, kültür, politika ve dahasını içeren bir Venedik günlüğü’

Behçet Çelik’ten bir Alice Munro portresi: “Hissettiği şey ağırlığı olmayan bir şefkatti, neredeyse bir kahkaha.”

‘Bir Çevirmenin İngilizce Notları’ podcasti bölümü: “Ortalama bir Türk niye İngiliz’den daha çok past perfect, daha az present perfect kullanır? Niye farkında olmadan sık sık pasif cümleler kurarız?” 

Sedat Anar’ın şarkısı: 'Şanlıurfa Blues' 

Gani Met’in ardından Bilge Taş kaleme aldı: ‘Gani Met’e ya da usta beni döndürsene!’

Komedyen Bianca Cristovao’nun gösterisinden kesit: “Aşk bir yolunu buluyor... Özellikle de vizenin süresi dolduğunda.”

Popüler kültür fenomeni vampirlerin tarihini kaleme aldığı ‘Osmanlı Vampirleri’nin yazarı Salim Fikret Kırgi’nin ilk romanı ‘Seyrüsefer: Bir Medyumun Kişisel Tarihi’ İletişim Yayınları’ndan çıktı.