Sayı: 109 - Ortalama okuma süresi: 3 dakika (643 kelime)

Empresyonizmin 150. yılı

Hazırlayan: Eylül Naz Baklacı

Sanat eleştirmeni Louis Leroy, 1874 yılında Le Charivari gazetesine yazdığı sergi eleştirisinde ilk kez ‘empresyonizm’ kavramını kullandı. Fransız ressam Claude Monet’nin 1872 tarihli ‘Impression, Soleil Levant’ (İzlenim, Gün Doğumu) eserinden hareketle ‘İzlenimler’ adını verdiği bu serginin üzerinden 150 yıl geçti. Amsterdam’da bulunan Van Gogh Müzesi bu yıl akımın en ünlü isimleri Claude Monet, Edgar Degas, Camille Pissarro, Auguste Rodin ve daha birçok sanatçının eserleriyle, empresyonizmin 150. yılını kutluyor. 

‘Vive l'impressionnisme!’ (Yaşa empresyonizm) isimli sergi, Hollanda’da müzelerde ve özel koleksiyonlarında bulunan empresyonist tablolar, heykeller, gravürler ve taslakları içerirken bu eserlerin Hollanda’ya gelmesinde -aralarında ressam Vincent Van Gogh’un kardeşi Theo’nun da bulunduğu- öncü isimleri ve empresyonizmin ülkenin kültürüne etkilerini de gözler önüne seriyor. Benzer bir sergi, geçtiğimiz Mart-Temmuz ayları arasında Paris’teki Orsay Müzesi’nde de sanatseverlerle buluşmuştu. 

Fotoğraf: Michael Floor

19. yüzyılın önemli sanat akımlarından empresyonizm, özellikle resim sanatında ışık ve rengin akış içinde oluşuyla, görüntünün ressam ve seyircideki etkisine odaklanıyor. Hızlı fırça darbeleri, bulanık manzaralar, detaysız figürler ve değişimi merkeze alan görüntülerle  dönemin eleştirmenleri tarafından ‘biçimsiz ve kaba’ bulunuyor. Doğanın ve gördüklerimizin sürekli bir değişim içinde olduğunu ifade etmek isteyen empresyonist sanatçılar, Fransa’da dönemin en önemli sanat otoritesi olan devlet destekli Güzel Sanatlar Akademisi ve yıllık sergisi ‘Salon d’Art’ın katı ve geleneksel sanat kurallarının, somut figürler, stüdyoda çizilen portreler ve yumuşak geçişlerin karşısına, açık havada çizdikleri ‘bitmemiş’ eserlerini koyuyorlar. Bu eserler, yıllık ‘Salon’ sergisine alınmadığından ‘Salon des Refusés’ (Reddedilenler Salonu) başlığıyla ünlü Fransız fotoğrafçı Nadar’ın stüdyosunda gösteriliyor. Empresyonizmin doğduğu 1874 tarihli bu sergide ‘Adsız Sanatçılar Birliği’ adıyla Claude Monet, Pierre Auguste Renoir, Edgar Degas, Paul Cézanne, Camille Pissarro, Alfred Sisley ve Berthe Morisot gibi isimlerin 200’e yakın eseri bulunuyor. 

4 bin kişinin ziyaret ettiği sergiyi gezen sanat eleştirmeni Louis Leroy, Monet’nin ‘İzlenim, Gün Doğumu’ tablosunu şu sözlerle alaya alıyor: “İzlenim, bundan emindim. Kendi kendime, etkilendiğime göre, [tablonun] içinde bir izlenim olması gerektiğini söylüyordum... Ve ne özgürlük, ne fırça kolaylığı! İlkel bir duvar kağıdı, bu deniz manzarasından daha bitmiş bir şeydir". Onun kötüleme amaçlı kullandığı bu ‘izlenim’ sözcüğü, empresyonizm akımına adını veriyor. Fransa-Prusya Savaşı sonrası dönemde gelişen empresyonizm, ayrıca, değişen toplumsal ve politik koşullara da bir tepki niteliğinde. 

‘İzlenim, Gün Doğumu’ 

Claude Monet’nin ‘İzlenim, Gün Doğumu’ tablosu, Monet’nin büyüdüğü yer olan Le Havre’de limanda sisli bir gün doğumu manzarasını betimliyor. 1872 yılında dönemin sanat merkezi Paris’i bırakıp Le Havre’i ziyaret eden Monet, burada günün farklı zamanlarında geçen altı adet liman manzarası resmediyor. Bu altı tablo, görsel bir betimlemeden sanatçının duygusal tepkileri ve gördüğü manzaraya dair izlenimlerini aktarırken, bazıları bu tabloları ‘yeniden doğan Fransa’nın gücü ve güzelliğine bir övgü’ olarak yorumluyor. Fransa’daki Marmottan Monet Müzesi’nde sergilenen tablo, 16 Ocak tarihine kadar ABD’nin Washington kentinde bulunan Ulusal Sanat Galerisi’nde görülebilir. 

bugünkü destekçimiz

Ters Yüz 2: Rekorlarla Dolu Bir Geri Dönüş

Disney ve Pixar’ın sevilen animasyon serisi Ters Yüz’ün merakla beklenen devam filmi Ters Yüz 2, 2024 yılının Haziran ayında vizyona girdikten sonra hem gişe rakamları hem de eleştirmenlerden aldığı olumlu yorumlarla yılın en dikkat çeken yapımlarından biri oldu.

Filmin Konusu ve Yeni Duygular

Film, Riley’nin gençlik dönemine geçiş yaparken zihnindeki duygu merkezinde yaşanan yeni gelişmeleri konu alıyor. İlk filmde tanıdığımız Mutluluk, Üzüntü, Öfke, Korku ve Tiksinti gibi temel duygulara bu kez Kaygı, Kıskançlık, Bıkkınlık ve Utanç gibi yeni duygular ekleniyor. Riley’nin ergenlik döneminde yaşadığı iniş çıkışlar, duygusal zekâ ve insan psikolojisine dair çarpıcı bir hikaye ile seyirciye sunuluyor.

Seslendirme Kadrosu ve Yaratıcı Ekip

Türkçe dublajda, ilk filmde Üzüntü’ye sesiyle hayat veren Gupse Özay, dokuz yıl aradan sonra yeniden bu karakteri seslendiriyor. Filmin yeni duygularından Kaygı’ya ise Aslı İnandık sesiyle hayat veriyor. Seslendirme yönetmenliğini Oğuz Özoğul’un yaptığı filmin yönetmen koltuğunda ise Kelsey Mann oturuyor. Yapımcılığını Mark Nielsen’ın üstlendiği ‘Ters Yüz 2’nin senaryosu ise Meg LeFauve’un imzasını taşıyor.

Rekorlarla Gelen Başarı

Ters Yüz 2, sadece 19 günde 1 milyar dolar gişe hasılatını aşarak animasyon tarihinde bu başarıyı en hızlı yakalayan yapım oldu. Tüm zamanların en yüksek hasılat yapan animasyon filmi unvanını kazanan film, Türkiye’de 2.5 milyon kişi ile tüm zamanların en fazla izlenen yabancı animasyon filmi olurken globalde ise, Disney+’ta yayınlandığı ilk 5 günde 30 milyondan fazla kullanıcı tarafından izlenerek platformun 2024’te en fazla izlenen filmi oldu. Ayrıca, dünya çapında Rotten Tomatoes’da izleyici skoruyla %96 gibi etkileyici bir başarıya ulaştı​.

Animasyonda Duygusal Zirve

Disney ve Pixar, Ters Yüz 2 ile animasyonun sınırlarını bir kez daha zorladı ve sinema tarihinde özel bir yer edinmeyi başardı. Bu yapım, izleyicilere unutulmaz bir sinema deneyimi sunarken, animasyonun insan ruhuna dokunan evrensel gücünü de bir kez daha gözler önüne seriyor.

Ters Yüz 2, Altın Küre Ödülleri'nde iki dalda adaylık elde ederek büyük bir başarıya daha imza attı. Film, En İyi Animasyon Filmi kategorisinde ve Andrea Datzman'ın imzasını taşıyan müzikleriyle En İyi Orijinal Film Müziği kategorisinde aday gösterildi. Bu başarı, filmin hem hikayesi hem de prodüksiyonundaki yüksek kaliteyi bir kez daha vurguluyor. Pixar ve Disney iş birliğiyle hazırlanan yapım, duygusal derinliği ve yaratıcı anlatımıyla hem eleştirmenlerden hem de izleyicilerden büyük övgü aldı.

Andrea Datzman’ın müzikleriyle farklı bir renk kattığı ve animasyon sinemasının kült filmleri arasına adını yazdıran ‘Ters Yüz’ün devam filmi ‘Ters Yüz 2’, şimdi Disney+’ta!

nerede ne var?

Fotoğraf: İKSV

‘Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü’ ve ‘İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu’ ile desteklenen Fiziksel Tiyatro Araştırmaları oyunu ‘Haberci’, 15 Aralık’ta Alan Kadıköy’de, 25 Aralık’ta Fişekhane’de izlenebilir.

İş Sanat’ın ‘Bir Koleksiyoner Hikâyesi: Taviloğlu Koleksiyonu’ sergisini görmek için son günler.

Babylon’un sevilen etkinliği ‘Balkan Wedding Party’, 14 Aralık akşamı progresif düğün müziklerini dans pistiyle buluşturacak.

Aslı İçözü ve Şerif Erol’un başrollerini paylaştığı, Ayşe Draz’ın yönetmen koltuğunda olduğu ‘Yarın Belki De’nin açık provası 14 Aralık’ta Beykoz Kundura’da izlenebilir.

21. Akbank Kısa Film Festivali’nin Yarışma Bölümü, Akbank Kısa Film Forum ve Genç Bakışlar bölümleri için başvurular 27 Aralık 2024 tarihine kadar devam ediyor.

‘14. Hangi İnsan Hakları? Film Festivali’, ‘Hayvan Hakları’ temasıyla 14-18 Aralık tarihlerinde İstanbul ve Diyarbakır’da eşzamanlı olarak gerçekleşecek. Programda ‘Türkiye’de Hayvan Hakları – Katliam Yasasına Karşı Birlikte Mücadele’ başlığında bir forum olacak. 

Kadıköy Yeldeğirmeni Sanat’ta klasik müzik ve caz konserleri yılbaşı öncesinde de devam ediyor.

kapsül kültür öneriyor

Fotoğraf: bantmag

Duman’ın yeni albümü: ‘Kufi’

1915 tarihli ‘Alice in Wonderland’ filminden görüntüler. 

Pera Film’in seçkisi: ‘10 filmlik Alternatif Yılbaşı İzleme Listesi’

Sanatçı Thomas Deininger, farklı objeleri bir araya getirerek optik illüzyonlar oluşturuyor.

Video: Sesin rengi nedir? Soyut resmin öncüsü Kandinsky’nin eserlerinin müzikle ilişkisi. 

Aeon makalesi: ‘Why Main Character Syndrome Is Philosophically Dangerous’