Hazırlayan: Aslı Uluşahin

26. İstanbul Tiyatro Festivali, 25 Ekim - 26 Kasım tarihleri arasında perde açacak. İKSV tarafından düzenlenen festival bu sene Işıl Kasapoğlu küratörlüğünde hazırlandı. Bugüne kadar sayısız oyun sahneleyen, tiyatro toplulukları kuran Işıl Kasapoğlu, festival seçkisinin nasıl oluşturulduğunu Kapsül Kültür’e anlattı.

Seyircilere davet

Festivalin bu yılki sloganı ‘Tiyatro Yerli Yerinde’. Salgın boyunca tiyatrolar hem dünyada hem Türkiye’de büyük zorluklar yaşadı. Şimdi de ekonomik güçlüklere karşı ayakta durmaya çalışıyorlar. Işıl Kasapoğlu, bu sloganı seçmelerinin iki sebebi olduğunu söylüyor:

"İlk sebep dört duvar arasında geçirdiğimiz pandeminin ardından tiyatronun ait olduğu yere yani gerçekten salona, sahneye, ‘yerine’ dönmüş olması. İkinci sebep ise bu sözün programdaki yerli yapımların gücünü vurgulaması. Pandemi sürecinde dört duvar arasında geçirdiğimiz karantina günleri, sanatın kıymetini herkese bir kez daha hatırlattı. Müzik, sinema, tiyatro dijital yollarla da olsa izleyiciyle buluştu; birçok insan sanata sarıldı. Sanıyorum bu süreçte sanatı fiziken deneyimlemenin, bir oyundan çıktıktan sonra hissettirdiklerini yanınızdakilerle paylaşmanın ne kadar benzersiz bir his olduğunu çok daha iyi anladık. Elbette tüm bunlar bu yılki festivale de yansıdı. Festival hem yerli ve uluslararası yapımlardan oluşan zengin programıyla hem de ‘Tiyatro Yerli Yerinde’ sloganıyla, pandeminin ardından tiyatronun hâlâ ‘yerli yerinde’ olduğunun altını çiziyor; seyirciyi yeniden, eskisi gibi, oyunları sahnede izlemeye davet ediyor. Ayrıca üç bin yıldır insanlığa eşlik eden tiyatro bugün her şeye rağmen hâlâ yerli yerinde duruyor. Yarın da yerli yerinde olmaya devam edecek.”

Işıl Kasapoğlu. Fotoğraf: İKSV

Yeni oyunlar

Festival programında, İstanbul’da ilk kez seyirciyle buluşacak çok sayıda yerli yapım var. Işıl Kasapoğlu, bunun için farklı bir sistemle çalıştıklarını anlatıyor:

“Açık çağrı ile oyun davet etmek yerine, küratör olarak hayal ettiğim festivali hayata geçirebilmek için meslektaşlarımı harekete geçirmek, onları festival için oyun üretmeye teşvik etmek, yüreklendirmek işin önemli bir parçasını oluşturdu. Örneğin ‘Bergen’ filmiyle tanınan yönetmen ikilisi M.Caner Alper ve Mehmet Binay açılışta bir Molière uyarlaması koyacaklar sahneye, Selçuk Yöntem müzikli okuma formatındaki ‘İlyada’yı yalnızca bu festivalde sahneleyecek, Ali Poyrazoğlu yepyeni bir müzikli proje üretti festival için, Semaver Kumpanya benim çok uzun yıllar önce tasarladığım ‘İstanbul Mon Amour’ isimli performans serisini yalnızca bir defaya mahsus sahneleyecek, Ses Tiyatrosu festivalle açacak kapılarını yeniden… Bu festival sadece programdaki oyunlarıyla değil mekânlarıyla, yapısıyla bütünlüklü bir kürasyon, ve küratörlük sisteminin getirdiği farklılık da bu aslında, bu yüzden yepyeni oyunlar, daha önce denenmemiş biçimler denemek benim için önemliydi.”

Ustalar geçidi

26. İstanbul Tiyatro Festivali’nin ustalar ve klasikler geçidi olduğu söylenebilir. Molière’in 400. yaşı, sahnelenecek ve perdeye yansıyacak temsillerle, Pier Paolo Pasolini’nin 100. yaşı İtalya yapımı ‘Paolini: Gizli Yangınlar’ eseriyle kutlanacak. Eskişehir Şehir Tiyatrosu oyunu ‘Yaşasın Demokrasi’ ile Haldun Taner, yeniden sahnelenmeye başlanacak. ‘Şahları da Vururlar’ ile Ferhan Şensoy, ‘İstanbul Mon Amour’ ile Orhan Veli anılacak. Bu yılın Onur Ödülü Ali Poyrazoğlu’na sunulmuştu.

Işıl Kasapoğlu “Tiyatromuza muazzam katkıları olan isimler hepsi… Onlar olmadan olmazdı” diyor: “Klasikler de yüzyıllar sonrasını öngörebilen metinler. Çağlardır anlatılan, eskimeyen, bugünü kavrayan bu metinler evrensel insanlık hallerini anlatırlar. Ölümsüzler çünkü günceller… Bu yüzden festivaldeler.”

Yurtdışı seçkisi

Klasiklerin yeni yorumlarından biri, Ben Duke’nin Shakespeare’in trajedisini ters yüz ettiği ‘Juliet ve Romeo’. Seçkide ağırlık yerli yapımlarda olsa da yurtdışından başka konukları da var:

“İzleyiciler festivalin uluslararası seçkisinde günümüz tiyatrosunun önemli yönetmen ve koreograflarının eserlerini izleme fırsatı bulacaklar. Günümüzün yıldız koreograflarından Akram Khan’ın topluluğu, ‘Orman Kitabı’nı sahneleyecek. Yunanistan’dan Euripides Laskaridis ‘Titanlar’ ile festivalde olacak. İspanyol kukla ustası Javier Aranda’nın el kuklası gösterisi ‘Yaşam’ da uluslararası seçkinin ilginç işlerinden. Bir de çocuklar için Fransa’dan ünlü sirk topluluğu Les Colporteurs imzalı ‘TOYO!’ adlı bir gösteri var."

Dikkat çeken bir diğer yapım, Lefkoşa Belediye Tiyatrosu’nun ‘Kapalı’ adlı oyunu. Işıl Kasapoğlu’nun “Festival programında mutlaka yer almasını istedim” dediği, Aliye Ummanel’in yazıp yönettiği oyun, Kıbrıs’ın önemli bir gerçeğini ele alıyor ve yaklaşık 50 yıl kapalı tutulan yasak bölge Maraş’taki insanların hikâyelerini anlatıyor.

18 adrese yayılacak, Galatasaray Lisesi, İMÇ ve Şehir Hatları Vapuru gibi mekânları da kapsayan festivalin detaylarına buradan ulaşılabilir.