Şeriban Alkış

Son 10 yıldır müzik sektöründeki besteci ve müzik yapımcılarının yalnızca dörtte biri kadın. USC Annenberg Inclusion Initiative ve Spotify’ın 2012-2021 yıllarını baz alarak yaptığı bir araştırmaya göre kadınlar, sektördeki şarkı yazarlarının sadece yüzde 12.7’sini oluşturuyor. Üstelik bu dönem içerisinde bu oranda yüzde 2.8’lik bir düşüş var. Ayrıca 2013-2020 yılları arasında Grammy ödüllerine aday gösterilenlerin yüzde 11.7’si kadınken yüzde 88.3’ü erkeklerden oluşuyor.

Recording Academy’nin 2019 yılında yaptığı araştırmaya göre de müzik sektöründeki kadınların yüzde 77’si cinsiyetlerinden dolayı ayrımcılığa maruz kaldığını; yüzde 56’sı ise kadın olmalarının sektörde iş bulmalarını zorlaştırdığını düşünüyor. Bu yüzden müzik sektöründeki kadınların yüzde 57’si birden fazla işte çalışıyor; yüzde 28’i haftada 50 saatin üzerinde çalışmasına rağmen elde ettiği gelirden memnun değil.

Benzer bir veri Türkiye için de geçerli. İKSV’nin nisan ayında yürüttüğü bir çalışmaya göre, tiyatro, sinema ve müzik sektörlerinde çalışan kadınların yüzde 44’ü esnek ve güvencesiz bir biçimde çalışıyor. Yüzde 63’ü çalıştıkları sektörde erkek olmadıkları için dezavantaj yaşadıklarını belirtiyor.

Akademi bu durumu değiştirmek için, ‘Women in Mix’ projesi kapsamında, işbirliği içinde olduğu müzik şirketlerinden ses mühendisliği, aranjörlük veya prodüktörlükle ilgili işe alımlarda en az iki kadını almalarını tavsiye etti. Ancak bunda ilerleme sağlandığı pek söylenemez.

Kadınların sektörle ilişkisi konusundaki yerleşik algı, vokalist ya da dinleyici olarak müzikle ilişki kurmaları. Yukarıdaki verilere bakılırsa, geleceğin mesleklerinde ve yaratıcı endüstrilerinde kadınların yeri oldukça sınırlı kalacak.

Bu durumu tersine çevirmek için dünya genelinde bir araya gelen inisiyatifler, kurumlar ve büyük organizasyonlar var. Bunlardan biri ‘Beats by Girlz’.

2013 yılında Arizona Üniversitesi’nde Pop Müzik Direktörü Doç. Erin Barra tarafından kurulan ‘Beats by Girlz’, müzik sektöründe toplumsal cinsiyet eşitliği için çalışan, 4 kıtada 30’un üzerinde bölgede faaliyetini sürdüren bir kolektif.

Türkiye ayağı 2021 yılında kendi müziğinin peşindeki, kendi hikâyesini anlatmak isteyen genç kadınları destekleyen bir müzik ve teknoloji girişimi olarak kuruldu. Kurucusu ise Erin Barra’nın öğrencisi de olan yapımcı, ses tasarımcısı ve müzisyen Beril Sarıaltun. ‘Beats By Girlz Türkiye’, kuruluşundan bu yana dijital müzik programları, müzik teorisi, şarkı sözü yazımı gibi birçok farklı alanda müzik ve teknoloji odaklı eğitim projeleri düzenledi. Aynı zamanda yaratıcı endüstrilerde cinsiyet eşitliği için farkındalığı artıracak içerikler hazırladı.

Şimdi ise ilk kez büyük bir alternatif müzik ve teknoloji festivali düzenliyor. Konserler, atölyeler, konuşmalar ve DJ performanslarıyla müzikten teknolojiye, yaratıcı sektörlerden pek çok alanda etkinliklerin olacağı festival Yapı Kredi bomontiada ev sahipliğinde 4-5-6 Kasım tarihlerinde ziyaretçilerini ücretsiz olarak ağırlayacak.

‘Eşit, kapsayıcı ve birlikte’ sloganıyla yola çıkan festivalin amacı hem dünya çapında ünlü sanatçıları hem de Türkiye’nin her bölgesinden müzisyenleri, teknoloji uzmanlarını, eğitimcileri buluşturarak Türkiye çapında toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten bir müzik ve teknoloji topluluğu yaratmak.

Dahası

‘Beats by Girlz Türkiye’ kurucusu Beril Sarıaltun ile söyleşi: ‘Geleceğin müzik dünyasının eşit bir şekilde kurulması için’
Esra A. Aysun’un yazısı: ‘Kültür ve sanat alanında erkek olmamak’