Hazırlayan: Aslı Uluşahin

Mağdurları cinsel istismara karşı sesini yükseltmeye çağıran #MeToo hareketi, bundan yaklaşık beş yıl önce, Ekim 2017’de patlak verdi ve kısa sürede, geçmişin birikmiş öfkesiyle kabaran uluslararası bir dalgaya dönüştü. İfşalar ve davalarla birçok kişi, cesaret aldıkları tahtlarından olurken; bazıları –Harvey Weinstein örneğinde olduğu gibi– hapis cezasına çarptırıldı. Geçen beş yılda, konumlarını kötüye kullanmakla itham edilen, kültür alanından isimlerin de sıralandığı uzun liste oluştu ve listeye son olarak Atlantic Records’un sahibi, müzik yapımcısı Ahmet Ertegün eklendi. Ertegün bugün, iki kadına sistematik taciz ve cinsel saldırıyla suçlanıyor.

Müzik dünyasının yıldızı

Ertegün ve Robert Plant

Ahmet Ertegün, Türkiye’nin müzik alanındaki medarı iftiharlarından biri. 1947’de New York’ta Atlantic Records’u kurdu. Aretha Franklin, Ray Charles gibi caz müzisyenleriyle, 70’li yıllarda Led Zeppelin, Frank Zappa, The Rolling Stones, Eric Clapton, Stevie Wonder gibi rock efsaneleriyle çalıştı. Ödüller aldı, hakkında üç kitap yazıldı. Türkçeye de çevrilen, Robert Greenfield imzalı Ertegün biyografisi ‘The Last Sultan’ adını taşıyor. Ahmet Ertegün, 2006 yılında öldü. Ardından Londra’da yapılan anma konserinde, yıllar sonra bir araya gelen Led Zeppelin sahneye çıkmış, gecenin kaydı ‘Celebration Day’ adıyla film ve albüm olarak yayınlanmıştı. Gecede Robert Plant, Atlantic Records’un “Yeryüzündeki en muhteşem plak şirketi” olduğunu söyleyip Ertegün’e teşekkür etmişti. Şimdi bu parlak kariyer, taciz iddialarının ardından aklanmaya muhtaç. Öte yandan, müzik alanında yeni bir Harvey Weinstein vakasının yaşanabileceği belirtiliyor.

‘Zehirli ofis kültürü’

İlk suçlama, Atlantic Records’ta 1984-2000 yılları arasında çalışan Jan Roeg’dan geldi. Roeg, defalarca cinsel taciz ve saldırıya uğradığını söyleyerek Ertegün'ün mirasçıları ve şirket aleyhine dava açtı. Şimdi ise şirketin ilk üst düzey kadın yöneticilerinden Dorothy Carvello’nun davası gündemde. Carvello, Ertegün’le birlikte, iki eski yöneticiyi, Jason Flom ile Doug Morris’i istismarla suçluyor ve Atlantic Records’ta ‘zehirli bir ofis kültürü’ olduğunu söylüyor. Aktarılan bilgilere göre saldırılar ofiste, iş seyahatlerinde, Grammy ödül kutlamasında sürdü ve Ertegün, cinsel saldırıların yanı sıra bir seferinde Carvello’nun kolunu kırdı. Carvello ayrıca, çok sayıda mağdur olduğu, kurbanlara sessiz kalmaları karşılığında şirket fonundan ödeme yapıldığını iddia ediyor. Mahkemede Dorothy Carvello’yu, Johnny Depp’in avukatı Camille Vasquez savunacak.

‘Hayatta Kalanlar Yasası’

Tarken ve Ertegün 1996 yılında Bodrum’da (Fotoğraf: Depo Photos)

Geçmişe dönük davaların açılabilmesinin önemli nedenlerinden biri, ABD’de bu yönde yapılan yasal düzenlemeler. Son olarak 24 Kasım’da New York’ta bir yıllığına yürürlüğe giren ‘Hayatta Kalan Yetişkinler Yasası’yla (Adult Survivors Act.) zamanaşımı sınırı olmaksızın, faillere, fiilin meydana gelmesine neden olanlara, göz yuman kişi ve kurumlara yönelik dava açılmasına olanak sağlandı. Ertegün’e karşı suçlamaların da bu yasa kapsamında olduğu belirtiliyor. Son olarak Bill Cosby’e de aynı yasadan yararlanan beş kadın tarafından dava açılmıştı.

Kırılan kollar

Türkiye’de #MeToo hareketinin etkisiyle oluşan #SusmaBitsin platformunun varlığına karşın kırılan kollar hâlen yen içinde tutuluyor. Prof. Itır Erhart tarafından hazırlanan ‘Kültür Sanat Dünyasında Toplumsal Cinsiyet’ raporunda, sorun mobbing ve ayrımcılıkla birlikte ele alınsa da, tacize uğradığında istifa ettiğini söyleyenlerin oranı, yetkililere şikâyet edenlerden daha fazla. Aynı raporda kadınların ‘merkezî, adalet dağıtan kurumsal bir sistemden çok, kendi aralarındaki dayanışmaya güvendikleri’ aktarılıyor.

Türkiye, Temmuz 2021’de, toplumsal cinsiyet temelli şiddeti önlemeye yönelik bir mutabakat olan İstanbul Sözleşmesi’nden imzasını çekti. Geçen ekim ayında, 20’den fazla kadın tarafından suçlanan opera sanatçısı Placido Domingo, Devlet Opera ve Balesi Müdürü Murat Karahan’ın katılımıyla İzmir’de konser verdi.