Sayı: 195 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.541 kelime)

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Bir trendin anatomisi: ‘Nedir bu Dubai çikolatası?’

Eylül Naz Baklacı

Birkaç yıl önce Instagram’da hızla yayılan bir trend, İstanbul’da arka arkaya açılan dükkânların önünde uzun kuyruklar oluşmasına neden olmuştu: Lokmacılar. Geleneksel tatlılarımızdan olan ve özellikle tatil beldelerinde ‘anne, teyze’ adlarıyla sokaklarda sık satılan lokmaların içi çikolatayla dolduruluyor, üstüne karamel, fıstık, dondurma gibi süslemeler konularak lokma, görünüş olarak oldukça göz alıcı ama kendisinin tadını bile alamadığınız profiterolvari bir tatlıya dönüşüyordu. Bu trend uzun sürmedi, Instagram fotoğrafları akışta geride kalmaya başladıkça dükkânlar da boşaldı ve sonunda lokmacıların neredeyse hepsi kapandı. Ardından İzmir bombası geldi, San Sebastian Cheesecake, pişi ve nice tatlı sosyal medya akışlarımıza düşüverdi. Şimdi yine bolca merak, uzun kuyruklar ve yoğun çikolata içeren başka bir trend gündemde: ‘Dubai çikolatası’. 

‘Can’t Get Knafeh Of It’ (Fotoğraf: Fix Dessert Chocolatier)

Bir sabah uyandık ve ‘Dubai çikolatası’ oradaydı

TikTok’ta başlayan ‘Dubai çikolatası’nın yaratıcısı, Dubai’deki Fix Dessert çikolatacısının sahibi Sarah Hamouda. Hamouda, hamilelik dönemindeki yoğun tatlı isteğini karşılamak için yarattığı ve ‘Can’t Get Knafeh Of It’ (Künefeye Doyamamak) adını koyduğu bu çikolatanın bu kadar popüler olacağını düşünmemiş. Geçen yılın sonlarında çikolatayı denediği bir videoyu TikTok hesabında paylaşan yemek influencer’ı Maria Vehera, ‘Dubai çikolatası’nın bir trend hâline gelmesine neden oldu. Hamouda, toplam 95 milyon kez izlenen ve 583 bin kullanıcı tarafından kaydedilen bu videonun günde yalnızca birkaç kez sipariş edilen çikolatanın önce günlük 500 adetten fazla, sonra dakikada 100 adetten fazla satmasına yol açtığını söylüyor. Fix markalı orijinal Dubai çikolatası, Dubai saatiyle yalnızca öğleden sonra 14 ve 17’de satışa çıkıyor ve 200 gramlık bir barının fiyatı 68.25 dirhem (yaklaşık 640 lira). 

Orijinal tarifte kadayıf, antepfıstığı ezmesi, tahin ve sütlü çikolata bulunuyor. Süslü görüntüsü turuncu ve yeşil gıda boyasıyla sağlanırken lezzeti çikolatanın yoğunluğu ve antepfıstıklı kremasının kalitesine göre değişiyor. Yaz boyu birçok ülkeye yayılan ve hem market rafları ve pastanelerde stokları biten hem de evde yapmak amacıyla malzemeleri alınan çikolata, özellikle son iki aydır Türkiye’de de hem büyük markalarca marketlerde hem de lokal çikolatacılarda satışta. 

Şekerci Cafer Erol (Fotoğraf: Eylül Naz Baklacı)

Kapsül olarak Kadıköy’deki işletmelerle 'Dubai çikolatası' trendi hakkında konuştuk.

Bir cumartesi akşamüstü her zamanki gibi oldukça kalabalık olan Kadıköy’deki çikolatacılarda en çok yoğunluğun 'Dubai çikolatası' stantlarının önünde bulunduğunu ve dükkâna giren müşterilerin ilk sordukları sorunun “Dubai çikolatası var mı?” olduğunu gözlemliyoruz. Kadıköy’ün 200 yıllık çikolata ve şekerlemecisi Şekerci Cafer Erol’un yaklaşık iki buçuk aydır sattığı kendi yapımı ‘Dubai çikolatası’, şu an en çok satılan ürünü. Çalışanlar, iki ay içinde 4.5 tondan fazla dubai çikolatası satıldığını söylerken Londra şubelerine de ‘Dubai çikolatası’ tırları göndermeye başladıklarını belirtiyorlar. Birçok markanın insanları daha fazla krema ve daha az çikolata gibi daha ucuz tariflerle kandırdığını, bu trendin yakın zamanda kaybolacağını düşündüklerini söylüyorlar. Nitekim geçtiğimiz günlerde Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, bazı yerlerde ‘Dubai çikolatası’ adı altında kıyılmış bezelyeli çikolataların satıldığı ve çikolatanın kilosunun 4 bin liraya yaklaştığını söylemişti.

Kadıköy’ün bir başka klasik pastanesi Baylan’a gittiğimizde, kasada yine kendi üretimleri olan 'Dubai çikolataları'nı görüyoruz. Bazı günler, yaklaşık 300-400 adet çikolatanın sabahtan öğlene kadar satıldığını ve müşterilere çikolata yetiştirmekte zorlandıklarını söylüyorlar. Çikolatayı satın alanların genelde 20-30 yaş aralığında olduğunu, trendin sosyal medyayı aktif kullanan kişiler dışında pek bilinmediğini ifade ediyorlar. 'Dubai çikolatası' satan başka bir dükkân olan Tuğba Kuruyemiş’te konuştuğumuz çalışanlar ise buna ek olarak, çikolatayı alanların genelde merak ettikleri için ürünü bir kez denediklerini ancak uzun süreli bir tüketim ya da alışkanlık gözlemlemediklerini söylüyorlar. Bunun bir sebebi, yerli 'Dubai çikolatası'nın yoğun antepfıstığı kreması yerine daha yoğun bitter çikolata kullanılarak üretilmesiymiş. Bu da, çikolata tadının daha ağır ve yoğun olmasına ve tek seferde çok yenememesine sebep oluyor. Ayrıca, özellikle 30-40 yaş aralığındaki kişilerin çikolatayı daha hesaplı bir şekilde ya da yalnızca merak ettikleri için evde yapmayı denediklerini ve kadayıf, antepfıstığı ezmesi gibi ürünlerin de satışlarının arttığını söylüyorlar. 

Evde yapanlar ve yemeye gelenler arasındaki bu yaş farkı da sosyal medyanın kullanıcı profiline dair bir şeyler söylüyor. Özellikle pandemi döneminde başlayan ‘evde ekmek, yoğurt, tatlı, sağlıklı tarif’ gibi sosyal medyadan tariflerle yemek yapma trendi, genelde kendi mutfakları olan ve malzemeleri alabileceği bir gelir sahibi olan çalışan nüfus arasında yaygınlaşmıştı. ‘Dubai çikolatası’nı evde yapmaya dair bu merakın da sosyal medyanın ‘pratik tarif’ kültürünün bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. 

Kemal Usta Waffles

Bir trendin anatomisi 

Sosyal medya trendleri bazen birkaç hafta bazen aylarca sürebiliyor. Forbes’a göre bir trendin sürdürülebilmesi için iki kritere uyuyor olması gerekiyor: “Duygusal bağ ve devam eden etkileşim”. Duygusal bağ; içeriğe gülmek, üzülmek veya empati kurmak gibi duygusal tepkileri ifade ediyor. 'Dubai çikolatası' için böyle bir kriterden söz edemiyoruz. Bu yüzden çikolatanın sosyal medya gündeminde kalabilmesi için içeriklerin etkileşiminin uzun süreli ve yoğun olması gerekiyor. TikTok’ta bir içeriğin ortalama etkileşim süresi birkaç dakika, Instagram’da ise bu süre 2024 itibarıyla yaklaşık 20 saat olarak ölçülüyor. Yani, paylaşılan içerik bu süreler içinde en çok etkileşim alabilir biçiminde ve viral olmadığı taktirde birkaç dakika ya da saatler içinde sosyal medyada ‘kayboluyor’. ‘Dubai çikolatası’nın popülerliği, başka bir trende dönüşmedikçe paylaşılan içeriklerin azalmasıyla sönecektir, bu da birkaç hafta içinde gündemimizden çıkacağı anlamına geliyor.

Son olarak ziyaret ettiğimiz Kemal Usta Waffles ile ‘Dubai çikolatalı’ tatlıları üzerine konuştuk. Görüntü olarak klasikleşmiş ‘Dubai çikolatası’na hiç benzemeyen ancak içinde ve özellikle isminde ‘Dubai’ geçtiği için çok satan bu ürünleri, yine de başka bir markanın satışlarını geçememiş. Lotus bisküvili pastalarının hâlâ daha çok sattığını öğrenirken yiyecek tüketiminde markalaşma ve sosyal medya popülerliğinin önemini bir kez görüyoruz. Zira, Lotus bisküvisinin gözle görülebilir olduğu bu tatlı, sosyal medyada paylaşıldığında kişilerin lüks tüketimin ve gündemin bir parçası olduğunu ifade etmelerini sağlıyor. ‘Dubai çikolatası’ trendi bitse de ileriki günlerde ‘Dubai’ ismini başka ürün ve markalarda bir pazarlama stratejisi olarak görebiliriz. 

Kadıköy Ceviz Ağacı'nda oluşan sıra (Fotoğraf: X)

Antepfıstığı tartışması

Son günlerde ise 'Dubai çikolatası'nın ana malzemelerinden antepfıstığıyla ilgili bir tartışma yürüyor. Avrupa Birliği’ne ihracatlarda sağlık için risk içerdiğinden geri gönderilen 215 ürün içerisinden biri de antepfıstığıydı. İtalya tarafından aflatoksin limiti aşıldığı yani içerisinde küf mantarı bulunduğu ve kanserojen olduğu gerekçesiyle iade edilen antepfıstıklarının Türkiye’de ‘Dubai çikolatası’ yapımında kullanıldığı iddia edildi. Bir yandan fıstık üreticisi çiftçilerin maliyetleri karşılayamadıkları ve sektör birkaç şirket tarafından tutulduğu için isyan ettikleri diğer yandan elde olan fıstığın zehirli denilerek fiyat ve satışının azaldığı bu koşullarda ‘Dubai çikolatası’ nerede konumlanacak, üzerine konuşulmaya ne kadar devam edilecek bilmiyoruz. Ancak ‘Dubai çikolatası’, günümüz dünyasında bir ürünün kendisinden çok sosyal medyadaki yankısının onu cazip ve erişilebilir kıldığını yeniden göstermiş oldu. Sosyal medyada izi yoksa bir şey var olmuş mudur, paylaşılmazsa yaşanmış mıdır? Belki de, bu soruyu yeniden sormakta fayda var.

Kapsül dosyası: ‘Sosyal medyada paylaşmak ya da paylaşmamak’

Ozan Gündoğdu’nun yazısı: ‘Antepfıstığı sahipsiz mi?’

bugünkü destekçimiz

Akbank: “Sürdürülebilirlik Hepimiz İçin”

Akbank, insan için sürdürülebilirlik anlayışıyla hayatın her alanına dokunan çalışmalarını yeni iletişim kampanyasıyla duyuruyor. Serenay Sarıkaya’nın yer aldığı film serisinde, gençlerden KOBİ’lere ve kadınlara kadar toplumun tüm kesimlerini kapsayan ‘herkes için sürdürülebilirlik’ mesajını paylaşıyor. Akbank’ın yeni film serisiyle başlattığı iletişim kampanyası farkındalık odaklı etkinlikler ve girişimlerle devam edecek.

Akbank’ın sürdürülebilirlik stratejisine odaklanan yeni iletişim kampanyasının temelini, insan odaklı bir yaklaşım oluşturuyor. Kampanya, sürdürülebilirlik kavramını sadece çevresel boyutta değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik açılardan da ele alarak toplumsal dönüşümü desteklemeyi amaçlıyor.

Hedeflerinin sürdürülebilirliğin var olma sebebi olan ‘insan’ı öne çıkarmak ve böylece sürdürülebilir yaşamın herkes tarafından sahiplenilmesine hizmet etmek olduğunu belirten Akbank Marka ve İletişim Başkanı Beril Alakoç; “Akbank olarak, sürdürülebilirlik eylemlerinin sadece emisyonlarla sınırlı olamayacak kadar geniş ve hayatın her alanına yayılan bir stratejiyle kurgulanması gerektiğine inanıyoruz. Bu doğrultuda alanında ilk sürdürülebilir finansman araçlarımız, kadın girişimcilere yönelik mentorluk çalışmaları gibi eşit fırsatlar yaratan girişimlerimiz, gençleri geleceğe hazırlayan Akbank Gençlik Akademisi gibi sosyal yatırımlarımız, sanata sunduğumuz uzun soluklu desteklerimiz ve gönüllü eylemleri toplum genelinde yaymak için yürüttüğümüz ‘iyilik hareketlerimiz’ başta olmak üzere hayatın her alanında sürdürülebilirlik için çalışıyoruz. Yeni iletişim kampanyamız ve reklam filmimiz, bu vizyonumuzu yansıtıyor. Önümüzdeki dönemde farklı iletişim çalışmaları ve girişimlerle sürdürülebilir yaşam eylemlerini daha kapsayıcı bir şekilde Türkiye’de yaygınlaştırmayı hedefliyoruz” dedi.

Sürdürülebilirlik, çevrenin yanında insan için, toplumun gelişmesi için…

Akbank sürdürülebilir yarınlar için çevreyi koruyan uygulamalarını kararlılıkla yürütürken; eğitimden gönüllülüğe, yatırımdan sanata her alanda toplumun kalkınması için çalışıyor. Bu çalışmalarıyla sürdürülebilirliğin ‘herkes’ için olduğunu vurgulayan yeni iletişim kampanyasının reklam filmlerinde, Serenay Sarıkaya, Akbank’ın hayatın içinde, insana dokunan çözümlerini paylaşıyor.

Film serisinde, geleceği ‘yazan’ gençlerden çevresine ilham olan kadınlara, enerjisini doğadan alan KOBİ’lere kadar farklı alanlarda ‘sürdürülebilirlik elçilerinin’ hikâyeleri ekranlara taşınıyor.

Akbank’ın sürdürülebilirlik blogu, toplumun sürdürülebilir kalkınma yolculuğunu anlamaya ve desteklemeye yönelik önemli konuları ele alıyor. Blog yazılarında insani krizlerin derinleşmesi, gençlerin sürdürülebilir kalkınmadaki rolü, toplumsal cinsiyet eşitliği ve KOBİ'lerin yeşil dönüşüm süreçleri gibi başlıklar işleniyor. Ayrıca, sosyal girişimcilik ve eko-anksiyete gibi kavramlar üzerinden, bireylerin ve kurumların daha iyi bir geleceğe yatırım yapma fırsatları vurgulanıyor. Akbank, bu blogla toplumsal sorumluluk bilincini artırmayı ve daha sürdürülebilir bir geleceğe katkı sağlamayı hedefliyor.

Akbank'ın birçok konuya yer vererek hazırladığı ve 'Sürdürülebilirlik İletişimi' özelinde hayata geçirdiği blog  sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.

Akbank, ‘insan için sürdürülebilirlik’ mesajıyla sürdürülebilir eylemlere katkı sunan ve farkındalık yaratan iletişim kampanyasını yeni girişimler ve projelerle sürdürecek.

bir foto

Şeriban Alkış 

“Yıllardır grubum Radiohead’in fotoğraflarını kaçak bir biçimde çekiyorum. Küçük siyah Yashica T4 Super’imle arkadaşlarımı çekmeye çalıştım, provalarda ve sahnede işlerine o kadar derinleşmiş oluyorlar ki beni elimde kamerayla göremiyorlar bile.”

İngiliz alternatif rock grubu Radiohead’in basçısı Colin Greenwood, 20 yıl boyunca çektiği fotoğrafları ‘How to Disappear’ isimli bir kitapta yayımladı. Kitap, Greenwood’un tam istediği gibi bir fotoğraf kitabı. Kumaş ciltli, kılıflı, yalnızca göze değil, dokunma duyusuna da hitap etmeyi amaçlayan bir kilodan ağır bir kitap. 

Kitabın adı, Radiohead’in 2000 yılında çıkardığı dördüncü albümü ‘Kid A’deki ‘How to Disappear Completely’ şarkısına referans: “I’m not here, This isn’t happening” (Burada değilim ben ve bunlar olmuyor). Bu, kitapta Greenwood’un neredeyse hiç görünmemesiyle ilişkilendirilebilir. Bana kalırsa, fotoğrafları çektiği sırada hissettiklerine bir gönderme. Yalnızca sahnede, stüdyoda ve provada değil, şimdi her biri 50’li yaşlarında olan arkadaşlarının (ve kardeşinin) bir şeyler karalarken, sakin bir havalimanında bagajını taşırken, ortamın yankısını duymak için küvette bir şeyler çalarken, taşlı bir sahilde gezinirken fotoğraflarını çektiği sırada karenin dışında. Ama hâlâ onlardan biri ve tam da orada. O yüzden, şarkı adındaki ‘Completely Disappear’ (tamamen kayıp) ifadesi yok kitabın adında, kaybolmak değil de bir anlığına saklanmak. Konserlerde, bas çalmadığı şarkı bölümlerinde sahneden çekilip, kamerayı eline alıp fotoğraf çekmesine dair şöyle diyor zaten: “Bir kamerayı tutmak ve fotoğraf çekmek, etrafta bir şeyler olup biterken bir şeyin arkasına saklanmanın güzel bir yolu. Bu, bir kalkan olarak da bir mercek olarak da işlev görebilir.” 

Grubun okuldan birkaç arkadaş olarak bir araya gelip kurulduğu Oxfordshire’a gezilerinin sessiz, samimi ve bazen gerçeküstü fotoğrafları, sahne ışıklarının ve on binlerce dinleyicinin göz kamaştırıcı çekimlerine tezat oluşturuyor. 

Fotoğraflar, grubun ‘Hail to the Thief’ albümünün kayıtları sırasındaki 2003 yılından ‘A Moon Shaped Pool’u yaptıkları 2016 yılına kadar olan dönemi kapsıyor. Bu döneme ait 300’den fazla fotoğraf elenmiş ve 100’e kadar indirilmiş. Yalnızca iki fotoğraf dijital kamera ile çektiklerinden, kalanı ‘dijital dünyadaki analoglar’dan. 

Son turnelerini 2018 yılında yapan ve her biri farklı yerlerde ve kişilerle olsa da yine de müzikle meşgul olan grup üyelerinin, gelecek yıl 40. yıldönümleri nedeniyle bir turneye hazırlandıkları da malum. Greenwood tüm bunlar olurken fotoğraf çekmeye devam edecek. Çünkü reggae’den, kitaptan, biradan, satrançtan, çaydan ve kızarmış ekmekten keyif almaya ve bu anları kutlamaya devam edecek: “Bir sonraki durağımıza, ufukta parıldayan gökdelenler belirene kadar sonsuz çöllerde ve çayırlarda muhteşem bir şekilde sürüklenip gittiğimizi hissediyoruz. Belki de fotoğraf çekmek, kolektif olan bu anları kutlamanın ve anmanın bir yoludur; sahnedeki ve sahne dışındaki tüm insanlarla paylaşılan anlar.”

📸 Daha fazla fotoğraf.

📝 Craig McLean’ın söyleşisi: ‘Colin Greenwood’s intimate portraits of Radiohead capture the band at work and play’

📺 ‘Greenwood on His Photography, Nick Cave, and Radiohead’s Reunion’

pazar önerileri

Piyanist Hania Rani’nin canlı kaydı: 'Live at the Faculty of Science, Paris'

Mehmet Yaşin’in yazısı: “Doğu Anadolu mutfağı, bir Ortadoğu sentezidir. Onun için de damakları çatlatır!”

‘Teke Tek’te Fatih Altaylı'nın konuğu gazeteci Afşin Yurdakul, yaklaşan ABD başkanlık seçimindeki son durumu anlatıyor: "Dünya siyasetini Trump şekillendiriyor.”

‘Socrates Originals’ bölümü: ‘Bisikletçi Marco Pantani'nin portresi: Giro-TDF dublesi, doping iddiaları, trajik sonu' 

Binnaz Saktanber’in ‘The Substance’ filmi eleştirisi: ‘Kim korkar hain yaşlılıktan?’

‘The World’s 50 Best’ seçkisi: ‘Dünyanın en iyi 50 barı'