Sayı: 199 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.012 kelime)

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Dünyanın en iyi peyniri: ‘Queijo de Ovelha Amanteigado’

Portekiz'in Viseu kentinde düzenlenen törenle, ‘World Cheese Awards’ (Dünya Peynir Ödülleri) sahiplerini buldu. İngiltere merkezli Guild of Fine Food tarafından yürütülen etkinlik, her yıl farklı bir ülkede düzenleniyor.

Uluslararası 240 uzmanın yer aldığı jüri, 40 ülkeden 4 bin 786 peynir çeşidini her yıl olduğu gibi ‘kör tadım’la değerlendirdi. Peynirler, ‘görsellik, gövde ve doku, aroma, lezzet ve ağızda bıraktığı his’ olarak dört farklı kategoride puanlandı. Tadımlar arasında damak temizlemek için dilimlenmiş elma yenildi. 

Zirvede, Portekiz’in üretilen bir yumuşak ve tereyağlı koyun sütü peyniri olan ‘Queijo de Ovelha Amanteigado’ yer aldı. Jüri üyeleri peyniri, “Oldukça dengeli... tutku dolu. Protein ve yağın muhteşem bir uyumu” sözleriyle tanımladı.

Queijo de Ovelha Amanteigado

İkinci sırada, İsviçre’nin geleneksel krem peynir çeşitlerinden biri olan ve inek sütünden yapılan ‘Tea Fondada’ yer aldı. Üçüncü sırada ise yine İsviçre’den, Alplere özel kremalı bir inek sütü peyniri ‘Alpenhorn Mifroma’ geldi. Dördüncü sıradaki İspanya üretimi ‘La Cava Barus García-Baquero’ ise koyun sütünden yapılan, meyve aromaları ve karamelize izler barındıran bir Akdeniz peyniri. 

Beşinci sıradaki ABD yapımı ‘Bayley Hazen Blue’ ise çiğ inek sütünden yapılan, anason ve otsu lezzetlerin bulunduğu yoğun bir peynir çeşidi.

İlk 15 sıradaki diğer peynirler sırasıyla şöyle: ‘Pecorino Bislacco al Rum e Tabacco’ (İtalya), 

‘Blugins’ (İtalya), ‘Creamy Lion Cheese’ (İsviçre), ‘Passionata’ (Brezilya), ‘Godbiten’ (Norveç), Alte Hexe (İsviçre), ‘Valleclaro’ (İspanya), ‘Baldauf 1862 Meisterstück Alpkäse’ (Almanya), ‘Tatie’ (İtalya).

Öte yandan etkinliğe İngiliz peynirleri katılamadı. ‘Brexit’ sonrası gümrük kontrolleri nedeniyle İngiltere’den gönderilen 252 peynirin gümrükten geçemediği ortaya çıktı.

Geçen yıl yarışmayı Norveç'teki Gangstad Gårdsysteri kreması tarafından yapılan kremsi yarı katı mavi eski inek sütü peyniri Nidelven Blå kazanmıştı.

Nasıl?

Kısa sürede bozulan sütün ömrünü ve kullanım süresini uzatmak için ortaya çıkan peynir, bugün sofraların vazgeçilmezlerinden. Peynirin icadı, çiftçiliğin daha soğuk iklimlere yayılmasına da ön ayak oldu.

Eski dönemlerde mahzenlerde saklanan peynirlerin 10 derece ısıdaki bir ortamda muhafaza edilmesi tavsiye ediliyor. Buzdolabı ısısı ise 5 derece. Bu nedenle, tüketmeye başlamadan 1 saat önce peyniri oda sıcaklığına almak öneriliyor. 

Üstelik peynirin sofradaki yeri kahvaltıyla sınırlı değil. İçki endüstrisinin gelişmesiyle, özellikle şarabın yanında servis edilmesi bir ritüele dönüşen peynir, Türkiye özelinde bakıldığında yemeklerde de sıklıkla kullanılıyor. 

Dünyanın en popüler peynirleri ise Cheddar, Mozzarella, Brie, Parmesan, Stilton, Feta, Camembert, Ricotta, Gouda ve Roquefort olarak sıralanıyor. 

Dünya çapında yılda 24 milyon ton peynir üretilirken ABD, yıllık 5.5 milyonla en büyük peynir üreticisi.

Türkiye nerede?

Türkiye’de 193 kayıtlı peynir çeşidi olmasına rağmen 250’yi aşkın peynir türünün var olduğu tahmin ediliyor. Bu peynirlerin 31 tanesi coğrafi işaretli. Sadece Balıkesir’de 50’yi aşkın peynir çeşidi bulunuyor. Kars ve Kırklareli de Türkiye’deki peynir üretiminin ve çeşitliliğinin merkezlerinden. Ezine peyniri, Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret tescili alan ilk Türk peyniri. 

Yemek tarihçisi Artun Ünsal’a göre, bu topraklarda ‘peynirlerin şahı’ mihaliç peyniri. Yazar Refika Birgül ise dil peyniri için “Eğer bu peynire mozzarellaya gösterilen hürmetin onda biri gösterilseydi uçardı” görüşünde.

Mihaliç (sepet) peyniri

Akdeniz Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Beysun Güneri, Türkiye’de peynirin kahvaltı kültürüne sıkıştığını ancak dünyanın genelinde peynir tüketiminin bir aperatif öğün ve birçok yemeğin bileşeni olarak yaşama dahil olduğunu düşünüyor. 

Gurme yazar Mehmet Yaşin, favori peynirinin Çorum Kargı’da üretilen tulum peyniri olduğunu söylüyor. 

Peki Türkiye’de üretilen peynirler neden Avrupa’daki raflarda yer almıyor?

Yemek kültürü yazarı Sıla Uçan’a göre bunun nedeni, Türkiye’deki peynir çeşitlerinin raf ömürlerinin uzun olmaması. Uçan bu durumu şöyle örnekliyor: “Örneğin tatlıyla ya da hamurla bir ‘Ricotta’ ya da ‘Mascarpone’ kadar uyumlu olmaları gerekir.”

Türkiye’de üretilip de dünyaya açılmaya en yakın peynirin Kars gravyeri olduğuna inanılıyor. Kars gravyerinin yapımı, İsviçreli bir peynir üreticisinin Kars’ı ziyareti sırasında Boğatepe köyünü peynir üretimine uygun bulmasıyla ortaya çıkıyor. O dönemde, Rusya’nın peynir ihtiyacının büyük bölümü buradan sağlanıyor. 

bugünkü destekçimiz

Sıradışı Bir Zeka, Eğlenceli Bir Suç Hikayesi: High Potential

High Potential, 3 Aralık itibarıyla FX Türkiye ekranlarında izleyiciyle buluşuyor. Polisiye ve drama türlerini harmanlayan yapım, hem sürükleyici olay örgüsü hem de renkli karakterleriyle dikkat çekiyor. Dizi, üç çocuk annesi zeki ve sıra dışı bir kadın olan Morgan’ın hikayesini anlatıyor. 

Morgan, Los Angeles Polis Departmanında temizlik görevlisi olarak çalışırken, olaylara farklı bakış açısı ve üstün zekası sayesinde karmaşık suçları çözmeye başlıyor. Bu süreçte kurallara bağlı bir dedektif olan Karadec ile beklenmedik bir ortaklık kuruyor. Morgan’ın sıra dışı yöntemleri ve Karadec’in disiplinli yapısı, ikiliyi eşsiz bir takım haline getiriyor.

Morgan’ın özgün yöntemleri ve Karadec’in disiplinli yapısı, hem eğlenceli hem de duygusal anlarla dolu bir hikayeye zemin hazırlıyor. Her bölümde farklı bir suç vakasını ele alan dizi, izleyicilere hem gerilim dolu hem de etkileyici bir deneyim sunuyor. Kaitlin Olson (Morgan) ve Daniel Sunjata’nın (Karadec) başrollerini paylaştığı yapımda, Javicia Leslie, Deniz Akdeniz, Amirah J ve Judy Reyes gibi isimler de yer alıyor.

Drew Goddard’ın yaratıcılığında, popüler Fransız dizisi HPI’dan uyarlanan yapım, hem karakter gelişimi hem de olay örgüsüyle dikkat çekiyor. Yönetmenliğini Alethea Jones’un üstlendiği dizi, mizahi ve samimi bir ton yakalayarak polisiye türüne farklı bir soluk getiriyor.

İlk bölümüyle 3 Aralık’ta yayınlanacak olan High Potential, her Salı 21.30’da FX ekranlarında olacak. FX, D-Smart, Tivibu, KabloTV ve TV+ gibi platformlardan izlenebiliyor. Polisiye türüne ilgi duyan izleyiciler için kaçırılmaması gereken bir yapım​!

gündem

Japonya'daki Abazu Üniversitesi'nde yapılan araştırma, kedilerin belirli nesneler veya resimler için kullanılan kelimeleri o nesnelerle ilişkilendirmeyi öğrenebildiğini ve bebeklerden daha hızlı anlayabildiğini ortaya koydu. Araştırma ekibi bu sonuca, 14 aylık bebeklerdeki dil gelişimini incelemek için kullanılmış bir deneyle kedilerin dil yeteneklerini test ederek ulaştı. Önceki araştırmalar, kedilerin insanların işaretlerini takip edebildiğini, kime güvenebileceklerini ve yiyeceklerinden kimin sorumlu olduğunu anlayabildiğini göstermişti. Ayrıca kendi isimlerini tanıyabildikleri de biliniyordu.

Suriye ordusu, isyancı grupların ülkenin ikinci büyük kenti olan Halep'in ‘büyük kısmına’ girdiklerini ve karşı saldırı hazırlıkları için kentten ‘geçici olarak birliklerini çektiğini’ duyurdu. Suriye lideri Esad, “Müttefikler ve dostların yardımıyla teröristleri ortadan kaldırabilecek kapasitedeyiz” dedi. Rus ordusu ve Suriye’ye ait savaş uçakları, perşembe günü Türkiye sınırı yakınlarında isyancı grupların kontrolündeki kuzeybatı bölgelerini bombalamıştı. İslamcı militan grup Hayat Tahrir eş-Şam’ın öncülüğündeki saldırı, Halep’in kuzeybatısına yoğunlaşıyor. 

Datça Yat Limanı projesi için itiraz yolları kapalı olarak yürütmenin durdurulması kararı verildi. Projenin iptali için yaşam savunucularının mücadelesi uzun yıllardır devam ediyor. 

Van Bahçesaray'ın DEM Partili belediye başkanı Ayvaz Hazır görevinden uzaklaştırılarak yerine kayyum atandı. Karara gerekçe olarak, Hazır'ın hapis cezasına çarptırılması ve hakkında 'terör örgütü propagandası' suçlamasıyla devam eden soruşturma gösterildi. Mart ayındaki yerel seçimden bu yana yerine kayyum atanan belediye sayısı sekize çıktı.

Paris'teki Notre Dame Katedrali, beş yıl önceki yangın sonrası başlayan restorasyonun ardından 8 Aralık’ta kapılarını yeniden açacak. Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un ziyaretinde katedralden fotoğraflar paylaşıldı. 

Amerikan Hastanesi Başhekimi Dr. İsmail Bozkurt, yürüyüş yaptığı sırada ani bir şekilde hayatını kaybetti. Bilinen herhangi bir rahatsızlığı bulunmayan 59 yaşındaki Bozkurt’un İstanbul Etiler civarındaki evinin yakınlarında yolda yürürken aniden düştüğü ve olay yerinde hayatını kaybettiği öğrenildi.

Beşiktaş, beş ay önce göreve başlayan Hollandalı teknik direktör Giovanni van Bronckhorst'un sözleşmesini karşılıklı anlaşma ile sonlandırdı. Feyenoord ve Rangers’ta başarılara imza atan van Bronckhorst yönetimindeki Beşiktaş, Galatasaray'ı 5-0 yenerek Süper Kupa'yı kazanmıştı. Takım, yarınki Hatayspor maçına yardımcı antrenör Serdar Topraktepe’yle çıkacak. Siyah-Beyazlılarda Futbol Koordinatörü Samet Aybaba ve Yönetim Kurulu Danışmanı Brad Friedel’la yolların ayrılmasıyla başlayan süreç, Başkan Hasan Arat’ın istifasıyla devam etmişti. Başkanvekili Hüseyin Yücel’in, Mayıs 2025’teki kongreye kadar başkanlık görevine devam etmesi ve teknik direktörlük koltuğu için Sergen Yalçın’la anlaşması bekleniyor. Aybaba’nın düzenlediği basın toplantısı ve Arat’ın iddialara yanıtının kronolojik dökümü. 

pazar önerileri

Konser kaydı: ‘Le Concert Spirituel: Baroque music at the time of Louis XV | Jordi Savall & Le Concert des Nations’

Dünden bugüne: ‘Türkiye’de kumarhaneler ne zaman yasaklandı?’

‘Ayaküstü Lezzetler’ bölümü: ‘Trakya yol üstü lezzetleri’

‘Pandora'nın Merakı’ programında yazar Aylin Balboa, kendisinde iz bırakan kitapları ve filmleri anlatıyor.

Eylül Bombacı’nın yazısı: ‘Neden tüm influencer’ların sesi aynı?’

‘Ahşaptan Betona, Mecidiyeden Jetona’ podcasti bölümü: ‘Galatasaray Adası ve Sarkis Balyan’

Güney Kore'de ikiz dev pandaların ilk kez karla tanıştığı anlar.