ABD ve Avrupa’da moda olan elektrikli scooterlar, pandeminin etkisiyle Türkiye'de de patlama yaptı. Haftalık Doz’un bu haftaki kapak dosyası, hayatı kolaylıştıran elektrikli scooterlar.

Ulaştırma ve Altyapı, Çevre ve Şehircilik ve İçişleri bakanlıklarının birlikte hazırladığı elektrikli scooter (e-scooter) yönetmeliği, hafta içinde Resmi Gazete'de yayınlandı.

2020 Aralık verilerine göre, Türkiye'de yaklaşık 3,5 milyon kişi e-scooter kullanıyor.

Yönetmelikle birlikte e-scooter kullanımına bazı kurallar da getirildi.

Buna göre e-scooterların saatte en fazla 25 kilometre hızla gidebileceğine karar verildi. Kullanım için yaş sınırı da 15 olarak belirlendi.

Araçlar yaya yollarında kullanılamayacak, bisiklet yolu veya şeridinin olduğu yerlerde taşıt yolundan sürülemeyecek.

E-scooterlar, azami hız sınırı 50 kilometre ve üzeri olan karayollarında da kullanılamayacak.

E-scooter kiralaması için lisans başvurusu yapacak şirketlerin en az 500 bin TL sermayeye, en az 250 adet de scootera sahip olması ve 10 bin TL yetki belgesi ücreti ödemesi gerekecek. Aynı zamanda üretimin yüzde 30’u yerli olmalı.

Kask tartışması

Türkiye’de bu alandaki en büyük şirketlerden Martı'nın kurucusu ve CEO'su Oğuz Alper Öktem, yönetmeliği memnuniyetle karşıladığını söyledi.

Karayolu Trafik ve Yol Güvenliği Derneği Genel Başkan Yardımcısı Dr. Suat Sarı’ya göre ise yönetmelikte bazı eksikler var.

Bunlardan en önemlisi kask zorunluluğu. Yönetmelikte bu araçları kullananlara bir kask zorunluluğu getirilmedi. Türkiye'de bisiklet kullanıcıları için de bir kask zorunluluğu bulunmuyor.

Olası bir kazada kafaya gelebilecek darbelerin düşük hızlarda dahi ölümcül olabileceğini söyleyen uzmanlar, bisiklet ve e-scooterlarda kask kullanmayı tavsiye ediyor.

Aynı zamanda İBB Trafik Komisyonu üyesi olan Dr. Suat Sarı’ya göre kask zorunluğunun getirilmemesinin nedeni, şirketlerin kullanıcı sayılarının düşme ihtimali.

İki büyük tartışma

Kullanıldığı ilk günden bu yana araçla ilgili iki önemli tartışma mevcut: ‘Çevreci mi ve ekonomik mi?’

Scooterların kullanım ömrünün genelde düşük olması ‘çevre dostu’ olduğuna dair tartışmalarda, itiraz olarak sunulan en önemli unsur.

Ayrıca Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nde yapılan araştırmaya göre, e-scooterlar kullanım ömrü boyunca otobüslere göre yolcu başına daha çok karbon emisyonu yaratıyor.

Sektörün dünyadaki en büyük aktörü Lime'ın CEO'su Wayne Ting, şirketin yeni nesil scooterları için artık bunun geçerli olmadığını söylüyor. Bunun nedeni, yeni araçların kullanım ömrünün artması.

Ting, "Ortalama bir scooter ya da elektrikli bisiklet kullanımı, araba kullanımındaki karbon ayak izinden çok daha azına sahip" diyor.

Sayısı ne olacak?

Yönetmeliğe göre büyükşehirlerde her ilçede o nüfusun 200'de biri kadar kiralık e-scooter lisansı verilebilecek. Bu da İstanbul'da en fazla 77 bin 300 paylaşımlı e-scooter bulunabileceği anlamına geliyor.

İstanbul'daki taksi sayısı ise 17 bin 395.

Büyükşehir belediyelerinde izin verilen paylaşımlı e-scooter sayısı kullanım oranı ve talebin artması gibi durumlarda yüzde 50 artırılabilecek. Bu durumda İstanbul'da bulunabilecek paylaşımlı e-scooter sayısı 115 bini aşabilecek.

Dahası

Türkiye'deki elektrikli scooter kiralama girişimlerinin incelemesi...

Video haber: İstanbul'da elektrikli scooterla bir gün…

İstanbul Bağdat Caddesi'nde 'karayolunda elektrikli scooter kullanmak'tan 132 liralık ilk cezayı yiyen Emir Sönmez, yaşadıklarını anlatıyor.

Video haber | İstanbul'da toplu taşımaya entegre alternatif ulaşım araçları

Martı’nın CEO’su Öktem’in, pandemi öncesi Webrazzi’ye verdiği söyleşi...

BinBin kurucu ortağı Kadir Abdik girişimin detaylarını anlatıyor. 

Çok sayıda ülkeden bilim insanını bir araya getiren araştırmada, dünyanın yüzde 3'lük bir kısmının ekolojik olarak bozulmamış halde kaldığı tespit edildi. Bu alanlar Amazonlar, Kongo'daki tropikal ormanlar, Doğu Sibirya ve Kanada'nın kuzeyindeki ormanlar ile tundralar ve Sahra Çölü'nde bulunuyor.

• ‘Ekolojik bozulmamışlık’, sağlıklı bir nüfusa sahip tüm orijinal hayvan türlerinin bulunması ve herhangi bir zarar görmemiş yaşam alanlarının olması şeklinde tanımlanıyor.

Şili, Türkiye’nin de Çin’den aldığı CoronaVac aşısıyla ilgili araştırma sonucunu paylaştı. Buna göre aşı hastaneye yatışları önlemede yüzde 85, ölümleri önlemede yüzde 80, semptomatik vakaları önlemede de yüzde 67 etkili.

• Hacettepe Üniversitesi üçüncü faz sonuçlarına göre aşının etkinliği yüzde 83.5, hastanede yatışı engelleme oranı ise yüzde 100.
• CoronaVac hakkında neler biliniyor?

Almanya’da yapılan bir araştırmada, evden çalışanların 36’sı kasılma, sırt veya baş ağrısı yaşadıklarını söyledi. Katılımcıların yüzde 32'si ise akşam veya hafta sonları gibi alışık olmadıkları zamanlarda ve daha uzun süreyle çalıştıklarını anlattı.

Google verilerine göre, 12 Nisan günü Türkiye’de en çok aratılanlar listesinde üçüncü sırada ‘128 milyar dolar’ ifadesi yer aldı. Aramanın en çok yapıldığı ilk üç kent Rize, Düzce ve Kocaeli.

• Murat Kubilay’ın yazısı: ‘128 milyar doların akıbeti’
• Kastamonu’da dün gece bir davulcu, “Ramazan gelmiş şehrime, bölüşmeli hep birlikte, sormaktan hiç yorulmayız, 128 milyar dolar nerede?” diye mani okuyup davul çaldı.
• Uğur Gürses’in yazısı: ‘128 milyar dolara ne oldu?’

BM’nin ‘2021 Dünya Nüfus Raporu'na göre, gelişmekte olan 57 ülkede kadınların yaklaşık yarısı bedenleri üzerinde söz sahibi değil.

Avrupa Konseyi’ne bağlı Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) raporuna göre Türkiye, 46 üyeli konseyin yolsuzlukla mücadele tavsiyelerine en az uyan ülke oldu. 

• Türkiye 2019 yılında, GRECO’nun verdiği 31 tavsiyenin yüzde 74.2’sini yerine getirmedi, 19.4’ünü kısmen yerine getirdi; sadece yüzde 6.5’ini tamamen uyguladı.

Ece Yörenç’in, hikayesinde bir eşcinsel karaktere yer verdiği için Türkiye’de iptal edilen ‘Şimdiki Aklım Olsaydı’ isimli yeni dizisi İspanya’da ‘If Only’ adı altında hayata geçirilecek.

• Çağan Irmak’ın yöneteceği ‘Şimdiki Aklım Olsaydı’, RTÜK’le Netflix’in yaptığı görüşmenin ardından yayınlanmadan iptal edilmişti.

Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmelikle, kripto varlıklar ödemelerde doğrudan ve dolaylı olarak kullanılamayacak. İlgili düzenlemenin 30 Nisan 2021’de yürürlüğe girecek.

• Bilişim hukuku uzmanı Doç. Dr. Murat Volkan Dülger: “İstediğiniz kadar yasaklayın, bu yer altından çalışmaya devam eder.”

97 ülkede yapılan bir bilimsel araştırmanın sonuçlarına göre bir ülkedeki basın özgürlüğü ihlalleri arttığında, o ülkenin ekonomisi de geriliyor. Basın özgürlüğüne sahip çıkan ülkeler ise daha hızlı büyüyor.

Ludwig Ahgren, canlı yayın platformu Twitch'te 31 gün aralıksız yayın yaparak sitenin en çok aboneye sahip kullanıcısı oldu. 

• Amazon'un 2014'te satın aldığı Twitch, farklı kademelerde ücretli abonelikler sunuyor. Aboneliklerden gelen paranın bir kısmı Twitch'e, bir kısmı da içerik üreticisine gidiyor. Ludwig'in kazancı ise bilinmiyor.

‘Peaky Blinders’ dizisinde Polly Gray Shelby ve ‘Harry Potter’ serisinde Narcissa Malfoy karakteriyle hatırlanan 52 yaşındaki İngiliz oyuncu Helen McCrory, kanser nedeniyle hayatını kaybetti.

Türkiye'de GBL adlı cinsel uyarıcıyı satın aldığı gerekçesiyle 20 yıl hapse mahkum edilen ve cezaevinde kötü muameleye maruz kalan Fransız Fabien Azoulay'nin hikayesi...

Türkiye Foto Muhabirleri Derneği’nin (TFMD) ‘Yılın Basın Fotoğrafları’ yarışmasında kazanan fotoğraflar…

Alisha Haridasani Gupta’nın (çev. Gizem Evgin) yazısı: ‘Zoom yorgunluğu’ neden kadınları daha çok etkiliyor?

Saffet Emre Tonguç’un yazısı: ‘Dolmabahçe Sarayı, Ihlamur Kasrı, Beylerbeyi Sarayı, Küçüksu Kasrı ve Beykoz Mecidiye Kasrı’nın hikayesi.

Google Earth'e eklenen yeni 'Timelapse’ özelliğiyle Dünya'nın herhangi bir yerindeki 37 yıllık değişim gözlemlenebilecek. Görüntüler, 24 adet uyduyla 1985 yılından itibaren çekildi.

Barış Özkul'un ‘Veba Geceleri’ yazısı: “Polisiye izleği dışında diğer Orhan Pamuk romanlarında pek rastlanmayan bazı sahneler de var.”

Haydarpaşa Garı çevresinde yapılan arkeolojik kazılar havadan görüntülendi...

Yönetmen Kıvanç Sezer, ‘Babamın Kanatları’ filmini anlatıyor: “İlk filmini yapanlara ‘Önce kendi sokağını anlat’ denir. Benim sokağım üç yıldır inşaat halinde.”

Oğuz Atay’ın arkadaşı Bülent Korman’ın yazısı: “O mor kapaklı defter, Oğuz Atay’ın akıl defteridir. Yayınlanmak için yazılmaya başlanmış bir ‘eser’ değildir.”

Ali Artun’un yazısı: ‘Refik Anadol ve Algoritma Sanatı’

Futbol ekonomisi uzmanı Kerem Akbaş’ın incelemesi: “Üç büyük kulübün özkaynakları eksiye düştü, bu açığın kapanması imkansız.”

World Press Photo Awards yarışmasında kazanan fotoğraflar...

Mammal Hands’ten yeni tekli: ‘Oni’ 

Video haber | Van’ın dağ köylerinde aşı için yola çıkan sağlıkçıların yaşadığı zorluklar...

‘Acı, tatlı, mayhoş’ podcastinde İngiltere’de Tudor hanedanı döneminden kalma ‘hurmalı ekmek’ konuşuluyor. Ürün, Prens Charles’ın Camilla ile düğünü için de sipariş edilmişti.

‘The Offspring’in dokuz yıl aradan sonra çıkardığı yeni albümü: ‘Let The Bad Times Roll’

Köpeklerin ve hayvanseverlerin hayatlarını mercek altına alan ‘Dostumun Hikayesi’ programının konuğu oyuncu Kıvanç Tatlıtuğ…

‘Nasıl Olunur’ podcastinde Nilay Örnek’in konuğu, pandemi döneminde işsiz kaldığı için pazarcılık yapan ses teknisyeni Hünkar Çalışkan.

Rumen filozof Emil Michel Cioran’ın, 1973'te gazeteci Christian Bussy’ye verdiği söyleşi: “Esas dram ölmek değil, doğmaktır.”