Sayı: 222 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1029 kelime)

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Bromance ‘’Trump’ın Orta Doğu’da kişisel diplomasi şovu”

Hazırlayan: Serdar Cebe

Üç gün. Üç başkent. Üç lider. Ve bir adam: Donald J. Trump.

Geçtiğimiz hafta Orta Doğu’da gerçekleşen bu diplomatik mini turne, Trump’ın dış politika anlayışının tam anlamıyla bir vitrinine dönüştü. Geliş-gidişler jet eşliğinde, görüşmeler kraliyet ihtişamında, sözlerse adeta reality show repliklerindendi.

“Sen muazzam bir adamsın,” dedi Trump, Abu Dabi’de BAE lideri Şeyh Muhammed bin Zayed’in gözlerinin içine bakarak. Bir başka durakta, Katar Emiri için “uzun boylu, yakışıklı adamlar” övgüsünde bulundu. Riyad’daki sürpriz zirvede ise Suriye’nin yeni lideri Ahmed el-Şaraa’yı hem “çekici” hem de “sert” olarak niteledi.

Elbette, bu sözler yalnızca kişisel sempati değil; Trump’ın dış politikayı bir tür liderler arası dostluk kulübüne indirgediğinin de kanıtı.

Petrol, paralar ve parfümlü diplomasi

Trump’a eşlik eden törenler ise adeta bir Hollywood prodüksiyonuydu: deve kervanları, atlı gösteriler, kılıç dansları, saraylarda düzenlenen gösterişli davetler… Ve tabii ki milyarlarca dolarlık yatırım taahhütleri. Katar, Trump’a yeni bir Air Force One hediye etmeyi gündeme getirirken; Suudi Arabistan, ABD’ye yönelik yaptırımların kaldırılması için “şahsi bağları” devreye soktu.

Bu jestlerin amacı netti: Trump’ın kulağına giden yol, kalbine giden yoldan geçiyor.

Nitekim Trump da bu ilgiyi karşılıksız bırakmadı. “Bir aptal dışında kim böyle bir hediyeyi reddeder ki?” diyerek eleştirileri savuşturdu.

Trumpizm’in dış Politikadaki karşılığı: Kişisel yatırım

Trump’ın bu liderlerle kurduğu “bromance” (erkekler arası duygusal dostluk) diplomasisi, onun dünya siyasetini bir liderler kulübü gibi gördüğünün kanıtı. Kurallar, kurumlar ve diplomatik protokoller mi? Onlar Trump için ikinci planda. Asıl önemli olan “o anki kimya”. Ve bu kimya bir kez bozulursa, yılların ittifakı bile çöp olabilir. Zelenskiy örneğinde olduğu gibi.

Bunun olumlu sonuçları olabilir: krizlerde hızlı diyalog, sürpriz anlaşmalar, gösterişli jestler… Ama bedeli de yüksek olabilir. Kişisel ilişkilerle yürütülen bir dış politika, ülkenin uzun vadeli çıkarlarını liderin duygularına endeksler.

Flört değil, diplomasi

Trump, daha önce de Kuzey Kore lideri Kim Jong Un için “Birbirimize âşık olduk” demişti. Putin ve Xi Jinping ile olan dostluklarından da defalarca söz etti. Ancak Orta Doğu ziyaretinde sergilenen bromance, bu kişisel diplomasinin zirvesiydi. Hatta Biden döneminde “parya” ilan edilen Suudi Arabistan’a dair “Ben onun için her şeyi yaparım,” demesi, Washington’daki klasik dış politika gelenekçilerine açık bir meydan okumaydı.

Ve sonunda, Trump yine kendisini sahnenin merkezine koydu: “Biz birlikte çalışacağız, birlikte kazanacağız ve her zaman dost kalacağız.” Bu sözler, bir devlet başkanından çok, iyi anlaşan CEO’ların kameralar önündeki açıklamasına benziyordu.

Son söz: Bu düzen kimin düzeni?

Trump’ın Orta Doğu’da kurduğu bu “kişisel ilişki düzeni”, kısa vadede büyük görünebilir. Ama Christopher Preble’ın ( Cato Enstitüsü’nde Dış Politika Çalışmaları Direktörü) da dediği gibi: “Kişi için iyi olan, her zaman ülke için iyi değildir.” Diplomasi, parfümle değil, prosedürle yürür.

Ancak Trump’a göre diplomasi bir dostluk oyunu. Yeter ki siz “yakışıklı” olun, “sert” olun ve ona yeşil enerji politikalarına karşı çıkan,  petrol veya doğalgaz çıkarmak için sondaj yapmayı simgeleyen  “drill, baby, drill”   diyerek gülümseyin. Gerisi zaten halledilir.

gündem

Dünya bu görüntüyü konuştu.  Arnavutluk’ta düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un el sıkışma anları sosyal medya da gündem oldu. Erdoğan’ın uzun süre Macron’un parmağını bırakmaması dikkat çekti. Avrupa’dan çok sayıda liderin katıldığı zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasındaki el sıkışma anları görüntüleri sosyal medya da gündem oldu. 

Bolu Kartalkaya’daki Grand Kartal Otel’de 21 Ocak 2025’te 78 kişinin ölümüyle sonuçlanan yangın faciasına ilişkin 31 kişi hakkında üst sınırı 22 yıl 6 aydan 1998’er yıla kadar ulaşan hapis cezaları istemiyle hazırlanan iddianamenin detayları ortaya çıktı. İddianamede yer verilen bilirkişi raporunda, otelin işletme belgesini veren ve onaylayan Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri ile gerekli denetimleri zamanında ve gereği gibi yapmadıklarından dolayı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkililerinin birinci derecede sorumlu oldukları belirtildi. 

Ege Denizi'nde saat 02.52'de 4.1 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) internet sitesinde yer alan bilgiye göre, merkez üssü Ege Denizi olan 4.1 büyüklüğünde bir deprem yaşandı. Depremin yerin 7,01 kilometre derinliğinde meydana geldiği belirlendi.

İmamoğlu engelleri aştı: Yapay zekayla mitinge çağrı yaptı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne başlatılan yolsuzluk soruşturması kapsamında tutuklanarak cezaevine gönderilen Ekrem İmamoğlu, yapay zeka videosu ile CHP’nin 19 Mayıs'ta İzmir’de düzenleyeceği mitinge çağrı yaptı.

Protesto edilen Linet: ‘’Kulisteyim, can güvenliğim yok, yalnız bırakmayın’’ dedi. İstanbul'da bir grup Maslak'ta konser verecek olan İsrail asıllı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı şarkıcı Linet Menaşi'yi protesto etmek için toplandı. Sahneye çıkamayan Linet, kulisten paylaştığı videoda şunları söyledi: "Çok zor bir durumda sizlere sesleniyorum. Şu anda kulisteyim ve hazırlık içerisindeyim. Belki duyuyorsunuzdur, dışarıda protesto ediliyorum. Çok üzgünüm ve can güvenliğim yok. Sizden rica ediyorum, lütfen bana sahip çıkın.

ABD'de Yüksek Mahkeme Trump yönetiminin sınır dışı işlemlerini kısıtladı. ABD Yüksek Mahkemesi, Donald Trump yönetiminin, savaş dönemi yetkilerini kullanarak bazı düzensiz göçmenleri hızlı bir şekilde sınır dışı etme uygulamasını bloke etti. Yüksek Mahkemenin 2'ye karşı 7 şeklinde aldığı kritik karar, Trump yönetiminin düzensiz göçmenleri sınır dışı etme çabalarını kısmen sınırlandıracak bir adım olarak dikkati çekti.

İtalya Meclisi'nde hayaletli protesto, Başbakan Meloni’yi şaşkına döndürdü. İtalya'da sıra dışı bir protesto yaşandı. Più Europa Partisi Genel Sekreteri ve milletvekili Riccardo Magi, 8-9 Haziran'daki referanduma ilişkin hükümetin sessizliğini protesto etmek amacıyla Temsilciler Meclisi’ne hayalet kostümüyle geldi. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi şaşkına uğratan vekil Meclis'ten dışarı atıldı.

Türkiye'den Schengen vizesine başvurular 2024'te arttı, ret oranı düşüşte. Avrupa Birliği (AB), 2024 yılına ilişkin Schengen vizesi istatistiklerini yayınladı. Veriler, Türkiye'den yapılan başvurulardaki artışın sürdüğüne işaret ediyor. Schengen vizesi başvurularındaki artış sürerken bu başvurulara verilen olumsuz yanıtların oranında düşüş var. AB verilerine göre, 2024'te Türkiye'den yapılan başvuru sayısı 1 milyon 173 bin 917 oldu.

Eurovision'u kazanan Avusturya olurken, İsrail'in katılımı protesto edildi.  İsviçre'nin Basel kentinde düzenlenen 2025 Eurovision Şarkı Yarışması'nı Avusturya kazanırken, İsrail, Gazze'de gerçekleştirdiği soykırım ve saldırılar nedeniyle finalde protesto edildi. Sahneye 4'üncü sırada çıkan İsrail temsilcisi Yuval Raphael, şarkısını seslendirdiği sırada seyircilerden yuhalama sesleri yükseldi, Filistin bayrakları açıldı. Yarışmanın organizatörü olan Avrupa Yayın Birliği'nin (EBU) canlı yayında yuhalama sesleri yerine alkış sesleri yayımladığı dikkati çekti.

pazar önerileri

Haluk Levent, çok sevilen sahne performansıyla 23 Mayıs’ta Jolly Joker sahnesinde!

Descartes’ı bugün yeniden okumak niçin önemli? Düşünüyoruz diye mi varız gerçekten? Descartes’ın bilimsel çalışmaları ile felsefesi arasında nasıl bir ilişki var? Felsefe ve Kritik’in bu bölümünde Kaan Özkan’ın konuğu Prof. Dr. Aliye Kovanlıkaya.

“Körlük” – José Saramago: Toplumsal eleştiri ve insan doğası üzerine derin bir roman.