Sayı: 224 - Ortalama okuma süresi: 4 dakika (838 kelime)

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Orta Doğu’da sıradan bir gün…

Hazırlayan: Talha Özmen

Ortadoğu… Tarihin hiçbir zaman pek rahat nefes almadığı, halklarının zor zamanlara alışmak zorunda kaldığı kadim coğrafya.

Şimdi bu topraklar, birkaç hafta içinde, pek çoğumuzu dehşete düşüren yepyeni ve tehlikeli bir viraja girdi.

İran ve İsrail arasında patlak veren sıcak çatışma, artık yalnızca bu iki ülkenin değil, tüm bölgenin, hatta dünyanın geleceğini yakından ilgilendirir hale geldi.

Bugün, 15 Haziran 2025…

Savaşın üçüncü gününü yaşıyoruz.

Şu ana kadar yüzlerce füze ve insansız hava aracı hedefleri vurdu, şehirlerde alarm sirenleri çaldı, halk sığınaklara koştu.

İsrail’de Tel Aviv, Hayfa ve Bat Yam İran’ın füzeleri ile misillemeye uğrarken, İran’da Tahran ve İsfahan da İsrail’in saldırılarıyla vuruldu.

Tarihi arka plan

Bugün yaşananlar, birkaç günde ortaya çıkmadı.

Bunun temeli 1979 İran İslam Devrimi’ne kadar uzanıyor.

Şah rejimi zamanında oldukça sıcak olan Tel Aviv-Tahran ilişkileri, Humeyni iktidarında tamamen koptu.

Devrimle birlikte İran, Filistin davasını sahiplendi; Hamas, Hizbullah, Husi gibi gruplarla bağlar kurdu.

Böylece proxy (vekalet) savaşları, Ortadoğu’da kalıcı hale gelirken, bu sıcak hat zaman zaman alevlenerek bugünkü gibi büyük çatışmalara dönüştü.

Kanlı yeni sayfa

Bu sıcak çatışma, tarihsel husumetlere dayanıyor; ancak yeni safha; füzeler, casusluk, kara yöntemleri ve asimetrik silahlarla şekilleniyor.

Bugün itibariyle taraflar teslimiyet sinyali vermemekte; diplomatik yollar hemen devreye girse de ılımlı çözüm görünmüyor.

Kritik dönemeçler:

• Nükleer süreçlerin yeniden başlaması olasılığı,
• Bölgedeki proxy aktörlerin savaşa doğrudan katılması,
• ABD-İran arası kırılmalar ve olası üçüncü taraf etkileri.

Yaşanacak tüm bu gelişmelerle birlikte, Ortadoğu’da yeni bir uzun vadeli belirsizlik çağı başlayabilir.

Saldırı ve misilleme

İsrail’in 13 Haziran gecesi başlattığı saldırıların ardından, sıcak savaş karşılıklı misillemelerle devam etti.

Bugün, 15 Haziran sabahı, İran füzeleri Tel Aviv, Hayfa ve Bat Yam’a düştüğünde, halk panikle sığınaklara koşuyordu.

Bunun hemen ardından İsrail Hava Kuvvetleri, Tahran ve İsfahan’daki askerî hedefleri ve Devrim Muhafızları’na ait üsleri hedef aldı.

ABD zor zamanında İsrail’in yanında duracağını belirtirken, Başkan Donald Trump, İsrail’in saldırılarını destekleyen açıklamalar yaptı. Avrupa ülkeleri ise daha ılımlı ve ateşkes çağrısı yapan bir çizgi benimsedi.

Türkiye barışın anahtarı olabilir mi?

Bölgeyle yakın ve sıcak bağları ayrıca NATO içinde taşıdığı rol sebebiyle Türkiye, zorunlu olarak bu krizin içinde yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, birkaç Arap ve Batılı liderle görüşerek ateşkes ve görüşmeler için arabuluculuk rolünü üstlenmeye çalışıyor.

Dışişleri Bakanlığı, “Bölge halklarının daha fazla acı çekmesini istemiyoruz” diyerek İsrail saldırısını kınarken, itidal ve diyalog çağrısını yineledi.

Avrupa ise Fransa, İngiltere ve Almanya’nın girişimiyle, taraflara gerilimi daha fazla tırmandırmama ve uluslararası gözlem talep etme yönünde baskı oluşturuyor.

Senaryolar

Şu an en büyük tehlike, Hizbullah ve Husiler gibi proxy’lerin (vekil grupların) daha aktif rol oynamasında.

Eğer Lübnan ve Yemen cephesi de sıcak savaşa girerse, Ortadoğu daha geniş ve kontrolden çıkabilir.

Aynı şekilde, ABD ve NATO daha fazla angaje olursa, sıcak çatışmanın bölgesel değil uluslararası bir krize dönme riski ortaya çıkabilir.

Diplomasinin hayati rolü

Şu an sahada silahlar konuşuyor, halklar acı çekiyor.

Bölge, daha önce pek görülmemiş kadar tehlikeli ve zor bir döneme girdi.

Böyle zamanlarda diplomasi, kalıcı barışın anahtarıdır.

Türkiye ve Avrupa hem arabulucu hem de ateşkes ve görüşmelerin zorlayıcısı rolünü oynayabilir.

ABD ve BM ise uluslararası meşruiyeti ve baskıyı oluşturacak platformları sağlayabilir.

Bölge halklarının daha fazla acı çekmemesi, zor durumdaki sivillerin korunması ve kalıcı istikrarın sağlanması için diyalog ve uzlaşmanın zorunlu olduğu görülüyor.

gündem

Temmuz ayında açıklanacak 6 aylık enflasyon verileriyle memur maaşı ve emekli aylıkları netleşecek. En düşük emekli aylığının 17 bin TL’ye çıkarılması gündemde. Asgari ücrete ara zam ise düşük bir ihtimal olarak değerlendiriliyor.

Bayram tatilinde hız cezalarına yönelik artan şikâyetler sonrası Ulaştırma ve İçişleri bakanlıkları harekete geçti. Sosyal medyada paylaşılan görüntüler incelendi, bazı noktalarda levha hataları tespit edildi. Tüm trafik levhaları ve radar uygulamaları gözden geçirilecek.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, partisine açılan kurultay davasına ilişkin yaptığı değerlendirmede butlan ya da kayyum kararını tanımayacaklarını söyledi. "Butlan kararı çıkarsa benim gözümde o da butlandır. Yok hükmündedir" dedi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye boğazlarından uğraksız geçen gemiler için uygulanan ücretin hesaplamasında kullanılan altın frank değerinin 1 Temmuz 2025 itibarıyla yüzde 15 artırılarak 5,83 dolara yükseleceğini açıkladı.

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, cezai işlem uygulayan kamu görevlisinin adı, soyadı, sicil numarası ve imzasını içeren tutanağı sosyal medyada paylaşan kişi hakkında verilen beraat kararını bozdu. Paylaşımın, “verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” suçunu oluşturduğuna hükmedildi.

Meteoroloji, son hava durumu raporunu yayımladı. Rapora göre; İstanbul, Adana, Bolu, Düzce, Sinop, Zonguldak, Amasya, Rize, Artvin, Ardahan, Samsun, Trabzon, Erzurum ve Kars'ta sağanak ve gök gürültülü sağanak bekleniyor. Hava sıcaklıklarının yurdun kuzeydoğu kesimlerinde mevsim normallerinin 1-3 derece altında seyretmesi, diğer yerlerde normallerinin üzerinde seyretmeye devam etmesi bekleniyor. Rüzgarın ise Marmara’nın güneyi, Ege, Doğu Akdeniz, İç Anadolu’nun kuzeyi ve Doğu Anadolu’nun batısında kuvvetli esmesi bekleniyor.

Aksaray’da Ihlara bölgesinden havalanan bir sıcak hava balonu, anlık rüzgar değişimi nedeniyle Karataş köyü yakınlarında sert iniş yaptı. Kazada balonun pilotu hayatını kaybederken, 12 yolcu yaralandı. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

pazar önerileri

Gazeteci Serdar Cebe, Orta Doğu’daki savaşı VOT’ta anlattı

Sevcan Orhan ve Hüseyin Turan’ın yorumuyla sevda türküleri

Orta Doğu’da gizemli bir inanç: Dürzilik

Avrupa’nın en iyi 20 plajı listesi