Sessizlik

Pazar

06 Temmuz 2025

Sayı: 227 - Ortalama okuma süresi: 3 dakika (693 kelime)

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Türkiye’de tansiyon, özellikle muhalif kesimlere yönelik baskı ve operasyonlarla giderek artıyor. Son olarak Adana, Antalya ve Manavgat gibi CHP’li belediyelerde yürütülen operasyonlar, gözaltılar ve tutuklamalar hem demokrasiye hem de ifade özgürlüğüne yönelik ciddi endişeleri beraberinde getiriyor.

Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar’ın gözaltı sonrası yaptığı “Etkili basın, etkili siyasetçi kim varsa susturacaklar” açıklaması da bu sürecin sadece bir adli vaka olmadığını, sistemli bir "susturma" stratejisine işaret ettiği söylentilerini doğuruyor.

Bu durumu, Alman siyaset bilimci Elisabeth Noelle-Neumann’ın ünlü kuramı olan Suskunluk Sarmalı üzerinden okumak, Türkiye’de medya, siyaset ve halk arasındaki psikolojik ve toplumsal dinamikleri anlamak açısından son derece aydınlatıcı olabilir.

Suskunluk Sarmalı

Suskunluk Sarmalı teorisi, bireylerin kamuoyundaki hâkim görüşe aykırı fikirleri dile getirmekten çekindiklerini, bu nedenle giderek daha fazla sessiz kaldıklarını savunur. Bu sessizlik, zamanla alternatif görüşlerin tamamen görünmez hale gelmesine ve baskın görüşün mutlak hâkimiyet kurmasına yol açar.

Teoriye göre bireyler, yalnız kalma korkusuyla çoğunluk tarafından onaylanmayan fikirlerini açıklamaktan kaçınır. Medya ise bu süreci hızlandıran ve yönlendiren en kritik araçlardan biridir. Çünkü medya, hangi görüşlerin “normal” veya “marjinal” olduğunu tanımlar ve bu tanım bireylerin algısını doğrudan etkiler.

İktidarın medya ve yargı üzerinden yaratığı baskı

Türkiye’de medyanın büyük oranda hükümet kontrolüne girmesiyle birlikte, muhalif görüşlerin kamusal alandaki görünürlüğü ciddi ölçüde azalmıştır. Yerel yönetimlerde halk desteği kazanan CHP’li belediyelere yönelik operasyonlar, sadece hukuki değil aynı zamanda psikolojik ve toplumsal bir mühendisliğe de işaret ediyor.

Bu operasyonlar, halkın gözünde muhalefeti kriminalize etme, muhalif aktörleri itibarsızlaştırma ve daha da önemlisi, halkın alternatif düşüncelerini ifade etme cesaretini kırma amacı taşıyor.

İşte tam da burada Suskunluk Sarmalı devreye giriyor:

CHP’li belediyelere yapılan operasyonlar, muhalefeti destekleyen bireylerde korku yaratıyor.

Bu korku, fikirlerin kamusal alanda daha az ifade edilmesine neden oluyor.

İfade eksikliği, hâkim iktidar görüşünün toplumda “çoğunluk görüşü” olduğu algısını pekiştiriyor.

Böylece, muhalif düşünceler gittikçe daha az dile getiriliyor; toplum suskunluk sarmalına giriyor.

Zeydan Karalar’ın mesajı

Zeydan Karalar’ın “Etkili basın, etkili siyasetçi kim varsa susturacaklar” açıklaması, aslında bu sarmala karşı yapılan bir direniş çağrısıdır. Sessiz kalmamak, sarmalı kırmanın ilk ve en önemli adımıdır.

Karalar’ın bu açıklaması, aynı zamanda medyaya ve topluma da bir mesaj niteliğindedir: Eğer susturulmak istenen herkes sessizliğe gömülürse, demokratik kamuoyunun yerini tek sesli bir otoriter düzlem alacaktır. Bu nedenle, susturulmaya karşı direnmek sadece bireysel değil, toplumsal bir sorumluluktur.

Sessizlik seçimi

Elisabeth Noelle-Neumann’ın teorisi bize şunu öğretir:

Sessizlik bulaşıcıdır ama konuşmak da öyledir. Muhalefete yönelik baskılar, sadece yerel yönetimlerle sınırlı bir mesele değil; ifade özgürlüğünün, çoğulculuğun ve demokrasinin geleceğiyle ilgili bir kırılma noktasıdır.

Eğer bu susturma stratejileri karşısında ses çıkarılmazsa, Suskunluk Sarmalı toplumu derin bir otosansür ve korku ortamına hapsedecektir. Ancak tam tersine, farklı fikirlerin, eleştirilerin ve alternatiflerin cesurca ifade edilmesiyle bu sarmal kırılabilir.

Çünkü susturulmak istenenlerin sesi, susturanların korktuğu en güçlü silahtır.

gündem

Belediye başkanlarına yapılan operasyonu eleştiren sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek dün akşam gözaltına alınan gazeteci Timur Soykan, savcılık ifadesinde, "Tweetlere konu olan operasyonlar yargının siyasi talimatlar neticesinde kullanılmasına ilişkindir. Şayet tutuklanırsam tweetlerimin doğru olduğu aşikar olacaktır" dedi. Soykan, tutuklama talebiyle 4. Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği'ne sevk edildi.

Milli Savunma Bakanlığı, 28 Mayıs 2022 yılında şehit düşen P. Ütğm. Nuri Melih Bozkurt'un naaşına ulaşmak için yapılan arama tarama çalışmaları kapsamında, 19 personelin metan gazına maruz kaldığını belirtti. Hastaneye kaldırılan askerler tedavi altına alınırken, 5 askerin şehit olduğunu duyurdu.

DEM Parti İmralı Heyeti Üyesi Pervin Buldan, Mithat Sancar ve avukat Özgür Erol, terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan ile görüştü. 2,5 saat süren görüşmeye ilişkin yazılı bir açıklama yapılacak.

DEM Parti heyeti ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yarın (7 Temmuz Pazartesi) Beştepe'de görüşecek.

Manavgat'ta 'Aslan Diyarı' adlı hayvan parkından kaçarak bir kişiyi yaralayan aslan avcılar tarafından öldürüldü. Antalya Valiliği'nden yapılan açıklamada "Çevre ve insanlar için tehlike arz etmesi nedeniyle kaçan aslanın sağ yakalanması mümkün olmamış olup, vurularak itlaf edilmiştir" denildi. Aslanın tarlada uyurken yaraladığı Süleyman Kır, Manavgat'taki müdahalenin ardından Akdeniz Üniversitesi Hastanesi'ne sevk edildi.

ABD merkezli danışmanlık şirketi Boston Consulting Group'un (BCG), Gazze'deki Filistinlileri sürgün etme planını modellediği ortaya çıktı.