Günler süren orman yangınlarının getirdikleri, çözüm üretilmesi gereken en acil konulardan birinin 'iklim değişikliği' olduğunu bir kez daha hatırlattı.

Birleşmiş Milletler, 2100 yılına kadar küresel ısınma ölçümlerinin 3.2 dereceye kadar çıkacağı uyarısı yapıyor. Bu, Paris İklim Anlaşması'nın sıcaklık artışını 1.5 ila 2 dereceyle sınırlandırma hedefinin oldukça üstünde.

Uzmanlara göre iki derecelik ısınma, 1 milyar insanın göç etmek zorunda kalması anlamına gelecek.

2050 yılında şehirlerin, dünya popülasyonunun yüzde 70’inden fazlasına evsahipliği yapması bekleniyor.

İsviçre'nin Zürih kentindeki ETH Üniversitesi'nde yapılan araştırmada, iklim değişikliğinin 2050 yılına kadar dünyanın başlıca 520 kentini nasıl etkileyeceği incelendi.

Araştırma sonucunda ortaya çıkan sonuç en basit haliyle şöyle: "Ortalama hava sıcaklıkları açısından İstanbul Roma'ya, İzmir Adana'ya, Ankara ise Taşkent'e benzeyebilir".

Avrupa çapında, yaz mevsimi şimdikinden ortalama 3.5 derece, kışlar ise yine şimdikinden 4.7 derece daha sıcak olacak.

Türkiye nasıl olacak?

Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, 30 yıl içinde Türkiye’nin karşılaşabileceği muhtemel tehlikeleri Meclis’te şöyle anlatmıştı:

"Sıcaklıklar ortalama 5 derece artacak olursa, 30 yıl sonra İstanbul’da en yüksek sıcaklık 45 dereceye çıkacak. Hastaneler hazır mı? Bu kadar insan sapır sapır o sıcakta ölmeye başladığında hazır olacak mıyız buna? Bu sıcak öldürür mü insanı? Bu sıcaklığa ‘ıslak termometre 35 derece’ deniyor. Islak termometre 35 olursa hava sıcakmış, serinmiş yok, ölüyorsunuz; bu kadar basit."

Kurnaz'a göre 2050'de Türkiye'de kişi başına düşen su miktarı, yaklaşık olarak su kıtlığı seviyesine ulaşacak. Projeksiyona göre 2050'ye gelindiğinde, Türkiye'de kişi başına senelik düşen su miktarı yaklaşık 800 metreküp olacak.

Neler yapılıyor?

Birçok Kuzey Avrupa şehri, dizel ve petrolden vazgeçiyor, otomobilleri ve plastikleri yasaklıyor, yenilenebilir enerjiye geçiyor ve 'karbon sıfır' olmaya çalışıyor. Güney Kore’nin başkenti Seul, 30 metrelik ağaçlar dikip yeşil alanları artırırken Avustralya ve Britanya kentleri ise ağaç dikme programlarından yararlanacağını duyurdu.

Danimarka, 2030 yılında emisyonlarını yüzde 70 oranında azaltmayı hedefliyor. Başkent Kopenhag, 2025 yılında 'karbon nötr' olmayı hedefliyor.

Güney Amerika'nın en büyük kenti São Paulo insanlara daha az su ve enerji harcaması için para ödüyor. Tanzanya'nın başkenti Darüsselam ve Kanada’daki bazı şehirler, sellere karşı hassas olan bölgelerindeki insanların yerlerini değiştirmesini sağlıyor.

New York, devasa okyanus bariyerleri yapmayı planlıyor. Londra, yoğun yağış ve popülasyon sebebiyle drenaj sistemlerini onarıyor.

Avrupa’nın güneş şehri: Freiburg

Kıtada, yenilenebilir enerjide örnek olarak akla gelen ilk şehir Freiburg.

Kentin bu konudaki hikayesi 1970’e uzanıyor. O yıl Federal Almanya hükümeti, 17 yeni nükleer santral kurma kararı almış ve bunlardan birinin de Freiburg’a 30 kilometre mesafedeki Wyhl kasabasında olacağı açıklanmıştı. Ancak yöre halkı karara tepki göstererek, on binlerce kişinin katılımıyla santral inşaatını bastı. Hükümet, direniş karşısında geri adım atarak santral yapımını durdurdu.

Bu direniş, Avrupa’da gerçek anlamda çevreci hareketin ve Freiburg'un ‘sürdürülebilir şehir’ olma sürecinin başlangıcı oldu. 1986 Çernobil felaketinden sonra Freiburg Belediye Meclisi, nükleere karşı alternatif enerjilere yöneldi ve ilk kez yerel enerji planını ortaya koydu.

Freiburg’un neredeyse her boş alanı güneş panelleriyle kaplı. Binaların çatılarının panellerle kaplanmasıyla ev başına yılda yaklaşık 3 bin euro tasarruf sağlandı.

‘Pasif enerji evleri’nde ise ana mantık 'ısıtmaya ihtiyaç duyulmaması' olarak düşünüldü. İyi bir yalıtım sistemiyle diğer evlere oranla yüzde 90 ısı yalıtımı sağlandı. Evin sakinlerinin ve elektrikli ev aletlerinin ürettiği ısının dışarıya gitmesi engellendi, bu sayede kendi kendini ısıtan evler yaratıldı.

Soğuk Savaş sonrası kentteki 6 bin Fransız askerinin şehirden ayrılmasıyla, askerlerin yaşadığı alanlar halkın kullanımına açıldı ve buraların tamamen ‘sürdürülebilir şehircilik’ anlayışıyla yönetilmesi kararı alındı. Eskiden askeri üs olan Vauban, ‘pasif enerji evleri’yle dolu yemyeşil bir semte dönüştü.

Kentteki enerji üretim merkezlerinden biri de, şehir çöplüğünün bulunduğu alan. Burada çöplerin üstü talaşlarla kaplanarak metan gazının hapsedilmesi sağlanıyor. Hapsedilen gaz, borular vasıtasıyla alınarak şehrin ısıtılmasında kullanılıyor. Hiç kimsenin kullanmadığı bu çöp alanının yamacına yerleştirilen bin 500'den fazla güneş paneliyle, bin ailenin enerji ihtiyacı karşılanıyor.

Dahası

İklim değişikliğinin 2050 itibarıyla 520 kenti nasıl etkileyeceğini gösteren interaktif harita...

AFP, 'Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin Şubat 2022'de yayınlanacak 4 bin sayfalık raporundan bir taslak paylaştı.

• Eren Can İleri’nin yazısı: ‘Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli Raporu’ndan sızanların değerlendirilmesi’

Araştırma: "Küresel ısınma konusunda harekete geçilmezse medeniyetler 2050'ye kadar çökebilir."

Isınan bir gezegenin yıllıkları: İklim değişikliğinin geleceği için üç senaryo...

Meteoroloji Genel Müdürlüğü raporu: ‘Türkiye İçin İklim Projeksiyonları’

Neden olan üç sebep: “Geçen 30 yılda tüm tarih boyunca salınan CO2’den daha fazlasını saldık.”