Emrah Temizkan

Endorfin sizi bu hafta, ikonik dizi 'The Simpsons'ın dünyasına davet ediyor.

33’üncü sezonuna devam eden, televizyon tarihinin en uzun senaryolu dizisi The Simpsons; ABD kültürünü, toplumunu, televizyonunu ve farklı insanlık durumlarının ironik bir dille ele alıyor.

Glasgow Üniversitesi’nde ‘D’oh! The Simpsons Introduce Philosophy’ ismiyle, dizinin en özel karakterlerinden ‘Homer Simpson felsefesi’ üzerine açılan bir ders bulunuyor.

Dersin eğitmeni John Donaldson’un “Simpsonlar popüler kültürün en önemli hazinelerinden birisi çünkü içi felsefe dolu. Aristoteles, Kant, Marx, Camus gibi önemli isimlerin fikirleri, bir çizgi film tarafından anca bu kadar saf ve tartışılabilir şekilde aktarılabilir” sözleri, diziyi en kapsamlı tarif eden ifadelerden biri.

Dizinin yaratıcısı Matthew Abram Groening, görüşmeye gittiği yapımcıya aslında karikatür serisi’ Life in Hell'i önermeyi düşünse de lobide beklerken aklına ‘Simpsons’ fikri düştü.

Kafasında çizdiği sorunlu aile tablosunu kağıda taşıyan Groening, karakterlere ailesinin isimlerini verdi. Ailenin odağına yerleştirdiği çocuk için ise kendi ismi yerine Bart'ı seçti.

İnsanların kanalları gezerken parlak sarı rengin gözleri yakalayacağı düşüncesi, karakterlerin renginin sarı olması fikrini doğurdu.

İlk kez 19 Nisan 1987'de kısa gösteriler şeklinde, ‘The Tracey Ullman Show'da skeçlerin yayınlandığı bölümde kendine yer bulan The Simpsons, o dönem 1 dakikalık animasyon olarak tasarlanmıştı. Dizinin ilk bölümü ise 17 Aralık 1989’da yayınlandı.

Televizyon yayınlarının hareketlendiği 1980'lerin büyük kısmında animasyonların çocuklara uygun olduğu, ‘prime time’ kuşağında yer vermenin mümkün olmadığı düşünülüyordu.

Ancak dizi, içeriği nedeniyle yetişkinlerin izleyebileceği saatte kendine yer buldu.

Aileye bakış

10 yaşındaki Bart Simpson, adını İngilizce haylaz anlamına gelen ‘brat’ sözcüğünün anagramından alıyor.

İsyankar ve otoriteye karşı saygısız Bart’ın çizdiği resim, ‘ailesinin başarı beklentilerini boşa çıkaran çocuk’ olarak tarif ediliyor.

"Sevgili Tanrım, tüm bunların parasını biz ödedik ve hiçbir şey için teşekkürler!” ve "Ruh diye bir şey yoktur. Bu küçük çocukları korkutmak için uydurulmuş bir şey, öcü gibi ya da Michael Jackson gibi" sözleri Bart’ı kolay yoldan tanımak için referans ifadeler.

Dizinin yaratıcısı Groening'e göre Bart, ‘normalin sıkıcı olduğunu’ düşünen ve ‘diğerlerinin cesaret edemediklerini yapan’ biri.

Dizide, 34-38 yaş aralığında olan Marge ve ondan iki yaş büyük Homer’ın evliliğinin temelleri, Springfield Lisesi’nde tanıştıkları güne dayanıyor. Çiftin boşanacağına dair haberler, kısa süre içinde yalanlanmıştı.

Sabırlı, şefkatli, iyi niyetli Marge kısa süreli polislik, tuzlu kraker şirketi sahipliği ve nükleer teknisyenliği işleri dışında çalışmamayı tercih ediyor.

Springfield Nükleer Santrali'nde çalışan yemek ve bira bağımlısı baba Homer Simpson, eşi Marge’ı kimi zaman incitse de kendince sevgi dolu olduğunu düşünüyor.

Homer'ın "Seni seviyorum ama kimsenin bilmesini de istemiyorum" sözü, ikili arasındaki ilişki hakkında çok şey anlatır nitelikte.

8 yaşındaki duygusal ve entelektüel Lisa, ailenin ortanca çocuğu. Saksafon çalan Lisa, çevreci ve hayvan dostu olmasının yanı sıra beşinci sezondan bu yana vejetaryen ve 13’üncü sezondan beri de Budist.

En küçük kardeş Maggie, doğumunun ardından Homer'ın yeniden nükleer santraldeki işine dönmesine neden olan, hiç büyümeyen ve ağzından emziği eksik olmayan bir bebek.

Maggie, sevimliliğinin yanında kreşten kaçan, babasının kafasına tokmakla vuran, babasının patronu Mr. Burns'ü silahla vuran ve karyolasının altında tüfek saklayan bir ruha da sahip.

Springfield’ın hikayesi

Hikayenin geçtiği kasaba Springfield, anlatılana göre 1649'da Sprungfield adıyla kuruldu. Jebediah Springfield, belediye başkanı olarak babasının onuruna kasabaya Springfield adını verdi.

Ancak gerçekte böyle bir kasaba bulunmuyor. Birçok izleyici, 2012’de dizinin yaratıcısı Matt Groening’in açıklamasına kadar kasabayı gerçek zannediyordu. Groening, var olmayan bu kasabanın yerini “Doğup büyüdüğüm Oregon'da!” diyerek açıklıyor.

Springfield; nükleer enerji santrali, okulu, küçük stadyumu, hipermarketi, barları, büyük ailelerin oturabileceği müstakil bahçeli evleri, geniş caddeleri, mağaza ve restoranlarıyla kolaylıkla tasvir edilebilecek bir ABD kasabası.

Dile katkısı

Dizinin en ünlü sloganı, Oxford İngilizce Sözlüğü'ne kelimedeki kesme işareti olmadan giren "D'oh". Homer bu sloganı, ‘kızgınlık homurtusu’ olarak kullanıyor.

"Meh" terimi ise kayıtsızlığın veya can sıkıntısının ifadesi olarak 2008 yılında Collins English Dictionary'e eklendi.

Görülmeyenler

Dizinin çok tanınan eski yazarlardan biri, 1991-1993 yılları arasında birçok bölüme katkıda bulunan komedyen Conan O'Brien.

The Simpsons’a sesini verenler de en az karakterleri kadar ünlü. Bart Simpson'ı seslendiren Nancy Cartwright, seçmelere Lisa'yı seslendirmek için gidiyor ancak Bart'ı denemek istediğini söyleyen Cartwright’ın işi alması için ilk birkaç repliği seslendirmesi yetiyor.

Yayınlandığı dönemden bu yana birçok toplumsal gelişmeyi önceden işlemesi nedeniyle ‘kehanet’ sorularıyla karşı karşıya kalan dizinin yaratıcıları, “Tesadüf” diyerek yanıt veriyor.

Dizi ekibinden Al Jean bu durumu "Eğer yeteri kadar tahminde bulunursanız yüzde 10'u doğru çıkar" diyerek açıklıyor.

Nasıl izlenir?

ABD’de FOX kanalında devam eden dizi, Türkiye’de uzun yıllar kablolu yayında yer alan CNBC-e kanalında yayınlandı.

Dizi, Türkiye’de şu anda ücretli platformlarda yer alan FX kanalında yayınlanıyor.

RTÜK’le tanışması

Karikatür: Latif Demirci

CNBC-e’de yayınlandığı dönemde (2012) RTÜK’ten aldığı cezayla Türkiye’ye, ‘bir çizgi filme ceza veren ülke’ unvanını getirmişti.

RTÜK, dizinin ‘Cadılar Bayramı’ bölümünde ‘Tanrı ve Şeytan’ın vücutlandırıldığı, Tanrı’nın Şeytan’ın emrinde gösterilerek kahve ikram ettirildiği ve alkolizme özendirdiği’ için kanala 52 bin 951 lira para cezası verdi.

Dönemin RTÜK Başkanı Davut Dursun, cezanın nedenini şöyle açıklamıştı: “RTÜK'ün, Tanrı'yı koruma refleksinden kaynaklanan bir şey değil. Küçükleri korumaya yönelik bir müeyyide uygulanmıştır.”

Biter mi?

Dizi, sürekli yenilenen kontratıyla biteceğine dair herhangi bir emare göstermiyor.

Yaratıcı ekipten Al Jean, dizinin finalde ilk bölüme geri dönebileceğini, böylece dizinin kendini sonsuza dek tekrar edebileceğini söylemişti.

Dahası

Mehmet Y. Yılmaz’ın yazısı: ‘Homer’a Müslüman bir komşu gelir mi?’

Matt Groening belgeseli: ‘My Wasted Life’

Yüksek lisans tezi: ‘Anlam yaratma süreci içerisinde The Simpsons çizgi dizisi’

The Simpsons geleceği nasıl tahmin ediyor?

Homer Simpson yaşasaydı, ABD sağlık sisteminde hastane masrafları ne kadar tutardı?

Dizinin Morrissey parodisinin hikayesi…

Benedict Cumberbatch’in dizide seslendirdiği ‘Morrissey-vari’ şarkı: ‘Everyone Is Horrid Except Me (And Possibly You)’