Dalış: Yüzde 30 ile yetinmeyen hobi

Murat Baykara - Dalış Eğitmeni/Gazeteci

Hobi denen şey ile murad edilen, günlük rutinden kaçış. Peki, karada yani nihayetinde o günlük rutinin sahnesinde, ne kadar mümkün bu? Düşünceler peşinizi bırakır mı? Su altındaysa isteseniz de başka bir şey düşünemezsiniz çünkü orası deplasman. Dünya değiştiriyorsunuz yani…

Sırf değişiklik olsun diye de onca vakit, enerji harcanmaz tabii. Değecek bir değişiklik bu. Hafif, yavaş, engin, huzurlu, bilge bir yer orası. Değişmeyi, oyunu ‘su ortamın’ kurallarıyla oynamayı kabul ederseniz, çok şey verir size.

Misafirliği öğrenmek

Dalış camiasında bu prensipten kastedilen, dalış ortamında çevreye saygılı olmaktır. Canlılara kesinlikle ve kesinlikle dokunmamak mesela (zıpkıncılık falan, zaten duymamış olayım). Onları beslemeye kalkmamak ya da… Örneğin bir Orfoz’u ekmek ya da haşlanmış yumurta ile beslediğinizde, insanlara yaklaşmakta sorun olmadığını öğretmiş oluyorsunuz. O garip de gidip bir zıpkıncıya kolayca yem oluyor. Bu şekilde ‘dost canlısı’ olmuş bir Orfoz size yaklaşıp ona dokunmanıza izin verebilir.

Fotoğraf: Xavier Xafont / Depo Photos

Biraz okşamaktan ne çıkar? Elinizle derisindeki koruyucu katmana zarar verebilir ya da ona bakteri/mantar bulaştırabilirsiniz mesela. Kabuklu deniz canlılarını toplamak da söylememe gerek yok herhalde, ‘duymamış olayım’ kontenjanından. Ama misafirliği öğrenmekten kastımız bunlarla sınırlı değil.

Var olmayı yeniden öğrenmek

Temel mesele bu. Sualtına indiğinizde nefes almaktan hareket etmeye, görmekten duymaya her şeyin farklı olduğunu hissedecek, öğreneceksiniz. Sualtında nesneler, olduklarından daha yakın ve daha büyük görünür. Ses ise suda daha hızlı hareket ettiğinden, kulaklarınıza aynı anda ulaşır ve sesin yönünü tayin edemezsiniz. Basınç ise asıl belirleyicidir. Su altında ne derinlikte ne kadar kalacağınızdan, ne hızla yükseleceğinize kadar birçok şeyi o belirler. Mesele özetle, su ortam ve bu ortamdaki basınç ile ilgili. Bu ortama ayak uydurmak, onun gereklerini yerine getirmek yani ona boyun eğmek… Dalış tevazu gerektirir. Bu kadar huzur veren bir aktivite olması bundan belki de.

O an geldiğinde

Evet, dalış tıpkı denizin kendisi gibi talepkardır. Ama tevazu gösterir ve bu taleplere uyarsanız sizi ödüllendirmeye başlar. Dalış eğitiminin önemli bir kısmını oluşturan yüzerlik meselesini çözüp, su altında hiç hareket etmeden, sadece nefes kontrolü ile askıda kalmayı başardığınız an gibi. Bir ödül anıdır. Deniz size aferin der ve yer çekiminden bağımsız, ağırlıksız olmayı tattırır. Amaç günlük rutinin ağırlıklarını atıp huzur bulmak değil miydi zaten? Derken yine tevazunun bir kardeşi girer devreye: Suhulet ile palet vurmaya başlarsınız. Hafif, yavaş bir tempoda. Ödül verme sırası deniz canlılarındadır. Kendilerine yakın bir ahenkle hareket etmeyi başarırsanız, daha çok gösterirler kendilerini.

Dalış ortamı güzeldir

Tatile yalnız mı çıktınız? Hemen bir dalış teknesine binin. Balık adamlar sosyal, eğlenceli insanlardır. Hemen iletişim kurarlar. Ekipmandan “Nerede dalmalı?”ya kadar bir çok konuda kültürlenme fırsatı da cabası. Bir de söylemeden edemeyeceğim, dalış pek havalı bir aktivitedir:)

Madem başlamaya ikna oldunuz, tüplü dalışı nasıl öğrenebileceğinize gelelim. Ya da bir saniye, hâlâ kaygılı olanlar için bir “Sıkça sorulan sorular” parantezi açalım önce.

Vurgun yer miyim?

İstatistikler, tüplü dalışta ölüm ya da yaralanmayla sonuçlanan kazaların diğer spor dallarına göre çok çok az olduğunu gösteriyor. Sebebi basit… Dalış, doğası gereği diğer sporlara kıyasla çok daha yaşamsal tehlikeler barındırdığından, yine diğer sporlara kıyasla çok fazla kural ve standartla kuşatılmış durumda. Özetle, kimse (profesyoneller dâhil) kafasına göre dalamaz. Az sonra kısaca fikir vereceğim dalış eğitiminin çoğu güvenlikle ilgilidir. Kursiyerler, milyonda bir gerçekleşecek beklenmedik durumlara bile hazır hale getirilir. Derinlik limitlerinin ihlali sertifika iptaliyle sonuçlanabilir. Tek başına dalış yapmak yasaktır, dalış eşi sistemi geçerlidir. Eşler birbirlerinden sorumludur. Dalış ekipmanı dalışa başlamadan önce en az üç kez kontrol edilir.

“Hocam ben nefesimi tutamıyorum”

Fotoğraf: Murat Baykara

E, tutma zaten! Tüplü dalış sıklıkla serbest dalışla karıştırıldığından bu soru çok sorulur. Oysa tüplü dalışta altın kural nefes tutmamaktır. Fiziksel kondisyon da çok büyük sorun değil. Kilo sorunu olan da sigara içen de buyurabilir dalış dünyasına. Ayrıca, kimseden mükemmel yüzücü olmasını beklemiyoruz. Ortanın biraz üstü kabul. Bedensel engelliler için de özel programlar mevcut.

Zengin sporu mu?

Golf ya da kayak ise kastınız, mukayese kabul etmez. Sertifikalı dalıcı iseniz dalış teknesinde geçireceğiniz bir günün maliyeti, beach’te geçireceğiniz bir günün maliyetinden (giriş ücreti, hamburger, kokteyl vs.) çok çok daha düşüktür. Üstelik bangır bangır müzik çekmeyip, çok daha berrak koylarda denize girmiş olursunuz. Beach halkı yüzey ile yetinirken, siz derinlerdesiniz.

Ekipmana gelince, ucuz diyemem. Ama evladiyeliktir. Kolay kolay eskimez. Zaten belli bir seviyeye ulaşana kadar ekipman, -en azından- her şeyin satın alınmasını önermem. Yatırım sıralamanızda eğitime öncelik verin. Aynı fotoğraftaki gibi: İyi fotoğraf makinesi, iyi fotoğraf demek değildir.

Nasıl eğitim alacağım?

Tüplü dalış sertifikalarının tamamı tüm dünyada geçerli sertifikalardır. Türkiye’de en yaygın olanlar Fransa merkezli CMAS ve ABD merkezli PADI’dir. Yani Türkiye’de bir dalış merkezine başvurduğunuzda böyle bir kuruluşun temsilcisinden eğitim almış olursunuz. Sertifika türüne bağlı olarak, başlangıç seviyesi eğitimi üç ila dört gün sürer. Sertifikayı alıp, yaklaşık 20 dalış yaptıktan sonra (eğitmenin sizi yeterli görmesi durumunda) ileri seviye eğitimine başlayabilirsiniz. Kaş, Datça, Bodrum, Ayvalık, Fethiye Türkiye’de dalış turizminin yaygın olduğu yerlerdir. Ancak buraların sezondaki kalabalığı malum. Sezon başı ya da sonunu tercih etmek iyi olur.

Son söz

Dünyanın yüzde 70’i suyla kaplı. Yüzde 30 ile yetinmeyin!