Ufuk Tanışan

Milyon dolarlar kazanan bir basketbolcudan sokakta dilenmeye kadar giden bir hayat serüveni... Kapsül Pazar, bu hafta sizi eski NBA oyuncularından Delonte West’in yaşam öyküsüne götürüyor.

Kapitalist ekonomik sistemin en büyük örneği ABD’de, oldukça sosyalist bir denge üstüne kurulu NBA, kuşkusuz dünyanın en iyi basketbol ligi. Dolayısıyla da bu ligdeki sporcular, günümüzde yıllık 1 milyon dolar ila 45 milyon dolar arasında değişen miktarlarda para kazanıyor. İşin ilginç tarafı ise NBA’de forma giyen basketbolcuların yüzde 60’ı, emekli olduktan sonra 5 yıl içinde neredeyse bütün birikimlerini kaybediyor. Şimdilerde sokakta dilendiği görüntüler ortaya çıkan Delonte West de onlardan biri. Üstüne akıl sağlığı sorunları eklenince, ‘iflas süreci’ oldukça kısa bir sürede gerçekleşebiliyor.

West’in psikolojik sorunları, pek de şaşırtıcı olmayacak biçimde çocukluğunda başlıyor. Annesi ve babası, o çok küçük yaştayken ayrılan Delonte çocukluğunu “Mutlu, fakir” şeklinde tanımlıyor. Boşanmış bir ailenin çocuğu olarak tek bir eve bağlı kalmadan, birkaç akrabasının evinde konaklıyor. Ve elbette en büyük dayanağı basketbol oluyor. Ancak 12 yaşında geçirdiği sakatlık, onun bir süre basketboldan uzak kalmasına yol açıyor. Tam burada akıl sağlığı sorunlarıyla birlikte ‘dibi’ ilk kez gördüğü dönem başlıyor.

Sakatlıkla gelen depresyon

Zira Afrika kökenli Amerikalı, Piscataway Kızılderili ve Avrupa Amerikan gibi ırklara mensup bir melez olduğu için kendisini hiçbir yere tamamen ait hissedemiyor. Basketboldan da uzak kalınca onun için okula gitmenin hiçbir anlamı kalmıyor. İşler gittikçe kötüleşirken West, o yaşta ağır bir depresyona giriyor ve birden çok kez intihara teşebbüs ediyor: “Yani temelde dikkat çekmeye çalışıyordum.”  Kendisine bıçakla zarar verdiği, adını telaffuz dahi edemediği ilaçları yuttuğu bir gecenin sonunda ise hastanede uyanıyor. O gece West için bir dönüm noktası oluyor, dipten çıkış da bu tarihten sonra başlıyor.

Sakatlığının iyileşmesiyle basketbola dönen West, sağlığını da toparlıyor. Liseye geldiğinde, elbette okul basketbol takımına giriyor. Oldukça da başarılı oluyor. Hatta son senesinde 20.2 sayı, 6.5 ribaunt, 3.9 asist ve 3.1 top çalma ortalamaları tutturarak ‘Washington Post All-Met Yılın En İyi Oyuncusu Ödülü’nü elde ediyor. Lisedeki performansı ona Saint Joseph Üniversitesi’nde basketbol bursu kazandırıyor. İlk yılında takımı, normal sezonu 27 galibiyet 1 yenilgiyle tamamlarken West ise 18.9 sayı ve 4.7 asist ortalamaları tutturuyor. Üniversiteyi erken terk edip girdiği 2004 draftında Boston Celtics tarafından 24’üncü sıradan seçiliyor ve NBA günleri başlıyor.

İlk kez teşhis konuyor

Ligdeki ilk sezonunda sakatlıkların da etkisiyle sadece 39 maçta forma giyen West, ikinci yılında ise takımda daha büyük bir rol oynuyor. Ortalama 34.1 dakika forma giydiği 71 maçta 11.8 sayı, 4.1 ribaunt ve 4.6 asist ortalamaları yakalıyor. Celtics’le bir buçuk sezon daha geçiren West, kısa süren Seattle SuperSonics macerasının ardından en kazançlı kontratını (9 milyon dolar) imzaladığı Cleveland Cavaliers’in yolunu tutuyor. Yarı sezonda geldiği Cavs’in önemli silahlarından biri hâline geliyor. Ancak 2008-09 sezonu öncesinde sinirsel bozukluklar yaşıyor. Kaybettikleri bir hazırlık maçının hakemiyle ağız dalaşına giriyor. Yetmiyor, takım arkadaşlarını da azarlıyor. Kulübünün zoruyla gittiği terapiste de ilk kez ‘bipolar’ teşhisi konuyor.

West, bu tarihten 7 yıl sonra verdiği röportajda, hastalığı hakkında şunları söylüyor: “Tıpkı dünyadaki diğer herkes gibi bipolarım. Neşeli bir şey olduğunda neşeli; üzücü bir şey olduğunda üzgünseniz bipolarsınız. Bence dünyadaki herkes aşağı yukarı böyle. Bunun seviyeleri farklı. Ne kadar uzun süre üzgün kalıyorsunuz? Bu durum, davranışlarınızı nasıl etkiliyor? Bu duygularla nasıl başa çıkıyorsunuz?”

‘LeBron’un annesi’ dedikodusu

Terapi seansları ve ilaç tedavisi sonrası takıma dönen West, sezonun büyük bölümünde oynuyor. Yine de beklentileri karşılayamamış olacak ki bir sonraki sezonda ortalama 10 dakika daha az forma şansı veriliyor. Cavaliers’la bağlarını kopartan olay ise play-offlarda yaşanıyor. Seride 2-1 önde olmasına karşın Boston Celtics’e üst üste 3 maç kaybedip eleniyor. Seri sonrasında ise West’in, takım arkadaşı LeBron James’in annesiyle yattığı yönünde yönünde dedikodular çıkıyor. Hâlâ daha kanıtlanamamış iddialara göre durumu Boston serisinin dördüncü maçı öncesinde öğrenen LeBron, onaylamadığı bu ilişkiyi sonlandırıyor. Boston serisinin son 3 maçında pek de iyi oynamayan LeBron’un performans düşüklüğü de yine söz konusu ilişkinin neden olduğu öne sürülüyor. Sonuç olarak sezon sonunda takım dağılıyor, birçok kişi farklı takımlara geçiyor.

Sezon sonunda ilk takımı Boston’a dönen West, ardından Dallas Mavericks’in yolunu tutuyor. Burada geçirdiği bir yılda mücadeleci tarafını gösterse de gelecek sezon öncesinde takımdan gönderiliyor. Zira tıpkı Cleveland Cavaliers’de olduğu gibi hazırlık maçlarında takım arkadaşlarıyla tartışma yaşıyor. Dallas yönetiminin sözleşmesini fesh etmesiyle de resmî olarak NBA kariyeri sona eriyor.

Tutmuyor, tutturamıyor

Dallas’tan ayrıldıktan sonra NBA Gelişim Ligi’nde forma giyen West, ardından Çin ve Venezuela liglerinde de küçük maceralar yaşıyor. Ancak 2015 yılında basketbol kariyeri sona eriyor. Bundan tam 1 yıl sonra ise çıplak ayaklarıyla bir hastanenin önünde çekilen fotoğrafı, internette viral oluyor. Sonradan doktorun verdiği yanlış ilaçlar nedeniyle halüsinasyon gördüğü ortaya çıkıyor. Bundan sadece dört ay sonra ise para dilendiği sırada çekilen bir videosu yayılıyor. Evsiz olduğu iddialarını, “Belden aşağısı felç olan evsiz bir komşuma yardım ediyordum” sözleriyle yalanlayan West, 2020’ye gelindiğinde çok daha kötü bir durumda kalıyor. Sokak ortasında kimliği belirsiz biri tarafından dövülen West’in videosu bir kez daha viral oluyor. ‘Saçmaladığı’ birkaç video daha dolaşıma girdikten sonra rehabilitasyona gitse de durum değişmiyor.

Daha 8 ay yıl önce Florida’daki bir polis departmanının camlarına vurup görevlilere hakaretler yağdırınca tutuklanıyor. Gözaltına alınmadan önce ise şu sözleri söylüyor: “Ben İsa’yım ve LeBron James ile Michael Jordan’dan daha iyiyim. Herhangi bir sporu yapan en iyi siyahtım.”

Üniversiteden takım arkadaşı Jameer Nelson, Dallas Mavericks’in sahibi Mark Cuban, LeBron James ve daha nice arkadaşı birçok kez maddi ve manevi yardımlarını gösterse de henüz West’in bipolar bozukluğunda bir ilerleme söz konusu değil. Belki ilacı, yine bir şekilde basketbol olur. Aksi durumda, ‘Bir zamanların NBA yıldızı, şimdi sokakta dileniyor’ başlıklı haberleri birkaç ayda bir okumamız kaçınılmaz görünüyor.