Emrah Temizkan

Galler’in Newport kentinde düzenlenen ‘World Cheese Awards’, (Dünya Peynir Ödülleri) sahiplerini buldu.

Uluslararası 250’den fazla uzmanın yer aldığı jüri, 42 ülkeden 4 bin 434 peynir çeşidini her yıl olduğu gibi ‘kör tadım’la değerlendirdi. Tadımlar arasında damak temizlemek için dilimlenmiş elma yenildi.

Zirvede, İsviçre’de üretilen bir gravyer türü olan Le Gruyère AOP surchoix yer aldı. Peynir, jüri tarafından "Hakiki rafine, el yapımı bir peynir" olarak tanımlandı.

Jüriye göre bu peynirin özelliği, ağızda pürüzsüz bir tat bırakması ve dilde erimesi.

İkinci sırada, İtalya'da inek sütünden yapılan yumuşak, mavi tereyağlı bir peynir olan ‘Gorgonzola Dolce DOP’ yer aldı. Üçüncü sırada ise Hollanda'dan ‘Âlde Fryske’ var.

İlk 10 şöyle devam etti: “‘Grosse Tomme de Bufflonne’ Fransa, ‘Tomme de chèvre’ Fransa, ‘Pata de Mulo Curado’ İspanya, ‘Greensward’ Birleşik Krallık, ‘Devon Blue’ Birleşik Krallık, ‘Grosse Tomme de chèvre’ Fransa, ‘Spenwood’ Birleşik Krallık.”

Nasıl?

Kısa sürede bozulan sütün ömrünü ve kullanım süresini uzatmak için ortaya çıkan peynir, bugün sofraların vazgeçilmezlerinden. Peynirin icadı, çiftçiliğin daha soğuk iklimlere yayılmasına da ön ayak oldu.

Eski dönemlerde mahzenlerde saklanan peynirlerin 10 derece ısıdaki bir ortamda muhafaza edilmesi tavsiye ediliyor. Buzdolabı ısısı ise 5 derece. Bu nedenle, tüketmeye başlamadan 1 saat önce peyniri oda sıcaklığına almak öneriliyor.

Üstelik peynirin sofradaki yeri kahvaltıyla sınırlı değil. İçki endüstrisinin gelişmesiyle, özellikle şarabın yanında servis edilmesi bir ritüele dönüşen peynir, Türkiye özelinde bakıldığında yemeklerde de sıklıkla kullanılıyor.

Dünyanın en popüler peynirleri ise Cheddar, Mozzarella, Brie, Parmesan, Stilton, Feta, Camembert, Ricotta, Gouda ve Roquefort olarak sıralanıyor.

Türkiye nerede?

Türkiye’de 193 kayıtlı peynir çeşidi olmasına rağmen 250’yi aşkın peynir türünün var olduğu tahmin ediliyor. Bu peynirlerin 31 tanesi coğrafi işaretli. Sadece Balıkesir’de 50’yi aşkın peynir çeşidi bulunuyor. Kars ve Kırklareli de Türkiye’deki peynir üretiminin ve çeşitliliğinin merkezlerinden.

Yemek tarihçisi Artun Ünsal’a göre, bu topraklarda ‘peynirlerin şahı’ mihaliç peyniri. Yazar Refika Birgül ise dil peyniri için “Eğer bu peynire mozzarellaya gösterilen hürmetin onda biri gösterilseydi uçardı” görüşünde.

Akdeniz Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Beysun Güneri, Türkiye’de peynirin kahvaltı kültürüne sıkıştığını ancak dünyanın genelinde peynir tüketiminin bir aperatif öğün ve birçok yemeğin bileşeni olarak yaşama dahil olduğunu düşünüyor.

Peki Türkiye’de üretilen peynirler neden Avrupa’daki raflarda yer almıyor?

Yemek kültürü yazarı Sıla Uçan’a göre bunun nedeni, Türkiye’deki peynir çeşitlerinin raf ömürlerinin uzun olmaması. Uçan bu durumu şöyle örnekliyor: “Örneğin tatlıyla ya da hamurla bir ‘Ricotta’ ya da ‘Mascarpone’ kadar uyumlu olmaları gerekir.”

Türkiye’de üretilip de dünyaya açılmaya en yakın peynirin Kars gravyeri olduğuna inanılıyor. Kars gravyerinin yapımı, İsviçreli bir peynir üreticisinin Kars’ı ziyareti sırasında Boğatepe köyünü peynir üretimine uygun bulmasıyla ortaya çıkıyor. O dönemde, Rusya’nın peynir ihtiyacının büyük bölümü buradan sağlanıyor.

Dahası

Mehmet Yaşin’in seçkisi: ‘Türkiye’deki en iyi 10 peynir’

Uzmanlar anlatıyor: ‘Peynir hilelerinde en çok hangi ürünler kullanılıyor?’

Somer Sivrioğlu’nun yazısı: ‘Yeni favori peynirim: Mandarella!’