Hazırlayan: Cevat Kriket

2023’te futbolda bir çağ kapanıp bir diğeri başladı. Yaklaşık 20 yıldır performanslarıyla adlarını ‘tarihin en iyileri’ arasına yazdıran Cristiano Ronaldo ve Lionel Messi, kulüp seviyesinde üst düzey rekabetten uzaklaşarak Suudi Arabistan ve ABD’nin yolunu tuttular. Suudi Arabistan, akıttığı akıl almaz paralarla Avrupa futbol piyasasını sarstı ve birçok yıldızı kendi ligine ‘kaçırarak’ dikkatleri üzerine çekti. BAE devlet yatırımı Manchester City, Ada’dan sonra kıta Avrupası’nı da ilk Şampiyonlar Ligi şampiyonluğuyla fethederken en büyük atılıma kadınlar futbolunda tanıklık ettik. Ancak erkekler orada da rahat durmadı.

Ronaldo ve Messi’yle bir devrin sonu

Fotoğraf: Peter Joneleit / Depo Photos

2022’yi Katar’daki Dünya Kupası’nı Arjantin’e kazandırarak tamamlayan Lionel Messi, PSG’yle olan başarısız serüvenini sonlandırarak ‘yeteneklerini Florida sahiline’ taşıyan yıldızlar arasına eklendi. Messi’nin kısıtlı sürede sergilediği Inter Miami performansı 2026 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ABD’de yeni bir ‘futbol çılgınlığı’ başlatmaya yetti. Messi’nin adımlarını takip ettiği isim ise bu kez 21. yüzyıl futboluna birlikte damga vurduğu Cristiano Ronaldo idi. ‘CR7’, 2023 başında 200 milyon euroyu bulduğu söylenen devasa sözleşmesiyle Suudi Arabistan’ın Al-Nassr takımına imza attı. Yıl içinde 200 millî maç barajını aşan ilk erkek futbolcu olan Ronaldo da Suudi Arabistan’ın ‘soft-power’ hedefli, politik soslu futbol harekatının koçbaşı işlevi gördü. Böylece 2023, futbolda görkemli bir devrin sonu ve bir o kadar da tartışmalı yeni bir devrin başlangıcı anlamına gelen gelişmelere tanıklık etmiş oldu.

Suudi Arabistan’ın futbol harekâtı

Riyad’ın futbol atılımı Cristiano Ronaldo’yla sınırlı değildi. Neymar, Karim Benzema, Sadio Mane, Ruben Neves, Aleksandar Mitrovic, Sergey Milinkovic-Savic, Kalidou Koulibaly, Fabinho, N’Golo Kante, Riyad Mahrez, Merih Demiral, Franck Kessie, Aymeric Laporte, Marcelo Brozovic’in de aralarında olduğu çok sayıda yıldız Avrupa futbolunu terk ederek Suudi Arabistan’a gitti. Tamamen devlet kasasından sağlanan 1 milyar doların üzerinde bir parayı transfere harcayan Suudi futbolu, Avrupa transfer piyasasının dengesini bozdu.

Yeniden ‘Avrupa Süper Ligi’

Çağ açıp kapatmaktan bahsetmişken… Yılın son ayında Avrupa Adalet Divanı’nın UEFA ve FIFA’nın, kulüplerin harici liglere katılmasına yaptırım uygulayamayacağına dair kararı da böylesi bir potansiyel taşıyor. Real Madrid ve Barcelona ile İtalyan kulüplerinin ABD sermayesiyle yürüttüğü proje hâlâ İngiltere, Almanya ve Fransa (PSG) devlerinin desteğine ihtiyaç duyuyor. 2021’deki son girişime futbol dünyasının ve taraftarların verdiği tepkiler taze. Bu yüzden Avrupa futbolunun gördüğü bu en büyük tekelleşme hamlesinin eli şimdilik zayıf.

Kadınlar futboluna İspanya, Barça, Bonmati damgası

Fotoğraf: Patrick Hoelscher / Depo Photos

Avustralya ve Yeni Zelanda’nın ev sahipliğinde düzenlenen FIFA 9. Kadınlar Dünya Kupası, pek çok yönüyle kadın futbolunun geldiği aşamayı gösteren tarihî bir turnuvaydı. Sponsorluklar hiç olmadığı kadar dolgundu, stadyumlar hiç olmadığı kadar doluydu, reytingler hiç olmadığı kadar yüksekti. Sporun lokomotifi, dört kez dünya şampiyonu ABD turnuvaya son 16 turunda veda ederken İspanya, kulüpler seviyesinde gösterdiği kaliteyi bu kez Dünya Kupası’na da taşıdı ve finalde İngiltere’yi mağlup ederek şampiyon oldu. Ancak kupa seremonisinde İspanya Futbol Federasyonu Başkanı Luis Rubiales’in Jenni Hermoso’yu tacizi bu başarının önüne geçmeye yeltendi. Rubiales, kadın futbolcuların örgütlü muhalefeti sayesinde görevinden uzaklaştırıldı.

Turnuvanın Altın Top ödülüne layık görülen Barcelona’nın Katalan yıldızı Aitana Bonmati, France Football’un Ballon d’Or ödülünü de kişisel müzesine ekledi.

UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde de bu üçlünün yani İspanya, Barcelona ve Bonmati’nin damgası vardı. Barça, finalde Wolfsburg’u 3-2 yendi ve kupayı ikinci kez müzesine götürdü.

City nihayet Avrupa’nın zirvesinde

BAE’nin kuralları zorlayan ‘sınırsız’ desteği ve Pep Guardiola’nın dirayetinin ürünü olan Manchester City, Premier Lig’deki hâkimiyetini Şampiyonlar Ligi’ne de taşıyarak tarihinin ilk Kupa 1 zaferini yaşadı. Inter’le karşılaştığı İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı’ndaki sıkıcı finali Rodri’nin golüyle kazanan City, ligde de üst üste üçüncü, Pep dönemindeki beşinci, 2011’den bu yana yedinci, tarihindeki dokuzuncu şampiyonluğunu kazandı. City, Federasyon Kupası’nı ve sonrasında UEFA Süper Kupa’yı da müzesine götürmeyi başardı.

City’de Erling Haaland ilk sezonunda beklentileri fazlasıyla karşıladı ve 35 lig maçında 36 gol atarak Premier Lig tarihinin rekorunu kırdı. 23 yaşındaki Norveçli, sezonu tüm kulvarlarda 52 golle tamamladı.

Napoli 33 yıl sonra şampiyon

Fotoğraf: Alberto Lingria / Depo Photos

İtalya Serie A’da Napoli, Luciano Spalletti’nin öncülüğünde 33 yıl aradan sonra ilk lig şampiyonluğunu kazandı. Kulüp efsanesi Diego Armando Maradona’nın ölümünden üç yıl sonra, onun adını taşıyan statta kazanılan şampiyonluk çok anlamlıydı. Ancak Spalletti’nin görevi bırakması sonrası Napoli bu ivmesini 2023/24 sezonuna taşıyamadı.

Dortmund yine beceremedi

Almanya Bundesliga’da şampiyonun adı 11 sezon sonra değişebilirdi ama Borussia Dortmund, son maçta Mainz’ı kendi evinde yenemeyerek kazanmaktan sıkılan Bayern’in kendisine altın tepside sunduğu bu fırsatı geri çevirdi. Bayern Münih ise Köln deplasmanında 89. dakikada Jamal Musiala’nın golüyle 33. şampiyonluğunu elde etti. Yine de Bundesliga’da yeni bir şampiyon görmek isteyenlerin umutları hâlâ diri. Xabi Alonso’nun çalıştırdığı Bayer Leverkusen, 2023/24 sezonunun ilk yarısında 16 maçta 13 galibiyet 3 beraberlik aldı ve maç fazlasıyla Bayern’in 4 puan önüne geçmeyi başardı.

EURO 2024’e lider vizesi

2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde D grubunda mücadele eden Türkiye, Stefan Kuntz’un yerine Vincenzo Montella’yı getirdikten sonra Hırvatistan ve Letonya’yı mağlup ederek tarihinde ilk kez bir büyük turnuvaya grubunu lider tamamlayarak gitmeyi başardı.

Türk futbolunda mızrak çuvala sığmıyor

Fotoğraf: Abdurrahman Antakyalı / Depo Photos

Topun oyunda kalma süresinin düşüklüğüyle meşhur ülkemizde ise oyun esas olarak bir nefret üretme aracı olarak yeşil saha dışında oynanmaya devam etti. Elbette herkes yine X takımına düşmandı, tüm hakem kararları Y camiasını doğramaya yönelikti, Z’nin tüm rakipleri sahaya teşvik primi alarak çıkıyordu. Bu atmosfer yıl boyunca anlı şanlı kulüplerimizin aslında ergen ruhlu milyonerler tarafından yönetildiğine tanıklık etmemize olanak sağlarken 11 Aralık’ta Ankaragücü başkanı Faruk Koca ve ‘adamları’nın hakem Halil Umut Meler’e yumruklu ve tekmeli saldırısıyla olaylar bir üst seviyeye taşındı. Türk futbolunun içinde bulunduğu çukurun sonunu gördük derken 1 hafta sonra İstanbulspor Başkanı Ecmel Faik Sarıalioğlu, hakeme tepki göstererek takımını sahadan çekti. Tüm bu rezaletin ‘oyuna dair’ sağlamasını da 24 Aralık’ta tarihin en kötü derbilerinden biri olarak oynanan Fenerbahçe-Galatasaray maçıyla yaptık. Evet, şüphe yoktu, futbolumuz, federasyonundan hakemine, en çok para harcayanlarından en çulsuzlarına kolektif bir sefaletin içindeydi.

Galatasaray ve Icardi aşkı

Tarihî bir başarısızlıkla tamamlanan 2021/22 sezonu sonrası yönetiminden teknik heyetine ve kadrosuna kadar her şeyi değiştiren Galatasaray, 23. lig şampiyonluğunu kazanmayı başardı. Okan Buruk’un öğrencileri şampiyonluğa giden yolda 14 maç üst üste kazanarak lig tarihinin rekorunu kırdı. Sarı-Kırmızılılarda Mauro Icardi attığı ve attırdığı gollerle eşine nadir rastlanan bir sevgiye mazhar oldu. Simge Sağın’ın ‘Aşkın Olayım’ şarkısını yıllar sonra listelerin zirvesine taşıyan bu sevda ülke çapında özellikle çocuklar ve gençler arasında yayıldı. Icardi, yazın Suudi Arabistan’dan gelen teklifleri reddetti ve 10 milyon euro karşılığında PSG’den Galatasaray’a transfer oldu.

2023’te yitirilenler

Fotoğraf: Depo Photos

6 Şubat’ta meydana gelen ve Türkiye ile Suriye’de on binlerce ölüme neden olan depremler futbolu da etkiledi. Süper Lig’de Hatayspor ve Gaziantep FK ligden çekilirken Hatayspor 2023/24 sezonunda maçlarını Mersin’de oynadı. Mor-Beyazlı kulübün Ganalı futbolcusu Christian Atsu ve sportif direktörü Taner Savut, Rönesans Rezidans’ın enkazında kalarak hayatlarını kaybettiler.

2023’te futbol dünyasının veda ettiği efsaneler arasında Manchester United ve İngiltere tarihinin en önemli futbolcularından Bobby Charlton, 1958 Dünya Kupası’nın 13 gollü Fransız kralı Just Fontaine ve İtalyan futbolunun ‘80’lere ve ‘90’lara damga vuran isimlerinden Gianluca Vialli de vardı.