Hazırlayan: Cevat Kriket

‘El Ultimo Mito’ yani ‘Son efsane’ olarak uğurladı onu Barcelona merkezli Sport gazetesi. Vurgu yapılan diğer efsaneler arasında Pele, Maradona ve Cruyff vardı. Listeye Bobby Charlton, Eusebio, Lev Yashin, George Best, Ferenc Puskas gibilerini de dahil etmek isteyenler olacaktır elbette. Franz Beckenbauer, Sport dahil birçokları için 20. yüzyılın titanlar kuşağının hayatta kalan son üyesiydi. Sadece hem oyuncu hem de teknik direktör olarak Dünya Kupası kazanan ikinci isim olması ya da Bayern Münih’le Almanya ve Avrupa çapında kazandığı başarılar değildi onu büyük yapan. Savunmada konumlanan bir saha içi generali olarak dünya futbolunda nereden baksanız 20 yıl boyunca dominant kalmış libero pozisyonunu dönüştürecek biçimde yeniden tanımlaması da ona duyulan saygının artmasını sağlıyordu.

Fotoğraflar: Depo Photos

1945’te, II. Dünya Savaşı’nın hemen ertesinde, yıkıntılar içindeki Münih’in işçi sınıfı mahallesi Giesing’de doğan Franz Beckenbauer, yaşıtı birçok Alman gibi ‘Bern Mucizesi’ne imza atan dünya şampiyonu 1954 takımının etkisiyle futbola aşık olmuştu. 1954 Dünya Kupası şampiyonluğu, utanç içindeki milyonlarca Alman’a, tutunacak bir dal vermişti ve 8-9 yaşlarındaki Franz’ın bu merakı, posta hizmetlerinde çalışan babasının pek de hoşuna gitmiyordu. Onun için futbol boş bir hayal, bir serseri uğraşıydı. Küçük Franz ise yetenekliydi, idolü olarak gördüğü Fritz Walter gibi forvette oynuyor ve top ayağına gelince sergilediği tekniği herkesin dikkatini çekiyordu.

1860’a niyet, Bayern’e kısmet

O dönem Münih’te işçi sınıfına mensup pek çok kişi gibi o da 1860 Münih’in taraftarıydı. Bir zamanlar ‘Yahudi kulübü’ olarak anılan ve bu yüzden nefret edilen Bayern Münih’in az sayıdaki taraftarı orta-üst sınıflardan gelmeydi. Beckenbauer’in hayali mavi-beyazlı 1860 formasını giymekti. Ama SC Münih 06’nın 14 yaş altı takımıyla Neubiberg turnuvasında 1860 Münih’li oyunculardan gördüğü fiziki saldırıya uzanan muamele, fikrini değiştirdi. “Hiçbirimiz bu takım için oynamayacağız” dedi arkadaşlarına ve Bayern Münih’in yolunu tuttu.

1963’te Bundesliga kurulurken Beckenbauer de yeni reşit oluyordu, aynı dönemde millî takım yetkililerinin de dikkatini çeken bir isimdi. Ancak hamile bıraktığı kız arkadaşıyla evlenmeyi reddetmesi o yaşta millî takıma alınmamasını beraberinde getirdi. Millî takıma alınmak için birkaç yıl daha beklemesi gerekecekti.

Efsaneler inşa edilirken…

Franz Beckenbauer ve Berti Vogts, Almanya'nın 1974’teki Dünya Kupası’nı kazandığı maç sonrası zafer turunda.

Bayern Münih, orijinal Bundesliga’ya davet edilmeyenler arasındaydı. Bölgesel Güney Ligi’nden gelip yükselmeleri gerekmişti. O dönemin Bayern'i ile bugünkü kıyas kabul etmezdi. Ancak kulübün bugünkü Bayern hâline gelmesinde en büyük pay sahiplerinden biri Franz Beckenbauer’di (Kendisine sorarsanız Gerd Müller’in golleri olmasa hiçbir şey kazanamazlardı).

Yugoslav teknik direktör Zlatko Cajcovski, Beckenbauer, Sepp Maier, Gerd Müller, Hans-Georg Schwarzenbeck gibi ileride millî takımın da iskeletini oluşturacak gençleri bir araya getiren isimdi. Bayern’i 37 yıl sonra ilk lig şampiyonluğuna taşıyan ve Beckenbauer’i futbol tarihini değiştirecek şekilde savunmaya yerleştiren isim ise bir başka Yugoslav Branko Zebec oldu. Zebec’in ardından Udo Lattek’le Bayern, Bundesliga’da üst üste üç kez şampiyon (1972, 1973, 1974) oldu. Bayern ve Beckenbauer, 1974, 1975 ve 1976’da da Şampiyon Kulüpler Kupası’nı müzesine götürdü. O yıllar Bayern ve Gladbach’ın muazzam rekabetinin yıllarıydı ama daha kalıcı tohumlar, Münih’in büyükşehir olmasının da avantajıyla Bavyera’da atılmıştı.

Beckenbauer’in Bayern’deki başarıları 1972 Avrupa Kupası ve 1974 Dünya Kupası şampiyonluklarıyla da taçlanmıştı. Beckenbauer’in kariyerinin zirve yılları, Bayern Münih ve Almanya’nın dünya futbolunun tartışmasız büyükleri arasına kalıcı şekilde girdiği yıllardı. Bu iki gelişmenin başka pek çok nedeni de vardı kuşkusuz ama Beckenbauer hepsinin ortak noktasıydı.

Jupp Derwall ve Franz Beckenbauer

İmparator yani ‘Der Kaiser’, 1984’te Jupp Derwall’in sürgüne gönderilmesi (Evet, onun Galatasaray’a gelmesi Alman futbol anlatısında ‘Derwall’in sürgünü’ olarak tanımlanır) sonrası millî takımın başına geçmiş ve takımına 1986 Dünya Kupası’nda ikincilik, 1988 Avrupa Kupası’nda üçüncülük, 1990 Dünya Kupası’nda ise şampiyonluk kazandırmıştı. Beckenbauer artık Mario Zagallo’dan sonra hem oyuncu hem teknik direktör olarak Dünya Kupası zaferi yaşayan ikinci isimdi ve bu başarı onun saha içindeki imparatorluk statüsünü ebedi hâle getirdi.

Beyhude bir mit: Beckenbauer şansı

Saha dışındaki Franz Beckenbauer ise hep bir tartışma konusu oldu. 18 yaşındaki ‘hamilelik skandalı’ndan başlayarak tüm saha içi karizmasına ve zarafetine karşın hiçbir zaman sempatik bulunmadı. New York Cosmos’tan Almanya’ya döndüğünde “Yuhalamalar sayesinde evde olduğumu anlıyorum” demesi boşuna değildi. Spor yöneticiliği yıllarında karıştığı rüşvet ve yolsuzluk skandalları da bu halka uzak ‘imparator’ imajının güçlenmesine neden olmuştu. 1970’lerde Bayern-Gladbach rekabetinin nihai kazananı Bayern’di, Beckenbauer-Netzer rekabetinin nihai kazananı ise Beckenbauer’di ama niyeyse ikisi de çoğunlukla ‘kazanan’ ama ‘sevilmeyen’ tarafta kaldı.

Bayern ve Beckenbauer’in ‘sadece şanslı olduğu’ iddiası bu antipatiye gerekçe bulmak için uydurulmuş bir kuruntudan ibaretti. Normalde ‘kör ölür badem gözlü olur’, bu kez ise ölüm, futbolcu ve teknik direktör Beckenbauer’in daha adil bir şekilde değerlendirilmesini sağlıyor gibi. ‘Spor yöneticisi’ ve ‘işinsanı’ Beckenbauer’i ise hiç sormasanız daha iyi.