Hazırlayan: Cevat Kriket

66 yıl önce, 6 Şubat 1958’de o ana kadar futbol sahalarının gördüğü en heyecan verici yerel yetenek karmalarından biri olan Manchester United’ı taşıyan uçak kaza yaptı. Münih-Riem Havalimanı’nda üçüncü kalkış denemesinde buzlu yolda kontrolden çıkan uçaktaki 44 kişiden 23’ü hayatını kaybetti. Bunlardan sekizi, ekibin hocası Matt Busby’e ithafen ‘Busby’nin Bebekleri’ olarak anılan futbolculardan oluşuyordu.

‘Bir Takımın Öldüğü Gün’

Son iki sezonun lig şampiyonu, Belgrad’dan dönüyordu. Şampiyon Kulüpler Kupası çeyrek finali rövanşında Kızılyıldız’la 3-3 berabere kalarak tur atlamışlardı ve Münih’te yakıt ikmali yapılacaktı. Kafileyi taşıyan uçak, ‘The Elizabethan’ olarak anılan, çift motorlu Airspeed AS57 Ambassador’dı ve güvenilirdi.

4 Mayıs 1949’da şampiyon Torino takımını yok eden ‘Superga felaketi’nin acısı henüz tazeydi. Münih’teki faciada ölen oyuncular o kadar gençti ki, 28 yaşındaki sol bek Roger Byrne aralarında en tecrübelileriydi. Byrne’ın yanı sıra Geoff Bent (25), Eddie Colman (21), Duncan Edwards (21), Mark Jones (24), David Pegg (22), Tommy Taylor (26), Liam Whelan (22) hayatını kaybetti. Teknik ekipten Walter Crickmer, Tomy Curry, Bert Whalley, gazeteciler Alf Clarke, Don Davies, George Follows, Tom Jackson, Archie Ledbrooke, Henry Rose, Frank Swift, Eric Thompson kazada yitirilen diğer isimlerdi. Hayatta kalan üç gazeteciden biri olan Frank Taylor, Münih’te hastanede yazmaya başladığı ‘The Day A Team Died’ (Bir Takımın Öldüğü Gün) kitabında Belgrad seyahatinden itibaren yaşananları detaylı şekilde anlattı.

Kaza sadece Manchester United’a değil, İngiliz futboluna ağır bir darbe vurmuştu. Dönemin millî takım hocası Walter Winterbottom’ın dediği gibi başta Duncan Edwards olmak üzere ‘Busby’nin Bebekleri’ yitip gitmeseydi belki de İngiltere 1958 Dünya Kupası’nda Brezilya ve Pele’ye karşı ciddi bir rakip olarak öne çıkacaktı.

Bayraklar inmedi

Manchester United-Milan maçı. (Fotoğraf: Hulton Archive)

Kaza sonrası hastanede yatan Matt Busby’nin, yardımcısı Jimmy Murphy’e verdiği mesaj netti: “Ben gelene kadar bayrağı dalgalandır”. Hızla transferler yapıldı ve ilk maçta, Federasyon Kupası beşinci tur mücadelesinde ‘Kırmızı Şeytanlar’, Sheffield Wednesday’i 3-0 mağlup etti. Kazadan sağ kurtulan Bobby Charlton’ın öncülüğünde kupada finale kadar çıkmayı başardılar. Ancak 3 Mayıs’ta Wembley Stadyumu’nda 100 bin kişinin izlediği maçta sahadan 2-0 yenik ayrıldılar. Her şeye rağmen gurur verici bir yürüyüştü.

Şampiyon Kulüpler Kupası’nda ise rakip AC Milan’dı. Nisan başında oynanması gereken Old Trafford’daki ilk maç 8 Mayıs’a ertelenmişti ve Manchester United etkileyici bir performansla sahadan 2-1 galip ayrıldı. Milano’daki rövanşta kalite farkı, manevi gücün önüne geçti. İtalyan ekibi 4-0’la finalde Real Madrid’in rakibi oldu. O final, aynı zamanda önemli bir dostluğun da başladığı andı.

Yeniden inşaya Bernabeu desteği

1958’deki Şampiyon Kulüpler Kupası’nı Milan’ı deviren Real Madrid kazanmıştı.

Dönemin her açıdan en iyi takımı olan Real Madrid, önceki sezon Şampiyon Kulüpler Kupası’nın yarı finalinde Manchester United’ı 3-1 ve 2-2’lik maçların ardından elemiş ama dönemin başkanı Santiago Bernabeu, Matt Busby’nin 21 yaş ortalamalı takımının oynadığı futbola hayran kalmıştı.

Bernabeu, takımı 1958’de Kupa 1’i üst üste üçüncü kez kazandığında şampiyonluğu Manchester United’a, ‘Busby’nin Bebekleri’ne adadığını açıkladı.

Hatta kupayı onlara göndermek istedi ama Manchester United bu jesti nazikçe reddetti. Bernabeu’nun Manchester United’a destek girişimleri sonraki sezonda da devam etti. 1958/59 sezonu başında, Matt Busby’nin ‘Dünyanın En İyi Oyuncusu’ olarak tanımladığı süper yıldız Alfredo Di Stefano’yu Manchester United’a kiralamak istedi. Ancak İngiltere Futbol Federasyonu, bu adımın ‘genç Britanyalıların gelişimini sekteye uğratacağı’ gerekçesiyle transferi iptal etti.

Di Stefano, kazaya dair yaptığı açıklamada “Birçok arkadaşımı kaybettiğim için üzüldüm ama futbol için daha da üzüldüm. Manchester United harika bir takımdı ve dünyanın en iyi oyuncularından bazılarına sahipti” demişti.

Dedik ya Bernabeu’nun jestleri durdurulamıyordu! Kazadan sağ kurtulanlara İspanya’da bedava tatil hediye etti. Ayrıca kulübün ekonomik açıdan güçlenmesine yardımcı olmak için Di Stefano, Ferenc Puskas, Paco Gento, Didi gibi yıldızlardan oluşan, Avrupa şampiyonu kadrosuyla 1959-1962 arasında geliri Manchester United’a bırakılan beş hazırlık maçı oynanmasına önayak oldu. Televizyon yayını da olan bu maçlar, kazayla maddi-manevi sarsılan ManU’nun toparlanmasını sağladı.

ManU bir kez daha zirvede

1969 yılındaki Manchester United-Real Madrid maçı.

Busby, ‘60’larda Denis Law ve George Best gibi isimlerin de katıldığı kadrosunu yeniden zirveye taşıdı. Kulübe 1963’te üçüncü Federasyon Kupası’nı 1964/65 sezonunda altıncı lig şampiyonluğunu, 1968’de ilk Şampiyon Kulüpler Kupası’nı kazandırdı. 1968’de Benfica karşısında kazanılan zafer öncesi yarı finalde rakip Real Madrid’di. İlk maçı Best’in golüyle ‘Kırmızılar’ kazandı.

Santiago Bernabeu, 15 Mayıs’taki rövanş öncesi herkese net bir talimat verdi: “Manchester United’ın dünyanın en harika kulübü olarak karşılanmasını ve saygı görmesini istiyorum. Yıllardır devam eden dostluğumuz gereği hiçbir yanlış yapılmamalı. Eğer yenilirsek harika bir takıma kaybetmiş olacağız. Şu ana kadar pek çok kez karşılaştık ve şanslarının dönme vakti geldi de geçiyor”.

Bernabeu haklı çıktı, Manchester United deplasmanda 3-1 yenik duruma düştüğü maçı eşitlemeyi başardı ve finale yükseldi. Finalde Benfica’yı uzatmalara giden maçta 4-1 yendiklerinde sevinenler arasında 1962’de kaybedilen finalin acısının etkisiyle Real Madridlilerin de olduğu kesindi. Futbol tarihinin en acı trajedilerinden biri, en anlamlı dostluklardan birinin doğmasına da vesile olmuştu.