Hazırlayan: Cem Pekdoğru

Jerome Boateng ve ağabeyi Kevin-Prince Boateng’in hikâyesi, hayatlarımıza –Almanca kaynaklardan– ‘iç ısıtan bir entegrasyon hikâyesi’ olarak ithal edilmişti. Ganalı bir babanın iki farklı evliliğinden çocukları olarak Jerome, Berlin’in en mutena bölgelerinden Wilmersdorf’ta kusursuz bir futbol kariyerinin ilk adımlarını atarken ağabeyleri Kevin-Prince ve George ise aynı günlerde Wedding’in belalı sokaklarındaki gençlik hatalarını temize çekmeye çalışıyorlardı. Hikâyenin sonu, 23 Haziran 2010’da Johannesburg’deki Soccer City Stadyumu’na, Jerome ve Kevin-Prince’in bir Dünya Kupası müsabakasında karşı karşıya gelen ilk kardeşler olarak tarihe geçtiğini ilan eden ve burasının bir küresel köy olduğunu milyonlarca seyirciye yeniden hatırlatan o maça çıktı.

Fotoğraf: France Football Weekly

37 yaşındaki Kevin-Prince Boateng’in Beşiktaş’a da uğrayan ve geçen yıl son bulan futbolculuk kariyeri, beş ülkede 14 farklı kulüp gördü. Tüm bu yolculuk boyunca KPB, bir türlü aidiyete kavuşamayan, eksantrik ‘sokak topçusu’ etiketini üzerinden atamadı. Jerome ise 2014 Dünya Kupası şampiyonu Almanya millî takımının sakin kuvveti ve yenilmez Bayern Münih takımlarının alt edilemez savunmacısı olarak kusursuzluk arayışını sürdürüyordu. Jerome ile Kevin-Prince arasındaki ilişki genellikle mesafeli, bazı dönemlerde de fırtınalı seyretti. 2010 Federasyon Kupası finalinde, Wembley’de Almanya’nın bir başka kusursuz lideri Michael Ballack’a yaptığı acımasız faul sonrasında, yetiştiği ülkede ‘persona non grata’ ilan edildiğinde Kevin-Prince, kardeşi Jerome’u yanında bulamamıştı. Kevin-Prince üç yıl önce Bild gazetesine verdiği bir söyleşide de Jerome’la uzun yıllardır yakın bir ilişki içinde olmadıklarını teyit edecekti.

'Bir zamanlar kardeştiler'

Tam da burada Kevin-Prince’i bu ‘ilişki durumu’ güncellemesine mecbur bırakan ve Jerome’un etrafındaki kusursuzluk halesini aşındırmaya başlayan olaylara büyükçe bir parantez açabiliriz. 9 Eylül 2021 tarihinde Jerome Boateng, iki çocuğunun annesi ve eski partneri Sherin Senler’e 2018 yazındaki Karayip Adaları tatilleri sırasında fiziksel şiddet uyguladığı için 60 gün hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, ev içi şiddet* suçlamalarını inkâr eden Boateng’i 1.8 milyon euro para cezası ödemeye hükmetti. 2 Kasım 2022’de bu ceza, 120 güne yükseltildi. Dava sürecinde, yaklaşık 10 yıl formasını giydiği Bayern Münih’le yollarını ayıran Boateng, 2021 yazında Fransa’nın Olympique Lyon takımına transfer oldu.

Fotoğraf: Depo Photos

Teknik direktör Thomas Tuchel, Boateng’in kadro dışı kaldığı dönemde bunun tamamıyla sportif bir karar olduğunun altını çiziyor, oyuncusunun özel hayatının mahremiyeti hak edecek bir saygınlıkta olduğunu hatırlatıyordu. Hansi Flick, Hasan Salihamidzic ve sonrasında Juninho gibi kulüp yetkilileri de aynı tonda açıklamalarla, ‘bu kurumsal erkek dayanışmasında’ kademeye gelmekte gecikmediler. (Flick, Boateng’in takımdan ayrılmasına ilişkin meraklı sorulara şu yanıtı vermişti: “Hayat devam ediyor.”) Jerome sakatlıkların etkisiyle yavaşlamıştı, eskisi kadar iyi değildi; durum bundan ibaretti. Geçen şubat ayında Boateng kendine farklı bir ülkede, Serie A kulübü Salernitana’da yeni bir iş bulurken de hiç zorlanmayacaktı.

Kasia Lenhardt’ın ölümü

Geçen ay Der Spiegel’in yayınladığı araştırmacı gazetecilik dosyası ise, Jerome Boateng’in başını daha fazla ağrıtacağa benziyor. Boateng’in Kasia Lenhardt ile 2019 yılında başlayan ilişkisi, 2021’in şubat ayında Alman bulvar basınının manşetlerine taşınan bir şekilde son bulmuştu. Boateng’in Bild gazetesine anlattıklarının ardından geniş çaplı bir toplumsal lince uğrayan Lenhardt, yaklaşık bir hafta sonra Berlin’deki apartman dairesinde ölü bulundu.

Der Spiegel’in altı bölümden oluşan (bugün itibarıyla ilk beş bölümü üyelik harici yayına sunulmuş) bir podcast serisine de dönüştürdüğü özel haber, davaya dair yeni bulguları ve Lenhardt’ın vârislerinin izniyle kişisel telefonundan kurtarılmış ses dosyaları ve mesajları içeriyor. Haberin yayınlandığı gün en çok yankı bulan yeni bulgu ise, Jerome’un annesi Martina’nın 2021’de yazdığı bir mektupta yer alan “Oğlum Jerome, yıllardır kadınlara mental ve fiziksel şiddet uyguluyor. Kasia Lenhardt’ın yaşamına son vermesinin ardından hâlâ davranışlarının yol açtığı şeylerin sorumluluğunu taşımaktan kaçınıyor” cümleleriydi. (Martina, çok geçmeden, torunlarıyla yaşadığı bir tartışmadan sonra kullandığını iddia ettiği bu ifadelerden ötürü pişmanlık duyduğunu, mektubun gerçek düşüncelerini yansıtmadığını belirtip sözlerini geri çekti.)

Podcast serisinin ikinci bölümü, seriye de adını veren bir gizlilik anlaşmasının (NDA; non-disclosure agreements) detaylarını veriyor. Boateng, Bild’e verdiği söyleşiden yaklaşık bir hafta önce, Berlin’deki buluşmalarında Lenhardt’a ilişkileri hakkında herhangi bir detayı kamuoyuyla paylaşmasına engel olacak tek taraflı bir gizlilik anlaşması imzalatıyor. 2 Şubat 2021 tarihli Bild gazetesinde yayımlanan söyleşisinde ise, Lenhardt ile ilişkilerinin uzun zaman önce bozulduğunu, onunla birlikte olmak istemediğini ama yaptığı şantajlar nedeniyle bu ilişkinin içine bir manada kıstırıldığını açıklıyor. O güne kadar çoğu zaman ‘Germany’s Next Topmodel’ yarışmasıyla kazandığı şöhreti kaybetmemek adına Almanya millî takımının yıldız oyuncusunu ‘ağına düşürmeye çalışan bir servet avcısı’ olarak portre edilen Lenhardt, Boateng’in demeçlerinin ardından bir kez daha bulvar basının iştahını kabartan bir pozisyona düşürülüyor. Hakkında yapılan suçlamalar, sızdırılan fotoğraflar karşısında cevap hakkını kullanmak, ‘Boateng ve ilişkilerine dair her şeyi dünyayla paylaşmak’ için yanıp tutuşan ama gizlilik anlaşması engeline takılan genç kadının çaresizliğini yansıtan, ailesiyle ve avukatlarıyla paylaştığı ses kayıtlarıyla yüzleştiğimiz üçüncü bölümün bilhassa tetikleyici bir içerikte olduğunu belirtmem gerek.

Almanya bunları konuşurken, Jerome Boateng için hayat devam ediyor. Tıpkı Flick’in dediği gibi. Geçen hafta sonu, Salernitana’nın Lazio’ya 4-1 mağlup olduğu maçta 45 dakika forma giyen Boateng, sosyal medya hesaplarında üstü kapalı paylaşımlarla masumiyetinin altını çiziyor, ‘haklının acelesi yok’ minvalinde motivasyon mesajları paylaşıyor. Bu paylaşımların altındaki beğeni listelerinde tanıdık futbolcu isimlerine rastlamak mümkün. Boateng’in Borussia Dortmund kaptanı Emre Can’ın kişisel giyim markasından gelen promosyon ürünleri ‘Thank you Abi’ yazısıyla beraber paylaşmasının üzerine Sarı-Siyahlı taraftarların Emre’yi hedef alan tepkilerini, kulakları sağır eden bu sessizlik okyanusu içinde pekâlâ bir istisna addedebiliriz. Onun dışında, beklendiği üzere, hayat devam ediyor.

Sessizlik zincirini kıranlar ve eril sessizlik

Kapatırken, bir kez daha Rebecca Solnit’in bilgeliğine (bilgiçliğine değil, bilgeliğine) başvuralım: “Sessizlik, ataerki hükmü altında her alana sirayet ediyor ama erkeklerden talep edilen sessizlik, kadınlardan talep edilenden farklı. Toplumsal cinsiyet polisliğini karşılıklı sessizliklerin yaratıcısı gibi düşünün; erkek sessizliğini iktidar ve aidiyet uğruna ödenen bir bedel olarak görmeye başlayabiliriz o zaman. (…) Ataerki, erkeklerden öncelikle kendilerini susturmalarını ister. (Bu noktada şunu tekrar belirtmek gerek belki de: Her ne kadar ataerki erkeğe ve erkekliğe ayrıcalık tanıyan bir sistem olsa da, pek çok kadın bu suça ortak oluyor, pek çok erkek buna isyan ediyor ve bazı insanlar bu sistemi ayakta tutan toplumsal cinsiyet kurallarını çiğneyerek bozuyor.) Erkeklerin kendilerini susturması başkaları karşısında sessiz kalmayı öğrenmenin yanı sıra kendilerine karşı, iç dünyalarına ve benliklerine karşı da sessiz kalmayı öğrenmeleri anlamına geliyor.”

Fotoğraf: Marco Alpozzi / Depo Photos

Jerome Boateng gibi toplumsal cinsiyete dayalı şiddet faillerini koruyan eril sessizlik akdi, sporun birçok alanında karşımıza çıkıyor. Alexander Zverev’in dört yıldır devam eden birden fazla ev içi şiddet* davası süresince, ATP başta olmak üzere, tenisin müesses nizamı tarafından neredeyse koruma altına alınması popüler bir örnek. Olga Sharypova’nın, sessizlik zincirini kıran açıklamaları sonrasında Zverev’in çok sayıda ‘prestijli’ turnuvanın afişindeki ve hatta Netflix serisi ‘Break Point’in başrolündeki yerini muhafaza edebildiğine ne yazık ki şahit olduk.

Önümüzdeki ay Berlin’de yeniden mahkeme salonlarında görülecek Alexander Zverev’in hikâyesine, sonraki sayılarda odaklanmayı planlıyorum. Son söz olarak Türkiye’nin de tüm bunları uzaktan izlemediğini, mesela bu sayının öznesi Jerome Boateng’in (tıpkı toplumsal cinsiyete dayalı şiddet davası o günlerde devam eden Mason Greenwood gibi) geçen transfer dönemlerinde sosyal medyadaki kalabalıklar tarafından, destekledikleri kulüplere her gün –çok rahatsız edici bir fırsatçılıkla– yakıştırıldığını da not düşelim. Ve geçen ay içerisinde tecavüz suçlusu olarak 9 yıl hüküm giyen Robinho’nun, davası süresince profesyonel futbol oynadığı tek ülkenin (hem de iki farklı takımla: Tebrikler Sivasspor, tebrikler Başakşehir!) Türkiye olduğunu…

* Rebecca Solnit’in 2017 tarihli kitabı ‘The Mother of All Questions’dan (Tüm Soruların Anası, Siren Yayınları, 2022) alıntılayalım: “Ev içi şiddet üzerine çalışan Evan Stark bizzat bu tabirin yanlış olduğunu ileri sürüyor. 2009 tarihli ‘Coercive Control: How Men Entrap Women in Personal Life’ (Baskıcı Kontrol: Erkekler Kadınları Özel Hayatta Nasıl Tuzağa Düşürür) adlı kitabında şöyle diyor Stark: ‘Bu kitap, kadınlara yönelik fiziksel şiddeti, maruz kalanların bakış açısından inceliyor ve neredeyse sadece erkekler tarafından, kadın bireylere hükmetmek için uygulanan, süreğen fiziksel şiddetle eşit derecede üç önemli taktiği –yani sindirme, tecrit ve denetlemeyi– iç içe geçiren, hesaplı kitaplı, art niyetli bir davranış biçimi olarak yeniden tanımlıyor… İstismarcı erkeklerin verdiği asıl hasar fiziki değil siyasi; bu, bireylik ve vatandaşlık için olmazsa olmaz hak ve imkânlardan mahrum bırakılmışlığı ortaya koyuyor.’”