Sayı: 181 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (2.059 kelime)

Davetsiz Şampiyonlar: Kral Otto, Batalla ve Vardy

Hazırlayan: Cem Pekdoğru

Bayern Münih’in Bundesliga’daki 11 senelik hükümdarlığına, birçoklarının futbol dünyasında Pep Guardiola’ya benzer bir kırılma yaratma potansiyeli taşıdığını düşündüğü genç teknik direktörleri Xabi Alonso kılavuzluğunda son veren Bayer Leverkusen’ın başarısına bültenin geçmiş sayılarında yer vermiştik. Bu hafta ise –özellikle doksanların sonunda kaybettiği şampiyonluklarla– Vizekusen, Neverkusen gibi yeni lakaplar kazanan Leverkusen’dan ve Premier League sahnesine bir yıl aranın ardından geri dönüş yaptığını Jamie Vardy’nin golleriyle ilan eden Leicester City’den ilhamla, futbol dünyasının yakın tarihinden üç Külkedisi hikâyesini hatırlatmak istedik.

Fotoğraf: Depo Photos

Futbolun seyir zevkini katlayan, en cezbedici yanlarından biri de doğası gereği bu peri masallarına daha fazla imkân tanıması olsa gerek. Bir gün bir top bir kaleye girmemeye yemin edebilir, bir kaleci insanlıktan çıkıp rakip forvetlerin kâbusu olabilir ve karşı sahadaki bir duran top golü her şeyi değiştirebilir. Türkiye’nin ortak hafızasında bunun sembollerinden biri, 1999-00 sezonunda Samuel Johnson’ın frikik golüyle neticelenen Fenerbahçe-Galatasaray derbisidir. UEFA Kupası’nı kaldırmaya ve üst üste dördüncü şampiyonluğunu kutlamaya hazırlanan Galatasaray, sezona çoktan havlu atmış Fenerbahçe’ye karşı beklendiği üzere ‘tek kale’ oynadığı maçın 82. dakikasında Johnson’ın serbest vuruşu barajdan sekip ağlarla buluşunca mağlubiyete engel olamamıştı.

Bu tek maçlık mucizeleri, efsunlu bir kupa yürüyüşüne dönüştüren unutulmaz takımlara da rastlanır futbol tarihinde. 1979-80 sezonunda Trakya’nın alt ligdeki ekiplerinden biri olarak önce Beşiktaş’ı, sonra Fenerbahçe’yi eleyip Türkiye Kupası’nda yarı finale kadar çıkan Lüleburgazspor’un hikâyesi yıllar boyu anlatılagelmiştir. Kendi çocukluğumda ise Fransa’nın ulusal kupasında 1999-00 sezonunda finale kadar çıkan bölgesel lig takımı –şimdilerde hayatta olmayan– Calais RUFC’nin yarattığı mucizeyi imrenerek dinlediğimi hatırlıyorum. Bu büyüyü 35-40 maçlık lig sezonlarına yaymayı başaran özel bir takıma rastladığınızda ise, buna tanık olabildiğiniz için gerçekten şanslı olduğunuzu hissedersiniz. İşte bu özel takımlardan üç tanesi…

1997-98 Bundesliga şampiyonu: 1. FC Kaiserslautern

Neden özel?

1998 şampiyonluğu, 1. FC Kaiserslautern tarihinde bir ilk değildi. Almanya’nın en büyük 20 spor kulübü arasında sayılan Kırmızı-Beyazlılar, bu unvana dördüncü kez erişiyorlardı. Alman futbolunun o sezon ilk kez deneyimlediği şeyse, küme yükselen bir takımın 1. Bundesliga şampiyonluğu kutlamasıydı.

Kahramanlar:

1996 yazında Kaiserslautern, 33 yılın ardından 1. Bundesliga’ya veda etmiş ve kulüp çalkantılı bir döneme girmişti. Norbert Thines’in başkanlıktan çekilmesinin ardından kulüp yönetimini devralan Jürgen Friedrich, 1968-1972 yılları arasında beraber Kaiserslautern forması giydiği Otto Rehhagel’i teknik direktörlük pozisyonuna getirdi. Thines’in koltuğunu devralırken Friedrich’e yardım eden isimler arasında tanıdık bir isim daha vardı: Karl-Heinz Feldkamp.

Fotoğraf: Depo Photos

Almanya futbolunun en eksantrik figürleri arasında yer alan Rehhagel, Werder Bremen’le 1992’de Almanya’nın en büyük kupasını kazanmış, oynattığı hücum futboluyla Avrupa’da da önemli başarılara imza atmıştı. Bu başarının kaçınılmaz ödülü olarak, 1995-96 sezonu öncesi Bayern Münih’ten teklif aldı Rehhagel. Ancak Bayern’e giderken çoktan ‘König Otto’ (Kral Otto) ismiyle takdis edilmişti. ‘Kral’ transfer sezonunda Jürgen Klinsmann, Ciriaco Sforza, Andreas Herzog gibi isimleri yanına aldığında Bayern’in şampiyonluğu kaybedeceğine ihtimal verenlerin sayısı pek azdı. Mehmet Scholl’ün “Ya Rehhagel, ya ben” diyerek rest çektiği günlere de sahne olan inişli çıkışlı bir sezonun bitimine üç hafta kala şampiyonluk ümitleri tükenince, Rehhagel’in görevine son verildi. Benfica, Nottingham Forest ve Barcelona gibi rakipleri eleyerek UEFA Kupası finaline ulaşmasına rağmen Bayern, Rehhagel’in final maçına çıkmasına bile izin vermemişti. Takımın başında kupayı kaldıran isim, bir başka ‘futbol tanrısı’ Franz Beckenbauer olacaktı.

1996-97 sezonunda sürprize mahal vermeden üst lige terfi hakkını kazanan Kaiserslautern, Bundesliga’ya dönüş maçında Olympiastadion’da Bayern Münih’e 1-0 üstünlük sağladı. Rehhagel’in öğrencileri dördüncü hafta aldıkları liderliği, sezon sonuna kadar bırakmayacak ve bir mucizeye imza atacaklardı.

Friedrich, 1996 yazında kulübün yeni teknik direktörünü açıkladığında, eski takım arkadaşına “Burada yeniden Otto olabilirsin” demişti. Onu krallıktan azade etmenin Rehhagel’e iyi geleceğini düşünüyordu. Ama belli ki König Otto’yu çok iyi tanımıyordu. Kicker’e verdiği röportajda ise kulübün yeni hiyerarşisini şöyle özetliyordu: “Otto Rehhagel, tüm kararlarda son sözü söyleyecek. (Hans-Peter) Briegel, yönetim, takım ve antrenör arasında koordinatör olarak görev yapacak. Ben ve Feldkamp ise işleri arka planda takip edeceğiz, Rehhagel’in otoritesine halel getirecek hiçbir yorumumuzu işitmeyeceksiniz.”

Sonra ne oldu?

Şampiyonlukla noktalanacak sezon başlamadan önce Briegel, kulübün yakında ‘1. FC Rehhagel’ olarak anılmasından korktuğunu dile getirdi. Elbette Rehhagel, bu yorumu vakarla karşılamadı ve Briegel’in henüz bu alanda bir ‘çırak’ olduğunu söyledi. Briegel, ekim ayında görevinden ayrıldı ve Feldkamp’ın yardımcısı olarak geldiği Türkiye’de Beşiktaş, Trabzonspor ve Ankaragücü’nde görev yaparak iz bırakmayı başardı. Rehhagel şampiyonluğun ardından “Her şeyi gören, bilen tek bir futbol tanrısı vardır” diyerek Briegel’e selam yolluyordu. Kral Otto, 2000 yılının sonbaharında Kaiserslautern’den ayrıldı ama EURO 2004’te Yunanistan Millî Takımının başında bir başka Külkedisi hikâyesine önderlik etti.

2009-10 Süper Lig şampiyonu: Bursaspor

Fotoğraf: Depo Photos

Neden özel?

Türkiye’de birden fazla nesil ‘Dört Büyükler’ dışında bir lig şampiyonu görmemiş, dahası görülebileceğine de ihtimal vermeden büyümüştü. Kocaelispor, Gençlerbirliği, Gaziantepspor hatta bir dönem Manisaspor gibi kulüplerin üst sıraları zorladığına tanıklık etmiş, Beşiktaş şampiyonluğuyla biten ve İstanbul’un büyük kulüplerinin aynı anda kötü durumda gözüktükleri 2008-09 sezonunda, bir ara, Sivasspor’un azımsanmayacak bir şampiyonluk şansı olduğunu düşünmüştüm. Ama yine de 16 Mayıs 2010 gecesi, Yeşil-Beyazlı futbolcuları kupa merasimindeki kürsüde görünceye kadar ben de bunun gerçek olabileceğine inanmamıştım.

Kahramanlar:

Anadolu’dan çıkıp İstanbul’un büyüklerine kafa tutan takımlar arasında Bursaspor hiç yer almamış, 2009-10 sezonuna kadar ligi hiçbir zaman ilk üç sırada tamamlayamamıştı. Futbolculuk yıllarında özdeşleştiği Beşiktaş’ın başındaki bir buçuk sezonluk macerasını buruk bir vedayla noktalayan Ertuğrul Sağlam, 2 Ocak 2009 tarihinde üç yıllık bir sözleşmeyle Yeşil-Beyazlıların başına geçtiğinde bu yolun sonunun şampiyonluğa çıkacağını tahmin edemezdi.

Sağlam’ın Bursa’daki ilk yarım sezonu gayet başarılı geçmiş, ligin ikinci devresinde Fenerbahçe ve Galatasaray’dan fazla puan toplayan takım, lig tablosunda da bu iki takımın üç puan gerisinde altıncı sırayı almıştı. Bursaspor’un yaz transferleri pek ses getirmemişti ancak Pablo Batalla, Hüseyin Çimşir, Ivan Ergic, Turgay Bahadır, Tomas Zapotocny gibi yeni yüzlerin her biri bu unutulmaz sezonda önemli katkılar verecekti. Özellikle de Velez Sarsfield’dan transfer edilen 25 yaşındaki çelimsiz on numara… Batalla’nın şehirde bıraktığı izi hissedebilmek için Bursaspor taraftarlarının elinden çıkan belgesele de göz atmanızı tavsiye ederim.

Sırbistan gazetelerindeki köşe yazılarının yanı sıra iki de şiir kitabı yayımlayan kapitalizm karşıtı orta saha Ivan Ergic, penaltıcı kaleci Dimitar Ivankov, İstanbul’un büyüklerinin yoğun ilgisine rağmen küçük şehirdeki büyük hikâyelerine devam eden Volkan Şen, Sercan Yıldırım ve Ozan İpek gibi genç yetenekleriyle, müşterek hafızadan kolay kolay silinmeyecek bir oyuncu grubuydu 2010’da şampiyonluğa ulaşıp tarihe geçen Bursaspor.

Sonra ne oldu?

2018-19 sezonunda, tarihinde ikinci kez Süper Lig’den düştü Bursaspor. Yine çok geçmeden geri dönmeleri bekleniyordu ancak bir dizi yönetim krizinin ardından 1. Lig’deki yerlerini korumaları da mümkün olmadı ve 2021-22 sezonunun sonunda 2. Lig yolunu tuttular, birkaç hafta önce ise 2. Lig Beyaz Grup’a veda eden takımlardan biri olacakları kesinleşti. Bakalım şimdilerde Süper Lig’e çıkan üçüncü takım olmak için mücadele eden Kocaelispor gibi küllerinden doğduklarını görebilecek miyiz, yoksa –mesela Gaziantepspor gibi– onları da mı kaybedeceğiz?

2015-16 Premier League şampiyonu: Leicester City

Fotoğraf: Steve Flynn / Depo Photos

Neden özel?

Peri masallarının Süper Lig’den bile sonra uğrayacağını düşündüğümüz bir yer varsa, o da 2000’ler sonrasında futbol kapitalizminin tartışmasız başkenti olan Premier League’dir herhâlde. Bu dönemde Manchester City ve Newcastle United gibi kulüplerin hiyerarşide hızla yükseldiğine tanıklık ettik. (Man City, 2008 yazında Şeyh Mansur bin Zayed El-Nahyan ve Abu Dhabi United Group; Newcastle ise 2021 sonunda Suudi Arabistan ulusal varlık fonu tarafından satın alındı.) Ama yabancı sermayeyle tanışmış olmasına rağmen Leicester’ın mavileri, 2015-16 sezonuna girilirken hâlâ ‘kendi yağında kavrulan’ mütevazı bir kulüp görünümündeydi.

Kahramanlar:

2010 yılında Taylandlı King Power Group tarafından satın alınmış olsa da Leicester City, 2014 yılına kadar Championship seviyesinde mücadele etmeye devam etmişti. Dolayısıyla 2015-16 sezonuna girilirken, Claudio Ranieri’nin sezon sonu için hedeflerini ‘40 puan ve ligde kalmak’ olarak belirlemesi şaşırtıcı sayılmazdı. Bu konularda birincil başvuru kaynağı olan Transfermarkt sitesinin verilerine göre, 1 Eylül 2015 itibarıyla Leicester’ın elindeki oyuncu grubunun toplam piyasa değeri, 87 milyon euro düzeyindeydi. Bu da Ranieri’nin hedeflerine uygun düşüyordu, zira transfer sezonu kapanırken Premier League’de Leicester’dan ‘daha az değerli’ sadece üç kulüp vardı (Watford 77, Norwich 70, Bournemouth 49 milyon euro).

Julian Barnes, 10 ½ Bölümde Dünya Tarihi kitabının son bölümünü bir rüyaya ayırmıştı. Günlük gazetesini açıp göz gezdiren başkarakter, kansere çare bulunduğunu görüyordu ilk olarak. Sonra partisinin genel seçimlerden arka arkaya muzaffer ayrıldığını, öyle ki en sonunda muhalefetin önemli bir bölümünün fikirlerine hak verdiğini ve gelip onlara katıldığını okuyordu. Bunlara ek olarak, herkes nükleer silahlardan kurtulmuş, çocuklar yeniden masum varlıklar olmuş, erkekler ve kadınlar birbirlerine iyi davranmaya başlamıştı. Ancak çayını püskürtmesine yol açan, ilk sayfadaki manşet olacaktı: Leicester City, FA Cup’ı kazanmıştı! “Buna inanamazdınız, değil mi? Eğer futboldan anlamasaydınız, belki de inanırdınız. Ama ben futbolu biraz bilirim ve bütün ömrüm boyunca Leicester City’yi tuttum.”

Barnes’ın kehanetini –hatta biraz daha fazlasını– gerçeğe dönüştüren o takım, en az Ranieri kadar golcüsü Jamie Vardy ile de hatırlanacak. Vardy, 25 yaşında Leicester’a transfer olmazdan önce, İngiliz futbol ligi piramidinin beşinci seviyesinin yukarısını görememişti. O sezon 11 maç üst üste gol atarak, Ruud van Nistelrooy’un rekorunu tarihe gömdü ve Yılın Oyuncusu seçildi. Şampiyonluk muhasebelerindeki folklorik bir tema olarak bir ‘kare as’ seçecek olursak, orayı da N’Golo Kante ve Riyad Mahrez ile tamamlamak uygun düşer sanırım.

Sonra ne oldu?

Şampiyonluk sonrasında yedi yıl daha Premier League macerasını sürdüren Tilkiler, bu yıl Championship’e bir uğradılar ancak burada fazla uzun kalmayacaklarını daha ilk günden belli ettiler. Geçen hafta sonu Premier League biletini garantileyen Leicester’ın, başarılı oyunculuk kariyerinden sonra Pep Guardiola’nın yardımcısı olarak da bolca övgü alan 44 yaşındaki Enzo Maresca’nın kılavuzluğunda 2016’daki mucizeyi tekrarlayamasa da üst sıraları hedeflemesi bekleniyor.

geri sayım: paris 2024

Fotoğraf: Vincent Isore / Depo Photos

2024 Paris Olimpiyatları’na 86 gün kala, hararetli tartışma konularından biri de Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) İsrailli sporculara olan yaklaşımı. Siyaset bilimci Jules Boykoff, Ukrayna ve Filistin’de devam eden savaşı göz önüne alarak, Paris 2024’ün Soğuk Savaş döneminden beri ‘politik açıdan gerilimi en yüksek’ Olimpiyat olmasını bekliyor. Boykoff, geçen hafta The Irish Times için kaleme aldığı makalede IOC’nin Rus ve Belaruslu sporcuların bayrakları ve millî marşları olmadan, ‘tarafsız bireysel sporcular’ olarak yarışacağı Yaz Olimpiyatları’nda İsrail’e herhangi bir yaptırım uygulanmamasını tarihî bir ikiyüzlülük olarak adlandırıyor.

Paris’teki Filistin’le dayanışma gösterilerinde İsrail’in Olimpiyat Oyunları’na katılımına dair protestolar da önemli bir yer tutuyor. Son olarak şehrin belediye başkanı Anne Hidalgo da Rusya ve Belarus’tan gelen sporcuların Paris’te hoş karşılanmayacaklarını bilmeleri gerektiğini ifade etmişti. Yetkililerin İsrail hakkındaki kolektif sessizliği ise devam ediyor. IOC başkanı Thomas Bach, Olimpiyat Oyunları’nın ‘apolitik olmadan politik tarafsızlığını koruyabilmesinin’ önemini sık sık vurgularken, Rusya’nın İsrail’den farklı olarak ‘Olimpik Ateşkes’ sırasında Ukrayna işgaline başladığı ve Olimpik İlkeler’i (Olympic Charter) net biçimde ihlal ettiği belirtiliyor. Boykoff ise, Dave Zirin’le beraber yayımladıkları farklı bir makalede, Gazze’nin merkezindeki Yermuk Stadyumu’nun bir ‘toplama kampına’ dönüştürüldüğünü ve Filistin olimpik futbol takımı antrenörü Hani Al-Masdar’ın da içinde bulunduğu yüzlerce Filistinli sporcunun İsrail güçleri tarafından öldürüldüğünü hatırlatıyor. Boykoff ve Zirin’e göre, bu örnekte Olimpik İlkeler’in ihlalinin IOC tarafından göz ardı edilmesinde, 2038 Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak ABD ile ilgili çekinceler de rol oynuyor.

gündem

Fotoğraf: fcbarcelona.com

UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde finalin adı belli oldu: Son şampiyon Barcelona, 25 Mayıs’ta Bilbao şehrindeki San Mames Stadyumu’nda Olympique Lyon’la karşı karşıya gelecek. Yarı finallerde Barcelona, Chelsea’yi saf dışı bırakırken, Lyon ise bir diğer Fransa temsilcisi PSG’yi elemişti.

• UEFA Şampiyonlar ligi yarı final ilk maçında Bayern Münih ile Real Madrid 2-2 berabere kaldı. 8 Mayıs’taki ikinci maç Madrid’de oynanacak. Diğer yarı final karşılaşması bu akşam saat 22.00’de Borussia Dortmund ile PSG arasında. 

TFF 1. Lig’de sezonun sonuna yaklaşırken, Eyüpspor’un ardından, önümüzdeki yıl 100. yaşını kutlayacak olan Göztepe de Süper Lig biletini garantiledi. 2022’nin ağustos ayında Londra merkezli Sport Republic tarafından satın alınan İzmir ekibinin, yeni başkanı Rasmus Ankersen’le kurduğu yapı da takip etmeye değer olacak.

• 2. Lig ekiplerinden Amedspor da Soma deplasmanında aldığı galibiyetle kulüp tarihinde ilk kez 1. Lig’e yükselmeyi başardı.

İtalya’nın Rimini şehrinde düzenlenen Artistik Jimnastik Avrupa Şampiyonası’nda Adem Asil, halka finalinde 14.900 puan alarak bronz madalya kazandı.

Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da düzenlenen Avrupa Boks Şampiyonası’nda Buse Naz Çakıroğlu, 52 kilo finalinde Anastasiia Kool’u 5-0 yenerek altın madalyaya uzandı. 66 kiloda ise Busenaz Sürmeneli, finalde Albina Moldazhanova’yı aynı skorla mağlup ederek Avrupa şampiyonu oldu.

59. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu (Tour of Türkiye), 28 Nisan’daki İstanbul etabıyla sona erdi. 23 yaşındaki Frank van den Broek, tur tarihindeki ilk Hollandalı genel klasman şampiyonu oldu.

kapsül spor öneriyor

Fotoğraf: ATP

YouTube: Tenis efsanesi Rafael Nadal’ın Madrid seyircisine vedası. 

Makale: Reuters’dan Layli Foroudi, Paris’teki Olimpiyat tesislerine yakın bir banliyöde yapılan polis baskınları neticesinde kapasitesini yüzde 80 oranında aşan bir hapishaneyi ziyaret edip haberleştirdi.

YouTube: Galatasaray Daikin ve A Millî Voleybol Takımının başarılı oyuncusu İlkin Aydın, ‘Kurşun Pas’ın bu haftaki konuğuydu.

YouTube: Dave Zirin, The Real News Network için hazırladığı video serisinde, bildiğimiz anlamıyla Sports Illustrated dergisinin sonunu ve spor gazeteciliğinin geleceğini Michael Lee ile konuşuyor.

Podcast: ‘Socrates FC’nin 200. bölümünde İnan Özdemir, İlhan Özgen ve Buğra Balaban, Şampiyonlar Ligi yarı final eşleşmelerini ve Avrupa futbol gündemini yorumluyorlar. 

Podcast: Manşet yazımızı okurken, arşivden bir ‘Gölgede ve Güneşte’ bölümüne de kulak verebilirsiniz.