Sayı: 182 - Ortalama okuma süresi: 9 dakika (2.430 kelime)

Rafael Nadal: Son bir bahar

Hazırlayan: Cem Pekdoğru

“Önümde uzanan zaman gitgide daralıyor. Son bir kitap olması kaçınılmaz; tıpkı son bir âşığın, son bir baharın kaçınılmaz olduğu gibi – fakat bunun hangisi olduğunu anlamak için hiçbir alamet yok.”

Söz konusu tenis hakkında yazmak olunca, David Foster Wallace ve Martin Amis’le beraber farklı bir kategoriye ait olduğunu düşündüğüm Geoff Dyer, bir tenis kitabı olmayan ama tenise de bolca uğrayan 2022 tarihli kitabı The Last Days of Roger Federer: And Other Endings’teki (Roger Federer’in Son Günleri: Ve Diğer Sonlar) bölümlerden birine epigraf olarak Annie Ernaux’nun Kızın Hikâyesi romanından bu cümleyi konduruyor. Bob Dylan, George Best, Robert Redford, D.H. Lawrence (ve hatta Martin Amis) gibi birçok ustanın son günlerini ziyaret ettiğimiz kitabın adında kendine yer bularak, özel bir onurlandırmanın öznesi olansa ‘Ekselansları’ Roger Federer.

Fotoğraf: Depo Photos

“Spor yorumcuları, Roger’ın ne zaman emekli olacağına dair tahminlerini o kadar uzun zamandır paylaşıyor ki, [Björn] Borg’un erkekler turundaki tüm kariyeri bundan kısa sürmüştür,” diye açıyor o bölümü Dyer. “Roger’ın etrafındaki yenilmezlik halesi ilk darbelerini aldığında başlamıştı her şey. 2013 Wimbledon’da dünya 116 numarası Sergiy Stakhovsky karşısındaki ikinci tur mağlubiyetinden sonra daha da yoğun ve şiddetli bir biçimde devam etmişti. (…) Roger bir daha Grand Slam kazanma ihtimali yokmuş gibi göründüğü zamanlarda bile oynamaya devam ettiği için müteşekkiriz. Borg’un hiç kimseye bir şey kazandırmayan ‘ya hep ya hiç’ felsefesini takip etmediği için, bize onu bir kez daha görme şansı verdiği için müteşekkiriz. Novak Djokovic ve Rafael Nadal’ı mağlup etmesi imkânsız görünüyordu belki ama bu ikisi dışındaki hemen her oyuncuya karşı onu izlerken Federer’in ‘mümkün olan en kusursuz tenisi’ oynadığını iddia edebiliyorduk. Bu, inanabileceğimiz bir illüzyondu.”

Tenis tutkunları için şanslı günler devam ediyor; ne mutlu ki Federer’den sonra Nadal’ın da kariyerinin son yıllarına aynı mantaliteyle yaklaştığına ve asla pes etmediğine tanık olduk. Rafael Nadal’ın profesyonel kariyerine 24. sezonunun sonunda veda etmesi bekleniyor, katılacağını açıkladığı eylül ayındaki Laver Cup onu izleyeceğimiz son turnuva olabilir. Federer için veda zamanı (yani Dyer’ın beklediği son) 25. sezonda gelmişti, ancak 2022’de sadece Laver Cup’ta oynadığı hesaba katılırsa, tenis tarihinin en büyük efsanelerinden ikisi için biyolojik saatin tıpatıp aynı işlediğini söyleyebiliriz.

Caja Magica’ya veda

Önceki hafta Nadal, belki de her şeyin başladığı yerde, Madrid Açık’taydı. Zira 2003’te, 17 yaşındayken özel davetle katıldığı bu turnuvanın –o yıllarda takvime sezon sonuna doğru oynanan bir sert kort turnuvası olarak girmişti– ilk turunda, selefi olan İspanyol toprak ustalarından Alex Corretja’ya karşı oynadığı üç setlik maçta, kendi ifadesiyle ‘ilk defa en üst düzeyde rekabet edebileceğini’ hissetmişti.

Fotoğraf: ATP Tour

Barselona’da yenildiği Alex de Minaur’dan rövanşı aldıktan sonra, Madrid Açık üçüncü turunda beklediğinden daha dişli bir rakip bulmuştu Rafa. Dünya 91 numarası Pedro Cachin, toprakta oynamanın ustalıklarını bilen bir veterandı ve maçı uzun rallilere sahne olan oyunlar sonucunda üçüncü sete götürmeyi başardı. Nadal kazanmayı becerse de vücudunun ertesi gün yeni bir maça çıkmaya hazır olduğundan emin değildi: “Sert maçlardan sonra hiç bu kadar kötü durumda olduğumu hatırlamıyorum, 36 yaşındayken bile yeniden toparlanmamın böylesi uzun sürdüğü olmazdı. Bugün tamamen farklı bir hikâyeydi. Konu sadece sakatlıklarla da ilgili değil. Neredeyse iki yıl boyunca turnuva oynamamak da en az sakatlıklar kadar önemli bir etken.”

Cachin maçının üzerinden 24 saat geçmeden, Rafa karşısında bu kez genç ve istidatlı Çek tenisçi Jiri Lehecka’yı buldu. Toprak sezonunun devamını ve elbette bir aydan kısa bir süre sonra başlayacak Roland Garros’u da hesaba katarak, ‘çılgın bir şey yapmamaya dikkat edeceğini’ söyledi maç öncesi. Gerçekten de öyle oldu, Lehecka’nın güçlü servisleri karşısında vücudundan iyi reaksiyon alamadığını fark edince vedayı kısa tuttu, iki saatlik bir maçın sonunda Caja Magica’yı dolduran 10 bin seyirciyi son kez selamladı.

Nadal 14 kez kazanarak –bir gün kırıldığına tanıklık etmeyeceğimizi rahatlıkla söyleyebileceğimiz– gerçeküstü bir rekorun sahibi olduğu Roland Garros’un, bu veda turnesinin bir parçası olmasını muhakkak istiyordur. Madrid’in aksine, maçlar arasında kendine bir günlük dinlenme süreleri yaratabilecek olması elbette bir avantaj. Onun nasıl bir savaşçı olduğunu unutanlar varsa, 2022’de kazanmak için her maç öncesi ağrı kesici iğneler yaptırdığını ve sonunda Paris’ten kupanın yanı sıra koltuk değnekleriyle ayrıldığını da not düşmek gerek. Bununla birlikte, Paris’teki 112-3’lük tüm zamanlar derecesine yaraşır bir son yapamayacağını düşünürse işler değişebilir.

Bu sene Olimpiyat Oyunları kapsamındaki tenis maçları da Philippe Chatrier kortunda yapılacak. Nadal burada en azından ‘veliaht prens’ Carlos Alcaraz’la birlikte çiftler mücadelesine katılmak istediğini dile getirmişti.

İtalya Açık için başkent Roma'nın tarihî kent merkezi Piazza del Popolo’ya toprak kort kuruldu. (Fotoğraf: Stefano Costantino / Depo Photos)

Bugün başlayan İtalya Açık, Nadal-Djokovic ikilisinin en büyük hâkimiyetlerinden birinin adresi: Son 18 yılda Nadal ya da Djokovic’in finale çıkmadığı bir İtalya Açık izlemedik (Nadal 10, Djokovic 6 kez kazanırken, ikilinin arasına yalnızca Nole’yi finalde mağlup etmeyi başaran Andy Murray ve Alexander Zverev girebildi). Bu özel hatıralara yakışacak biçimde, Nadal ve Djokovic 2023 Avustralya Açık’tan beri ilk kez burada aynı turnuva tahtasında yer alacaklar. Ancak Nadal’ın Roland Garros öncesi Roma’da kendisini çok da zorlaması beklenmiyor.

Toprak kort, yeni ustasını bekliyor

2016-2021 yılları arasında Almanca konuşulan ülkelerde yayımlanan, benim de editoryal ekibinde yer aldığım Socrates Magazin’in Kasım 2018 sayısı için gazeteci Alexis Menuge, Rafael Nadal ile Paris’te bir söyleşi yapmıştı. Nadal bir soru üzerine, bazen eski dönemlerin tenisine imrendiğini itiraf etmişti. Örneğin Ilie Nastase’nin maçlarını izlerken kortta daha az şiddet, daha çok ‘his’ görüyor ve bunu etkileyici buluyordu. Güçlü bir servisin belirleyiciliğinin giderek arttığı günümüz tenisine kıyasla daha şairane bir oyuna rastlıyordu gözünü Rod Laver, Björn Borg, Ivan Lendl ve hatta Pete Sampras gibi eski ustalara çevirdiğinde.

Menuge ile Nadal’ın sohbetinin en lezzetli ve bugünkü temamıza en uygun düşen yerlerinden biri kesinlikle Rafa’nın ‘kariyerinde en çok gurur duyduğu şeyin ne olduğu’ sorusuna verdiği yanıttı: “ATP turundaki yolculuğumun ilk gününden beri tenis takipçileri, oyun stilimin çok talepkâr olduğunu, fiziksel olarak beni her geçen gün daha fazla yıprattığını söylediler ve dolayısıyla kariyerimin pek de uzun olmayacağını kehanet ettiler. Bu sözleri o kadar sık duyuyordum ki bir noktada ben bile buna inanır olmuştum. Bugün [32 yaşında] hâlâ formumun zirvesinde ve elit seviyede kalabilmiş olmaktan fazlasıyla gurur duyuyorum.”

Peki, Rafa’nın topraktaki mirasçısı kim olacak? 2018’de kendisine bu soru yöneltildiğinde, altı oyuncunun ismini zikretmişti Nadal: ilk sırada Alexander Zverev (1997 doğumlu), sonrasında oyunlarında kendinden bir şeyler gördüğünü vurguladığı Denis Shapovalov (1999), Borna Coric (1996) ve Stefanos Tsitsipas (1998). Son olarak ise ABD’li raketler Frances Tiafoe (1998) ve Taylor Fritz (1997).

Nadal’in veliahtı olarak gösterilen Alcaraz (Fotoğraf: Juergen Hasenkopf / Depo Photos)

Elbette bu söyleşinin üzerinden altı yıl ve köprünün altından çok su geçti. ATP turundaki doksanlar jenerasyonunun laneti, tenis literatürüne yeni bir fenomen olarak kaydedildi. ‘Big Four’ (Federer-Nadal-Djokovic-Murray) egemenliğindeki erkekler tenisinin altın çağını takip edecek, bayrağı devralması beklenen ve bu büyük vaatleri ‘NextGen’ adında cisimleştirilen kuşağın en önemli (ve toprakta en güçlü) isimlerinden Dominic Thiem’in yıl sonunda memleketi Avusturya’da tenis kariyerini noktalayacağı yönündeki haberler daha birkaç gün önce önümüze düştü. (30 yaşındaki Thiem, yaşadığı tüm şanssızlıklara rağmen en azından kariyerini bir Grand Slam şampiyonu olarak tamamlayabilecek)

Alcaraz ve diğerleri

Yazıda daha önce adını geçirdiğimiz Alcaraz, Zverev, Tsitsipas gibi oyunculara, toprak kort özelinde, bu seneki Barselona Açık’ın kazananı ve iki kez Roland Garros finalisti Casper Ruud (1998), Madrid Açık’ın kazananı Andrey Rublev (1997) ve disiplini zaman zaman sorgulansa da bir başka Kuzeyli Holger Rune’yi (2003) de eklemek gerekebilir. Aralarındaki en benzersiz yeteneğin Alcaraz olduğunu görmek için çok da eğitimli gözlere ihtiyacınız yok. Topraktan pek hazzetmeyen dünya 3 numarası Jannik Sinner (2001) ise bu yıl sakatlığı nedeniyle Roland Garros’ta yer almama tehlikesiyle karşı karşıya.

“Paris, bana göre dünya üzerindeki en büyüleyici şehir. 12 yaşındayken Fransa Açık için şehre ilk kez ayak bastığımda hemencecik âşık olmuştum Paris’e. Bu şehrin havasını içine çekmek bile eşsiz bir şey” diyordu 2018’de Socrates Magazin’e verdiği röportajda Nadal. Şimdi herkes onunla birlikte âşık olduğu son şehrin kırmızı kortlarında, son bir bahar yaşayabilmeyi ümit ediyor.

geri sayım: paris 2024

Fotoğraf: Wikipedia

2024 Paris Olimpiyatları’na 79 gün kalmışken, bu haftayı geçmişe bir yolculukla geçirelim. Tam yüz yıllık bir yolculuk.

1900 ve 1924’te Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yapan Paris, 100 yıllık bir aradan sonra bu yaz yeniden Olimpiyat meşalesinin nihai adresi olacak ve (1908, 1948 ve 2012’nin ev sahibi) Londra’dan sonra bu onura erişen ikinci şehir olarak spor tarihine geçecek. 100 yıl önceki Olimpiyat Oyunları, pek tabii ki Türkiye için de farklı bir önemi haizdi. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk olimpik temsili öncesinde, 1922’de kurulan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ) âdeta bir seferberlik ilan etmiş ve neticede Paris’e 36 sporcudan müteşekkil bir kafileyle gidilmişti. Osmanlı döneminde, 1908 Londra’da Aleko Mulos, 1912 Stockholm’de Mıgırdiç Mıgıryan ve Vahram Papazyan, Türkiye adına yarışmışlardı ancak ilk defa Ay-Yıldızlı bir kafile, hem de beş farklı spor dalında müsabık olacaktı. Rekortmen atlet Ünvan Tayfuroğlu ise Olimpiyat Oyunları’nda bayrağımızı taşıyan ilk sporcu olarak tarihe adını yazdırdı.

36 kişilik kafilede, erkek millî futbol takımı da önemli bir yer tutuyordu. Yepyeni bir cumhuriyetin yepyeni millî takımı, İskoç çalıştırıcı Billy Hunter’ın kılavuzluğunda, tarihinin ikinci resmî maçına Paris’teki 15 bin kapasiteli Stade Bergeyre’de çıktı ve Çekoslovakya’ya 5-2 mağlup oldu. Futbolda Türkiye’nin ilk uluslararası karşılaşması 26 Ekim 1923 günü Taksim Stadı’nda, Romanya ile düzenlenmiş ve Zeki Rıza Sporel’in iki golüyle maç 2-2 sona ermişti. Paris’teki ikinci maçta ise her iki golün karşısında, o maça kaptan olarak çıkan Bekir Refet’in ismi yazılıydı. Fenerbahçe altyapısından çıkan ve 1921’de Almanya’ya transfer olan ‘Bombacı Bekir’ hayatının büyük bir bölümünü bu ülkede geçirecekti. (Onun sıra dışı hikâyesini okumak isteyenlere, Sevecen Tunç’un hazırladığı ‘Sana Hikâye Geliyor: Memleket Sporundan Öncü Portreler’ kitabını önerelim.)

44 ülkenin yer aldığı VIII. Yaz Olimpiyatları’nda Türkiye’nin katılım gösterdiği diğer branşlar, güreş, halter, atletizm ve eskrimdi. Kafiledeki bisikletçiler ise ekipman temin edemedikleri için yarışamadan ülkeye dönmüşlerdi. Cumhuriyet’in 101. yaşını idrak ederken bu yaz Paris’te olimpik temsilimizin 100. yıldönümünü de kutlayacağız.

gündem

Fotoğraf: Depo Photos

UEFA Şampiyonlar Ligi’nde 1 Haziran’da Wembley’de oynanacak finale adını yazdıran ilk takım belli oldu. Borussia Dortmund, Paris Saint-Germain’i her iki maçta da 1-0’lık skorlarla mağlup ederek 2013’ten sonra ilk kez, tarihinde üçüncü kez Şampiyonlar Ligi finali bileti aldı.

• Edin Terzic yönetimindeki Dortmund, geçen sezon Bundesliga şampiyonluğunu son maçta dramatik bir şekilde elinden kaçırmıştı. Bu sezon ise şampiyonluğunu garantileyen Bayer Leverkusen’ın 24 puan gerisinde beşinci sırada. Dortmund’un finaldeki rakibi, bu akşam 22.00’de oynanacak Real Madrid-Bayern Münih maçında belli olacak. İki takımın Münih’teki ilk düellosundan 2-2’lik beraberlik çıkmıştı. Kazanan Bayern olursa, bu aynı zamanda Dortmund için 2013 finalinin bir rövanşı olacak.

Türkiye Kupası’nda da finalistlerden ilki belli oldu. Beşiktaş, Ankaragücü’yü 0-0 ve 1-0’lık skorlarla eledi ve feci geçen bir sezonda geriye kalan tek hedefini gerçekleştirmeye bir 90 dakika kadar yakınlaştı. Bu akşam 20.30’da oynanacak Fatih Karagümrük-Trabzonspor maçı, finaldeki diğer ekibi belirleyecek. İlk maçı Karadeniz ekibi, kendi sahasında 3-2 kazanmıştı.

Arjantin ve dünya futbolunun efsane isimlerinden Cesar Luis Menotti, 85 yaşında hayata veda etti. Cunta gölgesinde geçen 1978 Dünya Kupası’nın sosyalist teknik direktörü olarak kupaya adını yazdıran Menotti, oyun ve hayat felsefesiyle de dünya futbolunda önemli bir iz bıraktı.

Erkekler EuroLeague’de Real Madrid’in ardından Final Four’a yükselen ikinci takım dün gece belli oldu. Ergin Ataman yönetimindeki Panathinaikos, Maccabi Tel Aviv’i beşinci maçta 81-72 mağlup etti ve tam 12 yıl aradan sonra ait olduğu Final Four sahnesine geri döndü.

• Avrupa basketbolunun en başarılı koçlarından Ataman, böylelikle 2000, 2003, 2019, 2021 ve 2022’den sonra EuroLeague dörtlü finalinde altıncı kez yer almaya hak kazandı. Kostas Sloukas ise Olympiakos ve Fenerbahçe’den sonra bu kez Panathinaikos’la Final Four’a gidiyor. Kariyerinde tam 11. kez!
• Yeşil Yoncalar’ın Final Four’daki rakibi, bu akşam 20.00’de Monako’da oynanacak AS Monaco-Fenerbahçe Beko maçının galibi olacak. 22.00’de Palau Blaugrana’daki Barcelona-Olympiakos maçı ise Real Madrid’in rakibini belirleyecek. Final Four, bu yıl 24-26 Mayıs tarihlerinde, Berlin’deki Uber Arena’da düzenlenecek.

NBA’de play-off heyecanı tüm hızıyla sürüyor. Doğu Konferansı ilk turunda Cleveland, yedinci maça giden tek eşleşmede Orlando’yu mağlup ederek adını konferans yarı finallerine yazdırdı. Boston-Cleveland ile Indiana-New York serilerinden galip çıkan takımlar, konferans finalinde kozlarını paylaşacaklar. Batı yakasında ise genç yıldız Anthony Edwards liderliğindeki Minnesota, son şampiyon Denver karşısında seriye hızlı bir başlangıç yaptı ve 2-0 öne geçti. Diğer yarı final serisinde ise Oklahoma City, Dallas karşısında ilk maçtan galip ayrıldı.

• Konferans yarı finalleri oynanırken, bireysel ödüller de birer birer sahiplerini buluyor. Batı’da normal sezonu lider bitiren Oklahoma City’nin koçu Mark Daigneault En İyi Koç ödülünü alırken, En İyi Çaylak ödülü beklendiği gibi Victor Wembanyama’ya gitti. Wemby, bu ödülü David Robinson ve Tim Duncan’dan sonra kazanan üçüncü Spurs oyuncusu oldu. Celtics basketbol operasyonundan sorumlu Brad Stevens ise En İyi Yönetici ödülüne layık görüldü. Dün En İyi Savunmacı ödülünü kazandığı açıklanan Rudy Gobert, bu ödülü dört kez kazanan üçüncü oyuncu oldu (diğerleri Dikembe Mutombo ve Ben Wallace).

Bisiklet takviminin ilk büyük turu Giro d’Italia, 4 Mayıs’ta Venaria Reale’deki açılış etabıyla start aldı. 107. İtalya Bisiklet Turu’nda beşinci etap, bugün Cenova-Lucca arasında koşulacak.

• İlk dört günün en çok konuşulan detayı, Giro’da ilk kez yer alan, 2020 ve 2021 Tour de France genel klasman galibi Tadej Pogacar’ın sprint finişi beklenen üçüncü etapta yaptığı sürpriz (ve birçoklarınca yazılı olmayan peloton kurallarına aykırı bulunan) ataktı. Olayın kahramanlarından Geraint Thomas’ın, Luke Rowe ile beraber hazırladığı Watts Occurring podcast serisinin ilgili bölümüne kulak vermenizi de önerelim. 

Gelenek olduğu üzere Sheffield’daki Crucible Theatre’da düzenlenen 2024 Dünya Snooker Şampiyonası, bu yıl bir peri masalına şahitlik etti. Elemelerden gelen 30 yaşındaki Jak Jones, kariyerinin ilk sıralama turnuvası finaline snooker takviminin en büyük arenasında çıkmayı başardı. Jones’un peri masalına 18-14 ile son veren isimse Kyren Wilson oldu. 2020’de çıktığı ilk finalde ‘Roket’ lakaplı efsane Ronnie O’Sullivan’a 18-8 mağlup olan Wilson, böylelikle ilk dünya şampiyonluğunu kutladı.

Formula 1’de 2024 Miami Grand Prix, Max Verstappen dominasyonuyla geçen sezonda herkese güzel bir nefeslenme imkânı sağladı: McLaren’ın 24 yaşındaki sürücüsü Lando Norris, kariyerinin 110. Formula 1 startında ilk yarış zaferini kutladı. Norris’i F1 tarihinin 114. yarış kazananı yapan Miami GP, aynı zamanda 2021 Monza’dan beri McLaren’ın podyumun ilk basamağına çıktığı ilk yarış oldu.

kapsül spor öneriyor

Kitap: David Foster Wallace’ın adını anmışken, Türkçe çevirisini değerli dostum İnan Özdemir ile beraber üstlendiğimiz Sicim Teorisi’ne müsaadenizle bir kıyak geçeyim. Tenis sezonu Grand Slam ve Olimpiyat takvimiyle hararetlenmek üzereyken Wallace’ın tenis denemeleriyle keyifli birkaç saat geçirebilirsiniz.

Makale: Bugünlerde tenis takipçilerini sinema salonlarına dolduran ‘tenis romansı’ Challengers, Türkiye’de de gösterimde. Kortlardaki başarısını yazarlığa da taşıdığını düşündüğüm eski WTA Top 10 mensubu Andrea Petkovic, The Guardian için Luca Guadagnino yönetmenliğindeki filme dair olumlu bir eleştiri kaleme aldı.

TV: Amerikan komedisindeki roast (taşlama) geleneğinin son kurbanı, NFL efsanesi Tom Brady oldu. Komedyen Kevin Hart’ın sunduğu The Roast of Tom Brady, ilk olarak 5 Mayıs’ta Netflix platformunda yayınlandı. 

YouTube: Mali Selışık ve Serhan Acar, Miami GP sonrası canlı yayınlarında Lando Norris’i F1’in ‘kazananlar kulübüne’ buyur ediyorlar. 

YouTube: LeBron James’in formasını giydiği Los Angeles Lakers, play-off ilk turunda erken havlu atsa da Kral’ın sesini bir süre daha duymaya devam edebiliriz. Eski basketbolcu J.J. Redick’le beraber başlattıkları, ses getiren ‘Mind the Game Pod’un altıncı bölümünde NBA’deki üç sayı devrimi masaya yatırılıyor. 

Podcast: Bu haftaki temamıza uygun bir final olarak, Türkiye’nin yetiştirdiği en başarılı tenisçilerden İpek Soylu’nun ‘Insider’ adlı podcast serisini de önerelim. Soylu, profesyonel sporcu olmanın birçok veçhesini uzman konuklarla tartışırken, zaman zaman kendi kariyerine de atıfta bulunuyor.