Sayı: 185 - Ortalama okuma süresi: 9 dakika (2.011 kelime)

Galatasaray, 24. kez şampiyon: Okan Buruk faktörü

Hazırlayan: Cem Pekdoğru

Süper Lig’de 2023-24 sezonunun perdeleri kapandı. Bir kulüp başkanının sahaya inip hakem tartakladığı, sporcuların kendilerine bayrak direğiyle saldırmaya niyetlenen futbol holiganlarıyla yüz yüze geldiği, alt liglerde şaibeli maç seyirlerinin vaka-ı âdiyeden sayıldığı, önce Riyad’da sonra Şanlıurfa’da oynanacağına ‘hükmedilen’ bir futbol maçının toplam bir dakika bile oynanamadığı bir sezonun sonunda “Saha içini konuşalım” diye diretmenin naif görüneceğinin farkındayım. Yine de Galatasaray’ın tacını giydiği ve deplasmanlı lig tarihinde 24. şampiyonluğunu kutladığı hafta sonunun ardından bunu deneyeceğiz.

Fotoğraf: Emrullah Gümüş / Depo Photos

Saha içinde de her şeyin normal seyrettiğini söylemek güç; ligi üçüncü sırada tamamlayan Trabzonspor’un puan itibarıyla lig ikincisi Fenerbahçe’ye uzaklığının (32 puan), küme düşme hattına uzaklığından (27 puan) daha fazla olması ligdeki durumu güzel özetliyor. Ülkedeki gelir adaletsizliğinin futbol sahalarına tezahürünü, mucizevi bir biçimde kümede kalmayı başaran Hatayspor’un kalecisi Erce Kardeşler’in haykırışlarında da hissedebiliriz.

Sözü daha fazla uzatmadan, Süper Lig’i yakından takip eden üç yazar arkadaşıma Galatasaray’ın şampiyonluk formülüne, ligdeki dengesizliğe ve bizi gelecek sezon neyin beklediğine dair üçer soru yönelteceğim. İyi okumalar…

Fotoğraf: Abdurrahman Antakyalı / Depo Photos

Galatasaray, Okan Buruk’un kılavuzluğunda üst üste ikinci şampiyonluğunu kazandı. Bu sezonun şampiyonluk hikâyesinde sizce en önemli faktör neydi?

Kutay Ersöz: Bence şampiyonluk hikâyesinde bir günü ve bir ismi öne çıkarabiliriz. Her iki takımın da kolay kolay hata yapmayacağı sezon başından belli olmuştu, o nedenle kendi aralarında oynayacakları ilk derbi çok önemliydi. Fenerbahçe kendi sahasında iki puan önde çıktığı maçta Galatasaray’ı yenseydi, belki de rakibinin direncini kıracaktı ama o gün Kadıköy’den 0-0’la çıkan Sarı-Kırmızılılar yarışta kaldı. İsim olarak da Okan Buruk’u vurgulamak lazım. Rakibinden daha dar bir kadroyla gemiyi limana ulaştırmayı başardı. Esas mahareti ise rakibinizin çok az hata yaptığı, sizin de hata yapma lüksünüzün olmadığı stresli bir sezonda oyuncu grubunun mental gücünü sağlam tuttu.

Onur Özgen: Tartışmasız Okan Buruk. Geçen sezon sıfırdan kurulan, tabiri caizse toplama bir takım vardı ve kısa sürede sonuç almayı başaran bir saha içi düzeni yaratmayı başarmıştı. Bu sezon da bence anlamsız derecede çok sayıda transfer yapıldı. Şampiyonlar Ligi uğruna şöhretli oyuncular tercih edildi ve çoğundan faydalanılamadı. Kötü bir transfer dönemi geçirilmesine rağmen, Okan Buruk yine çözümler bulmayı başardı. Kaan Ayhan’ı önce orta sahada kullandı, ardından Kerem Demirbay’ın formu yükselince Sacha Boey’in yerine sağ beke çekti. Zaha-Tete-Ziyech üçlüsü beklentilerin altında kalınca Barış Alper Yılmaz’ın süresini artırdı ve ondan ciddi katkı aldı. Geçen sezona göre Mauro Icardi fiziksel olarak çok daha kötü durumda olmasına ve Dries Mertens bir yıl daha yaşlanmasına rağmen, bu ikisinin performanslarını da yüksek tutmayı başardı. Şampiyonluktaki bir numaralı faktörün Okan Buruk olduğunu düşünüyorum.

Güner Çalış: 2019-20’de Galatasaray, 2021-22’de Beşiktaş ve 2023-24’te yine Galatasaray’da gördüğümüz üzere, belli ki kulüplerimiz Şampiyonlar Ligi’nin çekim gücünü kullanarak mümkün olan en iddialı isimleri kadrosuna katmayı, o arenada tekrar iddialı biçimde boy gösterebilmenin bir ön koşulu olarak düşünüyor. Fakat bu oyuncuların çoğunlukla transfer döneminin son kısmında, önemli eksiklerle veya kiralık olarak kadroya dâhil edilmesi, sağladıkları ‘sporadik’ seyreden katkıları göz ardı etmemize yol açacak derecede takım ahengini bozan ve antrenörün işini zorlaştıran bir durum ortaya çıkarıyor. (Bir not: 2019-20 ve 2021-22 sezonlarında bahse konu takımlar, ligi altıncı sırada noktalamışlardı.) Galatasaray’da bu sezon pek çok oyuncu kendi mevkisi dışında yeni roller aldı; geçen sezonki şampiyonlukta büyük pay sahibi olan yerli ve yabancı oyuncular bu devridaim sürecinde mental iniş çıkışlar yaşadı. Sezon boyunca takımı hedefe odaklı tutmayı başaran ve yıldızlarının tamamından farklı dönemlerde ciddi katkı alan Okan Buruk, bana göre kilit faktördü.

Fotoğraf: Tolga Adanalı / Depo Photos

Galatasaray’ın 102, Fenerbahçe’nin 99 puanla rekor kırdığı ve ligin geri kalanıyla uçurumun dramatik bir hâl aldığı bu sezonu sizce nasıl okumak gerek? Yakın gelecekte bu dengesizliğin böyle devam etmesini bekliyor musunuz?

Kutay Ersöz: Belki Beşiktaş ve Trabzonspor bir daha bu kadar geride kalmayacaktır ama bu dört kulüp ile ligin geri kalanı arasında hep bir mesafe olacağını kabul etmeliyiz artık. Bunun birbirine bağlı iki nedeni var. Birincisi, ekonomik kriz ve döviz kuru artışı nedeniyle alttaki kulüpler artık iyi bütçelere sahip değil. İkinci neden ise yabancı kuralı. Bu kuralı şu an tartışmayalım ama özetle daha fazla yabancı oyuncu almak, büyüklerin lehine bir durum yaratıyor. Yukarıdaki takımlarda Michy Batshuayi, Hakim Ziyech gibi isimler yedekten gelirken, Anadolu’da kariyerleri ve kaliteleri yetersiz olan isimlerin ilk 11’e yazıldığını görebiliyoruz. Bu dinamikler değişmezse mevcut tablo da değişmeyecektir.

Onur Özgen: 102 ve 99 gibi puanlar elbette çok sıra dışı. Bunun bir daha tekrarlanmasını zor görüyorum. Ama ligin zirvesiyle geri kalanı arasındaki güç dengesizliği devam edecektir. Galatasaray ve Fenerbahçe bu sezon muazzam harcamalar yaptılar. Ligin diğer iki büyüğü Beşiktaş ve Trabzonspor bile buna yetişemedi ve 30-40 puan fark yediler. Tahminlerim, gelecek sezon Beşiktaş’ın da ciddi harcamalar yapacağı ve bu sayede şampiyonluk yarışının içinde olabilecek bir takım kuracağı yönünde. Ama gelirlerin çok üstündeki bu harcamalar, yakın gelecekte kulüpleri yeni ekonomik girdapların içine çekecektir. Ayrıca takımlar arasındaki bu maddi eşitsizlik ligdeki rekabeti de tamamen yok ettiği için, her geçen yıl daha kalitesiz bir Süper Lig seyredeceğimizi düşünüyorum.

Güner Çalış: Pandemi öncesi dönemde, Türkiye’de son 15 yılın şampiyonlarının puan ortalaması 75.9’du. Pandemiden sonra ligdeki takım sayısının artırılması da puanları yukarı çeken bir etken oldu. 2020-21 sezonundan itibaren şampiyonların maç başına puan ortalamasını bulup 34’le çarparsak Beşiktaş’ın 71 ve Trabzonspor’un 72 puanla şampiyon olduğu hesabını yapabiliyoruz. Aynı hesapla Galatasaray’ın geçen yıl 83, bu yıl 91 puanla mutlu sona ulaştığını buluyoruz. 18 takımlı dönemin en yüksek puan toplayan şampiyonları 85 puanlı Lucescu Beşiktaş’ı, 84 puanlı Parreira Fenerbahçe’si ve 82 puanlı Terim Galatasaray’ıydı. Bu takımları yakalayıp geçen istisnai bir dönemden geçiyoruz. Hem Galatasaray hem Fenerbahçe’nin vites yükseltmeye devam edeceğini düşünürsek, bu seviye bir süreliğine ‘yeni normal’ hâlini alabilir.

Fotoğraf: Depo Photos

Ligdeki şampiyonluğa rağmen, Avrupa Ligi’ndeki Sparta Prag eşleşmesi Galatasaray taraftarının tadını kaçıran bir yol kazası olarak hatırlanacak. Sizce önümüzdeki yıl Avrupa’da nisan-mayıs aylarını görmek için ne gibi adımlar atılmalı?

Kutay Ersöz: Galatasaray, Sparta Prag eşleşmesine sezon başı planındaki sağ bek, sol bek ve orta saha olmadan çıktı. Üstelik bu durum, o döneme denk gelen talihsizlikler silsilesinin bir sonucu değildi. Sezon başında yapılan planlama riskli ve biraz da anlamsızdı. Avrupa arenası ise böyle bir riski kaldırmaz. Önümüzdeki sezon benzer bir hata yapılmamalı ama yeni statüde Galatasaray gibi takımların (beş büyük lig dışından gelenler) Şampiyonlar Ligi’nde uzun yol alması imkânsıza yakın görünüyor, üstelik UEFA Avrupa Ligi kapısı da kapandı. Bu da iyi bir planlamanın bile nisan ayını görmek için yeterli olmayacağının işareti gibi…

Onur Özgen: Süper Lig’de şampiyonluğa oynamakla Avrupa’da başarılı olmanın yolları uzun zaman önce ayrıldı. Türkiye’de şampiyonluğun yolu genellikle düşük tempolu pas oyunlarından geçiyor. Fakat bunun Avrupa’da bir geçerliliği kalmadı. Avrupa’da rekabet edebilmek için fiziksel kalitenin çok üst düzeyde olması gerek. Gelgelelim, kariyerinin sonuna gelmiş veteran yabancıların çoğunlukta olduğu takımlarla bu seviyeyi yakalayamıyorsunuz. Hâliyle sizi burada zirveye çıkaran şey, Avrupa’da yarışmanıza yetmiyor.

Güner Çalış: Galatasaray’ın şu anki yürüyüşüyle 1996-2000 dönemi arasında benzerlikler bulunabilir. Ve bunlardan biri de Avrupa’da o dönemki ilerleyişin, içerisinde yine pek çok hayal kırıklığı bulundurması olabilir. Galatasaray, belli ki Bayern maçlarında olduğu gibi ‘cüret ederek’ oynamakta ısrar edecek ve çıtasını her geçen yıl daha yukarı çekmeye çalışacak. Ama takımın bu sezon –büyük küçük fark etmeksizin– kaybettiği tüm rakiplerinin aynı özellikleri taşıdığı dikkatlerden kaçmamalı ve bu kayıplar birer kaza olarak görülmemeli: 10 kişilik Fenerbahçe, üçlü savunma oynayan Molde ve Sparta Prag ya da enerjik Kopenhag. Kendi yarı alanında iyi kapanan, fiziksel olarak da zorlayıcı takımlar Galatasaray’ı kilitliyor. Okan Buruk’un bu senaryoyu daha iyi oynayabilmesi gerekecek.

* Kutay, Onur ve Güner’in yazılarına belli aralıklarla Socrates Dergi ekibinin hazırladığı The Rival uygulamasında rastlayabilirsiniz; aynı zamanda Kutay’ın Substack üzerinden yayınladığı blog ve Onur’un Gazete Duvar’daki yazılarına da göz atmanızı tavsiye ederiz.

gündem

Fotoğraf: Tolga Adanalı / Depo Photos

Erkekler EuroLeague’de Final Four heyecanı geçtiğimiz hafta sonu Berlin’de yaşandı. Ergin Ataman’ın kılavuzluğunda kurduğu yepyeni kadroyla küllerinden doğan ve bu sayede 12 yıl aradan sonra, tarihinde 12. kez Final Four oynama hakkı kazanan Yunan ekibi, otoritelerin favorisi konumundaki Real Madrid’i finalde 95-80 mağlup ederek kupayı da müzesine götürdü.

• Sezon içinde Kendrick Nunn ve Jerian Grant gibi sevdiği türden iki mahir ‘ball-handler’ bulan Ergin Ataman, Kostas Sloukas’ın deneyimi, Panagiotis Kalaitzakis’in kenardan getirdiği yoğunluk, Mathias Lessort’un boyalı alan hâkimiyeti ve hiçbir zaman fazla genişlemeyen rotasyonundaki yan parçalarıyla yeni bir şampiyonluk formülü üretmeyi başardı. Ataman, böylelikle 2021 ve 2022’den sonra kariyerindeki üçüncü EuroLeague, toplamda da başantrenör olarak altıncı Avrupa kupası şampiyonluğunu elde etmiş oldu (Anadolu Efes’le iki, Montepaschi Siena, Beşiktaş, Galatasaray ve Panathinaikos’la birer kez).
• Temsilcimiz Fenerbahçe Beko ise yarı final eşleşmesinde formda bir Panathinaikos’un karşısında üç çeyrek direnç gösterebildi. Her biri parkeye gizlenmesi gereken zayıflıklar getiren Calathes-Wilbekin-Guduric guard üçlüsünde önümüzdeki sezon köklü bir değişikliğe gidileceği de Nick Calathes’in Monaco’ya transfer haberiyle birlikte kesinleşmiş oldu. Berlin’deki dördüncülüğe rağmen, Sarunas Jasikevicius’un yarım sezonda inşa ettiği bu yapıyı küçümsememek gerek. Bunu Zeljko Obradovic yönetiminde gidilen ve dördüncülükle dönülen 2015 Final Four deneyimiyle benzeştirenlerin ve bir başarı zincirinin ilk halkası olarak görenlerin sayısı hiç de az değil.

Kadın voleybolunda FIVB Milletler Ligi’nin ikinci haftası Makao ve Teksas’ın ev sahipliğinde başlıyor. A Millî Kadın Voleybol Takımı, Arlington’daki ilk maçında bu gece saat 22.30’da Almanya ile karşılaşacak. ABD’deki diğer rakiplerimiz ise sırasıyla Sırbistan, Güney Kore ve ev sahibi ABD olacak. Antalya’da yer alamayan kaptan Eda Erdem de Teksas’taki maçlarda kadroya geri dönüş yapıyor.

• Kadın voleybol millî takımımızın ABD uçuşundaki koşullar büyük yankı uyandırdı. Oyuncuların sosyal medyada paylaştıkları fotoğraflarla gündeme gelen konu hakkında THY, sorumluluğun Türkiye Voleybol Federasyonu’na ait olduğunu söylerken federasyon THY’yi yalanladı. Ulaştırma Bakanlığı ise, dönüş yolculuğu için ‘business class’ bilet organize edilmeye çalışıldığını açıkladı.
• A Millî Erkek Voleybol Takımı, ilk kez katıldığı FIVB Milletler Ligi’nin birinci hafta maçlarında galibiyet elde edemedi. Takımın ikinci hafta mesaisi, Japonya’nın Fukuaka şehrinde 5 Haziran’daki Slovenya maçıyla başlayacak.

Galatasaray Teknik Direktörü Okan Buruk’un, şampiyonluk kutlamaları sırasında bir şarkıya eşlik ederken cinsiyetçi küfür ifadeleri kullandığını gösteren bir video dolaşıma girdi. Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) ve çeşitli sivil toplum kuruluşları, Galatasaray kulübünü ve Okan Buruk’u özür dilemeye çağırdı.

Zeynep Sönmez

Teniste yaz sezonunun ilk Grand Slam turnuvası Roland Garros’un ana tablo maçları, 26 Mayıs Pazar günü başladı. Toprak kort üzerindeki heyecan, 9 Haziran’a kadar sürecek.

• En çok merak edilen ilk tur eşleşmesinde, 14 kez Fransa Açık şampiyonu Rafael Nadal ile 4 numaralı seribaşı Alexander Zverev karşı karşıya geldi. 37 yaşındaki Nadal’ın, herkesin kendisinden bir peri masalı izlemeyi beklediği turnuvada kura şansı yaver gitmedi; Zverev, favori çıktığı maçı 6-3, 7-6, 6-3’lük setlerle kazanmayı başardı. Rafa, bunun Roland Garros’taki son sezonu olup olmayacağı konusunda kesin konuşmaktan kaçınıyor.
• İlk turda gözümüzü çevirdiğimiz eşleşmelerden bir diğeriyse, kariyerinde ilk defa bir Grand Slam ana tablosuna kalmaya hak kazanan Zeynep Sönmez’in maçıydı. Güncel sıralamalarda dünya 157 numarası konumunda olan Zeynep, 22 numaralı seribaşı Emma Navarro’ya 6-2 ve 6-0’lık setlerle mağlup oldu.

2024 İtalya Bisiklet Turu, başka bir deyişle Giro d’Italia, Tadej Pogacar’ın büyük hâkimiyetine sahne oldu. En yakın rakibine yaklaşık 10 dakika fark atan Sloven bisikletçi, ilk kez katıldığı turda genel klasman şampiyonluğunu rahatça kazandı. Pogacar aynı zamanda parlak özgeçmişine Giro ‘dağların kralı’ unvanını ve altı etap zaferini de eklemiş oldu.

NBA’de play-off heyecanında sona yaklaşılırken, finale adını yazdıran ilk takım Boston Celtics oldu. Her geçen gün Doğu yakasında rakipsizmiş gibi görünen Celtics, konferans finalinde Indiana Pacers’ı süpürdü ve 2008’den beri hasretini çektiği şampiyonluk hedefine odaklandı. Batı Konferansı finalinde Mavericks karşısında 3-0 geriye düşen Timberwolves ise dün gece ilk galibiyetini 105-100’lük skorla aldı ve en azından ‘süpürgeye’ izin vermedi. Final serisi, 6 Haziran Perşembe gecesi başlayacak.

İngiltere Federasyon Kupası’nda, kadınlardan sonra erkeklerde de şampiyon Manchester United oldu. Cumartesi günü oynanan derbide, Manchester City karşısında iki genç yıldızı Alejandro Garnacho ve Kobbie Mainoo’nun golleriyle sahadan 2-1’lik üstünlükle ayrılan Kırmızı Şeytanlar, FA Cup’ı 13. kez müzesine götürmüş oldu. Finalde Tottenham’ı 4-0 mağlup eden Manchester United kadın takımı ise, bu unvana tarihinde ilk kez erişmişti.

kapsül spor öneriyor

Fotoğraf: NBC News

Makale: Pazartesi günü, 71 yaşında hayata veda eden basketbol efsanesi Bill Walton’ın gençlik yıllarındaki aktivist kimliğine dair, The Nation arşivinden şu yazıyı önerelim.

Kitap: Bisiklet sevdalılarının karikatürlerini ve yazdığı manifestoyu başucundan ayırmadığı Aydan Çelik, bu kez Nazım Hikmet’in Bisikleti kitabıyla karşımızda.

YouTube: BasketNews ekibi, Berlin dönüşü stüdyoda buluşup 2024 EuroLeague Final Four’dan kalanları değerlendiriyor.

YouTube: Tanışmak isteyenler için, Gökalp Taşkesen ve Anıl Araslı’nın Zeynep Sönmez’le şubat ayındaki söyleşisi.

Podcast: Türkiye’de de oldukça popüler olan Simon Kuper ve Mehreen Khan’ın hazırladığı ‘Heroes & Humans of Football’ podcast serisinin yeni bölümü, bir saatlik bir Carlo Ancelotti portresine vakfedilmiş. 

Podcast: Yarış spikeri İzge Can Günal ve Altay Gök, ‘Padoktan MotoGP’nin yeni bölümünde Katalonya Grand Prix ve Aleix Espargaro’nun emeklilik açıklamasını konuşuyorlar.