Sayı: 190 - Ortalama okuma süresi: 8 dakika (1.710 kelime)

Çeyrek final: Olağan şüpheliler ve iki müstesna takım

Hazırlayan: Cem Pekdoğru

2024 Avrupa Futbol Şampiyonası’nın son 10 gününe girmek üzereyiz. Berlin’deki final maçı ufukta görünürken, dans pisti de yalnızlaşıyor. Geriye sekiz takım kaldı, son çiftler de birbirini dün gece buldu: Hollanda ve Türkiye.

Fotoğraf: Depo Photos

Aslında şampiyonanın ilk 10 günkü seyrinde futbolseverler sürprize daha açık bir denge gözlemliyordu. Gelgelelim son grup maçlarıyla beraber, açılışın coşkulu vaatleri yerini tahmin edilebilir bir kısırlığa bıraktı. Klasik senaryoyu bozmaya en çok yaklaşan takımın Slovakya olması da beklenmedikti. Ada futbolunun 70’li-80’li yıllarının kötü şöhretli ‘Boring Boring Arsenal’ takımlarının tacını devralmaya aday görünen Gareth Southgate yönetimindeki sıkıcı İngiltere karşısında 90. dakikaya 1-0 önde girdi Slovakya. Ancak turnuvanın yeni yıldızlarından Jude Bellingham’ın söyleyecek bir sözü vardı. EURO 2020’de Southgate’in finale yürüyen takımında yalnızca 55 dakika şans bulabilen Jude, bu takımın saha içi lideri olduğunu ilk günden itibaren hissettiriyordu. İşler sıkıştığında sağ ayağından bir mucize çıkarmayı başardı; Kyle Walker’ın uzun taç atışı stoper Marc Guehi’nin kafasından sekti ve süper yıldızlara özgü bir önseziyle rövaşata pozisyonunu almış Bellingham’ın ayağıyla buluştu.

Bellingham mucizesinin yanı sıra Almanya ve İspanya’nın (sırasıyla) Danimarka ve Gürcistan karşısındaki gösterişli galibiyetleri de Son 16 merhalesinden kalan güçlü imajlar olarak muhakkak hatırlanacaktır. (VAR’ın özellikle ofsayt tespitindeki kararları çokça tartışılırken, Almanya’nın buradan aldığı asistleri de not düşmeden geçmeyelim.) Özellikle Luis de la Fuente, benim ve birçok futbol yazarının turnuva öncesi şüphelerini haksız çıkararak, bu oyuncu grubunu bir kulüp takımı gibi yoğurduğunu en üst seviyede ispat etti. Tarafsız futbolseverlerin favori takımı olmayı başaran bir İspanya’yı, şampiyonluklara ambargo koydukları günlerde bile gördüğümüzü anımsamıyorum. EURO 2024’te taktik kıvraklığıyla övgüyü hak eden bir başka teknik direktör de Murat Yakın olmalı. Hem Almanya hem İtalya maçlarında oyunun akışını belirleyen taşları oynayan taraf, satranç meftunu Yakın ve talebeleriydi.

Fotoğraf: Fabio Ferrari / Depo Photos

EURO 2024 çeyrek finallerinin pek sürpriz getirmediğini söylemiştik. Sosyal medya jargonundan ödünç alırsak, ‘Batılı anlamda bu ilk çeyrek final denemesini’ bozan tek Doğu (Avrupa) ülkesi Türkiye oldu. Lakin son birkaç haftada Batı Avrupalı gazetecilerin Türkiye hakkındaki övgü ifadelerine dahi bir tür yerginin karıştığını gözlemleyebilirsiniz. Şampiyonanın sıkıcı hâletiruhiyesine tatlı bir şerh düşen Türkiye’nin bahsi geçtiğinde, genellikle ‘duygularıyla oynayan’ bir oyuncu grubunun kaotik ve organizasyondan uzak futbolu tarif ediliyor. Türkiye’nin neredeyse diğerlerinin oynadığından farklı ve daha aşağı bir futbol türünün son temsilcisiymiş gibi, ‘demode ama heyecan verici’ bir futbolla fark yaratabildiği iması, Son 16 öncesi basın toplantılarında Avusturya teknik direktörü Ralf Rangnick’i de rahatsız etmiş gibiydi. Sonunda işini yapmasına izin verilen Vincenzo Montella’nın da Avusturya maçında bu klişelere esaslı bir yanıtı vardı.

Son sekiz takıma bakıldığında, tarihsel başarı bakımından ayrışan iki ülkenin de yine Türkiye ve İsviçre olduğunu söyleyebiliriz. Avrupa Şampiyonası tarihinin en başarılı yedi ülkesinden altısı çeyrek finalde hazır bulunuyor, tek istisna –tahmin edilebileceği üzere– EURO tarihinin en çok puan kazanan üçüncü ülkesi durumundaki İtalya. Bu tarihsel puan tablosunda İsviçre 15., Türkiye ise 16. sırada bulunuyor.

Şimdi hafta sonu oynanacak dört çeyrek final eşleşmesine kısa bir bakış atalım.

Fotoğraf: Depo Photos

İspanya-Almanya (5 Temmuz Cuma, Stuttgart)

Herhâlde daha iyi bir ‘iştah açıcı’ olamazdı. Çeyrek finalin en çok futbol lezzeti vadeden eşleşmesi, şimdiden futbolseverler tarafından kutlu ‘erken final’ övgülerine mazhar oldu. Ev sahibi Almanya’nın şampiyonaya en sarsılmaz takımlarından biriyle gelmediği aşikâr. Ancak Julian Nagelsmann mevcut kadroyla turnuva içinde iyi bir galibiyet formülü keşfetti. Bu formüle kenardaki kozlarıyla oyunun momentumunu değiştirmek de dâhil. Luis de la Fuente’nin öğrencilerinin, ev sahibi karşısında ilk dört maçta olmadığı kadar iyi sınanacağını öngörmek mümkün. Almanya’nın merkezde çektiği sağlam setlerin, o muntazam örülmüş hatların arkasına geçmek kolay iş değil. Yine de Lamine Yamal ve Nico Williams’ın oyunu bir çırpıda ve tümden değiştirebilecek sihirlerini göz ardı etmeyelim.

Fotoğraf: Depo Photos

Portekiz-Fransa (5 Temmuz Cuma, Hamburg)

Portekiz’in bir yaz turnuvasında daha, beklendiği üzere, anlatı Cristiano Ronaldo’nun etrafında şekilleniyor. 2022 Dünya Kupası’nda Fernando Santos’un eşlik etmeye başladığı ‘varlığın da yokluğun da yetmiyor’ nakaratı, şu sıralar Roberto Martinez’in de aklından geçiyor olmalı. Her iki takımın da Son 16 aşamasındaki görüntüsü tatmin edici olmaktan uzaktı. Ancak Didier Deschamps yönetimindeki Fransa’nın, ‘tatmin edici olmaktan uzak görüntülerden kupaya uzanan bir yol bulma’ konusunda tescilli bir dünya şampiyonu olduğunu hatırlatmaya gerek yok.

Fotoğraf: Depo Photos

Hollanda-Türkiye (6 Temmuz Cumartesi, Berlin)

Taktik esneklik ve geçişkenlik, yalnızca bu şampiyonada değil modern futbol literatüründe en çok değer atfedilen hasletlerden biri. Türkiye A Millî Futbol Takımı Teknik Direktörü Vincenzo Montella, bunu yapmaya muktedir olduğunu Avusturya karşısında tüm kıtaya ilan etmiş olmalı. Takımın savunma ve hücum şekilleri arasındaki geçişkenlik, Kaan Ayhan’ın rolünü olağanüstü başarılı bir biçimde yerine getirmesiyle beraber, modern futbolun en büyük icatçılarından Ralf Rangnick’i bile 45 dakika boyunca çözümsüz bırakan ustaca bir dokunuş oldu. Yarı final konusunda ümitleri yeşertenlerden biri de şu ki, Ronald Koeman kariyeri boyunca hiçbir zaman bu taktik esneklik parıltısını gösteren özel teknik direktörler arasına adını yazdıramadı. Hollanda’nın 3-0’lık Romanya galibiyeti sırasındaki görüntüsü dahi skor tabelasının işaret ettiği üstünlükten çok uzaktı. İsmail Yüksek ve Orkun Kökçü’nün kart cezaları, Montella’nın hareket alanını bir parça kısıtlayacak. Mert Günok’un son dakikadaki Gordon Banks-vari kurtarışı gibi ‘tılsımlı’ birkaç an, ibreyi Türkiye lehine çevirebilir. Şampiyonanın en çok şans yaratan iki oyuncusu Ferdi Kadıoğlu ve Cody Gakpo da bu eşleşmede karşı karşıya gelecek. (Ferdi ve Gakpo, Hollanda alt yaş millî takımlarında beraber forma giymişlerdi.)

Fotoğraf: Fabio Ferrari / Depo Photos

İngiltere-İsviçre (6 Temmuz Cumartesi, Düsseldorf)

Şampiyonayı takip etmeyenler için, İngiltere’nin ilk dört maçtaki görüntüsünü özetlemenin kolay bir yolu var: Gelsenkirchen’deki İngiltere-Sırbistan maçında uyuyakalan ve popüler kültürde yerini çoktan sağlamlaştırmış İngiliz taraftarın fotoğrafı. Jude Bellingham’ın golü, İngiliz taraftarları uyandırmaya yetti. Fakat Slovakya maçı da tasdik etmiş olmalı ki, Gareth Southgate’in uykusu daha ağır. Southgate bilhassa dünya futbolunun zirvesindeki iki orta saha oyuncusunu (Rice ve Bellingham) bu denli verimsiz kullanmasıyla takdiri hak ediyor. Trent Alexander-Arnold ve Conor Gallagher denemelerinden sonra Southgate, Slovakya karşısında bu ikiliyi 19 yaşındaki Kobbie Mainoo ile birbirine bağlamayı denedi. İngiliz kamuoyu maçın sonunda sahada gördüğü Cole Palmer, Eberechi Eze, Ivan Toney (hatta Ollie Watkins) gibi isimleri daha sık izlemek istiyor. Tüm bu dokunuşlar genel görüntüyü bir nebze toparlayabilir ama tıpkı İspanya ve Avusturya gibi ‘bir kulüp takımı’ ahengine çoktan kavuşmuş İsviçre’yi alt etmek için daha fazlasına ihtiyaç var.

bugünkü destekçimiz

paris 2024: geri sayım

Fotoğraf: Celso Pupo / Depo Photos

Paris’te düzenlenecek 2024 Yaz Olimpiyatları’na 23 gün kaldı. Son bir aya girilmişken, ev sahibi ülke Fransa’nın girdiği seçim atmosferi elbette olimpiyat oyunlarının akıbetiyle ilgili yeni soru işaretlerini doğurdu. Geçen pazar günü yapılan genel seçim ilk turunda radikal sağ cepheyi temsil eden Ulusal Birlik Partisi, yüzde 34 oy oranıyla ilk sırayı aldı. Seçimin ikinci turu ise 7 Temmuz’da yapılacak.

Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, meclisin feshedilme kararını ‘özellikle de olimpiyatlar bu kadar yaklaşmışken’ hayli tedirgin edici bulduğunu ifade etti. Olimpiyat karşıtı grup ‘Saccage 2024’ sözcülerinden Natsuko Sasaki, The Nation’da yayınlanan bir makale için görüşlerine başvurulduğunda, Paris 2024’ün 1936 Berlin Olimpiyatları’nı andıran bir seyir izlemesinden ve tarihe ‘Le Pen Olimpiyatları’ olarak geçmesinden endişe ettiğini belirtmişti. Bu aynı zamanda Paris 2024’ün son dönemde popülerleşen sportswashing (spor yoluyla aklama) örneklerinin sonuncusuna dönüşmesi anlamına geliyor. Oyunların başlamasına bu kadar kısa bir süre kala yeni bir içişleri bakanı atanmasının oluşturabileceği risklere de dikkat çekiliyor.

Paris sokaklarında bir yıl öncesinden başlayan Olimpiyat karşıtı gösteriler, takip eden Filistin’le dayanışma eylemleri ve Olimpiyat’ın tetiklediği mülksüzleştirme politikalarına dikkat çeken protestolar –bu şok siyasi gelişme üzerine– son bir ayda yerini Ulusal Birlik Partisi aleyhindeki gösterilere bırakmışa benziyor. Ancak seçimler bu hafta sonu neticelendikten sonra gözler yeniden Eyfel Kulesi’ndeki Olimpiyat halkalarına çevrilecek. Açılış seremonisinin bu yıl stadyumda değil de Seine Nehri üzerinde yapılmasının planlanmış olması da güvenlik endişelerini artırıyor ve ister istemez Olimpiyat tarihinin bazı karanlık sayfalarını akıllara getiriyor.

gündem

Fotoğraf: Charly Lopez / A.S.O.

Fransa Bisiklet Turu’nun 111. edisyonu, 29 Haziran Cumartesi günü İtalya’nın Floransa şehrinden start aldı. Thibaut Pinot ile birlikte Fransa bisikletinin 1990 jenerasyonunun sempatik üyelerinden olan Romain Bardet, açılış etabında kariyerinin dördüncü Tour de France etap zaferini kazanarak sarı mayonun ilk sahibi oldu. İlk tırmanış etabına sahne olan dördüncü gündeyse, Giro d’Italia sonrası Fransa’ya ‘duble’ için gelen Tadej Pogacar farkı açmaya başladı. Pogacar, genel klasmanda 45 saniye farkla Remco Evenepoel ve Jonas Vingegaard’nun önünde birinci sırada bulunuyor. 

Temmuz ayının bir başka klasiği Wimbledon Açık’ta da heyecan başladı. Erkeklerde ilk turun en büyük sürprizi, 6 numaralı seribaşı Andrey Rublev’un 23 yaşındaki Arjantinli Francisco Comesana’ya dört sette elenmesiydi. Kadınlarda ise, 2023’ün sürpriz şampiyonu ve bu yılın 6 numaralı seribaşı Marketa Vondrousova, 21 yaşındaki Jessica Bouzas Maneiro’ya 6-4, 6-2’lik iki set sonucunda mağlup oldu. Yükselen yıldızlardan Mirra Andreeva da Wimbledon çimlerine ilk turda veda eden tenisçilerden. Aryna Sabalenka ve Victoria Azarenka’nın sakatlıkları nedeniyle çekildiği kadınlar tablosunda yine birçok sürpriz bizi bekliyor olabilir. 

Amerika Birleşik Devletleri’nin 13 şehrinin ev sahipliğinde, 20 Haziran’da başlayan 2024 Copa America devam ediyor. Güney Amerika futbolunun en büyüğünü belirlemek için düzenlenen ancak kıta dışından özel davetli ülkelere de açık olan organizasyon, bu defa –ev sahibi de dahil olmak üzere– CONCACAF üyesi altı ülkenin katılımıyla yapılıyor. 4-6 Temmuz’da oynanacak çeyrek final eşleşmeleri ise şöyle: Arjantin-Ekvador, Venezuela-Kanada, Uruguay-Brezilya, Kolombiya-Panama.

2024 NBA oyuncu seçmeleri (2024 NBA Draft), önceki yılların aksine iki geceye yayıldı. 26 Haziran gecesi yapılan ilk tur seçmelerinde JL Bourg forması giyen 19 yaşındaki Fransız forvet Zaccharie Risacher, Atlanta Hawks tarafından birinci sıra seçimi olarak onurlandırıldı. Risacher’yi bir başka Fransız vatandaşı Alexandre Sarr takip ederken, Houston Rockets üçüncü sıra hakkıyla Kentucky guardı Reed Sheppard’ı tercih etti.

• LeBron James’in oğlu Bronny James’in 55. sırada Los Angeles Lakers tarafından draft edilmesi ve babasıyla aynı takımda buluşması da gecenin en çok yankı bulan hamlelerindendi.

Türkiye’de başarılı asistan koçluk kariyerinin ardından Banvit, Sakarya Büyükşehir Belediyesi, Darüşşafaka, Türk Telekom gibi takımları çalıştıran Selçuk Ernak, Çin millî takımında geçirdiği sürenin ardından bir kez daha yurtdışına çıkıyor. Ernak, önümüzdeki sezon Polonya’nın önemli ekiplerinden, 2023 FIBA Europe Cup şampiyonu Anwil Wloclawek’in başında olacak.

2024 FIBA 17 Yaş Altı Dünya Kupası, 29 Haziran’da 16 ülkenin katılımıyla İstanbul’da start aldı. Son 16 turu bugün oynanan maçlarla başlıyor, Türkiye’nin rakibi ise Almanya. Final müsabakası, 7 Temmuz’da Sinan Erdem Spor Salonu’nda oynayacak. Can Peker Pekcan’ın ayrıntılı kupa rehberini de önermeden geçmeyelim.

kapsül spor öneriyor

Fotoğraf: Maciej Rogowski / Depo Photos

Makale: Manşet yazımızda da bolca övdüğümüz Murat Yakın’ın (ve Mama Emine’nin) yolculuğuna dair, Suat Başar Çağlan’ın kaleminden güzel bir yazı.

Makale: Sevgili Mustafa Taha’nın sabah asistiyle, The Guardian’dan Jonathan Liew’nun Arda Güler odaklı Türkiye-Avusturya maç yazısını önerelim.

YouTube: Klinik spor psikoloğu Berceste Şeber, video serisi ‘Olimpiyat Hikâyeleri’nin altıncı bölümünde paralimpik millî okçu Nil Mısır’ı konuk etti.

YouTube: Ali Konavic ve Murat Murathanoğlu, Zaccharie Risacher’in ilk sıradan seçildiği 2024 NBA Draft hakkında sıcağı sıcağına bir değerlendirme yapıyorlar.

Podcast: ‘Heroes & Humans of Football’un geçen haftaki bölümünde Simon Kuper ve Mehreen Khan, Afganistan kadın millî futbol takımının hikâyesine odaklandılar.

Podcast: Malcolm Gladwell’in 1936 Berlin Olimpiyatları’nı mercek altına alacağı dokuz bölümlük yeni podcast serisi ‘Hitler’s Olympics’ açılışı 27 Haziran’daki bölümle yaptı.