Hazırlayan: Cevat Kriket

2022 Katar Dünya Kupası için geri sayım başladı. 20 Kasım Pazar günü Katar-Ekvador maçıyla başlayacak turnuva, son yılların en tartışmalı organizasyonlarından biri olarak öne çıkıyor. Rüşvet, yolsuzluk, iş cinayetleri, insan hakları ihlalleri gibi çok sayıda ‘saha dışı’ faktörle lekelenen turnuvayı ‘A’dan Z’ye’, anahtar kavramlarla açıklamaya çalıştık.

Aspire: 2004’te Doha’da inşa edilen Aspire Akademisi, Katar’ın sporda başlattığı hamlenin merkez üssü oldu. Dünyanın en gelişmiş spor akademilerinden biri olan bu tesis, Katar’ın yanı sıra Asya, Afrika, Güney Amerika ve çevre ülkelerin sporcularına hizmet verdi.

Brezilya: Dünya Kupası’nı daha önce beş kez kazanan ve turnuva tarihinin en başarılı takımı olan Brezilya, Katar’a 20 yıllık hasreti dindirmeye geliyor. 2002’deki şampiyonluğun ardından final göremeyen ‘Sambacılar’da teknik direktör Tite, kadrosunu açıkladı. Kadroda Liverpoollu Firmino yer almazken, 39 yaşındaki Dani Alves yedek sağ bek olarak kupada olacak.

Ronaldo ve Messi... Fotoğraf: Depo Photos

Cristiano Ronaldo: 37 yaşındaki Portekizli yıldız, büyük ihtimalle son Dünya Kupası’nı oynayacak. Futbol tarihinin en golcü isimlerinden biri olan Ronaldo, oynadığı dört Dünya Kupası’nda 17 maça çıkıp 7 gol attı. Bu turnuvada gol atarsa beş farklı Dünya Kupası’nda gol atan ilk oyuncu olacak. Ronaldo eğer üç gol atarsa, Portekiz’in kupa tarihindeki en golcü ismi unvanını Eusebio’dan alacak.

Doha: Katar’ın nüfusu 2.5 milyona dayanan başkenti, Dünya Kupası ev sahipliğiyle birlikte önemli bir dönüşüm hamlesine de sahne oldu ve Körfez’in gözde kentlerinden biri hâline geldi.

Favori: Bahis merkezlerine göre turnuvanın favorisi Brezilya. Onu Fransa, Arjantin, İngiltere, İspanya ve Almanya takip ediyor.

Galler: 1958’den bu yana ilk Dünya Kupası’na katılmaya hazırlanan ülke, İngiltere, ABD ve İran’ın yer aldığı enteresan B grubunda mücadele edecek. Galler, 1958 İsveç’te üç beraberlikle Play-Off’a çıkmış, burada Macaristan’ı eledikten sonra çeyrek finalde Brezilya’a 1-0 yenilerek elenmişti. Bakalım Gareth Bale ve arkadaşları benzer bir hikâye yazabilecek mi?

Hava sıcaklığı: Turnuva kasım-aralık aylarında düzenleniyor olmasına rağmen hava sıcaklığı yine de 30 dereceleri bulacak. Aralık’ta ortalama sıcaklığın 25’lere düşmesi bekleniyor.

İlkler: Katar 2022, pek çok ilke sahne olacak. Bunlar arasında Ortadoğu’da ve kışın düzenleniyor olması ilk akla gelenler. Bunların dışında Fransa’dan Stephanie Frappart, Ruanda’dan Salima Mukansanga ve Japonya’dan Yoşimi Yamaşita, Dünya Kupası tarihinin ilk kadın hakemleri olacak. Elbette bir başka ilk de ev sahibi Katar’ın Dünya Kupası’na katılıyor olması.

Jennings: 8 Ocak’ta kaybettiğimiz spor gazetecisi Andrew Jennings’i turnuva boyunca bolca anmalıyız. Çünkü onun inatçılığı olmasa Katar 2022’ye dair pek çok yolsuzluk ve rüşvet gerçeğinden habersiz kalabilirdik.

Kafala: ‘Kefil olma’ anlamına gelen bu terim, Katar’la birlikte tüm Körfez ülkelerinde geçerli bir istihdam sistemi. İş gücünün yüzde 90’ı göçmen işçilere dayanan Katar’da Dünya Kupası altyapısının inşası için ülkeye gelip giden milyonlarca işçi, bu sistem uyarınca tüm çalışma ve seyahat hürriyetlerini patronlarının insafına bırakmak zorunda kaldı. Patron izin vermedikçe ne işten çıkabildiler ne ülkeden ayrılabildiler. İşçinin örgütlenme başta olmak üzere pek çok hakkını gasp eden bu sistem, sendikalar ve insan hakları örgütleri tarafından ‘modern kölelik’ olarak adlandırılıyor.

La’eeb: Katar 2022’nin Arapça ‘çok yetenekli oyuncu’ anlamına gelen maskotunun yaratıcıları, onun özellikle ‘tarif edilmesi güç şekilde’ tasarlandığını söylüyor. Futbolseverler La’eeb’i istedikleri şeye benzetmekte özgür. Bence hayalet Casper’la vatoz arası bir şey!

Messi: 35 yaşındaki efsane, kariyerindeki tek ama çok önemli bir eksikliği tamamlamak için Katar’da son şansını kullanacak. Messi, Arjantin’i 1986’dan sonra ilk Dünya Kupası şampiyonluğuna taşıyabilirse ‘tarihin en iyi futbolcusu’ tartışmalarında da eli kuvvetlenecek.

Neymar: Bolsonaro’nun seçimi kaybetmesiyle politikada yüzü gülmeyen Brezilyalı sihirbaz, Messi ve Ronaldo gibi tarih yazmanın peşinde. Ülkesini zafere taşıyabilirse düşüşteki kariyerini şahlandırabilir. Neymar’ın Katar 2022 sonrası milli takımı bırakmayı düşündüğünü de hatırlatalım.

Ölüm grubu: Dünya kupalarının olmazsa olmazıdır ‘ölüm grubu’ ama sanki bu turnuvada bir ölüm grubu belirlemek kolay değil. 2 şampiyon adayı Almanya ve İspanya’ya Japonya ve Kosta Rika’nın eşlik ettiği E grubu, Brezilya’nın Sırbistan, Kamerun ve İsviçre’yle mücadele edeceği G grubu, Portekiz, Uruguay, Gana ve Güney Kore’nin bulunduğu H grubu bu unvana yaklaşanlardan. ABD, İngiltere, İran ve Galler’in yer aldığı B grubu ise politik açıdan sıcak geçmeye aday.

Rüşvet: Katar’ın ev sahibi ilan edildiği Aralık 2011’den bu yana pek çok FIFA yöneticisi rüşvetle suçlandı, kimileri ömür boyu men cezası aldı. Dönemin FIFA Başkanı Sepp Blatter, UEFA Başkanı Michel Platini, Asya Futbol Federasyonu Başkanı, Katarlı Muhammed bin Hammam, İcra Kurulu üyeleri Jack Warner, Issa Hayatou, Reynald Temarii bu isimler arasında.

Stadyumlar: Katar, Dünya Kupası için altı stadyum inşa etti ve iki stadyumunu da baştan aşağı yeniledi. Sadece stadyumlar için 10 milyar dolara yakın harcama yapıldığı düşünülüyor. Sıcak havayla mücadele edebilmek için klima teknolojisi barındıran statlarda bu inovasyonun gerçekten ne kadar işe yarar olduğu da test edilecek.

Fotoğraf: Depo Photos

Top: Dünya Kupası’nın ‘Al Rihla’ (Yolculuk ya da seyir defteri) anlamını taşıyan topu, 1970’ten bu yana olduğu gibi Adidas tarafından tasarlandı. Üreticiler topun dayanıklılığı ve uzun ömürlülüğüyle övünüyor. Göreceğiz.

Vedalar: Cristiano Ronaldo, Messi ve Neymar’dan bahsettik ama liste bununla sınırlı değil. Katar 2022’nin Robert Lewandowski, Luis Suarez, Edinson Cavani, Luka Modrić, Manuel Neuer, Thomas Müller, Dani Alves, Thiago Silva, Eden Hazard, Sergio Busquets, Angel Di Maria gibi isimlerin de son kupası olması bekleniyor.

Yıldız adayları: Gördüğünüz gibi veda eden isimler büyük ama futbol her zaman olduğu gibi yıldızlarını yeniliyor. İspanya’dan Pedri ve Gavi, Almanya’dan Musiala ve seçilirse 17 yaşındaki Moukoko, İngiltere’den Bellingham ve Foden, Brezilya’dan Vinicius Jr. ve Antony, Fransa’dan Camavinga ve Tchouameni 23 yaş altı olup ilk Dünya Kupası’nda oynamaya ve parlamaya aday isimler.

Zaman tüneli: 20 Kasım Pazar günü Katar-Ekvador maçıyla perde açılıyor. Son 16 turu 3 Aralık’ta başlıyor, final maçı ise 18 Aralık’ta.