Toplam sözcük sayısı: 1.850 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika

🌧️ Ülkenin batısı haricinde yağışlar sürecek. Hava sıcaklıkları artıyor.

$ 19.31 TL 📈- € 21.18 TL 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, TİP lideri Baş’ın Alman istihbaratının kontrolünde yetiştirildiğini ve gerçek soyadını gizlediğini öne süren BBP lideri Destici var.

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında. 

Son ders

Türkiye’den gidip yurtdışındaki üniversitelerde görev alan akademisyenlerin sayısı 12 bin olarak ölçüldü. Araştırmaya göre, yurtdışına giden akademisyenler ‘en yüksek verimliler’ arasından çıkıyor. ‘Verim ölçümü’, akademik yayın ve yayının kalitesi baz alınarak yapılıyor. 

• Sadece ‘en düşük verimli’ akademisyenlerin Türkiye’ye döndüğünü ortaya koyan araştırmaya göre, verimi artan akademisyen Türkiye’ye dönmek istemiyor. Buna da ‘beyin göçü paradoksu’ deniliyor.
• Yurtdışına taşınan bir akademisyeninin ortalama verimliliği yüzde 28 artış gösteriyor. Türkiye’ye dönen akademisyenin verimi yüzde 10 düşüyor.
• ABD'de akademisyenlerin başlangıç maaşı, Türkiye’nin 10 katı.
• Araştırma, Chicago Üniversitesi Ekonomi bölümü öğretim üyesi Prof. Ufuk Akçiğit tarafından yapıldı.

Deprem bölgesi:

• 6 Şubat depremlerinde Diyarbakır'da yıkılan Galeria Sitesi’nin müteahhidi Sedat Eser,  'olası kastla birden fazla kişiyi öldürmek ve yaralamak' suçundan tutuklandı. Sitede yaşayan 89 kişi hayatını kaybetmişti. 
• Defne Engelliler Derneği Başkanı Fırat Yılmaz: “Birçok kişinin ‘engelli raporu’ enkaz altında kaldı. Konteyner ve tekerlekli sandalye istiyoruz.”
• Antakya'nın depremden önce ve sonrasına ait yeni uydu görüntüleri.
• Hatay’ın havadan fotoğrafları. 

Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Kürşat Bozkurt, kan stoklarının düşmesi nedeniyle ameliyatlarda ertelemeler yaşandığını söyledi. Üç büyük ilde bu oranın yüzde 20 ile 30 civarında olduğunu aktaran Bozkurt, Kızılay'ın strateji değiştirmesi gerektiğini belirtti. 

• Tartışmaların odağındaki Kızılay, kısa bir süre önce kan stokunun asgari seviyenin altında olduğunu duyurmuştu. 
• BBP lideri Destici: “Kızılay başkanı sorumluluğunun gereğini yerine getirmeli ve görevi ehline bırakmalıdır.”

Timur Soykan’ın yazısı: “Karabük’te ölü bulunan 17 yaşındaki Gabonlu öğrenci Dina, bir taciz kuşatması altındaydı. İddiaya göre; kimi para teklif ediyor kimi oturduğu evin fotoğrafını ona gönderiyordu. Sürekli taciz mesajları geliyordu.”

Riskli konutların yenilenme süreci için İstanbul’un her iki yakasında 500 bin konutluk uydu kentler kurulacağını açıklayan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum, ilk temelin 22 Nisan’da atılacağını söyledi. 

• Uydu kentler Sultangazi, Başakşehir, Tuzla, Pendik ve Maltepe’de kurulacak.

Uyuşturucu ticareti suçundan kırmızı bültenle aranan ve 24 yıl kesinleşmiş cezası bulunan Urfi Çetinkaya, İstanbul Sarıyer’de gözaltına alınmasının ardından tutuklandı.

• 12 Eylül Darbesi’nin ardından dönem dönem cezaevine giren Çetinkaya, son olarak 2012’de sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilmişti. Çetinkaya’nın İranlı uyuşturucu baronu Naci Şerifi Zindaşti'yle de ortak olduğu iddialardan biri.
• Uyuşturucuya yönelik suç örgütlerini inceleyen gazeteci Cengiz Erdinç anlatıyor: ‘Çetinkaya’nın bağlantıları’

Birleşmiş Milletler kuruluşu UNFPA Türkiye, erkek şiddeti ile mücadele için geliştirdiği ‘Amber’ uygulamasını tanıttı. Türkçe, İngilizce, Kürtçe ve Arapça seçenekleri bulunan uygulama ile kadınlar, şiddetle karşılaştıklarında ilgili kurumlara anında haber verebilecek. 

Ankara Metrosu’nun AKM-Gar-Kızılay hattının açılışı yapıldı. Gar, Adliye ve Kızılay olmak üzere üç istasyondan oluşan hatla, Keçiören'den Kızılay'a aktarmasız gidebilecek.

politika

Fotoğraf: CHP

‘Millet ittifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu’nun seçim kampanyasının yeni aşamasında, yurtdışı gezilerinde bir araya geldiği yatırımcılardan sağlanacak 300 milyar dolarlık yatırımı öne çıkaracak. Diken’in kulis haberine göre, yatırımların ağırlıklı olarak teknoloji, hammadde ve gıda sektörüne yönelmesi planlanıyor.

• CHP, seçim kampanyasında ‘Türkiye hakkını alacak’ sloganını kullanacak.
• Kılıçdaroğlu’nun aday gösterilen Sadullah Ergin ve Sema Silkin Ün’le ilgili eleştirilere yanıtı: ”Başka partilerin adayları, iç işlerine karışamayız.”
• Kılıçdaroğlu, Yavaş ve İmamoğlu’nun ilk kez birlikte olduğu Çanakkale mitinginden Murat Sabuncu’nun izlenimleri: “Listelerdeki kimi isimler sokağı olumsuz anlamda etkilemiş. Kılıçdaroğlu artık kalabalığı heyecanlandırıyor. ‘Millet İttifakı'nın çözmesi gereken bir sorun var. Gençlerin katılımı az.”
• Murat Yetkin’in yazısı: “Rüzgârın Kılıçdaroğlu’na dönmeye başladığı kanısına bir dayanağım da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son dönemdeki performansı.”

Diğer gelişmeler:

‘Seçim güvenliği’ gündemiyle Kılıçdaroğlu’yla görüşen ‘ATA ittifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Oğan: “Seçmen listesinde oldukça fazla sayıda Suriyeli, Iraklı, Afganistanlı, Pakistanlı, başka bölgelerden seçmenlerin olduğunu tespit ettik. Deprem dolayısıyla bölgeyi terk eden 2 milyonun üzerindeki seçmenden sadece 450 bini kayıt altına alındı. 1 milyon 626 bin seçmen ise kayıt yaptırmadı.”

Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın yaklaşık 450 gözlemcisinin, farklı illerde seçimi takip etmesi öngörülüyor.

Büyük Türkiye Partisi (BTP), ‘cumhur ittifakı’nı desteklemek için milletvekili aday listesini geri çekti. 

Memleket Partisi kurucularından Gaye Usluer, eski partisi CHP'ye döndü. 

HDP'nin YSK temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki: “Yeşil Sol Parti'nin bazı yerlerde sandık kurullarında yer alması mümkün.”

AKP’li Güngören Belediyesi’nin, Hakan Bayrakçı’nın şirketi Sonar Araştırma’ya 150 bin lira, İhsan Aktaş’ın şirketi Genar Araştırma’ya ise 200 bin lira ödediği ortaya çıktı. 

AKP Samsun 8. sıra milletvekili adayı Kadir Kayan, sıralamanın bölge halkının beklentisini karşılamadığı gerekçesiyle adaylıktan çekildiğini açıkladı.

Türkiye Raporu’nun nisan ayı anketine göre, Memleket Partisi’nin cumhurbaşkanı adayı İnce ilk turda ‘seçimi ikinci tura bırakacak’ oranda oy alacak.

• Haber Global’in video haberi: ‘Milletvekili adayları takım elbise diktirme yarışında’
• Barış Pehlivan’ın yazısı: ‘Aile Bakanlığı tecavüzün yaşandığı yerde ağırlanmış’
• Yurtdışındaki seçmenler nerelerde oy kullanabilecek?

yaşam

Fotoğraf: Terre di Cannabis / Unsplash

Almanya’da yasal olarak eğlence amaçlı kenevir (marihuana) kullanımının şartları netleşti. Buna göre 25 grama kadar marihuana taşınması ve üç kök bitkiye kadar kenevir yetiştirmek serbest olacak. Satışlar, en fazla 500 üyeye sahip kâr amacı gütmeyen marihuana kulüplerinde gerçekleştirilecek. 

• Sadece bir kulübe üye olabilecek her yetişkin tek seferde 25 gram, bir ayda ise 50 gram marihuana satın alabilecek. 21 yaş altındaki kullanıcılarda aylık sınır 30 gram.
• Bu kulüplerde marihuana veya içki tüketilemeyecek. Aynı şekilde kamusal alanlar ile okul yakınlarında kullanım yasağı olacak.
• Kapsül Pazar’da Ufuk Tanışan’ın yazısı: ‘İade-i itibar’

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

ABD’den sızan ve sızıntı kaynağının henüz belirlenemediği gizli belgelere göre, bazı Batılı ülkelerin özel kuvvetleri Ukrayna’da Rusya’ya karşı savaşıyor. İngiltere, 50 özel askerî kuvvetle ilk sırada gelirken, onu sırasıyla Letonya (17), Fransa (15), ABD (14) ve Hollanda (1) takip etti. 

• Belgelerde Ukrayna’nın içinde bulunduğumuz bahar aylarında Rusya’ya karşı başlatmayı planladığı taarruzun ayrıntıları da yer alıyor.

Rusya, Ukrayna savaşı için asker alımlarını internet üzerinden yapmaya başlayacak. Parlamentoda kabul edilen, Rusya lideri Putin’in onayına kalan yasayla birlikte resmî belgeler internete yüklendiği anda tebliğ edilmiş sayılacak ve tebliğ edilen kişinin kayıt olması gerekecek. 

• Belgeyi alan ancak kayıt yaptırmayanlara yurtdışı çıkış yasağı uygulanacak, ehliyetleri geçersiz sayılacak ve şirket kuramayacak. 
• Ülkede hâlihazırda cepheye gitmekten kaçınan erkekler ya ikametgâhından ayrılıyor ya da yetkililer geldiğinde kapıyı açmıyor.
• Rusya, kıtalararası balistik füzeyle deneme atışı gerçekleştirdi.

Myanmar’ın yönetimini elinde bulunduran askerî cunta yönetimi, karşıtlarının toplandığı bir köye hava saldırısı düzenledi. Saldırıda 100’den fazla kişinin öldürülmüş olabileceği bildirildi. Askerî yönetim yetkililerinin doğruladığı saldırının, direniş kuvvetlerinin ofis açılışı nedeniyle gerçekleştirildiği duyuruldu. 

• Birleşmiş Milletler verilerine göre iç savaştaki ülkede nüfusun üçte biri insani yardıma muhtaç.

İtalya’da bahar aylarıyla birlikte artan düzensiz göçmen gelişleri nedeniyle 6 aylık OHAL ilan etti. Yılın başında 11 Nisan’a kadar İtalya’ya ulaşan göçmen sayısı 31 bin 292’e ulaştı. 2022’nin aynı döneminde bu sayı 7 bin 928 olarak kaydedilmişti.

• Ülkedeki sağ koalisyon hükümeti, OHAL’deki acil durumlar için 5 milyon euroluk bir kaynak ayırdı.

Çin, Tayvan’ın kuzeyindeki bir bölgeyi gelecek hafta 27 dakikalığına uçuşa yasak bölge ilan edecek. Daha önceki plan aynı bölgenin üç gün boyunca uçuşa yasaklanmasını öngörüyordu. Çinli bir askerî yetkiliye göre bölgedeki uçuşların yüzde 70’inin etkileneceği için süre kısaltıldı.

• Tayvan’ı kendi toprağı olarak gören Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy’nin Tayvan ziyaretine tepki göstermiş; Tayvan’ın bulunduğu adanın çevresinde üç gün süren bir askerî tatbikat gerçekleştirmişti.

Elon Musk, sahibi olduğu Twitter’ın BBC, Voice of America ve NPR’ı ‘hükümet destekli medya’ olarak işaretlemesine gelen itirazlar sonrasında BBC’ye bir röportaj verdi. Musk, BBC’nin Twitter hesabındaki ibarenin ‘halk tarafından finanse edilen medya’ olarak değiştirileceğini söyledi.

• Twitter’ı satın aldıktan sonra yaşan sürecin oldukça stresli olduğunu belirten Musk, doğru alıcının bulunması durumunda platformu satabileceğini belirtti.

Taliban, Afganistan’ın güneyindeki Kandahar şehrinde pazar günlerinde et satışı ve tüketimini yasakladı. Amaç, yasak getirilen haşhaş ekimine alternatif olarak sebze üretimi ve tüketimini teşvik etmek. 

• Kapsül Pazar’da Emrah Temizkan’ın yazısı: ‘Yine Taliban’

ekonomi 

Fotoğraf: Museums Victoria / Unsplash

Bankalar, ihtiyaç kredilerinde 70 bin liranın üzerinde kredi vermemeye başladı. Sektör kaynaklarına göre konut kredilerinde ise 250 bin sınırının aşılmaması yönünde talimat geldi. 'Nasıl Bir Ekonomi'nin haberine göre seçim öncesi hiçbir banka elini taşın altına koymak istemiyor; seçimlerin ikinci tura kalması durumunda ise iki haftalık süreçte kredi arzının sıfırlanması bekleniyor.

• Merkez Bankası geçen hafta ihtiyaç ve ticari kredi faizinde üst limitin aşılması durumundaki menkul kıymet tesis yükümlülüğü oranını yüzde 150’ye çıkarmıştı.
• Deniz Zeyrek’in yazısı: “Son zamanlarda kamu bankalarında ciddi bir iş yoğunluğu var. İktidar kredi musluklarını açmış, son zamanlarda bastığı paraları piyasaya dağıtıyor. Ancak o musluklardan vatandaşlar değil ‘referanslı’ şirketler daha çok faydalanıyor.”

TÜİK verilerine göre perakende satış hacmi şubatta bir önceki aya göre yüzde 6.5 azaldı; geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 21.5 arttı. Şubat ayında, perakende satışlarda 2021 Nisan’dan bu yana en sert düşüş yaşanmış oldu.

• Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi şubat ayında yıllık yüzde 68.1 artarken aylık bazda yüzde 5.1 azaldı. Bu, pandemiden bu yana en hızlı gerileme olarak kaydedildi.

Indicata verilerine göre ikinci el online araç pazarındaki satışlar mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 28 arttı. Fiyatlar ise bir önceki aya göre yüzde 4.3 yükseldi.

Migros ile Tez-Koop İş Sendikası arasında toplu iş sözleşmesi imzalandı. Sözleşmeye göre, çalışanlara ocak ayında yüzde 56 ila yüzde 71 arası değişen oranlarda, temmuzda ise yüzde 15 oranında zam yapılacak.  

Rüzgâr ve güneş enerjisinin, küresel elektrik üretimindeki payı 2022 yılında yüzde 12’ye yükselerek rekor kırdı. Yenilenebilir enerji alanındaki büyüme, büyük ölçüde Çin’den kaynaklanıyor; 2022’deki küresel rüzgâr enerjisi artışının yaklaşık yüzde 50'sini; güneş enerjisi artışının ise yaklaşık yüzde 40'ını Çin tek başına gerçekleştirdi.

• Ancak kömür kullanımının artmasıyla birlikte enerji sektörünün karbon salımları yüzde 1.3 artarak yeni bir rekor kırdı. 
• Türkiye'nin enerji üretimindeyse rüzgâr ve güneşin payı yüzde 15’e yükseldi. Bu, küresel düzeyde yüzde 12 ortalamasından daha yüksek ancak yüzde 22 olan Avrupa ortalamasının altında.
• Türkiye’deki yenilenebilir elektrik üretiminin yarısı, ağırlıklı olarak doğu illerinde yoğunlaşmış hidroelektrik santrallerinden geldi. Güney illerinin güneş enerji üretimindeki potansiyeli ise yeterince kullanılamıyor. 

ABD’de piyasaları yatıştırmak amacıyla geçen ay First Republic Bank’e toplamda 30 milyar dolar mevduat yatıran büyük bankaların bazıları rezervlerini artırmaya hazırlanıyor. Bankaya en yüksek tutarda mevduat yatıran bankaların olası kayıplara karşı kenara 100’er milyon dolar ayırmayı planladığı belirtiliyor.

kültür

Meksika’daki Maya Chichén Itzá arkeoloji sahasında top oyununda kullanılan taş bir sayı tabelası bulundu. Taşın, yaklaşık 3 bin yıllık olduğu düşünülüyor: “Bu Maya yerleşiminde, tam bir metin şöyle dursun, hiyeroglif yazı bulmak nadir bir olay.”

Rus edebiyatında Dostoyevski, Çehov, Tolstoy, Gogol gibi birçok yazarın eserini Türkçeye kazandıran çevirmen Mehmet Özgül, 87 yaşında hayatını kaybetti. Özgül, 1981 yılında Türkiye Yazarlar Sendikası’nın verdiği ‘Hasan Ali Ediz Çeviri Ödülü’ne layık görülmüştü. 

spor

Fotoğraf: Sotheby’s

Michael Jordan’ın 1998 NBA Finalleri ikinci maçında giydiği ‘Air Jordan 13’ ayakkabılar, açık artırmayla 2.2 milyon dolara (42.4 milyon lira) satıldı. Bu, bir spor ayakkabı için şu ana kadar ödenen en yüksek bedel. 

Euroleague yönetimi, Basketbol için Destek ve Eğitim Vakfı’nın (BIDEV) deprem bölgesinde gerçekleştirdiği ‘Basketbol Köyü’ projesine destek verme kararı aldı. Yaklaşık 12 bin metrekarelik bir alanda yapılacak köyde 100 adet konteynerin yanı sıra sağlık ve spor için özel alanlar kurulacak.

Kapsül Spor’un bugünkü sayısı: ‘Devrim günlerinde NBA: 10 maddede normal sezon ve ötesi’

kapsül öneriyor

• Peter Gabriel’in yeni teklisi: ‘i/o (Bright Side Mix)’
• ‘Ahşaptan Betona, Mecidiyeden Jetona’ podcast bölümü: ‘İstanbul'da geçmiş zamanlarda  Paskalya kutlamaları’
• Murat Toklucu’nun yazısı: “Sürücü ehliyeti alan ilk Türk kadınlarından Sâmiye Morkaya, ‘rakipsizlik’ yüzünden şampiyon ilan edilmek istemediği için bir yarışta erkekler kategorisine geçti. Ne olduysa bundan sonra oldu…”
• Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Biray Kolluoğlu ve Prof. Dr. Lale Akarun’un yazısı (çev. Diken): “Pes etmedik.”
• Sina Ateş’in karikatürü: ‘İstediğin kadar saklan’
• Türkiye’nin kitap üretiminde günden güne gerilediğini söyleyen Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk anlatıyor: “MEB, yayıncılık sektörünün yüzde 29.5’inde yer alarak sektörün en büyük yayıncısı hâline geldi. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey görülmedi.” 

günün sözü

"Üç koltuğa partiyi sattılar, utanmadan buraya geliyorlar."

DSP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Murat Özbilge'nin cenazesinde ‘cumhur ittifakı’ ortaklarından DSP lideri Aksakal’a tepki gösteren bir yurttaş.