Toplam sözcük sayısı: 1.650 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika

🌧️ Ege kıyıları haricinde tüm yurtta yağmur bekleniyor. Hava sıcaklıkları mevsim normallerinde seyredecek.

$ 19.50 TL 📈- 21.46 € TL 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, kişinin fotoğrafını çektikten saniyeler sonra kim olduğunu gösteren ‘KİM’ uygulamasını tanıtan İçişleri Bakanı Soylu var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında. 

Nihayet: Seçim haftası

İBB Başkanı İmamoğlu’nun Erzurum mitingi sırasında yapılan taşlı saldırıda 17 kişinin yaralandığı, 15 kişinin gözaltına alındığı açıklandı. Polisin saldırıya müdahale etmemesi için talimat verildiğini söyleyen İmamoğlu’nun sorularına henüz yanıt verilmedi. 

• Kılıçdaroğlu’nun ‘Erzurum olayları’ başlıklı videosu: “Amaçları insanlarımızı korkutmak, sandıktan uzak tutmaktır. Çoğunluk bu kötülüğü bitirecek.”
• Bahçeli’nin 6 Mayıs tarihli açıklaması: “CHP ve ittifak ortaklarını 14 Mayıs’ta acıklı bir son beklemektedir. Bu hainler alsalar alsalar ağırlaştırılmış müebbet ceza ya da vücutlarına mermi alırlar.”
• Erdoğan’dan ilk yorum: “Kaybedeceklerini anladıklarında çamura yatmaya başladılar. Provokasyonlarıyla olay çıkarıp utanmadan şehirlerimizi karalamaya çalışıyorlar.”
• Erdoğan’ın bugünkü Kırklareli mitinginde bir katılımcının “Ölürüz de öldürürüz de” sloganı attığı görüldü. 
• CHP’li vekil Özgür Karabat’ın paylaşımı: “Erzurum belediye başkanının sicilini açıklıyorum.”

İmamoğlu'nun Konya mitingi öncesinde konuşan AKP Konya İl Başkanı Hasan Angı: “‘Ben yaparım’ der ve istenmeyen olaylar yaşanırsa üzülürüz.”

• Miting öncesinde İmamoğlu’nu hedef gösteren Kızılay’ın iki yerel yöneticisi görevden alındı. 
• Miting sırasında provokasyon girişiminde bulunan bir kişi polis aracına alındı. Miting bitiminde İmamoğlu’na, Erzurum’daki saldırıyı protesto etmek için güller atıldı.

Cumhurbaşkanı adaylarının TRT propaganda konuşmaları: Kılıçdaroğlu, Erdoğan, İnce, Oğan.

• Partilerin konuşmaları: TKP, TİP, MP, YRP, YSP, MHP, HKP, VP, ZP, SOL Parti, AKP, BBP.

Yurtdışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında oy kullanan seçmen sayısı 1.7 milyona yaklaştı. Temsilciliklerde oy verme işlemi 9 Mayıs’ta, gümrük kapılarında ise 14 Mayıs’ta sona erecek. Son genel seçimde 1 milyon 358 bin 584 kişi oy kullanmıştı. 

• Hollanda’nın başkenti Amsterdam’daki oy verme işleminin sona ermesine kısa süre kala kavga çıktı. Yaşananların ardından polis ‘olağanüstü durum’ ilan etti. Ülkedeki Türk seçmenlerin sandığa gitme oranı yüzde 56 civarında.

‘Millet ittifakı’ ekonomi kurmaylarını tanıttı.

• CHP’li Böke’nin verdiği söyleşi: “6 ayda büyük bir ferahlamayı hissettirecek şekilde bir program hazırladık.”

Kılıçdaroğlu’nun ‘Eğitim’ başlıklı videosu: "Eğitimde yapacağım en büyük devrim, Milli Eğitim Bakanlığı'nı Merkez Bankası gibi bağımsız bir yapıya dönüştürmek."

Cumhurbaşkanı Erdoğan, PKK yöneticilerinden Murat Karayılan’ın, ‘millet ittifakı’nın reklam filmine montajlanarak eklenmiş hâldeki videosunu izletti.

• MapChecking verilerine göre, Erdoğan’ın 1 milyon 700 bin kişinin katıldığını iddia ettiği İstanbul mitinginin katılımcı sayısı 690 bin kişi.

‘Ata ittifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Oğan, Diyarbakır Silvan’da seçim otobüslerinin ‘HDP’lilerce saldırıya uğradığını’ ileri sürdü. Oğan, açıklamasına şüpheyle yaklaşılmasının ardından dört saniyelik bir video paylaştı. Oğan’ın saldırıya ilişkin paylaştığı karakol tutanağında, ‘HDP’liler’ iddiasına ilişkin bir ifade yer almadı.

• Oğan: “Cumhurbaşkanı adayı bir şey söylüyorsa vatandaş ona inanacak ve güvenecek. Bizim sözümüz senettir. Eğer muhalefet yarım puan farkla seçimleri kazanırsa Türkiye'yi bunlar kaosa götürür. Seçimler mutlaka ikinci tura kalmalı ve ikinci turda mutlak çoğunlukla kazanılmalı.”

CHP’nin Şanlıurfa milletvekili adaylarından Mahmut Tanal, kentteki seçim ofislerine ‘tehdit ve gözdağı amaçlı’ mermi atıldığını duyurdu.

Memleket Partisi’nin Ankara milletvekili adayı Çağrı Ünsal ve Antalya milletvekili adayı Şefika Aygüneş, ‘millet ittifakı’ ve Kılıçdaroğlu'na destek olacaklarını belirterek adaylıktan çekildi.

TİP lideri Baş’ın verdiği söyleşi: “Ali Ronay benim patron kategorime girmiyor… Hiçbir şeyi haber olmayan TİP, Aslantuğ'un boşanmasıyla haber oldu.”

Ankara’da öldürülen Ülkü Ocakları’nın eski başkanı Sinan Ateş'in ablası Selma Ateş anlatıyor: "Arkada kimlerin eli var bilmiyoruz. MHP’den taziye gelmedi.”

• Gazeteci Kemal Can, ‘5 Soru 10 Cevap’ programında anlatıyor: “Seçimin son haftası 2015 yazına döner mi?”
• Necati Özkan’ın yazısı: “Türkiye’nin demokrasi tecrübesi, ne tür hukuksuzluklar yapılırsa yapılsın görev değişiminin barışçıl biçimde gerçekleştiğini gösteriyor.”
• Barış Terkoğlu’nun yazısı: “Hulusi Akar'ın kızı Hacettepe Tıp'a usulsüz girdi, devlet de kabul ediyor.”
• Video haber: ‘Oy verme işlemi nasıl olacak?’
• AKP’nin İstanbul mitingine katılanlar anlatıyor: “Benim için tek önemli olan Ayasofya’ydı.” 

bugünkü destekçimiz

Digital Age Tech Summit 2023

Üzerinde 15 yıl uğraştığı bir problemin çözülmesinin olanaksız olduğunu kanıtladıktan sonra kuramsal bilgisayar bilimi, kuantum hesaplama, olasılıksal bilgi işlem ve karmaşıklık kuramı konularına da eğilen Cem Say, 6 Haziran’da Digital Age Tech Summit’in bu seneki konuşmacıları arasında.

gündem 

Fotoğraf: Depo Photos

Eski bakanlardan Kemal Derviş, 74 yaşında hayatını kaybetti. Yaşadığı ABD’de bir süredir parkinson tedavisi gören Derviş’in geçen hafta hastaneye kaldırıldığı ve ABD’de defnedileceği açıklandı. 

• 2001 krizi sonrası Ecevit'in başbakan olduğu koalisyon hükümeti tarafından ekonomi yönetiminin başına getirilen Derviş, 2002’deki ‘erken seçim’ kararının ardından YTP’nin kuruluş çalışmalarına katılmış ancak CHP milletvekili olarak Meclis’e girmişti. Mayıs 2005’te milletvekilliğinden istifa eden Derviş, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) başkanlığı görevine atanmıştı. 2009’da bu görevi Helen Clark'a devreden Derviş, Virginia eyaletinde yaşıyordu.
• Derviş’in 2014’te Hürriyet’ten Cansu Çamlıbel’e verdiği söyleşi: ‘Ciddi güvensizlik ortamı var’

Siyaset-sermaye-mafya ilişkileriyle ilgili iddialarıyla gündem olan Muhammed Yakut hakkında kırmızı bülten çıkarıldı. Twitter hesabından iddialarda bulunan Yakut’a ilişkin soruşturmada televizyoncu Can Tanrıyar, Yakut’la birlikte hareket ettiği suçlamasıyla tutuklanmıştı.

İSİG raporuna göre, bu yılın ilk dört ayında 585 işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

• Raporda, AKP’nin iktidarda olduğu yıllarda bu sayının 31 bin 131 olduğu belirtildi.

yaşam

Fotoğraf: Bharat Express

Şimdiye dek kayıtlara geçen en yüksek sıcaklık 44.1 santigrat dereceyle Vietnam’da kaydedildi. Uzmanlara göre iklim değişikliği nedeniyle bu rekor kısa sürede kırılacak. 

• Myanmar basınına göre ülkenin doğusundaki bir kasabada 43.8 dereceyle son 10 yılın en yüksek sıcaklığı. Bangladeş’in başkenti Dakka’da ise 1960’lardan bu yana en yüksek sıcaklıklar görüldü. 
• İspanya, geçen ay görülen 38.8 derece ile 1961’den bu yana en sıcak nisan ayı rekorunu kırdı. 

Yeni keşfedilen bir kelebek türüne, ‘The Lord of the Rings’ serisinin karakteri Sauron’dan esinlenilerek ‘Saurona’ adı verildi. Yeni tür, turuncu kanatlara ve ‘her şeyi gören göz’e benzer koyu renkli lekelere sahip. 

dünya

Fotoğraf: ThoughtCo.

Arjantinli devrimci Ernesto Che Guevara’yı ülkesinde yakalayan Bolivyalı general Gary Prado Salmon, 84 yaşında öldü. ABD’li ajanların da ele geçirilmesine destek verdiği Che, yakalanmasından bir gün sonra bir subay tarafından infaz edilmiş; naaşı çevrede yaşayan halkın görmesi için sergilenmişti. 

• 42 yıldır tekerlekli sandalyede yaşayan Prado, ‘Che’yi nasıl yakaladım’ isimli bir kitap da yazmıştı.

Sırbistan’da 13 yaşındaki bir çocuğun, okuduğu okula silahlı saldırı düzenleyerek dokuz kişiyi öldürmesinin ardından Eğitim Bakanı Branko Ruziç istifa etti. Ölenlerin sekizi öğrenciydi. 

• Bu olaydan yaklaşık üç gün sonra da bir başka silahlı saldırıda sekiz kişi hayatını kaybetmişti.
• Ülkede her 100 kişiye 40 silah düşüyor.

Hindistan’da bir turist teknesinin batması sonucu en az 22 kişi yaşamını yitirdi. Hakkında ölüme sebebiyet verme suçlamasıyla soruşturma başlatılan tekne sahibi, olay yerinden kaçtı ve hâlen aranıyor. Görgü tanıkları 25 kişi kapasiteli tekneye 50 kişinin alındığını söylüyor. Yolcular arasında çok sayıda çocuk bulunuyordu.

İran’da iki kişi, ‘dine hakaret’ suçlamasıyla idam edildi. Mayıs 2020’de tutuklanan söz konusu iki isim, Telegram’da kurulan bir grupla bağlantılı olmakla suçlanıyordu. Son infazlarla birlikte ülkede yılın başından bu yana en az 203 kişi idam edildi.

ekonomi

TÜİK’in 2022 verilerine göre, Türkiye’de yoksulluk oranı yüzde 14.4. İlk kez bu yıl hesaplanan yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranı ise yüzde 32.6. 

• Oysa aynı veriye göre hanelerin yüzde 41.5’i iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını; yüzde 59.6’sı ise bir haftalık tatil masrafını karşılayamıyor. 
• Konut sahipliği oranı önceki yıla göre 0.8 puan azalarak yüzde 56.7 olarak hesaplandı. Konut alımı veya konut masrafları dışında taksit ödemesi veya borçlarını olanların oranı yüzde 59.4 oldu. 
• Önceki yıllarda yoksulluk tanımına dahil olan çamaşır makinesi, renkli televizyon ve telefon sahipliği yeni tanımdan çıkarıldı.

Sektör kaynaklarına göre bankacılar, genel merkezlerce konulan hedefleri tutturabilmek adına müşterileri kur korumalı mevduat hesabına yönlendirmek ve burada tutabilmek için neredeyse ‘yalvarıyor’. Düzenlemelerin getirdiği ‘cezalardan’ kaçınabilmek için mayısın ilk iki haftasında da yoğun bir KKM hesabı artırma uğraşı yaşanacağı paylaşılıyor.

• Ekonomist Şenol Babuşçu’ya göre 110 milyar dolara dayanan KKM, yeni hükümetin önüne konmuş bir bomba; çözüm ise faizlerin artırılması. 
• Servet Yıldırım’ın yazısı: “KKM dövize endeksli bir enstrümandır ve dolarizasyonun bir unsurudur. Bu nedenle, Türkiye’de mevduatların yüzde 40’ı TL cinsinden ve geri kalan yüzde 60’ı ise ya dövize endeksli ya da döviz cinsindendir. Oldukça dolarizeyiz.”
• Mahfi Eğilmez’in yazısı: “Eğer ekonomiden anladığımız dar anlamda enflasyon, büyüme, cari açık gibi kavramlarsa doğru ekonomi politikası uygulamalarıyla buralardaki toparlanma 2-3 yılda sağlanabilir.”  

Bir bankanın, POS cihazları üzerinden yapılan alışverişlerin ardından gerçekleştirilen iade işlemleri sırasında oluşan sistemsel açığından faydalanılarak yaklaşık 100 milyon lira dolandırıldığı iddiasıyla yürütülen soruşturmada 20 kişi gözaltına alındı.

Big Chefs’in halka arzı için 3-4-5 Mayıs tarihlerinde 1.8 milyon kişi başvuruda bulundu. Pay başına 22.50 liradan talep toplayan Big Chefs’in halka arz büyüklüğü 832.5 milyon lira oldu. 

ABD Başkanı Biden, 9 Mayıs’ta Kongre liderleriyle bir araya gelerek borç limiti müzakarelerini başlatacak. Hazine Bakanı Yellen, Kongre’nin borç limitini yükseltmemesi hâlinde ülkede ekonomik kaosla birlikte ‘anayasal kriz’ çıkabileceği uyarısında bulundu.

• Borç limitiyle ilgili senaryolar neler?

Sohbet robotu ChatGPT4, geliştiricisi OpenAI’ın geçen yıl 540​​ milyon dolar zarar etmesine sebep oldu. OpenAI’ın bu yıl 200 milyon dolar, 2024’te ise 1 milyar dolar gelir elde edeceği tahmin ediliyor.

📝 Vergi uzmanı Ozan Bingöl’ün yazısı: “1998’de bir günlük asgari ücretin yüzde 57.60’ına tekabül eden yemek istisna bedeli, sürekli bir şekilde azaltılarak 2022 yılı başında yüzde 20.40’ına kadar gerilemiştir. 2023 yılı başında 156.59 lira olması gereken yemek istisna bedeli 110 lirada kalmıştır.”

kültür

Fotoğraf: İBB

Anadolu Hisarı, müze olarak ziyarete açıldı. Hisar, 1990’lı yıllardan beri kapalı durumdaydı. Hisarın bahçesindeki ilk konserde İsmail Hakkı Demircioğlu ve Erkan Oğur, dinleyicileriyle buluştu.

Arkeofili derlemesi: ‘Partilerin seçim bildirgelerinde kültür ve sanat’

spor

Fotoğraf: Cumhuriyet

EHF Avrupa Kupası finalinin rövanşında İspanya ekibi Atletico Guardesi'yi 33-20’lük skorla deviren Konyaaltı Belediyespor Kadın Hentbol Takımı şampiyon oldu. İlk kez Türkiye’den bir takım bu kupayı kazanma başarısı gösterdi.

Şampiyonlar Ligi’nde yarı finaller, yarın akşam TSİ 22.00’de oynanacak Real Madrid - Manchester City karşılaşmasıyla başlayacak. 10 Mayıs’ta ise Milan ile Inter karşı karşıya gelecek. Her iki maç da TV 8,5’tan canlı ve şifresiz olarak yayınlanacak. 

kapsül öneriyor

• Kapsül Pazar’ın son sayısı: ‘“Şöyle küçük bir kasabaya yerleşsek”... O hayali gerçekleştirenler anlatıyor’ ve Kapsül Business’ın son sayısı: ‘Yapay zekâya AB ayarı’
• Mehmet Yaşin’in yazısı: ‘İçli köfte nasıl sınıf atlar?’
• Conde Nast Traveller seçkisi: ‘Dünyanın en güzel 59 yeri’
• Christopher Nolan’ın yeni filmi ‘Oppenheimer’dan ilk uzun fragman. 
• Avangart Tabldot’un yeni teklisi: ‘Peace Out’
• Ümit Alan’ın yazısı: “Cambridge Analytica, artık eski bir çağın tartışması. Çünkü tehlikenin sadece boyutu değil şekli de değişti ve tanımlamak zorlaştı.”

günün sözü

“Siyasetin atla ilişkisini vurgulamak amacıyla tele mitingi at sırtında yapıyorum.”

İzmir 2. Bölge’den bağımsız milletvekili adayı olan Mehmet Bayındır, yaklaşık 18 bin kişinin izlediği canlı yayında vaatlerini anlattı.