Toplam sözcük sayısı: 1.400 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika

🌤️ Yurdun batısı hafta sonunda parçalı bulutlu olacak. İç ve doğu kesimlerde ise yağış bekleniyor. 

$: 23,41 TL 📈 €: 25,22 TL 📈 BIST 100: 5.626 📈 ₿: 26.600 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, İstanbul’da oynanacak UEFA Şampiyonlar Ligi finali öncesinde eski futbolcuların sahaya çıktığı gösteri turnuvası var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Al takke ver külah

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanlığı’na (BDDK) atandı. Kavcıoğlu, faizleri yükselten son Merkez Bankası Başkanı Ağbal’ın yerine Mart 2021’de bu göreve gelmişti. 

Kavcıoğlu’ndan boşalan koltuğa ise Hafize Gaye Erkan getirildi. Bu görev için yaşadığı ve çalıştığı ABD’den Türkiye’ye dönen Erkan, Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı oldu. Aynı zamanda dört yıl içerisinde Merkez Bankası’nın başına getirilen beşinci isim. 

Faiz oranları: Erkan’ın atanması, faizin yükseltilebileceğinin işareti olarak yorumlanıyor. 

Erkan, 31 Mayıs tarihinde Dünya gazetesindeki yazısında, düşük faiz politikasını eleştirmişti: “Dünyada ortaya çıkan makroekonomik zorluklar, gelişmiş ekonomilerde uzun süredir düşük ve negatif reel faiz oranlarının neden olduğu istikrarsızlığın yalnızca ‘ilk sonuçlarıdır”. 

‘Temkinli iyimser’: Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek ile birlikte düşünüldüğünde bu görevlendirmeler ekonomide yeni bir dönemin başlayabileceğine dair işaretler veriyor. Erdoğan’ın düşük faiz politikalarını savunan açıklamaları ise ekonominin rotasına ilişkin öngörüde bulunmayı zorlaştırıyor. 

Merkez Bankası yeni yönetiminin 22 Haziran’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından itibaren faiz konusu netleşmeye başlayacak. 

Piyasa ‘serbest’: Bu sırada kurdaki yükseliş sürüyor. 28 Mayıs’tan önce 19.97 seviyesinde olan dolar/TL kuru dokuz işlem gününde yaklaşık 4 lira arttı ve 23.56’yı aştı. Dolar/TL, bu hafta yüzde 12.36, son bir ayda ise yüzde 20.13 yükseldi.

Reuters’a konuşan bankacılar da, bu gelişmeleri serbest piyasa koşullarına geri dönüş olarak yorumluyor. InTouch Capital Markets’in kıdemli döviz analisti Piotr Matys, kurun yüksek enflasyon ve düşük faiz politikasına uyum sağladığı görüşünde.

Ekonomi profesörü Selva Demiralp ise Kavcıoğlu’nun BDDK başkanlığını ‘eski modelin ölmediğinin işareti’ olarak okurken “Erkan ile beklenen ortodoks U dönüşü ne kadar uzun soluklu olur?” sorusunu sordu.

Giderayak: Ekonomist Uğur Gürses, Kavcıoğlu’nun görevdeki son gününde 1.5 milyar dolar sattığını, böylece Merkez Bankası rezervlerinin eksi 65.3 milyar dolara gerilediğini yazdı.

ABD’de bankacılık krizinde adı geçen First Republic Bank’ın ortak CEO’larından biri olan Erkan hakkında ‘banka müşterilerini yanıltmak ve bankacılık yasalarını ihlal etmek’ suçlamasıyla ABD’de dava açıldı. 24 Nisan’da verilen dava dilekçesinde bankanın müşterileri, ‘bankacılık yasalarını ihlal etmek’, ‘yanlış ve yanıltıcı beyanlar vermek’ suçlamalarıyla yöneticilerden davacı oldu. Davanın eylül ayında başlaması bekleniyor. 

TL mevduat faizi artıyor: Seçimden sonraki ilk haftada, Türk Lirası vadeli mevduat hesaplarına verilen yıllık faiz ortalaması bir önceki haftaya göre 101 baz puan artışla yüzde 26.93 oldu. Dolarda mevduat faizi yüzde 2.59’a; euroda ise yüzde 0.92’ye yükseldi. 

TSPB verilerine göre Borsa İstanbul, dolar bazında yüzde 105 artışla, organize borsalar arasında dünya genelinde en fazla getiriyi sağlayan borsa olarak öne çıktı.

Fotoğraf: Depo Photos

Evin bütçesi: TÜİK üç yıl aradan sonra Hanehalkı Tüketim Harcaması verilerini yayımladı. Buna göre hanehalkı, gelirinin yüzde 66’sını gıda, kira ve ulaşıma harcıyor. 

Düşük gelirli haneler yüksek gelirlilere göre kiraya 1.5 kattan daha fazla pay ayırıyor. En düşük gelirli yüzde 20’lik grubun bütçesinin yüzde 29’u kira ve konut harcamalarına giderken en yüksek gelirli yüzde 20’lik grupta bu oran yüzde 19. 

Harcamalardaki en düşük pay ise yüzde 1.4 ile eğitim, yüzde 2.2 ile sağlık ve yüzde 2.5 ile eğlence ve kültüre ait. 

Renault marka araçlara dokuz günde ikinci zam geldi. Ayın başında yüzde 5’lik bir artışa giden Renault, şimdi de yüzde 12’lik bir zam yaptı. 

Diğer gelişmeler:

AB Komisyonu’nun verdiği bilgiye göre, geçen yıl Türkiye’den yapılan vize başvurularının yüzde 15.7’si reddedildi. Reddedilenler arasında ‘çok girişli’ başvuruların oranı yüzde 78.1.

• Gazeteci Fatih Altaylı'ya konuşan üst düzey bir AB diplomatı: “Daha az vize veriyoruz çünkü Türkiye’de ciddi miktarda göçmen var. Bunların sayısını bilmediğimiz bir bölümüne Türk vatandaşlığı da verilmiş.”

ODTÜ’de rektörlüğün izin vermediği ‘Onur Yürüyüşü’ için toplanan öğrencilere polis müdahale etti, çok sayıda öğrenci gözaltına alındı.

İstanbul Kâğıthane’deki bir depoda, sahte 1 milyar dolar ele geçirildi. Paraların Afrika ülkelerine gönderilmek için hazırlandığı belirtildi. Operasyonda üç İsveçli, bir İngiliz, bir Ganalı ve bir Türk gözaltına alındı.

Bilişim hukuku uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, OnlyFans’e getirilen erişim engelinin yasalara aykırı olduğunu söyledi. Hâkimlerin AYM’nin pilot kararına uymadığını belirten Akdeniz, “OnlyFans’le ilgili başvuru ve talep ‘duyarlı bir vatandaş’ tarafından yapılmış. Fakat kendi kişilik haklarının ihlal edildiği yönünde bir şikâyeti yok” dedi. 

Seçimden bu yana sessizliğini koruyan CHP lideri Kılıçdaroğlu, bu akşam saat 20.45’te Sözcü TV yayınında gazetecilerin sorularını yanıtlayacak.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun, aynı göreve yeniden atandı. 

LGBTİ+ Hakları Sözleşmesi’ne imza atan milletvekili adaylarından 11’i seçildi. Bu isimlerin yedisi YSP,  üçü TİP, biri ise CHP vekili.

İstanbul Beşiktaş’ta devraldığı restoranın istinat duvarının çökmesi sonucu bir kişinin hayatını kaybettiği olaya ilişkin şef Somer Sivrioğlu ve altı kişi hakkında ‘bilinçli taksirle ölüme neden olma’ suçundan 22 yıl altışar aya kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.

Alican Uludağ’ın araştırma yazısı: ‘MİT'in tarihi ve yetkileri’ 

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: ‘Aktif siyasette olmayı bizzat isteyen, aksi hâlde emeklilik talebinde bulunan Fidan’ın önündeki beş dosya’

Hakkı Özdal’ın yazısı: “‘Piyasa’ uleması, özellikle ücretli emeğin tüm saflarına doğru yaklaşan fırtınaya karşı ‘Politika önceliklerini, artık siyasetin değil ekonominin ihtiyaçları belirleyecek’ ninnisini söylüyor.”

Tolga Şardan’ın yazısı: “Son dönemde özellikle Menzil tarikatının referansı olan emniyetçilerin önemli görevlere atandığı bilinen gerçeklerden.”

Evren Balta’nın yazısı: ‘Mahalleli gözüyle seçime bakmak’

kültür - yaşam

Fotoğraf: ZEKERIYA SEN / Unsplash

2023 yılında Türkiye’deki toplam orman alanı, ülke yüzölçümünün yüzde 29.8’ine yükselerek 23 milyon 245 bin hektar oldu. Yarısından fazlası orman olan 14 il bulunuyor.

• Yüzde 57’si orman olan Antalya, Türkiye’deki ormanların yüzde 5’ine sahip. Yüzölçümüne göre bakıldığında ise yüzde 72’si orman olan Karabük ilk sırada. Kişi başına düşen orman alanında Tunceli, 29 bin 426 metrekare ile birinci. 
• Türkiye'deki ormanlar en çok meşe, kızılçam, karaçam ve kayın ağaçlarıyla dolu. 

Aktör Fikret Kuşkan, İtalya’nın Puglia bölgesinde gerçekleştirilen uluslararası film festivali ‘Oraest’te verilen ‘En İyi Aktör’ ödülünün sahibi oldu. Mevsimlik işçi olarak Şanlıurfa’dan Mersin’e göç eden bir aileyi anlatan ‘Roza’ filmindeki rolüyle ödülü kazanan Kuşkan, başrolü Belçim Bilgin’le paylaşıyor. Filmin yönetmeni ise Mustafa Kotan. 

Küresel iklimde en büyük değişimi yaratan ve gezegenin bir iki yıllığına ısınmasına yol açan hava olayı El Nino, Pasifik Okyanusu’nda başladı. El Nino nedeniyle Avustralya’da kuraklık, ABD’nin güneyinde daha yoğun yağmur, Hindistan’da ise muson yağmurlarında azalış ihtimali öne çıkıyor.

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Görev süresinin tamamlanmasına karşın bazı gizli belgeleri elinde bulundurmakla suçlanan eski ABD başkanı Trump hakkında iddianame hazırlandı. Gelecek salı günü federal mahkemeye ifade için çağrılan Trump, “Bunun eski bir ABD başkanının başına gelebileceğini asla düşünmezdim. Bu ABD için kara bir gün” diye konuştu. Trump’ın konutunda 100’ü gizli olmak üzere 11 bin belge bulunmuştu.

• Bunun, 2024’teki seçimlerde kendisini engellemek için düzenlenen bir adım olduğunu öne süren Trump, anketlere göre kazanmaya yakın olduğunu iddia ediyor.

Fransa’nın Annecy kentinde düzenlenen ve dördü çocuk altı kişinin yaralandığı bıçaklı saldırının ardından aşırı sağcıların planladığı gösterilere izin verilmedi. Karara gerekçe olarak şiddet olaylarının çıkma potansiyeli gösterildi. Öte yandan yaralanan altı kişiden üçünün durumu kritik. Olayla ilgili yakalanan Suriye asıllı şahsın terörle bağına yönelik bir veriye henüz ulaşılamadı.

Avrupa Birliği, yeni göç ve iltica kuralları üzerine anlaşmaya vardı. Yıllar süren tıkanmanın ardından varılan reformun, gelecek yılın haziran ayında düzenlenecek Avrupa seçimlerinden önce Avrupa Parlamentosu’nda kabul edilmesine çalışılacak. Eski kurallara özellikle düzensiz göçmenlerin varış noktası olan ülkeler Yunanistan ve İtalya karşı çıkıyordu.

Rusya lideri Putin, 7-8 Temmuz’dan sonra Belarus’a taktik nükleer silahların konuşlandırılmasına başlayacaklarınıı duyurdu. Belarus lideri Lukaşenko ile Soçi’de görüşen Putin, “Rusya, Belarus’a öylece nükleer silah vermiyor. Rusya esasında ABD’nin on yıllardır yaptığını yapıyor” diye konuştu.

• Ukrayna Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı taarruza başladığını öne sürdü. Enstitüye göre tüm cephe hatlarında askerî faaliyetlerde artış gözlemleniyor.

Alman toplumunun yüzde 59’u aşırı solu güncel bir tehlike olarak görüyor. YouGov’un yaptığı ankete katılanların sadece yüzde 4’ü aşırı solun bir tehlike oluşturmadığını düşünüyor. Aşırı sağın kendisine tehdit oluşturduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 61 olarak kaydedildi.

spor

Fotoğraf: Ahmet Ünsal

1. Lig play-off final maçında Bodrumspor’u 2-1’lik skorla mağlup eden Pendikspor, Spor Toto Süper Lig biletini alan son takım oldu. Daha önce de Samsunspor ve Çaykur Rizespor, gelecek sezon Süper Lig’de mücadele etmeye hak kazanmışlardı.

İngiltere Championship takımlarından Hull City’nin sahibi Acun Ilıcalı, bu kez İrlanda Premier League ekibi Shelbourne FC’nin çoğunluk hisselerini satın aldı. 1895 yılında kurulan Shelbourne FC’nin tarihinde 13 lig ve 7 lig kupası şampiyonluğu var.

kapsül öneriyor

• Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Konserlerle yaz takvimi’
• Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın yıldız tablosu.
• Nuri Bilge Ceylan filmi ‘Kuru Otlar Üstüne’nin fragmanı. 
• bantmag.’dan Asena Büyük’ün yazısı: ‘20 yıl 20 bilgi: Radiohead - Hail to the Thief’
• Nicolas Jaar ve Dave Harrington'ın projesi ‘Darkside'ın stüdyoda kaydedilen canlı albümü: ‘Live at Spiral House’ 
• Klinik psikolog Elif Okan Gezmiş anlatıyor: ‘Travmalar, yalnızlıklar, mutluluk ve umut üzerine’

günün sözü

“Bu görev; Hatay halkının, yıkılmış bir kentin ortasında, binbir zorluklarla mücadelelerini temsil etme, haklarını savunma ve nihayet on binlerce yurttaşın sesi olabilme görevidir.”

Mazbatasını almasına rağmen tahliye başvurusuna yanıt verilmeyen TİP’li vekil Can Atalay.