Toplam sözcük sayısı: 1.450 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

🌞 Bu akşamdan itibaren yurdun büyük bir bölümü iki gün sürecek yağışlı havanın etkisine girecek. İstanbul’da sabah saatlerinde başlayacak yağmur, pazar gününe kadar sürecek.

$: 26,06 TL 📈 €: 28,56 TL 📈 BIST 100: 6.187 📈 ₿: 30.350 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, motosikletiyle Türkiye’ye giriş yapan kadın turisti sözle taciz eden gümrük memuru var.  

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Katlamalı değer vergisi

Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla vergi ve harçlara yeni zamlar geldi. 

Mal ve hizmetlere uygulanan yüzde 18 katma değer vergisi (KDV) yüzde 20’ye çıkarıldı. Mart ayında yüzde 8’e indirilen deterjan, sabun, tuvalet kâğıdı, peçete, bebek bezi gibi temel ihtiyaç ürünleri ve yeme-içme sektöründeki KDV oranı ise yüzde 10’a yükseltildi. Böylece KDV, 22 yıl sonra ilk kez artırılmış oldu. Temel gıda ürünlerindeki KDV geçen yıl yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmüştü. Bu ürünlerde şimdilik vergi artışı olmayacak. 

152 kat artış: Yurtdışından gelen yolcuların getirdiği telefonların kullanım harcıysa üç kattan fazla artırıldı. 6 bin 91 lira olan harçlar, 20 bin lira oldu. Son kararla kayıt ücreti sekiz yılda 152 kat artmış oldu.

Yine de pahalı cep telefonlarında yurtdışından telefon alıp kaydettirmek hâlâ Türkiye’den daha ucuz. İngiltere’de 1.749 sterline (58 bin lira) satılan bir iPhone 14 Pro Max 1 TB’ı alıp Türkiye’de 20 bin lira ücretle kaydettirmek isteyen bir kişinin cebinden toplam 78 bin lira çıkmış olacak. Bu telefonun Türkiye satış fiyatı 86 bin lira. 

Bu gece yürürlüğe girecek karar öncesinde Sarp Sınır Kapısı’nda yoğunluk oluştu. Giriş için kimliğin yeterli olduğu Gürcistan’dan telefon alan yurttaşlar nedeniyle, gümrük kapısı koridorları insan akınına uğramış durumda. Ayrıca eski fiyattan kayıt yaptırmak isteyenlerin e-devlet’te yarattığı yoğunluk nedeniyle ilgili sayfa çalışmıyor. 

Kararla pasaport, noter ve vize harçları da yüzde 50 oranında artırıldı. Böylece üç yıl ve üzeri pasaport bedeli 5 bin 444 liraya ulaştı.

Ayrıca spor müsabakalarına dayalı bahislerdeki vergi oranları da iki katına çıkarıldı. Tüketici kredilerinde BSMV yüzde 10’dan yüzde 15’e yükseltildi.

Seçimin bedeli: Uzmanlara göre, hükümetin seçim döneminde yaptığı harcamalar nedeniyle oluşan bütçe açığı, söz konusu vergi artışları ile kapatılmaya çalışılacak. Galatasaray Üniversitesi’nden Dr. Nedim Türkmen, ek vergilere gerekçe olarak sunulan ‘6 Şubat depremlerinin’ gerçeği yansıtmadığı görüşünde: “Burada depremin öne sürülmesinin nedeni Anayasa’ya aykırı olarak geçmişe yönelik vergileme getirilmesidir.”

Ek vergi artışlarının dengeli bir şekilde dağıtılmadığı; yükün dar ve orta gelirli kesim üzerine bindirildiği yönünde eleştiriler de mevcut. Öte yandan gelecek aylarda yeni vergi artışlarının yapılacağı; buna rağmen mevcut bütçe açığını kapamanın zor olduğu belirtiliyor. 

Merkezî bütçe gelirlerinin üçte biri KDV’den sağlanıyor. AB’de dolaylı vergilerin toplam vergi geliri içindeki payı yüzde 33 iken Türkiye’de bu oran yüzde 65 düzeyinde. Yalnızca torba yasa teklifindeki kurumlar vergisi ve motorlu taşıt vergisi artışından bile 350 milyar lira ek gelir elde edilecek. Bloomberg’ün hesaplamasına göre kurumlar vergisi artışı, KKM uygulamasının TCMB’ye devri ve çifte motorlu taşıtlar vergisiyle elde edilen ek 38.7 milyar lira, kamu çalışanlarına uygulanacak ortalama yüzde 73.5 maaş artışını fazlasıyla karşılıyor.

• TBMM’ye sunulan ek bütçenin büyüklüğü 1 trilyon 119 milyar 514 milyon 513 bin lira olarak belirlendi. En yüksek ödenek, 482.2 milyar lira ile AFAD'a ayrıldı. Deprem zararlarının giderilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan ödeneklerin toplamı 527.3 milyar lira olarak ifade edildi.  
• Ekonomist Güldem Atabay: “Yeni ekonomi modeliyle bilerek sınıfsal çöküntü yaratıldı. Fakirleşen halkın üzerine her ürünün fiyatını artıracak KDV artışı. IMF'den daha sert bir program, üstelik IMF kaynağı yok. Şimşek ezberden ilerliyor. IMF bile bugün farklı.”
• Fatih Altaylı’nın yazısı: “Duble MTV Anayasa Mahkmesi’nden döner’

politika

Ulukuş, Ayyıldız Hareketi’nin başkanlığını yürütmüştü.

CHP, parti lideri Kılıçdaroğlu’na danışman olarak atanan eski Zafer Partili Gökşen Anıl Ulukuş’un, bu görevi yürütmediğini açıkladı. Seçimin ardından (31 Mayıs) atandığı görülen  Ulukuş ise parti yöneticilerine “Ben hâlâ danışman mıyım” diye sorduğunu, kendisine “Devam et” dendiğini belirtti. 

• Kılıçdaroğlu’nun 4 Haziran tarihli kararıyla, tüm danışmanların işine son verilmişti. Parti, bu tarihten sonra sadece Engin Özkoç, Hacer Foggo ve Özgür Yici’yi danışman olarak atandığını açıkladı. 

CHP’nin eski genel başkanlarından Hikmet Çetin, “Keşke SHP’yi kapatmasaydık. Böyle bir partiye ne kadar ihtiyaç olduğunu görüyoruz” dedi. Kılıçdaroğlu için “Partiye, Baykal’dan daha çok zarar veriyor” yorumunu yapan Çetin, partinin ‘sağ çizgiye’ geldiğini söyledi. 

• Kılıçdaroğlu’yla görüşen Çetin: “Maksadını aşan bu ifadeler nedeniyle genel başkandan özür diledim. Kamuoyundan özür diliyorum.” 

Murat Sevinç’in yazısı: ‘Kılıçdaroğlu’nun ilahiyatçı ve hukukçulara yaptığı gereksiz çağrı’

Rıza Türmen’in yazısı: ‘Yerel demokrasi konferansı’

kültür - yaşam

İllüstrasyon: Kelly Caminero / The Daily Beast  

Twitter, Threads nedeniyle Meta’ya dava açmaya hazırlanıyor. Twitter, Meta’yı, eski Twitter çalışanlarını işe almakla suçlamış; Meta ise bu iddiayı yalanlamıştı. Ayrıca Twitter’ın sahibi Musk, Threads hakkında yaptığı paylaşımda “Rekabet iyidir, kopya çekmek ise değildir” demişti.

Türkiye, 85 milyon 279 bin 553 kişilik nüfusuyla dünyanın en kalabalık 18. ülkesi. BM’nin 2022 verilerine göre en fazla nüfusa sahip ülke 1 milyar 425 milyon 887 bin 337 kişi ile Çin olurken onu Hindistan ve ABD takip ediyor.  Bu üç ülkenin toplam nüfusu, dünya nüfusunun yüzde 40’ını oluşturuyor. 

• En yüksek genç nüfus oranına sahip ülke, yüzde 23.6 ile Suriye; en düşük ülke ise yüzde 8.4 ile Monako olarak belirlendi. Türkiye’nin genç nüfus oranı ise yüzde 15.2 ile dünya genç nüfus ortalamasının hemen altında. 

Aralarında İlim Yayma Cemiyeti, İHH ve MÜSİAD gibi kuruluşların da yer aldığı Balıkesir Sivil Toplum Platformu, festivallerin ‘haram ilişkilere, içkiye, isyana ve başkaldırıya’ yönlendirdiğini savunarak yasaklanmasını istedi. 

• Geçen yaz İlim Yayma Cemiyeti’nin yayımladığı bildirinin ardından Burhaniye’de düzenlenmesi planlanan Zeytinli Rock Festivali iptal edilmişti. 

Dünyada ortalama sıcaklıklar aynı hafta içerisinde üç kez üst üste rekor kırdı. Küresel ortalama sıcaklığın 17.23 derece olduğu 6 Temmuz, ‘kaydedilen en sıcak gün‘ olarak tarihe geçti. 

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Güney Kore’den caz tınıları: Youn Sun Nah’

dünya

Fotoğraf: Izvestia

Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Prigojin’in evine yapılan baskında çok sayıda silah, altın ve para bulundu. Wagner’in kısa süren isyanının ardından Prigojin aleyhine yayın yapmaya başlayan Rus medyasının servis ettiği görüntülerde balyalarca nakit, çeşitli silahlar, park hâlinde bir helikopter, Prigojin için hazırlanmış sahte pasaportlar ve peruklar gösterildi.

• İsyanı bitiren anlaşmaya göre Prigojin’in Belarus’a geçmesi bekleniyordu. Ancak Belarus lideri Lukaşenko’ya göre Prigojin hâlen Rusya’da bulunuyor.

Titanik’in enkazına turistik sefer düzenleyen OceanGate firması, tüm keşif ve ticari faaliyetlerini askıya aldı. Son olarak içinde beş kişinin olduğu keşif gezisinde kullanılan deniz aracı basınç dengesizliği nedeniyle içten patlamıştı. Olayda kurtulan olmamıştı.

İsrail, Batı Şeria’da Cenin’in ardından Nablus’a da bir baskın düzenledi. Operasyonda iki Filistinli hayatını kaybetti. Söz konusu iki kişinin geçen günlerde İsrail’e ait askerî bir konvoya saldırı düzenlediği iddia ediliyor.

İtalya’nın Milano şehrindeki bir huzurevinde çıkan yangın nedeniyle altı kişi hayatını kaybetti. Olayda üçü ağır olmak üzere 80 kişi de yaralandı. Ölenlerin ikisi yanarak, dördü ise dumandan zehirlenerek yaşamlarını yitirdi. Yangının bir kaza sonucu çıktığı düşünülüyor.

İngiltere ve Galler’de eşzamanlı düzenlenen operasyonda 200 bin kök kenevir bitkisi ele geçirildi. 11 bin polisin hazır bulunduğu operasyonda 1.000’den fazla şüpheli gözaltına alındı. Kenevir bitkilerinin yanı sıra 650 bin sterlin nakit, 20 silah ve 40 kadar diğer silaha da el kondu.

Brezilya lideri Lula da Silva’nın ilk altı aylık görev süresinde ülke sınırları içerisindeki Amazon ormanlarındaki ağaçsızlaştırma oranı yüzde 33.6 oranında azaldı. 2030’a kadar bölgedeki ormansızlaştırmayı bitireceğinin sözünü veren Lula, yılın başında da altı yeni yerli bölgesinde madenciliği yasaklamış; ticari çiftçiliği de kısıtlamıştı. 

• Amazon ormanlarının yüzde 60’ı Brezilya’da bulunuyor. Ülkenin önceki lideri Bolsonaro, Amazon ormanlarında madenciliği teşvik etmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Abdurrahman Antakyalı / Depo Photos

Gayrimenkul satışı haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 27 azaldı. Mayıs ayında 287 bin 59 olan gayrimenkul satış işlemi haziranda 208 bin 424’e düştü. İstanbul, 23 bin 859 ile en çok gayrimenkul satılan il.

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile mayıs ayında yapılan toplam ödeme tutarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 125 artarak 625.9 milyar lira oldu. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla toplam kart sayısı da yüzde 18 artışla 363.3 milyon adede ulaştı.

Bloomberg’ün haberine göre, yabancı yatırımcılarla özel bir toplantı yapan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, KKM’nin ‘çok kötü bir fikir’ olduğunu söyledi. Bakanlık ise haberi yalanladı. 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Özhaseki, kendi evini yerinde inşa edecek depremzedelere 500 bin lira, iş yerleri için ise 250 bin lira hibe verileceğini söyledi. 

📝 İhsan Çaralan’ın yazısı: “TÜİK sepetteki mallarla ilgili marketlere gidip bir fiyat araştırması yapmıyor, masa başında yukarıdan gelen direktifle ya da işaretler doğrultusunda hesap uydurup kamuoyunda açıklıyormuş! DİSK’e verilen yanıt bunun itirafıdır.”

Almanya’da haziran ayında iflas eden şirket sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 48 artarak 1.050’ye yükseldi. Bu son yedi yılın en yüksek seviyesi. Haziran ayındaki iflaslardan 15 bin 400 işçi etkilendi. 

spor

Fotoğraf: @realmadrid

Millî futbolcu Arda Güler, İspanya’da düzenlenen törenle Real Madrid’e altı yıllık imza attı. 18 yaşındaki futbolcu, yeni sezonda ‘24’ numaralı formayı giyecek. Törende söz alan Arda, şunları söyledi: “Fenerbahçe'den ayrılmak çok duygusal bir şey. Ama Real Madrid'i hiç kimse reddedemez. Fenerbahçe taraftarının kırılganlığını anlıyorum ama elimden çok fazla bir şey gelmiyor. Onları çok seviyorum, birini kırmak istemedim. Bana kırılmasınlar.”

• Fenerbahçeli futbolcuların imza törenini izlediği anlar. 

kapsül öneriyor

• ‘Ayhan Sicimoğlu ile Renkler’ bölümü: ‘Sisam Adası (Samos)’
• Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın yıldız tablosu. 
• ‘Açık Mimarlık’ podcastinde Yağmur Yıldırım’ın konuğu mimarlık tarihçisi Prof. Dr. Bülent Tanju: ‘Reşat Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi’
• PJ Harvey’in yeni albümü: ‘I Inside the Old Year Dying’
• Umut Alphan’ın yazısı: “Tarihin en hızlı büyüyen uygulaması ChatGPT’yi yaratan Open AI ve CEO’su büyük oynuyor.” 
• SLOTmedia belgeseli: ‘İflas eden Kızılay Holding’

günün sözü

“Hala Madrid! Gracias.”

Real Madrid’e imza atan 18 yaşındaki millî futbolcu Arda Güler’in basın toplantısındaki son sözleri.