Toplam sözcük sayısı: 1.600 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika

🌞 Yurdun güney ve batı bölümlerindeki aşırı sıcaklar sürüyor. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun doğusunda ise yağmur bekleniyor.

$: 26,94 TL 📈 €: 29,84 TL 📉 BIST 100: 6.695 📈 ₿: 29.000 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, 100 yılı deviren Lozan Barış Antlaşması var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

❓ Kapsül soruyor: Twitter’ın yeni logosunu sevdiniz mi?

Dokunmayın gari

Muğla Milas’a bağlı İkizköy’de yapılması planlanan kömür madeni için Akbelen Ormanı’ndaki ağaç kesimine karşı direnen köylülerin nöbet alanına, sabahın erken saatlerinde jandarma ve TOMA’lar geldi.

Fotoğraf: @ikizkoydireniyo

Kızılçam ağaçlarının kesimine başlanmasıyla alana gitmek isteyen İkizköylülere biber gazıyla müdahale edildi. Sekiz kişi gözaltına alındı, dört kişi yaralandı. Köylüler, dayanışma çağrısı yaptı. Maden ocağının açılmasına karşı toplanan 117 bin imza, bakanlığa teslim edildi.

Ne olmuştu?

Ormanın 740 dönümlük kısmında açık ocak linyit madeni işletilmesi için Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin sahibi YK Enerji şirketine Kasım 2020’de izin verilmişti. 

İkizköylüler, ağaçların ilk kez kesilmek istendiği Temmuz 2021’den bu yana nöbette.

İtalya’da geçen hafta içinde ele geçirilen 5.3 tonluk kokaini taşıyan yük gemisinin 15 kişilik mürettebatı gözaltına alındı. Güney Amerika’dan Türkiye’ye doğru giden geminin mürettebatından sekizi Türkiye, beşi Azerbaycan, ikisi Ukrayna vatandaşı.

• Mürettebat hâlen Palermo’daki Pagliarelli cezaevinde tutuluyor. La Repubblica gazetesi ‘Plutus’ isimli geminin bir Türk armatöre ait olduğunu yazdı. 

6 Şubat depremlerinde yıkılan Ziraat Bankası Kahramanmaraş Binevler şubesindeki kiralık kasaların akıbetinin bilinmediği öğrenildi. Avukat Mehmet Demir, konuyla ilgili bankadan hâlen yanıt alamadıklarını söyledi.

Ekonomik krize dikkat çeken ‘Erdoğan sayesinde’ afişlerinin tasarımcısı Mahir Akkoyun, ‘seçim kanununa muhalefet’ suçundan yargılandığı davada beraat etti. 

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP Parti Meclisi'nin 11 buçuk saat süren toplantısında, görevden alınan il ve ilçe başkanlarının itirazı reddedildi. Medyascope'un kulis haberine göre, 'değişim' isteyen PM üyelerinin sayısı ile Kılıçdaroğlu’na destek veren PM üyelerinin sayısı eşit oldu. 

• Partinin genel başkan yardımcılarından Eren Erdem, Kılıçdaroğlu’nun gelecek kongrede yeniden aday olması için teklif götüreceklerini söyledi. Kılıçdaroğlu, ‘sızdırılan’ toplantıda yer alan partisinin grup başkanvekillerinden Gökhan Günaydın’ın, MYK toplantılarına katılmasını yasakladı. Günaydın, ‘tüzüğe aykırı’ olduğunu söylediği yasağa uymayacağını duyurdu. 
• İYİ Parti lideri Akşener, Kılıçdaroğlu ve Zafer Partisi lideri Özdağ arasında imzalanan mutabakatın içeriğinden haberi olmadığını açıkladı. 
• Sözcü’nün kulis haberine göre Kılıçdaroğlu, belediye başkanlarıyla yaptığı toplantıda “Köşe yazarları üzerinden parti içi meseleler tartıştırılıyor. Kimin nereden, ne kadar maaş aldığını iyi biliyorum” dedi.
• Halk TV’nin Kılıçdaroğlu’na mektubu: “CHP’yi böyle bir kara lekeyle baş başa bırakmayın.”

Fatih Altaylı’nın yazısı: “Kılıçdaroğlu’nun bu gazetecilerin listesini açıklamasını bekliyoruz.” 

Dağhan Irak’ın yazısı: “Yaşadığımız kolektif travma, yalnızca seçime kadar biriktirdiğimiz umutların çöküşünden değil, umutları bağladığımız dalların bildiğimizden bile çürük olduğu gerçeğiyle yüzleşme zorunluluğundan.”

Murat Sevinç’in yazısı: “Kılıçdaroğlu eleştirisi, muhalif siyasetçilerin ‘elini yıkama’ ve muhtelif beceriksizliklerini ‘temize çekme’ aracına dönüşmemeli.”

Murat Yetkin’in yazısı: ‘Üretilen hurafelere Özal bile inanmıştı ama Lozan 100 yıldır ayakta’

Yazar Levent Gültekin’in T24’ten Cansu Çamlıbel’e verdiği söyleşi: “Gül’ün 2018’deki adaylığını Akşener engelledi, Kemal Bey'in adaylığını Akşener organize etti.”

kültür - yaşam

Bursa Gemlik’te yazlık sinema, 1970’ler. (Fotoğraf: Twitter)

Türkiye’de son bir yılda 15 yaş ve üzeri bireylerin yüzde 85’i sinemaya, yüzde 94’ü canlı gösteriye, yüzde 92’si kültürel alanlara ve yüzde 95’i canlı spor etkinliğine gitmedi. Aynı dönemde bu kesimin yüzde 69’u hiç kitap okumadı, yüzde 31’i en az bir kitap okudu. 

• Tüm gelir grupları dahil edildiğinde hane halkının finansal durumundan memnun olanların oranı yüzde 47, kişisel ilişkiler konusunda memnuniyet oranı ise yüzde 65.  
• İKSV’nin 2017 tarihli araştırması: “‘Hiç konsere gitmedim’ diyenlerin oranı yüzde 66.” 

Elon Musk, Twitter’ın ismini, logosunu ve adresini değiştirdi. Yeni adı ‘X’ olarak değişen platformun adresi de ‘x.com’ oldu. Musk hedefinin, ‘her şeyin uygulaması X’ olarak tanımladığı bir ‘süper uygulama’ geliştirmek olduğunu söylemişti. Hedefin merkezi ise Twitter.

• Ayrıca Musk, profilindeki konum kısmına ‘𝕏Ð’ olarak işaretledi. ‘Ð’, kripto para birimi Dogecoin’in sembollerinden biri. Dogecoin yaklaşık yarım saat içinde yüzde 7.11 değer kazandı.

TÜİK’in 2022 yılı verilerine göre, Türkiye’den yurtdışına göç edenlerin sayısı önceki yıla göre yüzde 62 arttı. Yurtdışından Türkiye’ye göç edenlerin sayısı ise yüzde 33 azaldı. Giden ve gelen göç seyirlerinde en çok hareketlilik 25-29 yaş grubunda görüldü. Türkiye’ye en çok Rusya, Ukrayna, İran, Afganistan ve Irak vatandaşları göç etti.

dünya

Fotoğraf: Aristidis Vafeiadakis / Depo Photos

Yunanistan’ın çeşitli bölgelerindeki orman yangınları sürüyor. Rodos adasından toplamda 40 bin kişi tahliye edildi. Ancak yangın henüz kontrol altına alınamadı. Söndürme çalışmaları, aralarında Türkiye’den gönderilenlerin de bulunduğu sekiz uçak ve 10 helikopterle sürüyor. Başbakan Miçotakis, yangınlarla ilgili olarak “Savaştayız” ifadesini kullandı. Bir başka ada Korfu’dan da yaklaşık 2 bin 500 kişi tahliye edildi.

Rusya lideri Putin, Afrika kıtasındaki ülkelerin ihtiyacı olan tahılı kendilerinin sağlayabileceğini söyledi. Bu yıl rekor düzeyde bir hasat öngördüklerini belirten Putin, söz konusu ihracatın bir bölümünün ücretsiz olabileceğini de açıkladı. Rusya, tahıl anlaşmasının sona ermesiyle birlikte Ukrayna limanlarını kullanan tüm gemilerin hedef hâline geleceğini duyurmuştu.

• Rusya, başkent Moskova’daki iki binaya düzenlenen drone saldırısının sorumlusu olarak Ukrayna’yı işaret etti. Ordu yetkilileri, saldırının engellendiğini ve herhangi bir can kaybı yaşanmadığını duyurdu. 

İsrail’de Yüksek Mahkeme'nin yetkilerini kısıtlayan yargı düzenlemesi parlamentoda kabul edildi. Ülke çapında büyük protestolara sahne olan düzenleme, Yüksek Mahkeme’nin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak.

İspanya’da düzenlenen genel seçimlerde merkez sağda yer alan muhafazakâr Halk Partisi (PP), birinci olarak 136 milletvekili çıkardı. Ancak bu, tek başına iktidar için yeterli değil. Halk Partisi’nin hükümeti kurmak için 40 milletvekiline daha ihtiyacı var. PP’nin olası koalisyon ortağı aşırı sağ kanatta yer alan Vox ise 31 milletvekili kazandı. Yani bu iki partinin koalisyonu da hükümeti kurmak için yeterli çoğunluğu sağlayamayacak.

• Sosyalist Parti 122 vekil çıkarırken sol ittifakın toplam sandalye sayısı 172 oldu.

Danimarka’nın başkenti Kopenhag’daki Irak Büyükelçiliği’nin önünde toplanan bir grup, Müslümanların kutsal kitabı Kuran’ı yaktı. Geçen hafta da benzer bir eylem düzenleyen ‘Danimarkalı Vatanseverler’ isimli grup, eylemlerini Facebook’tan canlı yayınlamıştı. 

• Irak, İsveç ve Danimarka’daki Kuran yakma eylemleri nedeniyle Stockholm’deki maslahatgüzarını geri çağırmış; İsveç’in Bağdat Büyükelçisini de sınırdışı etmişti.

Birleşmiş Milletler, Güney Kore’den Kuzey Kore’ye kaçan ABD askeri Travis King’in iadesi için Kuzey Kore ile ilk irtibatı kurdu. İletişim, Kore Savaşı’nı sonlandıran ateşkes antlaşmasında belirlenen iletişim hattı üzerinden gerçekleşti. Ancak Kuzey Kore, King’in durumuna ilişkin bilgi vermekten kaçındı. 

• Güney Kore’de saldırı suçundan aldığı iki aylık cezanın ardından ABD’ye gönderilmek üzere havalimanına götürülen King, buradan kaçmış ve Kuzey Kore’ye gitmişti.

Çin’de bulunan bir okuldaki spor salonunun çatısı çöktü. Olay sırasında bir kız voleybol takımının salonda antrenman yaptığı bildiriliyor. Çökme sonucu çoğu çocuk 11 kişi yaşamını yitirdi. Salonda bulunan dokuz kişinin ise kurtulduğu aktarıldı.

Yeni Zelanda Adalet Bakanı Kiri Allan, içkili araba kullandığının ortaya çıkmasının ardından istifa etti. Eski bakan, bir araba kazası sonrasında gözaltına alınmıştı. Kazada ölen ya da yaralanan olmadı. Dört saat gözaltında tutulan Allan, daha sonra dikkatsiz araç kullanmak ve gözaltına direnmek suçlamalarıyla mahkemeye çıkacak.

• Norveç’teki bir havalimanı mağazasından pahalı bir güneş gözlüğü çaldığı ortaya çıkan Kızıl Parti Başkanı Moxnes istifa etti. 11 yıldır parti liderliğini sürdüren 41 yaşındaki siyasetçinin yerine, 37 yaşındaki Marie Sneve Martinussen parti liderliğine seçildi. Kızıl Parti, parlamentoda yedi milletvekiliyle temsil ediliyor.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye, OECD ülkeleri arasında en çok geçim sıkıntısı yaşayan ülke. Rapora göre Türkiye’nin yüzde 70’i gıda, barınma, faturalar ve borçlarını ödeme gibi kalemlerde geçim sıkıntısı yaşıyor. Türkiye’yi sırasıyla Şili, Meksika ve Portekiz takip ediyor. 

• Raporda geçim sıkıntısı yaşadığını söyleyen yüksek gelirli hanelerin oranı, yalnızca Türkiye ve Polonya’da düşük gelirli hanelerin oranıyla eşit. 

OECD genelinde en adaletsiz vergi sistemine sahip ülke Türkiye oldu. 2021 yılında varlıklı kişi ve şirketlerden alınan vergilerin bütçedeki payı yüzde 5.5’ti. 38 ülkenin ortalaması yüzde 11.2 iken en adaletli vergi sistemine sahip Norveç’te bu oran yüzde 20.4 düzeyinde. 

• 2023’ün ilk yarısında ekonomik durumuna bakılmaksızın herkesten aynı oranda alınan KDV’nin bütçedeki payında yüzde 69’luk, ÖTV’de ise yüzde 97’lik bir artış var. 

Türk Telekom’un 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe koyduğu tarifelerde, internet ücretlerine yüzde 70 oranında zam yaptığı görülüyor. Ayrıca arıza durumunda müşteriye yansıtılacak ücret 270 liraya yükseltildi. Bu miktar daha önce 14 liraydı.

Spotify, abonelik ücretlerine yılın ikinci zammını yaptı. Buna göre 29.99 lira olan bireysel üyelikler 39.99 liraya yükseldi.  

Memur-Sen, 2024-2025 döneminde yüzde 110 artış talep ettiklerini açıkladı. Bu hesaba göre Ocak 2024’te en düşük memur maaşının 29 bin 700 lira olması gerekiyor.

Aziz Çelik’in yazısı: “SGK’nin yıllardır ısrarla sakladığı en düşük emekli aylığı bilgisini dört yıl süren uğraşım sonucunda mahkeme kararıyla öğrendim. Hazine katkısı hariç en düşük işçi emekli aylığı Temmuz 2023’te 4 bin 300 lira civarında.”

Antalya Havalimanı, 22 Temmuz günü tarihinin en yüksek sayıda yolcu ve uçuşuna tanıklık etti. İç ve dış hatlarda toplam 1.162 uçuşta 210 bin 144 yolcuya hizmet verildi. Ayrıca 10-16 Temmuz haftasında İstanbul Havalimanı günlük ortalama 1.487 uçuş ile Avrupa’daki en yoğun havalimanı oldu. 

Birleşik Krallık, Türkiye’ye yüksek hızlı elektrikli demiryolu için 680 milyon sterlin (2.72 trilyon lira) finansman sağlayacak. Destek, Mersin-Adana-Gaziantep yüksek hızlı demiryolu inşaatını Ulaştırma Bakanlığı adına yürütecek Rönesans Holding’e gidecek. 

Türk Lirası, politika faizinin uzun süredir negatif seviyede seyrettiği Japonya’da bireysel yatırımcılar için ‘favori carry pozisyonunu’ kaybetti. Yabancı ekonomistler, TL’de kısa vadeli pozisyon açılmasını önermişti. Ancak seçimin ardından ekonomiden beklenen hamlelerin gelmemesi üzerine ilgi, Meksika Pesosu’na kaydı. 

Düzeltme: 20 Temmuz tarihli bültende Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Nane, sehven şirketin CEO’su olarak yazılmıştır. Düzeltir, özür dileriz.

spor

Fotoğraf: Eurosport

Fransız yüzücü Leon Marchand, Dünya Su Sporları Şampiyonası’nın 400 metre karışık bölümünde elde ettiği 4.02.50'lik derecesiyle Michael Phelps’in 15 yıllık dünya rekorunu kırdı. 

Türkiye’yi UEFA Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Konferans Ligi’nde temsil edecek takımların 3. turdaki olası rakipleri belli oldu. Buna göre Galatasaray, 2. ön eleme turunda Zalgiris’i elemesi durumunda Şampiyonlar Ligi 3. ön eleme turunda, Ludogorets-Olimpija Ljubljana eşleşmesinin galibiyle karşılaşacak. 

• Avrupa Konferans Ligi’nde ise 2. ön eleme turunu geçmeleri hâlinde Beşiktaş, Zeljeznicar-Neftçi Bakü eşleşmesinin galibiyle; Fenerbahçe, NK Maribor-Differdange 03 eşleşmesinin galibiyle; Adana Demirspor ise Osijek-ZTE eşleşmesinin kazananıyla karşı karşıya gelecek.

kapsül öneriyor

• Kapsül Business’ın son sayısı: ‘Formatların Efendisi: YouTube’, Kapsül Pazar’ın son sayısı: ‘Bir terapistin mektubu: Pişmanlıklarıyla yaş alan tüm 30’lara’
• 100. yıldönümü: ‘Lozan Barış Antlaşması’nın tam metni. 
• Islandman’in yeni teklisi: ‘Sunshine’
• Fotoğraflarla Türkiye’deki heykeller: ‘Spektaküler Şehir Heykelleri’
• Condé Nast Traveller seçkisi: ‘İzlanda’da görülecek en güzel yerler’
• Tanıl Bora, Semih Gümüş ve Merve Erol, Türkiye’de dergiciliğin son durumunu anlatıyor (1),(2): “Entelektüel hevesi kıymık kıymık doğrayan bir vasatta, dergilerin soluk alması da zor.” 

günün sözü

“Şirket kim lan, şirket kim? Şirketin avanesi olmayın yavrularım. Sizleri de bizler, bizim gibi analar doğurdu, analarınız bunu mu eğitti?”

Akbelen’de ormanı savunan bir köylü, ağaç kesimi için kendilerini bölgeden uzaklaştıran jandarmaya seslendi.