Sayı: 907 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.353 kelime)

🌞 Hafta sonu boyunca yurdun büyük bir bölümünde güneşli bir hava bekleniyor. Pazar günü Trakya’nın batısı ve Doğu Karadeniz’de ise yağmur ihtimali mevcut.

$: 26.97 📈 €: 28.80 📈 BIST 100: 7.961 📉 ₿: 26.291 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, tedavi altında olduğu iddiasını “İşimdeyim gücümdeyim” paylaşımıyla yalanlayan oyuncu Nejat İşler var.  

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Kontrollü değişim

Seçimin ardından ‘değişim’ tartışmalarının baş gösterdiği CHP’de, genel başkanlık için iki aday ortaya çıktı. CHP Grup Başkanı Özgür Özel ve ‘CHP İlke ve Demokrasi Hareketi’ kurucusu Prof. Dr. Örsan Öymen, ayrı ayrı düzenledikleri basın toplantıları ile göreve talip olduklarını duyurdu.

İki ismin de partinin genel merkezinde düzenledikleri basın toplantıları, CHP’nin sosyal medya hesaplarında canlı yayınlandı.

“Parti kararları, atanmış danışmanların yönlendirmeleriyle belirlenmiştir” diyen Özel’in basın toplantısında CHP’li 43 vekil, 15 parti meclisi üyesi ve iki yüksek divan kurulu üyesi yer aldı. Kurultay için 5 Kasım’ı işaret eden Özel, partideki görevine devam edeceğini söyledi. Özel’e ‘başarı dileyen’ İBB Başkanı İmamoğlu, “CHP değişirse Türkiye değişir” açıklamasını yaptı.

CHP'nin ‘statükocular’ ile ‘samimi olmayan değişimciler’ arasında sıkıştığını belirten Öymen ise ‘üçüncü yolu açmak’ için aday olduğunu söyledi.

İsim vermeden Özel’i eleştiren Öymen, şunları söyledi: “Bu arkadaşlarımız hatalar yapıldığında acaba seslerini çıkarmışlar mıydı? O sorunun parçası olan kadrolar değişimi nasıl sağlayacak? Bu değişim taleplerinde samimiyet göremiyorum.”

• Özgür Özel kimdir?, Örsan Öymen kimdir ve akademik özgeçmişi, Öymen’in Cumhuriyet’teki son yazısı: ‘CHP’nin 100. yılı’

Sağlık Bakanı Koca, yurtdışı temaslı dokuz kişide Covid-19’un Eris varyantının görüldüğünü duyurdu. Varyantın ‘hasta etme gücünün’ düşük olduğunu belirten Koca, hastaların tamamının aynı ilde olduğunun bilgisini verdi. DSÖ yetkilileri, 50’den fazla ülkede görülen varyantın ‘ciddi hastalık tehdidi yarattığını düşündürecek’ veri bulunmadığını açıkladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, Kırklareli İğneada’da kurulması planlanan nükleer santral için Çin’le devam eden görüşmelerde son aşamaya gelindiğini açıkladı. Bakan, Sinop’ta planlanan nükleer santral için de Ruslarla görüşüldüğünü, aynı zamanda Güney Kore’yle de temas kurulduğunu söyledi. 

• BAE yapılan 51 milyar dolarlık ticari anlaşmaların 30 milyar dolara yakın kısmının enerji odaklı olduğunu hatırlatan bakan, ‘rüzgâr enerjisinden hidrojen üretmek’ için görüşmeler yapıldığını aktardı. Bayraktar, Irak-Ceyhan boru hattının tekrar faaliyete geçebileceğini kaydetti. 

Amsterdam-İstanbul seferini yapan THY uçağının iniş sonrası yapılan incelemesinde, uçuş takımında 40 yaşlarında bir Afrikalı olduğu tahmin edilen erkek cesedi bulundu. 14 Eylül saat 19.15’te havalanan uçağın daha önce yaptığı Afrika uçuşları inceleniyor.

Oyuncu ve balet Tan Sağtürk, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü olarak atandı. Sağtürk, Meriç Sümen’den sonra kurumun başına gelen ikinci bale kökenli müdür oldu.

kültür - yaşam

Fotoğraf: Depo Photos

Uluslararası Hrant Dink Ödülü, her yıl olduğu gibi Dink’in doğum günü olan bugün (15 Eylül) verilecek. Sunuculuğunu oyuncu Yiğit Özşener’in yapacağı törene sanatçılar Mabel Matiz, Nazdrave ve MİASİN de performanslarıyla katılacak.

• Agos’tan Lora Baytar Çapar’ın yazısı: “Rüzgârıyla bile hayatlar değiştiren, özel bir insandı.”

Prenses Diana’nın ‘karakoyunlu’ kazağı 1.14 milyon dolara satıldı. Diana’nın Kraliyet ailesindeki yerine gönderme yapıp yapmadığı sıklıkla konuşulan kazağın alıcısı açıklanmadı. Bu ikonik parça, Kurt Cobain’in 334 bin dolara satılan hırkasının rekorunu üçe katladı.

İngiltere ve Belçika’da bilim insanları, Alzheimer hastalarında beyin hücrelerinin neden öldüğünü keşfetti. Science dergisinde yayımlanan araştırma, hastaların beyninde anormal bir şekilde birikmeye başlayan proteinlerle ‘nekroptoz’ adı verilen hücresel intihar süreci arasında ilişki kurdu. Hastalığın temel semptomlarıyla bu proteinlerin ilişkisi daha önce bulunamamıştı.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Yaz biterken: Arkeoloji, dünyanın zaman yolcuları ve tarihi kazımak’

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Libya’da sel nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 11 bini aştı. İki barajın yıkılması nedeniyle sular altında kalan Derne şehrinde 10 bin kişi kayıp. Bu nedenle can kaybının 20 bini aşmasından korkuluyor. Enkaz altında ve suda hâlen çok sayıda ceset bulunması nedeniyle salgın hastalık riski artıyor. Yetkililer, denizden karaya her gün onlara cesedin vurduğunu belirtiyor. Zira felaketin tanıkları da insanlar uyurken tüm evlerin ve binaların denize sürüklendiğini söylemişti. 

• Yaşları 18 ila 30 arasında değişen 74 Mısırlı erkek, daha fazla para kazanmak amacıyla gittikleri Derne’deki selde yaşamlarını yitirdi. Tamamı Mısır’ın kuzeyindeki El Şerif köyünden olan işçilerin aileleri ve yakınları yas tutuyor.

ABD Başkanı Biden’ın oğlu Hunter, silah satın aldığı sırada uyuşturucu kullanımı konusunda yalan söylemek ve bu yolla ateşli silah edinmekle suçlanıyor. Üst ceza limiti 25 yıl olan bu tür davalarda genellikle hapis cezası verilmiyor. Daha önce madde bağımlılığıyla ilgili mücadelesini kamuoyuna duyuran Hunter Biden’a yönelik vergi soruşturması da sürüyor.

Çin’de üç haftadır kamuoyu önüne çıkmayan Savunma Bakanı Li Şangfu’nun ev hapsinde olduğu öne sürüldü. İddianın sahibi ise ABD’nin Japonya Büyükelçisi Rahm Emanuel. Financial Times da ABD’li kaynaklarına dayandırdığı haberinde Li’nin soruşturma altında olduğunu ve görevinden alındığını yazdı. Li, geçen hafta Vietnamlı yetkililerle yapılması planlanan bir toplantıyı da son anda iptal etmişti.

TikTok, Avrupa Birliği (AB) veri yasasını ihlal etmekten 345 milyon euro para cezasına çarptırıldı. Platformu AB çapında denetleyen İrlanda Veri Koruma Komisyonu, TikTok’un, 13 ila 17 yaş arasındaki kullanıcıların hesaplarını herkese açık hâle getirdiğini ortaya çıkardı. TikTok, 2020’de açılan soruşturmanın ardından sorunları çözdüğünü duyurmuştu.

• Birleşik Krallık’ta da TikTok’a, 13 yaşın altındaki 1.4 milyon çocuğun verilerini yasa dışı olarak işlemesi nedeniyle 12.7 milyon sterlik ceza kesilmişti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde piyasa değeri 1 milyar doları aşan 13 ton captagon hap ele geçirildi. Mobilyaların arasına saklanmış olarak bulunan hapların nereden gittiği ise açıklanmadı. Ancak iç savaştan bu yana Suriye’de büyük çaplı üretim yapıldığı düşünülüyor. ‘Fakir kokaini’ olarak tanımlanan captagon haplar, Körfez ülkelerinde oldukça popüler.

Pakistan ile Afganistan’ı bağlayan Torham Sınır Kapısı yeniden açıldı. İki ülkenin güvenlik güçleri arasında 6 Eylül’de çıkan çatışmanın ardından kapatılan sınır kapısı, zaman zaman aynı nedenle kapanıyor. İki taraf da çıkan çatışmalar nedeniyle birbirlerini suçluyor.

Nobel Ödülleri’nin kazananlarına verilen ödül miktarı, İsveç para birimi kronun değer kaybetmesi nedeniyle 1 milyon kronluk artışla 11 milyon krona (986 bin 270 dolar) çıkarıldı. Ödül miktarındaki son artış 2020’de yapılmıştı. Bu yılın kazananları gelecek ayın başında duyurulacak. ABD Doları/İsveç Kronu paritesi hâlihazırda 11.14’ten işlem görüyor.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Merkez Bankası’nın eylül ayı piyasa katılımcıları anketinde 12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 42.01’den yüzde 44.94'e yükseldi. 12 ay için verilen bu tahmin, anket tarihinin en yüksek verisi olarak kayıtlara geçti. Katılımcıların yıl sonu dolar/TL kuru beklentisi de bir önceki anket döneminde 29.82 lira iken, bu anket döneminde 30.14 lira oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ağustos ayına ilişkin merkezî yönetim bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Bütçe temmuzun ardından ağustosta da 51 milyar 270 milyon lira fazla verdi. Ağustos vergi gelirleri tahsilatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 99.8 oranında artıp 543 milyar 183 milyon lira oldu.

Çiftçinin bir süredir beklediği tarım destekleri Resmî Gazete’de yayımlandı. Gübre desteği artırılmadı ancak mazot desteğinde ürüne göre artışlar yapıldı. 2022’de olduğu gibi 2023’te de arpa, buğday, çavdar ve yulafta dekar başına 46 lira gübre desteği ödenmesi bekleniyor. Çiftçiye ödenecek mazot ve gübre desteği ise dekar başına 2 lira ile 95 lira arasında değişiyor.

Abdulkadir Selvi’nin yazısı: “Kulağıma gelen bilgiler, emeklilere bir kez ikramiye verileceği yönünde.”

TÜİK, ‘Ücretli Çalışan İstatistikleri’ temmuz ayı verilerini yayımladı. Buna göre sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı 2022’nin aynı ayına kıyasla yüzde 4.4 arttı. Böylece ücretli çalışan sayısı 15 milyon 166 bin 88 kişi oldu.

Türkiye’de geçen ay 122 bin 91 konut satıldı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.1 düşüş yaşandıysa da bu yılın en yüksek konut satışı yapıldı. İstanbul, satışlardaki yüzde 14.3’lük yüzdesiyle en yüksek paya sahip.

ABD’de toplu iş sözleşmesi müzakerelerinden sonuç alamayan General Motors, Stellantis ve Ford’un 12 binden fazla işçisi greve başladı. Birleşik Otomobil İşçileri (United Auto Workers) sendikası, işçilerin hayat pahalılığıyla baş edebilmesi için en az yüzde 36’lık ücret artışı talep ediyor.

• ABD’de son yılların en büyük işçi eylemi olarak tarihe geçmesi beklenen grev nedeniyle Ford Bronco, Jeep Wrangler ve Chevrolet Colorado kamyonetlerinin üretimi duracak.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Adana Demirspor, Sion ile sözleşmesini fesheden eski futbolcusu Mario Balotelli'yi 1+1 yıllığına kadrosuna kattığını açıkladı. Takımdaki ilk döneminde 35 maça çıkan 33 yaşındaki İtalyan yıldız, 19 gol ve 7 asistlik skor katkısı vermişti.

Real Madrid altyapısında forma giyen üç futbolcu, ‘çocuk pornosu’ suçlamasıyla gözaltına alındı. Gözaltı işlemi, reşit olmayan mağdurun annesinin Kanarya Adaları’nda polise durumu bildirmesinin ardından yapıldı. Kulüp, yeterli bilgiye sahip olunmasının ardından sürecin başlatılacağını açıkladı.

TFF Başkanı Büyükekşi’nin verdiği söyleşi: “Hocamız Kuntz maçtan sonraki açıklamalarıyla maalesef kendi bacağına ateş etti.”

kapsül öneriyor

• Fragmanlarıyla: Bu hafta vizyona giren filmler. 
• Sophie Hunger albümü: ‘Molecules (Remix)
• YKY’den ‘yeni çıkanlar’ podcasti: ‘Özgür: Her şey parçalanırken büyümek’ 
• ‘Refika’nın Mutfağı’ videosu: ‘Airfryerda çıtır tavuk tarifleri’ 
• İstanbul Şişli’de kadın satıcıların ikinci el ürünlerini sattığı ‘Kadınlar Matinesi’nin sahibi Nesteren Şencan anlatıyor: “Erkekler, kadınların satış yapmalarına izin vermiyordu.”
• Anadolu Kültür’ün kitaplaşan podcast dizisi: ‘Adalet Atlası’

günün sözü

“Ahlak polisinin yanından geçerken kemiklerime kadar korkuyu hissettiğim hâlde başımı dik tutuyor ve onları görmemiş gibi yapıyorum.”

22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümünün birinci yıldönümünde İran’ın başkenti Tahran sokaklarında yaşadıklarını anlatan 20 yaşındaki Tahranlı bir öğrenci.