Sayı: 910 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.660 kelime)

🌤️ Ülkenin büyük bir bölümünde az bulutlu bir hava bekleniyor. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde ise yağmur ihtimali var.

$: 27.03 📈 €: 28.98 📈 BIST 100: 7.719 📉 ₿: 27.134 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, kamudaki işe alımlarda mülakatın kaldırılması talebi var.

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

İlle de yasak olsun

Alkol ve tütün ürünleri satışının yasak olduğu yerlerin kapsamı genişletildi. Buna göre sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerdeki satış yasağı artık bu yerlerin ‘eklentileri, açık alanları ve bahçelerini’ de kapsayacak. 

Geçen ayın sonlarında da İstanbul Valiliği, yayımladığı genelgeyle park, sahil bandı gibi kamusal alanlardaki içki kullanımı hakkında kolluk güçlerine yetki vermişti. Muhtarlar ve yurttaşlardan giden ‘içki tüketimine bağlı olarak gelişen asayişi bozucu olaylara ilişkin şikâyetlerin’ genelgenin yayımlanmasında etkili olduğu belirtilmişti.

Anayasa’da içki içilmesi ile ilgili bir yasak mevcut değil. Kabahatler Kanunu’nda ise ‘içki içip başkalarını rahatsız edenler’ için para cezası öngörülüyor.

Eskişehir’in İnönü ilçesi THK tesislerinde pilot Tolga Kandilli ile pilot Murat Demirok’un yelkenkanatları çarpıştı. Kazada Kandilli yaşamını yitirdi, Demirok ise yaralandı.

Ankara’nın Yenimahalle ilçesinde sünger fabrikasında çıkan yangında üç kişi yaşamını yitirdi. Muhasebe müdürü Müge Çetin, Irak uyruklu işçi Safire Acem ile kimliği belirlenemeyen kişinin cansız bedenleri, 28 saat sonra binadan çıkarıldı. 

Ankara’da suç örgütü lideri olduğu gerekçesiyle tutuklanan Ayhan Bora Kaplan’dan villa ve araba aldığı öne sürülen Yargıtay üyesi Yüksel Kocaman, adının geçtiği 26 içeriğe erişim engeli getirtti.

Aykırı Haber, Muhbir ve Haber Report adlı X (Twitter) hesaplarının yöneticilerinin de aralarında olduğu 27 kişi, ‘halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme’ ve ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ suçlamalarıyla gözaltına alındı.

Ferit Aslan’ın yazısı: “Musa Anter cinayeti, Beyaz Toros, gazetecilerin kaçırılması, Yeşil ile tanışma… 31 yıl önce bugün ne yaşandı?” 

İstanbul’da Atatürk’ün fotoğrafına ‘uygunsuz hareketlerde bulunan’ 17 yaşındaki lise öğrencisi A.E.S. tutuklandı. A.E.S., sosyal medyada yayılan videonun ardından tepki toplamış ve bu sabah gözaltına alınmıştı. Savcılık, çocuğu, ‘halkın bir kesimini sosyal sınıf, din, mezhep, cinsiyet, bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılama' ve ‘Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret’ suçlarından tutuklama talebiyle mahkemeye sevk etmişti.

politika

Fotoğraf: Depo Photos

İYİ Parti lideri Akşener, İzmir adaylarının Ümit Özlale olacağını duyurdu. Daha önce de yerel seçimde tüm illerde aday çıkaracaklarını söyleyen Akşener, “Biz ittifak sisteminden vazgeçtik. 2028’de de kendi başımıza gireceğiz” dedi.

‘12 milyon liralık’ otomobil kullandığı öne sürülen Sinan Oğan, gazeteci Deniz Zeyrek’in köşe yazısını “Eğer Deniz beyin dediği fiyatlardaysa hemen satabilirim. Bırakın 12 milyonu, 10 milyona, hatta 9 milyona ve hatta 8 milyona satmaya hazırım” diyerek yalanladı.

CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun, 2017 referandumunda YSK’nın mühürsüz oyları geçerli saymasını AİHM’ne taşımak isteyen partilileri engelleyip engellemediği tartışılıyor. Eski CHP vekili Musa Çam da bu konudaki iddialara yenisini ekledi: “Biz bazı vekiller olarak ‘YSK önünde eylem başlatalım’ dedik. Genel Başkan kabul etmedi.”

Altan Sancar’ın haberi: “Kaftancıoğlu: Veri akışı konusunda İstanbul örgütünün bir eksiği olmadı”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Loredana Sangiuliano / Depo Photos 

Şehre ve okula dönüşün ayı eylül, aynı zamanda moda haftalarının da ayı. 7-13 Eylül’de düzenlenen New York Moda Haftası’nın ardından 15 Eylül’de başlayan Londra Moda Haftası dün (19 Eylül) sona erdi. 

• Londra Moda Haftası, protestolara da sahne oldu. Bunlardan biri, keçi kılığına girmiş bir aktivistin ‘hayvansız moda farkındalığı’ için yaptığı eylemdi. 
• BBC Culture’ın dosyası (İng.): ‘1990’ların süpermodelleri bir dönemi nasıl tanımladı?’

İklim uzmanları, Yunanistan, Türkiye ve Libya’da yıkıma yol açan Daniel Fırtınası’nın, iklim değişikliği nedeniyle bu oranda yağış getirdiğini açıkladı. World Weather Attribution’a bağlı akademisyenler, karbon salımı kaynaklı sera gazı etkisiyle fırtınanın taşıdığı yağış yükünün yüzde 50’ye kadar arttığını kaydetti. Rapora göre Yunanistan, Türkiye ve Bulgaristan’daki yağışta da yüzde 40 artış görüldü. 

Türkiye’de erekte penis boyu, 12.99 cm ile dünya ortalamasının altında. Worlddata.info sitesinin 88 ülkeyi kapsayan araştırmasına göre dünya ortalaması 13.58 cm. Ekvador erekte penis boyunun 17.61 cm ile en uzun, Kamboçya ise 10.04 cm ile en kısa olduğu ülke. 

dünya

Fotoğraf: The NYT

Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’da başlattığı operasyon, kabul edilen ateşkes anlaşmasıyla son buldu. Kendilerini ‘Artsakh Cumhuriyeti’ olarak adlandıran Karabağ'daki Ermeni ayrılıkçılar, kendilerini feshederek silah bırakmayı kabul etti. Ermenistan, uluslararası kamuoyunda Azerbaycan toprağı olarak görülen Dağlık Karabağ’ı 1992 yılında işgal etmişti. Azerbaycan, 2020’deki savaşın ardından bölgeyi geri almıştı. 

• Bölgedeki Rus barış gücü askerlerinin, köylerden 2 bin kişi kurtardığı açıklandı. Yerel halkın güvenliği de yine bu güçler tarafından sağlanıyor. 
• Yaklaşık 24 saat süren operasyonda yedisi sivil olmak üzere 32 kişinin öldüğü açıklandı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) hâkimiyetindeki Arbat Havalimanı’na, geçen pazartesi günü düzenlenen saldırıyla ilgili Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi, Irak Dışişleri Bakanlığına çağrıldı. Türk Dışişleri Bakanlığı ise IKYB’ye bağlı askerlerle YPG’lilerin talim yaptıklarının tespit edildiğini vurgulayıp “Yaşanan bu son olayla, terör örgütünün halkını âdeta rehin aldığı Süleymaniye’ye yönelik tedbirlerimizin ne denli isabetli olduğu da bir kez daha teyit edilmiştir” açıklamasını yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için gittiği ABD’nin New York şehrinde İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüştü. Uluslararası basın, görüşmeyi, ikili ilişkilerdeki ‘dönüm noktası’ olarak tanımladı. İki lider, karşılıklı olarak resmî ziyaret niyetlerini dile getirirken Filistin sorunu da konuşuldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, İsrail ile enerji, teknoloji, inovasyon, yapay zekâ ve siber güvenlik alanlarında ortak çalışmalar yapabileceğini söylediği de belirtildi.

İsveç Temyiz Mahkemesi, PKK’ya finansman sağlamakla suçlanan bir kişi hakkında verilen 4 yıl 6 aylık hapis cezasını onadı, ancak sınırdışı kararını bozdu. NATO’ya üyelik başvurusu yapan İsveç’te mahkemenin aldığı bu kararın onay sürecini etkilemesi bekleniyor. Zira NATO üyeliğini henüz onaylamayan Türkiye, İsveç’i ‘terör gruplarının üyelerini barındırmakla’ suçluyor ve bunlara karşı harekete geçmesi gerektiğini savunuyor.

Ukrayna lideri Zelenskiy, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana ilk kez BM Genel Kurulu’nda konuştu. Zelenskiy, nükleer silahlara sahip Rusya’nın durdurulması gerektiğini, aksi takdirde ‘dünyanın son savaşa sürükleneceğini’ söyledi.

• ABD’nin New York eyaletindeki kurulda ABD Başkanı Biden, Ukrayna’ya ‘sahip çıkılması’ gerektiğini söylemiş; İran Cumhurbaşkanı Reisi ise ABD’yi savaşı tırmandırmakla suçlamıştı.

İsrail güvenlik güçleri, Eriha kentinde gerçekleştirdiği baskında 19 yaşındaki bir Filistinliyi öldürdü. Son iki günde İsrailli ordu güçleri tarafından öldürülen Filistinlilerin sayısı altıya yükseldi. Bu kişilerin hepsi 20 yaşından küçük. Yılın başından bu yana aynı nedenle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 30’u aştı.

İran’da ‘yeterince örtünmeyenlere’ yeni cezalar getiren yasal düzenleme meclisten geçti. İlk aşamada üç yıllığına geçerli olacak yasa, İslamî giyim kurallarını ihlal edenlere para ve hapis cezası öngörüyor. Kamuoyunda tanınan kişiler, yasayı ihlal etmeleri durumunda 15 yıla kadar meslekten men cezası alabilecek ve mal varlıklarının yaklaşık onda birine el konabilecek.

Fas’ta yaşanan depremin üstünden geçen 12 güne rağmen, birçok köye henüz hükümetin bir yardımı ulaşmış değil. Gönüllüler tarafından gönderilen malzemeler yine gönüllüler tarafından organize ediliyor ve kura çekilerek köylere gönderiliyor. Köylüler, gönüllülerin ‘adaletine’ ve yardımlarına güvendiklerini söylüyor.

BM verilerine göre, iç savaşın devam ettiği Sudan’da, son beş ayda 5 yaş altı 1.200’den fazla çocuk, kızamık ve yetersiz beslenme sebebiyle hayatını kaybetti. Ayrıca UNICEF, ülkede tedaviye erişimin olmaması nedeniyle, yıl sonuna kadar ‘binlerce yeni doğan bebeğin ölebileceği’ uyarısında bulundu. 

• Uluslararası kuruluşların verilerine göre bu sürede en az 5 bin kişi öldürüldü, 12 binden fazla kişi yaralandı; 2.5 milyondan fazla Sudanlı evlerini terk etmek zorunda kaldı; ülke nüfusunun yarıya yakını (yaklaşık 25 milyon insan) yıl sonuna kadar insani yardıma ihtiyaç duyacak. 

ekonomi

Fotoğraf: Leif Piechowski / Depo Photos

Dünya genelinde güneş panellerine yatırım, 2022’de yüzde 49 artarak rekor kırdı. Bir başka deyişle, küresel anlamda 36 milyondan fazla hanenin ihtiyacı güneş panellerinden elde edilen enerjiyle sağlandı. Avrupa özelinde ise, bu yıl güneş enerjisine yapılan yatırım da yüzde 45 oranında artış gösterdi. 

• Ülkelerin güneş enerjisinden senede 1 teravat elektrik enerjisi elde etme süreci yaklaşık 22 sene sürdü. 2030’a gelindiğinde her yıl 1 teravat enerji elde edecek kadar güneş enerjisi sistemleri yatırımı yapılacağı öngörülüyor.

Merkez Bankası, politika faizi kararını yarın (21 Eylül) açıklayacak. Piyasalarda, faizin 500 puanlık baz artışla yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltileceği görüşü hâkim. Ancak bazı ekonomistler artışın çok daha fazla oranda yapılması gerektiğini düşünüyor. Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, 750 baz puanlık artışın daha az maliyetli olacağını savunuyor. 

• Alaattin Aktaş’ın yazısı: ‘Adam Olacak Çocuk'taki puanlar: 10, 10, 10, 10!’

Goldman Sachs, 12 aylık Brent petrol tahminini 93 dolardan 100 dolara yükseltti. Piyasalar, ABD Merkez Bankası’nın bugün açıklayacağı faiz kararını bekliyor. Zira Brent petrol fiyatları, faiz kararı öncesinde yüzde 1 oranında düşerek 93 doların hemen altında işlem görüyor.

Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde, elektrikli otomobillerin toplam satışlardaki payı, ağustos ayında yüzde 20’yi aştı. Geçen ay birlik genelinde 787 bin 626 araç satıldı. Yılın ilk sekiz aylık dönemindeki araç satışı ise 7.78 milyon oldu. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17.9’luk bir artış anlamına geliyor. Yılın başından bu yana 1 milyona yakın elektrikli araç satıldı.

Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesi Avrupa Adalet Divanı, Belçika’nın çok uluslu şirketlere sağladığı vergi muafiyetlerinin hukuka aykırı olduğuna hükmetti. Dava, 2016 yılında AB Komisyonu tarafından açılmıştı. Aynı tarihte söz konusu muafiyeti yasa dışı bulan komisyon, Belçika'daki vergi sisteminden faydalanmış 55 şirketten, 700 milyon euroluk ödenmemiş verginin toplamasını talep etmişti.

Çoğunluk hissesi Çin merkezli Geely’ye ait olan Volvo, gelecek yıldan itibaren dizel motorlu araç üretmeyeceğini duyurdu. 2030’dan itibaren sadece elektrikli araç üretimine geçecek olan şirket, 2040’tan itibaren karbon salımını sıfırlamayı planlıyor.

İngiltere’nin yıllık enflasyonu yüzde 6.7’lik oranla son 1.5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Ekonomistlerin beklentisi enflasyonun yüzde 7 olması yönündeydi. Ağustos ayı özelindeki enflasyon ise yüzde 0.3 olarak hesaplandı.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

A Millî Kadın Voleybol Takımı, 2024 Paris Olimpiyat Elemeleri B Grubu’ndaki dördüncü maçında Arjantin’i 3-1’lik skorla devirerek yenilmezliğini sürdürdü. Ay-Yıldızlılar, gruptaki beşinci maçında 22 Eylül Cuma günü TSİ 10.00’da Brezilya ile karşı karşıya gelecek. 

• Türkiye-Arjantin maçının tamamı.

Türkiye Futbol Federasyonu, A Millî Takım Teknik Direktörü Stefan Kuntz’un görevine karşılıklı anlaşarak son verdi. İtalyan teknik adam Montella, TFF yöneticileriyle görüşmek üzere İstanbul’a gitti. Şu anda herhangi bir takım çalıştırmayan Montella, son iki sezonda Adana Demirspor’da görev yapmıştı.

​İspanya Kadın Millî Futbol Takımının futbolcularının boykotu, federasyon içinde değişikliklerin vakit kaybetmeden yapılacağı sözü üzerine sonlandı. Oyuncular, eski federasyon başkanı Rubiales’in Dünya Kupası şampiyonluğu töreninde futbolcu Jenni Hermoso’yu isteği dışında öpmesinin ardından millî takıma katılmayacaklarını açıklamıştı. 

Kapsül Spor’un bugünkü sayısı: ‘Harika canavar’: Bildiğimiz hâliyle son Devler Ligi

kapsül öneriyor

• Deniz Koloğlu ve Irmak Saraç’ın hazırlayıp sunduğu ‘Bizim Bedenimiz’ podcastinin ilk bölümü: ‘Girizgâh’
• Matematikçi Ali Nesin, rulet oyununun olasılıklarını hesaplıyor: ‘Las Vegas’ta bir gün’
• BBC Türkçe dosyası: ‘Gordion Antik Kenti neden dünya mirası seçildi?’
• ‘Noir Désir’in 23 dakika 45 saniyelik parçası: ‘L’Europe’ (Avrupa)
• Pasta Grannies videosu (İng.): ‘103 yaşındaki Irma tagliatelle yapıyor’
• +90 videosu: ‘Diyet kültürü: Kilo almanın en hızlı yolu diyet yapmaktır’

günün sözü

“Ölü göründüğüm için evden çıkamıyorum. Bir yere gidemiyorum, otobüse binemiyorum. Nikâhtan bile düşmüşüm, kocam bana bakmazsa ne diyeceğim?”

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından nüfus kayıtlarına ‘ölü’ olarak işlenen 52 yaşındaki Naime Göğebakan, yaşadığını ispat etmeye çalışıyor.