Sayı: 938 - Ortalama okuma süresi: 5.5 dakika (1.517 kelime)

🌤️ Yurdun büyük bir bölümünde parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. Antalya, Burdur ve Isparta'da ise şiddetli yağış ihtimali var.

$: 28.26 📈 €: 30.01 📈 BIST 100: 7.712 📈 ₿: 34.612 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, Cumhuriyet Bayramı kutlamaları var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

Sen sormadan ben sansürleyeyim

Türkiye'deki 'internet sansürü'nü inceleyen rapora göre, geçen yıl en az 40 bin 536 bağlantıya (URL) erişim engeli getirildi. Engellenen toplam 3 bin 196 haberin çoğunluğu Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesi hakkındaki haberlerden oluştu.

İkinci sırada AKP’ye yakın kişi ve organizasyonlar hakkındaki haberler yer aldı. Üçüncü sırada ise Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa İnal hakkındaki haberler var. ‘Kişilik hakları ihlâli’, haberlerin engellenme gerekçelerinde ilk sırada.

Bir haber veya paylaşımın erişime engellendiğinin duyurulduğu haberler için de çok sayıda erişim engeli kararı verildi. Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın bir lise arkadaşının aldığı ihaleyle ilgili bir haber, bunlar arasında ilk sırada.

Cumhuriyet Bayramı kutlamaları: Anıtkabir’den görüntüler, İstanbul Boğazı ve farklı noktalardan fotoğraflar, İzmir’deki Kenan Doğulu konserinin kaydı, İstanbul Maltepe’deki kutlamaların kaydı. 

İstanbul'a su sağlayan barajlardaki doluluk oranı yüzde 18.88’e düştü. Bu oran, geçen yıl aynı tarihte yüzde 41.15 olmuştu.

Yunanistan’ın Türkiye vatandaşlarına uyguladığı ‘kapıda vize’ uygulamasını 1 yıllık süreye çıkarmaya hazırlandığı öğrenildi. Taslak metne göre bu değişiklik Rodos, Midilli, Sisam, Sakız, İstanköy, İleryoz ve Meis adalarında geçerli olacak. Uygulama şu anda 15 gün ile sınırlı.

‘Kara para aklama’ ve ‘vergi kaçırma’ iddialarının ardından tüm malvarlıklarına el konulan Dilan Polat ve eşi Engin Polat, bir açıklama yayınladı. Haklarında sadece ‘vergi sorumluluğu’ ile ilgili suçlama olduğunu belirten çift, “Gösterişle, şımarıklıkla haddimizi aştık” dedi. 

• Gazeteci Murat Ağırel: “Polat ailesinin mali işlerine bakan Avukat Ahmet Gün ve 28 yakınının (1. ve 2 .derece akrabaları) malvarlıklarına tedbir kondu.”

Hatay’da ‘hassas alan’ düzenlemesi yürürlükten kaldırıldı. Valiliğin kararına göre, maden ve taş ocakları ÇED raporu olmadan faaliyete geçebilecek. Hatay Çevre Koruma Derneği’nin verdiği bilgiye göre, şu an hâlihazırda 12 tane taş ocağı için mahkemeden ‘ÇED raporu gerekli değildir’ kararı verildi.

‘Cinsel saldırı’ suçundan ceza alan uzman çavuş Musa Orhan’a hakaret ettiği gerekçesiyle 2 yıl 4 aya kadar hapsi istenen oyuncu Hazal Kaya’nın cezalandırılmasına gerek görülmedi. Oyuncu Ezgi Mola, ‘hakaret’ suçundan 6 bin 960 lira adli para cezası almıştı. Kaya’nın avukatı kararın emsal olabileceğini söyledi.

İstanbul Kadıköy’de açılışı yapılan İBB Yükseköğrenim Kız Öğrenci Yurdu’na, Aydın’daki KYK yurdunda asansör düşmesi sonucu hayatını kaybeden Zeren Ertaş’ın adı verilecek. Bina, önceki İBB yönetimi tarafından bir vakfa yurt olarak tahsis edilmişti.

politika

Fotoğraf: Eylem Nazlıer / Evrensel

Anayasa Mahkemesi’nin ‘hak ihlali’ kararı verdiği TİP’in tutuklu vekili Can Atalay hâlen (19.18) tahliye edilmedi. Atalay hakkında karar verecek olan 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyetinden bir üyenin izinli, diğerinin de raporlu olduğu ortaya çıktı. Dosyaya geçici üye hâkim bakacak. Kararın bugün çıkıp çıkmayacağı belli değil. 

• Atalay için nöbette olan TİP’li vekiller, avukatlar ile güvenlik görevlileri arasında arbede yaşandı. 'Acil çağrıdır' başlıklı bir video yayınlayan TİP'li vekil Kadıgil, ‘anayasaya bir parça saygı duyan herkesi’, avukatları ve vekilleri Çağlayan'a çağırdı.

CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun "Değişim yapacak mısınız?" sorusuna yanıtı: "Evet, değişim yapacağım. Kurultayın hemen arkasındaki Tüzük Kurultayı’na dikkat edin. Kamuoyunun benden beklediği değişimi yapacağım."

Kadri Gürsel’in yazısı: ‘Seçim yenilgisinin ardından, eleştirenlerin eleştirisi’

kültür - yaşam

Fotoğraf: US Open

İkonik dizi ‘Friends’te Chandler Bing karakterini canlandıran aktör Matthew Perry, 54 yaşında hayatını kaybetti. Los Angeles’taki evindeki jakuzide bulunan Perry’nin ölüm nedeni henüz açıklanmadı. Dizide oynadığı yıllar dahil uzun dönemler uyuşturucu ve alkol bağımlılığı tedavisi gören Perry’nin sağlık sorunları, 2018’de kriz noktasına gelmişti. Opioid kullanımı nedeniyle kalın bağırsağı patlayan Bing, ameliyatın ardından iki haftayı komada geçirmişti. 

• Bing’in unutulmaz beş sahnesi, en iyi şakaları.

Yeşilçam'da birçok aktrisi seslendiren seslendirme sanatçısı ve oyuncu Jeyan Mahfi Ayral Tözüm 94 yaşında hayatını kaybetti. Tözüm; Türkan Şoray, Filiz Akın, Belgin Doruk, Hülya Koçyiğit, Fatma Girik, Emel Sayın, Gülşen Bubikoğlu ve Necla Nazır gibi isimleri seslendirmişti.

‘Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nin bu yılki kazananları belli oldu. Buna göre ‘Bilim’ dalında Süleyman Uludağ, ‘Kültür’ dalında Ali Birinci, ‘Müzik’ dalında Emel Sayın, ‘Resim’ dalında İlhami Atalay, ‘Karikatür’ dalında Hasan Aycın, ‘Sinema’ dalında Sami Şekeroğlu, ‘Dijital Sanat’ dalında Refik Anadol, ‘Mimari’ dalında Sinan Genim ve ‘Edebiyat’ dalında Nazan Bekiroğlu ödüle layık görüldü.

• ‘Vefa Ödülleri’ne ise Attila İlhan, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul ve Samiha Ayverdi değer görüldü.
• ‘Kültür’ dalında ödülün sahibi olan Ali Birinci’nin Türk Tarih Kurumu’nun başkanlığı görevini yürüttüğü sürede kamu zararına sebebiyet vermekten hapis cezası aldığı ancak yargılamada gösterdiği ‘pişmanlık’ nedeniyle cezasının ertelendiği ortaya çıktı.

dünya

Fotoğraf: Saeed Jaras / Depo Photos

İsrail ordusunun Gazze’ye yönelik kara harekâtı ve hava saldırıları sürüyor. Tankların, Gazze şehir merkezindeki Selahaddin Caddesi'ne kadar girdiği, sınırlı bir saldırı gerçekleştirdikten sonra İsrail ordusunun geri çekildiği belirtiliyor. İsrail’e ait askerî araçlar, Gazze’nin kuzeydoğu sınırından üç kilometre kadar içeriye girdi. 

• İsrail’in 7 Ekim’den bu yana süren saldırılarında Gazze’de hayatını kaybedenlerin sayısı 8 bin 306’ya yükseldi. Yaşamını yitirenlerin 3 bin 457’si çocuk. 21 binden fazla da yaralı var. 
• Hamas, 7 Ekim’deki ‘Aksa Tufanı’ isimli saldırısında rehin aldığı üç kişiyi gösteren bir video yayınladı. İsrail Başbakanı Netanyahu, videoyu, 'zalim psikolojik propaganda' olarak tanımladı. 
• Hamas tarafından kaçırılan Alman asıllı İsrail vatandaşı Shani Louk isimli 23 yaşındaki kadının yaşamını yitirdiği kesinleşti. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Louk’un kafatasının bulunduğunu duyurdu.
• 7 Ekim’den bu yana Gazze, İsrail ve Lübnan’da toplam 29 gazeteci hayatını kaybetti. Bunların 24’ü Filistinli, dördü İsrailli, biri de Lübnanlı.
• Rusya’ya bağlı Dağıstan Özerk Cumhuriyeti’nde, İsrailli sığınmacıları taşıyan bir uçağın bölgeye indiği söylentileri üzerine havalimanını basan bir gruptan 60 kişi gözaltına alındı. Protestocular tarafından çekilen videolarda havalimanında bulunan bazı insanların pasaportları zorla kontrol edildiği görülmüştü. Havalimanının 6 Kasım’a kadar kapalı tutulacağı açıklandı.
• Birleşmiş Milletler, insani yardım taşıyan 33 TIR’ın daha Gazze’ye giriş yaptığını ancak bu yardımın da yeterli olmadığını açıkladı. İsrail’in saldırıları öncesinde bölgeye günde 500 yardım TIR’ı geçiyordu.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, kadınların kürtaj hakkını gelecek yıl anayasaya dahil etme sözünü verdi. Tasarı, sağ partilerin muhalefetine karşın geçen yılın kasım ayında ulusal mecliste ezici bir çoğunlukla desteklenmiş, geçen şubat ayında da senatoda kabul edilmişti.

Kazakistan’daki bir madende gerçekleşen patlama nedeniyle en az 45 kişi hayatını kaybetti. Bu, ülke tarihinin en ölümcül maden kazası olarak kayda geçti. Ülke lideri Tokayev, madenin işletmecisi ArcelorMittal şirketi ile olan işbirliğine son verilmesi talimatı verdi. Kazak yetkililer bu yıl grubun madenlerinde endüstriyel güvenlik kurallarının yaklaşık 1.000 kez ihlal edildiğini kaydetmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Ömer Hamza Yıldız / Depo Photos

Türk-İş’in araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 13 bin 684 liraya, yoksulluk sınırı ise 44 bin 573 liraya yükseldi. Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti de aylık 17 bin 803 lira oldu. Aynı araştırmada gıda enflasyonunun yüzde 84.29 ile altı ayın zirvesine çıktığı belirlendi.

TÜİK’in verilerine göre ekonomik güven endeksi, yüzde 1.2 artarak 96.5 değerini aldı. Ancak endeksin 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor.

Yabancıya ikamet amaçlı konut satışında alt limit 75 bin dolardan 200 bin dolara çıkarıldı. Vatandaşlık için konut satışındaki sınır da geçen yıl 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmişti. 

• Yabancılara yapılan konut satışları, yılın ilk dokuz aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 43.5 azalarak 28 bin 62 olarak belirlenmişti.

Motorinin litre fiyatına, bu geceyarısından itibaren geçerli olmak üzere 1.57 lira indirim bekleniyor. İndirimin ardından motorinin litre fiyatı, ortalama 38.50 lira seviyelerine inecek.

• Dünya Bankası, İsrail ile Hamas arasındaki savaşın bölgeye yayılması hâlinde petrol fiyatının varil başına 150 dolara çıkabileceği uyarısını yaptı: “Eğer çatışma tırmanırsa, küresel ekonomi on yıllardır ilk kez ikili bir enerji şokuyla karşı karşıya kalacaktır.”

İzmir’de bir ev sahibi, kiracısı hakkında kötü niyetli bir şekilde icra takibi başlatmak suçlamasıyla ‘kötü niyet tazminatı’ ödemeye mahkûm edildi. 900 lira olan kirası yüzde 55 artışla 1.400 liraya çıkarılan İbrahim Çetin isimli kiracı, kirasını üç ay bu meblağdan ödemişti. Ancak daha sonra ödeme güçlüğü yaşayan Çetin, yüzde 25’lik artış sınırına denk gelen 1.250 lira kira ödemeye başlamıştı. Bunun üzerine ev sahibi, Çetin’i mahkemeye vermişti. Mahkeme, ev sahibinin tahliye talebini de reddetti.

Los Angeles Lakers’ın ‘Hall of Fame’ basketbolcularından Magic Johnson, servetini 1 milyar doların üzerine çıkaran dördüncü sporcu oldu. ‘Magic Johnson Enterprises’ isimli yatırımları sayesinde servetini 1.2 milyar dolara yükselten eski basketbolcu, basketbolu 1996 yılında bırakmıştı.

• Michael Jordan, 3 milyar dolarlık servetiyle milyarder sporcular listesinin tepesinde bulunuyor. Onu 1.1 milyar dolarla golf oyuncusu Tiger Woods ve 1 milyar dolarlık birikimiyle aktif sporculuk hayatını sürdüren LeBron James takip ediyor.

Almanya ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0.1 daraldı. Önceki çeyrekte yüzde 0.1’lik büyüme kaydeden Almanya, geçen yıl enerji kaynaklı resesyona girmişti. IMF, bu yıl gelişmiş ülkelerden sadece Almanya’nın ekonomisinin daralacağını öngörüyor.

teşekkürler

30 EKİM 2023

Bugün ikinci yüzyılın ilk günü.

Biz bugün, başka bir hevesle uyandık. Fikri hür vicdanı hür insanlar olarak, Cumhuriyete bu yüzyılda da yakışır olma hevesiyle uyandık.

Başka bir tutkuyla uyandık. Cumhuriyet’in ilk yüzyılının mirası olan markalarımızı, geleceğe taşıma tutkusuyla uyandık.

Başka bir istekle uyandık. Cumhuriyet’e ve onu yaşayan milyonlara, daha da iyi hizmet etme isteği ile uyandık.

Ve tıpkı ilk yüzyılda olduğu gibi, her gün, her yerde yaşamı kutlamaya uyandık.

Cumhuriyet’in bugünü, ikinci yüzyılın ilk günü kutlu olsun.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

TV’de bugün: Beşiktaş-Gaziantep FK (20.00/beIN Sports1), Lazio-Fiorentina (22.45/S Sport), ‘Ballon d'Or’ töreni (22.45/Tivibu Spor 1, Tivibu Spor YouTube), New Orleans Pelicans-Golden State Warriors (03.00/S Sport), Los Angeles Lakers-Orlando Magic (05.30/NBA TV).

Kadınlar Dünya Kupası kupa töreninde şampiyon İspanya’nın oyuncusu Jenni Hermoso’yu dudağından öpen İspanya Futbol Federasyonu Başkanı Luis Rubiales, üç yıl futbol faaliyetlerinden men edildi. Hermoso, öpüşmenin ‘karşılıklı’ ve ‘rızaya dayalı’ olduğunu iddia eden Rubiales hakkında ‘cinsel taciz’ suçlamasıyla yargıya başvurmuştu.

Fenerbahçe’nin 1923 yılında kazandığı General Harington Kupası’nın hikâyesini anlatan ‘Zaferin Rengi’ filminden ilk fragman. 

kapsül öneriyor

• Kapsül Pazar 29 Ekim özel sayısı: ‘Cumhuriyet’in ilk abideleri: Taksim Cumhuriyet Anıtı’
• Barış Manço’nun 1975’te bestelediği şarkı: ‘Kayaların Oğlu-2023’
• Kültür Envanteri seçkisi: ‘Cumhuriyet’in 100 yapısı’
• Selçuk Yöntem’in sesiyle ‘Bodrum’un Yüzü’ belgeseli: ‘Özel bölüm’
• Janset Atacan’ın dosya haberi: ‘Türkiye’de kalanlar anlatıyor’
• ‘Never Too Small’ videosu: ‘DIY Plant-filled Waterfront Loft, Amsterdam’ 

günün sözü

“Karanlık günlerimin en büyük kahramanı, emanet ettin bana kurtardığın vatanı…”

Tokat Zile’ye bağlı Çiftlik köyünde ilköğretim okulunun taşımalı eğitime geçmesi nedeniyle kapalı olan okulda toplanan kadınlar, şiir okuyarak Cumhuriyet Bayramı'nı kutladı.