Sayı: 939 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.576 kelime)

☁️ Ege Bölgesi hariç tüm yurtta bulutlu bir hava hâkim olacak. Trakya’nın batısı, deprem bölgesindeki şehirler ve Güneydoğu Anadolu’da yağış görülebilir.

$: 28,29 📈 €: 29,92 📉 BIST 100: 7.514 📉 ₿: 34.270 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, ‘Halloween’ olarak bilinen ‘Cadılar Bayramı' var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

İnsan ve hakları

TİP’in tutuklu milletvekili Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) verdiği ‘hak ihlali’ kararını görüşen İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, kararı Yargıtay’a gönderdi.

İhlalin Yargıtay kararından kaynaklandığını savunan mahkeme, karar vermesi gereken mercinin Yargıtay olduğunu belirtti.

‘Hukuka aykırı’ olduğunu söylediği bu kararın Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) tarafından soruşturulmasını isteyen Atalay, üyesi olduğu TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu'nu toplantıya çağırdı. AYM’nin 25 Ekim’de aldığı karara göre, mazbatasını alan Hatay milletvekili Atalay’ın tahliye edilmesi gerekiyor.

Çağlayan'daki İstanbul Adliyesi'nde avukatların başlattıkları nöbet devam ediyor. Partisinin milletvekilleriyle adliyede olan TİP lideri Baş, ‘mahkemenin talimat beklediğini’ söyledi.

Yargıtay'ın AYM'nin ihlal kararını görüşmesi ve bir karar vermesinin zaman alması bekleniyor. Ayrıca dosyayı yeniden yerel mahkemeye gönderme ihtimali de bulunuyor. İhlal kararı uygulanmazsa Anayasa Mahkemesi'ne yeniden bireysel başvuru yapılmak zorunda.

‘Gezi Parkı’ davasında Atalay’ın aldığı 18 yıllık hapis cezası, Yargıtay tarafından onanmıştı.

• Murat Yetkin'in yazısı: 'Adalet arayışı ayaklar altında: Can Atalay ve Gültan Kışanak örnekleri', Alican Uludağ’ın 13 soruluk derlemesi: ‘Yargıda pasif direniş’

gündem

Fotoğraf: Depo Photos

İstanbul Beyoğlu'nun AKP'li belediyesi, Haliç’in kıyı bölgesi için imar planı değişikliği yaptı. Bina yüksekliğinin ortalama 4 kat olduğu bölgede, 6 katlı binalar yapılabilecek. 'Altın Boynuz' olarak bilinen alanla ilgili kararın İBB Meclisi’nde de onaylanması gerekiyor.

TED Antalya Koleji’nin Cumhuriyet Bayramı etkinliklerinde konuşma yapan öğretmen E.K., gözaltına alındı. Adli kontrol şartıyla serbest bırakılan E.K. hedef gösterilen konuşmasında “Bir yanda 100 yıl önce anayasaya Cumhuriyet yazdırmak için ömrünü feda edenler, bir yanda bugün onu yok etmeye çalışan, ‘Türkiye Yüzyılı’ masalına herkesi inandırmaya çalışanlar…” ifadelerini kullanmıştı. 

Keyvac Hepatit A aşısı üretim fabrikasının açılışı Ankara’da yapıldı. Açılışta konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin bu aşıyı en üst standartta üreten dünyada dördüncü ülke olacağını söyledi. Aşı üreten Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü, 2011’de kapatılmıştı.

• 2012’den beri genel bağışıklama programında yer alan aşı, 18 ve 24. ayların sonunda her çocuğa ücretsiz olarak iki doz uygulanıyor

Ayasofya’ya girişler, 15 Ocak’tan itibaren yabancı ziyaretçiler için ücretli olacak. Ayasofya’nın güvenliğinin artırılacağını belirten Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, yabancı ziyaretçilerin farklı kapıdan giriş yapacağını söyledi. Giriş ücreti henüz belirlenmedi. 

Pandemi döneminde Covid-19 aşısı olmayan ve işyerinin ‘haftada iki kez PCR testi’ talebini reddettiği için işten çıkarılan Kâzım Uzun, tazminat davasını kazandı. Mahkeme, işçinin teste zorlanmasını ‘vücut bütünlüğünü ihlal eden bir tıbbi müdahale’ olarak değerlendirdi.

T24, eski futbolcu Burak Yılmaz’ın eşine şiddet uyguladığı iddiasına verdiği yanıtı içeren 2016 tarihli haber nedeniyle içeriklerinin Microsoft tarafından engellendiğini duyurdu. Yargı kararı olmamasına rağmen siteye 4 saat 15 dakika boyunca erişilemedi. 

• Microsoft Türkiye Genel Müdürü Levent Özbilgin’in, T24’e yanıtı: “Beni bu saatte niye rahatsız ediyorsunuz, siz kim oluyorsunuz ulan!”, Yılmaz’dan açıklama: “Sadece haberin kaldırılmasını talep ettim. Üzüldüm; siteyi kapatmak gibi bir amacım yoktu.”

Gazeteci Osman Saffet Arolat, bir süredir tedavi gördüğü hastanede 81 yaşında hayatını kaybetti. Ekonomi alanında uzmanlaşan Arolat, Dünya gazetesi kadrosunun kurduğu Nasıl Bir Ekonomi gazetesinin başyazarıydı. 

CHP genel başkan adayı Özel, ‘Teke Tek’te Fatih Altaylı’nın konuğu: “Göstermelik değil, kazanacak adayım.”

Bahadır Özgür’ün yazısı: ‘Erdoğan, İstanbul tarihinin en büyük mülkiyet gaspına hazırlanıyor’

Tolga Şardan’ın yazısı: ‘MİT’in Cumhurbaşkanlığı’na sunduğu ‘yargı raporu’nda neler var?’

Murat Sevinç’in yazısı: “Hiçbir cilanın örtemeyeceği somut gerçeğimiz, anayasası askıya alınmış bir ülkenin, kamusal-eşit yurttaş olamamış mutsuz ve yoksul halkı.”

kültür - yaşam

Fotoğraf: Depo Photos

The New York Times, yapay zekâ ekibini yönetecek bir editör arıyor. Yıllık 220 bin dolar (6.2 milyon lira) maaşla işe girecek müstakbel editör, kurumun yapay zekânın gazetecilik uygulamalarında lider olmasını sağlamaktan sorumlu olacak. 

ABD lideri Biden’ın imzaladığı başkanlık emrine göre yapay zekâ geliştiricileri güvenlik sonuçlarını hükümetle paylaşmak zorunda kalacak. Bu hamle, yarın (1 Kasım) İngiltere’de başlayacak yapay zekâ zirvesinin hemen öncesinde geldi. İngiltere Başbakanı Sunak’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek zirvede, yapay zekânın olası etkilerine ilişkin artan korkulara odaklanılacak.

Arkeofili derlemesi: ‘Bu ay öne çıkan 10 arkeoloji haberi’

dünya

Fotoğraf: Yousef Masoud / The NYT

İsrail Başbakanı Netanyahu, ateşkes çağrılarına karşın Gazze’ye yönelik harekâta devam edeceklerini açıkladı: “Ateşkes çağrıları İsrail'in Hamas'a teslim olması, terörizme teslim olması, barbarlığa teslim olması çağrılarıdır. Böyle bir şey olmayacak.” 

• İsrail ordusu ise Gazze’ye yönelik kara harekâtını genişletiyor. Hem Hamas hem de İsrail ordusu Gazze’nin tünellerinde çatışmalar yaşandığını duyurdu. İsrail ordusu, çok sayıda Hamas militanının öldürüldüğünü; füze fırlatış ve gözlem mevzilerinin indirildiğini açıkladı ancak bunlar henüz doğrulanmadı. Hamas ise bir İsrail askerini öldürdüğünü öne sürüyor.
• İsrail’in Gazze’deki Cebaliye mülteci kampına düzenlediği hava saldırılarında en az 50 Filistinli hayatını kaybetti, en az 150 kişi de yaralandı.
• İsrail’in 7 Ekim’den bu yana devam eden saldırılarında hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 8 bin 525’e yükseldi. Bunların 3 bin 500’den fazlası çocuk; 2 binden fazlası ise kadın.
• UNICEF Genel Direktörü Russell, Gazze’de her gün 420’den fazla çocuğun öldürüldüğünü ya da yaralandığını söyledi. Bölgeye bugün 26 yardım TIR’ı daha sokuldu. Son konvoyla birlikte 7 Ekim’den bu yana Gazze’ye insani yardım taşıyan TIR’ların sayısı 144’e ulaştı.
• İsrail ordusu, 7 Ekim’de Hamas tarafından kaçırılan Ori Megidish isimli askerin kara harekâtı sırasında kurtarıldığını duyurdu. 

Fransa’da polis, Paris’e giderken bindiği banliyo treninde tekbir getirerek “Her şeyi patlatacağız” diyen çarşaflı bir kadını, teslim olmadığı için ateş ederek yaraladı. Hastaneye kaldırılan kadının hayati tehlikesi sürüyor. Polis kaynakları kadının, banliyö treninin Paris’e yaklaştığı sıralarda üzerinde patlayıcı olduğunu öne sürerek yolcuları tehdit ettiğini, Paris’e ulaşır ulaşmaz da teslim olması için çağrı yapıldığını duyurdu.

The Guardian gazetesi ABD, Çin ve Avrupa’daki bankaların geçen yıl yüksek karbon salımı yapan projelere 150 milyar dolar kaynak aktardığını ortaya çıkardı. Bu projelerin her biri atmosfere 1 milyar tondan fazla karbondioksit salabilir. Söz konusu bankaların, 2016 ile 2022 yılları arasında fosil yakıt santrallerini işleten şirketlere toplamda 1.8 trilyon dolar finansman sağladığı da belirlendi.

• Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres, Everest Dağı yakınlarında yaptığı konuşmada ‘Fosil Yakıt Çağı’na son verilmesi çağrısı yaptı: “Çılgınlığı durdurun.” Guterres, küresel ısınma nedeniyle Nepal'in karla kaplı dağlarındaki buzulların 30 yılı aşkın bir süredir üçte birine yakınını kaybettiğini de hatırlattı.

Kolombiya’da ordu ve emniyet birimleri, Liverpool’un forveti Luis Diaz’ın kaçırılan babası için arama çalışmalarını sürdürüyor. Diaz’ın babası Luis Manuel ile annesi Cilenis Marulanda birlikte kaçırılmış; daha sonra Marulanda serbest bırakılmıştı. 

ekonomi

Fotoğraf: Darphane

Cumhuriyet’in 100. yılına özel basılan 5 liralık madeni paralar tedavüle girdi. 5 liralık madeni paralardan 100 milyon adet üretildi.

Bloomberg HT’nin ekim ayı enflasyon beklenti anketindeki ortalama beklenti aylık yüzde 4, yıllık yüzde 62.2 oldu. Anketin yıl sonu enflasyon medyan beklentisi ise yüzde 68.6 olarak belirlendi. 2024 yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentisi de yüzde 43 oldu.

Türkiye’nin turizm geliri, yılın üçüncü çeyreğinde 20.2 milyar dolarla rekor kırdı. Söz konusu dönemdeki gelir, bir önceki çeyreğe oranla yüzde 13.1 oranında artış gösterdi. Yılın ilk üç çeyreğindeki toplam gelir ise 42 milyar dolara yükseldi. Daha önce açıklanan yıl sonu hedefi olan 56 milyar dolara ulaşmak için son çeyrekte 14 milyar dolar gelir elde edilmesi gerekiyor.

• Turizm gelirinin yüzde 16.5'i Türkiye'yi ziyaret eden yurtdışı ikametli yurttaşlardan elde edildi.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı sunumda Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 4.4, gelecek yıl ise yüzde 5 büyümesi beklediklerini söyledi. 2024’te enflasyonun yüzde 5.8’e gerilemesini öngördüklerini belirten Şimşek, bu yıl iki kez alınan MTV’den 71 milyar lira vergi geliri beklendiğini duyurdu. Aynı vergide gelecek yılki beklenti ise 69 milyar lira oldu.

• Şeref Oğuz’un ‘115 bin Mehmet Şimşek döviz getiriyor’ başlıklı yazısı: “Şu anda sayıları 115 bine varan ihracatçı ordumuz, 280 farklı yere ihracat yapıyor, döviz getiriyor. Bir bakıma Şimşek’in getiremediği döviz kaynağını onlar getirebiliyor. Hâl böyle olunca ihracatçılara gözümüz gibi bakmamız gerekiyor.”

Türkiye’nin dış ticaret açığı, yılın ilk dokuz aylık döneminde 87.2 milyar dolar oldu. Bu, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 5’lik bir artış anlamına geliyor. Eylül ayı özelindeki açık ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 47.8’lik düşüşle 9.60 milyar dolar olarak belirlendi.

Rekabet Kurumu, rekabeti engellediği belirlenen yumurta üreticileri ve üretici birliklerine toplamda 98 milyon lira ceza uyguladı. Firmaların anlaşarak yumurta fiyatlarını belirledikleri ve satış yaptıkları bölgeleri paylaştıkları tespit edildi. 14 firma da suçlarını kabul ederek uzlaşma talep etti. Bunun yanı sıra bazı firmaların piyasaya arz miktarını kısıtlama suçu işledikleri de ortaya çıktı.

Euro Bölgesi’nde enflasyon, ekim ayında yıllık yüzde 2.9 olarak hesaplandı. Ekonomistlerin yıllık enflasyon beklentisi ise yüzde 3.1 olmuştu. Yüzde 2.9’luk yıllık enflasyon, Temmuz 2021’den bu yana ölçülen en düşük seviye.

spor

Fotoğraf: S. Mantey / L'Équipe

Arjantin ve Inter Miami’nin yıldızı Messi, Avrupa futbolunun en prestijli ödülü ‘Ballon d'Or’un bu yılki sahibi oldu. Dünya Kupası’nı geçen yıl ilk kez kaldıran Messi, bu ödülü 8. kez kazandı. Portekizli Ronaldo, beş ödülle ‘Ballon d'Or’ kazanan ikinci isim. 

• Manchester City ‘Yılın Takımı’, takımın Norveçli yıldızı Haaland ‘Yılın Forveti’, Arjantin’le dünya şampiyonu olan Aston Villa kalecisi Martinez ‘Yılın Kalecisi’, Real Madrid’in İngiliz yıldızı Bellingham ‘Yılın En İyi Genç Oyuncusu’ seçildi. 

Beşiktaş, olağanüstü kongre tarihinin öne alındığını duyurdu. Kongre, 17 Aralık yerine 3 Aralık’ta yapılacak. Mevcut başkan Çebi’nin aday olmasının beklenmediği kongrenin adayları Emre Kocadağ ve Hasan Arat olarak gözükürken Serdal Adalı kararını henüz açıklamadı.  

Avustralya, 2034’te düzenlenecek FIFA Dünya Kupası adaylığından çekildiğini duyurdu. Suudi Arabistan, turnuva için aday olan tek ülke. 

• Kapsül Spor’un 11 Ekim tarihli sayısı: ‘2028, 2030, 2032 bahane: Suudi Arabistan’la 2034 şahane!’

Spor ekranı: Alanyaspor-Kütahyaspor (20.00/A Spor), Tofaş-Tortana (20.00/ Tivibu Spor 1), Safiullin-Alcaraz (21.00/Tivibu Spor 1) Energia Trento-Türk Telekom (22.00/ TRT Spor Yıldız), Bologna-Verona (23.00/TRT Spor), Phoenix Suns-San Antonio Spurs (05.00/S Sport)

kapsül öneriyor

• 100 yılın tanıkları anlatıyor: ‘Hey gidi Cumhuriyet yılları’
• Burcu Özkaya'nın video haberi: 'Antakya kadın kooperatifleriyle ayağa kalkıyor’
• DJ Shadow’un yeni albümü: ‘Action Adventure’
• Oggusto seçkisi: ‘Sağlıklı smoothie tarifleri’
• Mehmet Tez’in yazısı: ‘Kim, hangi toplu taşımanın sesi olmalı?’
• Mehmet Açar’ın Hayao Miyazaki’nin yeni filmi ‘Çocuk ve Balıkçıl’ eleştirisi: ‘İyi ki sinemayı bırakmamış’

günün sözü

“Kedi sahayı terk etmemeye kararlı. ‘Kaleci yoksa ben varım’ diyor.”

Ziraat Türkiye Kupası’nda oynanan Kasımpaşa-68 Aksarayspor maçı spikeri Emre Tilev’in, kale ağlarında dinlenen kediyi anlatımı.