Sayı: 996 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.500 kelime)

🌧️ Hafta sonu boyunca tüm yurtta yağışlı bir hava bekleniyor. İstanbul’da cumartesi sabahı başlayacak yağmur, pazar akşamına kadar devam edecek. Karadeniz’in dağlık bölgeleri ile ülkenin doğusunda ise kar var. 

$: 30,13 📈 €: 32,76 📉 BIST 100: 7.016 📉 ₿: 42.605 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Sinan Ateş cinayetiyle ilgili "Geçmişimizde siyasi cinayetlere şahit olduk ama mertçeydi" diyen ve Sivas’ta yaptığı konuşmada “Şeriat eşittir İslam dinidir” ifadelerini kullanan İYİ Parti lideri Akşener var. 

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Yeni Türkiye’nin ‘istikbali’: Parası neyse 

Türkiye’nin ilk uzay yolcusu pilot Alper Gezeravcı’nın içinde yer aldığı ‘Dragon’ uzay aracı, SpaceX'e ait Falcon 9 roketiyle ABD'nin Florida eyaletinden Türkiye saatiyle 00.49'da başarıyla fırlatıldı.

Axiom 3 uzay misyonu mürettebatının yer aldığı 'Dragon' mürettebatında Gezeravcı dışında İspanyol, İtalyan ve İsveçli astronotlar görev alıyor. ‘Dragon'un yaklaşık 36 saatlik bir yolculuğun ardından bu sabah 05.15’te Uluslararası Uzay İstasyonu'na kenetlenmesi bekleniyor. 18 Ocak’ta başlatılması planlanan yolculuk, son kontrollerin tamamlanması amacıyla bir gün ertelenmişti.

Axiom, belli bir ücret karşılığında uzaya götürme amacı güden ve esas amacı gelecekte uzay turizmini başlatmak olan özel bir şirket. Şirket, her yolcu için en az 55 milyon dolar ücret alıyor. Üçüncü kez uzay uçuşu düzenleyen şirket, ilk uçuşunu Nisan 2022’de yapmıştı.

Gezeravcı, yolculuğunun başlamasının ardından uzay aracında ilk mesajını "Yüce Atamızın sözüyle bu anı başlatmak istiyorum: Türkiye Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün dahiyane sözü; İstikbal göklerdedir" sözüyle verdi. 

1979 doğumlu Gezeravcı, 15 yıl Türk Hava Kuvvetleri’nde, yedi yıl da THY’de görev yapmış bir pilot. Gezeravcı'nın 2012'de İzmir’de ‘askerî casusluk’ davasıyla TSK’dan ihraç edildiği, açtığı davayı kazanması sonrası 2020'de TSK'ya geri döndüğü ortaya çıktı.

Kuzey Irak’ta PKK’yla çıkan çatışmada hayatını kaybeden Müslüm Özdemir’in çadırda yaşayan depremzede ailesine ev alındı. AHBAP kurucusu Haluk Levent ve komedyen Hasan Can Kaya’nın aldığını evin eşya masraflarını şarkıcı Melek Mosso karşılayacak. 

• Bakan Özhaseki, Özdemir ailesi için "İsterlerse rezerv alanda konutumuz hazır, oradan vereceğiz; isterlerse yaşadıkları mahallede yapımı başlayan konutlarımızı bir ay gibi bir sürede bitirip oradan vereceğiz" demişti.

Merkez Bankası’nın başkanı Hafize Gaye Erkan, ailesinin banka çalışanlarına talimat verdiği ve bankaya ait tesislerin aileye tahsis edildiği iddialarını yalanladı. ABD’de iş çevreleriyle yaptığı görüşmeler esnasında haberleri öğrendiğini belirten Erkan, görüşmelerin son derece verimli geçtiğini ve iddialarla ilgili yasal haklarını kullanacağını söyledi.

• Erdal Sağlam’ın yazısı: “Erkan'ın görevde kalmasının artık çok zorlaştığı anlaşılıyor.”

Ege Denizi'nde Eğriboz Adası açıklarında, Kandilli Rasathanesi’ne göre 4.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Çeşme’de ve çevresinde hissedilen depremin büyüklüğü 4.4 olarak açıklandı.

Gazeteci Hrant Dink, ölümünün 17. yılında İstanbul Şişli’deki Sebat Apartmanı önünde anıldı. Anma konuşmasını yapan yazar Oya Baydar, “19 Ocak bu toprakların vicdan ve kardeşlik günüdür, öyle kutlanmalıdır” dedi. 

Türkiye genelinde sayıları 52 bini geçen ATM’lerin yılda tükettiği elektriğin 230 milyon kilovatsaatten fazla olduğu belirlendi. Bu miktar Ardahan, Bayburt, Iğdır ve Tunceli’nin her birinin faturalandırılmış yıllık tüketiminden fazla. 

kültür - yaşam

Fotoğraf: The Guardian

İtalya’da ‘eko-vandallar yasası’ olarak bilinen tasarı, Temsilciler Meclisi’nden geçerek nihai onayı aldı ve yasalaştı. Yeni düzenleme kültür ve peyzaj varlıklarının tahrip edilmesi, bozulması, kirletilmesi gibi durumlarda yeni yaptırımlar getiriyor. Buna göre yasayı çiğneyenler 10 bin ila 60 bin euro arasında para cezasına çarptırılabilecek.

İKSV, 2024'te yapılması planlanan İstanbul Bienali'nin 2025'e ertelendiğini açıkladı. Gerekçe olarak 'vakıftaki seçim ve karar süreçlerine dair eleştiriler' ve sanatçılarla işbirliklerinin bu durumdan olumsuz etkilenmesi gösterildi.

• Danışma kurulunun oybirliğiyle Defne Ayas’ı seçmesine rağmen vakfın yönetim kurulu, aynı zamanda danışma kurulunda bulunan Iwona Blazwick’te karar kılmıştı. Bunun üzerine danışma kurulunda yer alan Agustín Pérez Rubio, Selen Ansen, Sarkis istifa etmişti.

SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin ‘Yılın Kadınları Ödülleri’nde Türkiye ve dünyadan 13 kadın ve grup ödüllendirildi. Ödüle layık görülenler arasında şef Ebru Baybara Demir, bilim insanı Canan Dağdeviren, Afet için Feminist Dayanışma, Agrobay işçileri ve Afganistan’da Taliban’a karşı direnen kadınlar gibi gruplar var. ‘Televizyon ekranlarında hesaplaşmayı başlatan’ ‘Kızılcık Şerbeti’ dizisi adına ödülü, oyuncu Evrim Alasya aldı.

İki hayranı, Madonna’yı bir konsere geç başladığı için dava etmeye hazırlanıyor. Davacılar, Madonna'nın Celebration turnesinin bir parçası olarak 13 Aralık'ta Barclays Center'da düzenlenen konsere iki saat geç çıktığını, bunun da yaşamlarını etkilediğini savunuyor. Davada, geç başlayan diğer Celebration gösterilerine katılanlar için toplu dava statüsü talep ediliyor.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Ayasofya: Kilise, cami, müze’

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

NATO, gelecek hafta 90 bin askerle son yılların en büyük tatbikatını gerçekleştirecek. Aylar sürmesi beklenen tatbikatın amacı, NATO'nun Rusya sınırına kadar olan tüm topraklarını savunabileceğini göstermek olarak açıklandı. Birliğin yeni savunma planlarına göre başlıca düşman Rusya ve terör örgütleri.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Gazze’ye yönelik karadan ve havadan gerçekleştirdikleri askerî operasyonun aylar süreceğini söyledi: “Savaşın iki aşaması var; birincisi Hamas alaylarının yok edilmesi, bunlar onların organize savaş teşkilatı. Şu ana kadar her yirmi dört kişiden 16 veya 17'si yok edildi.”

İtalya Başbakanı Meloni, yarın Türkiye’yi ziyaret edecek. Meloni, başbakan olmadan önce hakkında sert eleştirilerde bulunduğu Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşecek.

Kuzey Kore, ABD’nin Güney Kore ve Japonya ile birlikte bu hafta yaptığı tatbikatlara yanıt olarak ‘sualtı nükleer silah sistemi’ denemesi gerçekleştirdiğini açıkladı. Devlet medyası, nükleer silah taşıyabildiği iddia edilen sualtı insansız hava aracının doğu kıyısı açıklarında test edildiğini söyledi. Güney Kore söz konusu testleri provokasyon olarak nitelendirdi.

• Kuzey Kore, iki gencin Güney Kore filmleri ve müzik videoları izledikleri için 12 yıl ağır iş cezasına çarptırıldığı görüntüler yayınladı. Uzmanlar, videonun 2022 yılında kurgulandığını düşünüyor. Zira görüntülerde, kelepçelenen gençleri izleyen yüzlerce öğrencide maske olduğu dikkat çekiyor. Videoya göre öğrenciler, üç ay boyunca Güney Kore filmleri ile müzik kliplerini izlemek ve yaymaktan suçlu bulunduktan sonra mahkûm edildi. 

Almanya’da çifte vatandaşlığı mümkün kılan yasa tasarısı Federal Meclis'te kabul edildi. 2 Şubat’ta eyalet temsilcilerinden oluşan Federal Konsey oturumunda gündeme alınacak yasa tasarısının burada da onaylanması bekleniyor. Bunun yanı sıra Alman vatandaşlığı almak isteyenlere de kolaylıklar öngörülüyor. Vatandaşlığa başvurabilmek için istenen asgari yasal ikamet süresi 8 yıldan 5 yıla düşürülüyor. Başarılı bir entegrasyon sağlayanlar 3 yıl içinde vatandaşlığa geçebilecek.

İtalya’nın Bologna şehri merkezinde hız sınırının saatte 30 kilometreye düşürülmesinin ilk gününde bazı caddelerde trafik durma noktasına geldi. Şehirde 30 kilometre hız sınırı cezası yiyen ilk kişi olan Sergio Baldazzi, “Bu gerçekten biraz gülünç” diye konuştu. Baldazzi, 29 euroluk cezayı hemen ödedi. İlk gün toplamda sekiz kişiye ceza kesildi. Kentte birçok kişi ise söz konusu kararı protesto ediyor.

Meksika’da faaliyet gösteren uyuşturucu kartellerinden ‘Los Ciclones’in lideri ‘Ciclon 19’ lakaplı Jose Alberto Garcia Vilano yakalanarak gözaltına alındı. ‘Los Ciclones’ karteli, geçen yılın mart ayında dört ABD vatandaşını kaçırmış; bunların ikisini öldürmüştü. Tamaulipas eyaleti savcıları 2022 yılında Garcia Vilano'nun yakalanması için yardım edecek kişi ya da kişilere 150 bin dolar para ödülü teklif etmişti.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Yeni zamla birlikte en düşük emekli maaşı olan 10 bin lira, açlık sınırı olan 14 bin 431 liranın gerisinde. 2002 Aralık’ta en düşük işçi emeklisi maaşı asgari ücretin yüzde 40 üzerindeyken ‘emekli yılı’ ilan edilen 2024’te yüzde 58’ine geriledi. Emekli Memur-Sen Başkanı Küçükkösen sadece market, ısınma, aidat ve elektrik gibi temel giderlerin dahi 10 bin lira olduğunu söyleyerek “Bir de ev kirası verme derdi olan emekliler bu yükün altından nasıl kalksın?” diye soruyor. Türkiye’de yeni göreve başlayan üniversite mezunu bir memur 31 bin 460 lira; yeni göreve başlayan bir öğretmen ise 33 bin 506 lira alıyor. 25 yıl sonra emekli olduklarında ise alacakları maaş, günümüzün parasıyla yaklaşık 18 bin lira olacak.

Kredi, banka ve ön ödemeli kart sayısı aralık ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17 arttı. Bu kartlarla yapılan toplam ödeme tutarı ise yüzde 116 artışla 978.3 milyar lira oldu.

Türkiye’de 2023 yılında konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 17.5 azaldı. Yıl boyunca toplam 1 milyon 225 bin 926 konut satıldı. Böylece 2014 yılından bu yana yıllık bazda en düşük satış yaşanmış oldu.

Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları anketinde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 42, dolar/TL kuru ise 40 olarak gerçekleşti.

📝 Uğur Zengin’in yazısı: “MESS şirketlerine bağlı işyerlerinde, işçilerin ana bölüğünü 0-3 yıllık işçiler oluşturuyor. 150 bin işçiden 100 bini 0-3 yıllık. Ücretleri düşürmek, gerçekleri ‘perdelemek’ için her gün kıskaca yenisi alınan 100 bin işçi! Yani işçilerin yüzde 80’i, yüzde 98 olarak açıklanan ortalama zammın altında kaldı.”

Toblerone sütlü 100 gramlık çikolatalar piyasadan geri çağrıldı. Çikolatayı İsviçre’den ithal edip Türkiye’de satan Kent Gıda, yabancı plastik madde bulaşına yol açan münferit bir olay yaşandığı gerekçesiyle bu kararı aldığını bildirdi.

Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan: “177 binin üzerinde sipariş (TOGG) aldık. 2024’ün son çeyreğinde Avrupa pazarına ihracata başlıyoruz.”

ABD’li perakende zinciri Macy’s, çalışanlarının yüzde 3.5’ini yani 2 bin 350’sini işten çıkarma kararı aldı. Macy’s daha modern bir şirket olmak amacıyla bu kararı aldığını açıklarken tedarik zincirine daha fazla otomasyon eklemesi bekleniyor.

spor

Fotoğraf: Melissa Tamez / Depo Photos

NBA All-Star halk oylaması yarın sona eriyor. Houston Rockets forması giyen 21 yaşındaki millî basketbolcu Alperen Şengün’ün yedeklerden de olsa hâlen Batı takımında forma giyme şansı bulunuyor. 

• ESPN’den Tim Bontemps’in yazısı: ‘Houston'da bir sonraki aşamaya liderlik eden All-Star adayı Alperen Şengün kimdir?’ (İng.)

Belçika’nın Gent ekibinin, Avrupa Konferans Ligi’nde İsrail takımı Maccabi Haifa ile kendi evinde 21 Şubat tarihinde karşılaşacağı mücadele, güvenlik endişeleri nedeniyle seyircisiz oynanacak. Karar, polisin tavsiyesi üzerine alındı. Eşleşmenin ilk maçı 15 Şubat’ta henüz belirlenmeyen bir yerde oynanacak.

Spor ekranı: Senegal-Kamerun (20.00/TV 8,5), Zalgiris Kaunas-Fenerbahçe (21.00/S Sport), Inter-Lazio (22.00/TRT Spor), Panathinaikos-Partizan (22.15/S Sport 2), Avustralya Açık (03.00/Eurosport), Celtics-Nuggets (03.30/S Sport).

kapsül öneriyor

• Janis Joplin albümü: ‘Woodstock Sunday August 17, 1969 (Live)’ 
• Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın haftalık öneri listesi.
• Nilay Örnek’in podcasti ‘Nasıl Olunur’un konuğu Serkan Keskin.
• Alptekin Baloğlu’nun yapımcısı ve yönetmeni olduğu belgesel: ‘İstanbul’un Sualtı Yaşamı’ (seslendiren: Okan Bayülgen)
• bantmag. dosyası: ‘Beş unutulmaz performansıyla: Jodie Foster’
• Mehmet Yaşin’in yazısı: ‘Çorbadan dönenin kaşığı kırılsın’

günün sözü

“Ah o gemide ben de olsaydım.”

Bandırma Füze Kulübü kurucu dört üyesinden hayatta kalan tek isim olan 82 yaşındaki Atilla Yedikardaşlar, Türkiye’nin ilk uzay yolculuğunu yorumladı.