Sayı: 1.008 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.526 kelime)

🌧️ Deprem bölgesi ve Akdeniz kıyıları boyunca yağmur bekleniyor. Doğu bölgeleri hariç tüm yurtta hava sıcaklıkları artıyor.  

$: 30,55 📈 €: 32,84 📈 BIST 100: 8.869 📈 ₿: 43.134 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, 6 Şubat depremleri var.

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Depremin bir yılı: Yas ve isyan

6 Şubat 2023 Pazartesi günü saat 04.17’de 7.7 büyüklüğünde ve saat 13.24’te 7.6 büyüklüğünde yaşanan Kahramanmaraş merkezli iki depremin üzerinden bir yıl geçti.

İlk depremin yıkıcı etkisi 65 saniye, ikinci depremin yıkıcı etkisi ise 45 saniye sürdü. İlk depremde kısmen çöken bazı binaların ikinci depremde tamamen yıkıldığı biliniyor.

Fotoğraflar: Efekan Akyüz

Depremlerde hayatını kaybedenlerin sayısı 53 bin 537 olarak açıklandı. Bu sayı, dönemin bakanı Murat Kurum’un geçen hafta sarf ettiği ‘130 bin’ ifadesinin ardından güncellendi. Yapılan son resmî açıklamada (22 Nisan 2023) bu sayı için 50 bin 783 denilmişti. 

Kızılay’ın çadır ve konserve sattığı, ilk üç günde bölgeye ulaşamayan AFAD’ın yetersiz kaldığı 6 Şubat depremleri süreci, Hatay başta olmak üzere 11 ilde telefon ve internet erişiminin günlerce kısıtlı kalmasıyla da akıllarda. 

Aynı günlerde, koordinasyon bilgilerinin paylaşıldığı ve yardım çağrılarının yapıldığı Twitter’a ve bölgedeki durumun anlık videolarla aktarıldığı TikTok’a ‘bant daraltma yaptırımı’ getirilmişti. 

Depremin ardından kayıp olanların durumu ise belirsizliğini koruyor. Hükümet kayıp çocuk olmadığını söylüyor ancak ‘Deprem Mağdurları ve Kayıp Yakınlarıyla Dayanışma Derneği’ne şu ana kadar 38’i çocuk 145 kişi için kayıp başvurusu yapıldı. 

Deprem bölgesindeki konteyner eksikliği ve suya erişimde yaşanan sorunlar güncelliğini koruyor. Ağır hasarlı binaların yıkımıyla birlikte bölgedeki yeniden yapılaşma da sürüyor. Orta hasarlı binalarla ilgili süreç devam ediyor.

Bugün neler oldu?

11 ili etkileyen deprem birçok yerde anıldı ancak Malatya’da valilik kararıyla etkinlikler üç gün yasaklandı.

Yıkımın en büyük olduğu Hatay'da saat 04.17’de yapılan anmada, “Sesimi duyan var mı?” sesleri yankılandı. Törene hükümeti temsilen Sağlık Bakanı Koca, CHP lideri Özel, İBB Başkanı İmamoğlu ve Hatay BB Başkanı Savaş katıldı. 

"Hükümet istifa" sesleriyle uzun süre yuhalanan Koca, tören sonrası "Yeri gelir protesto anlayışla karşılanır. Ama bu hürmet dakikaları onun vakti değil" dedi. 

Yerel seçimde partisi CHP tarafından bir kez daha aday gösterilen Hatay BB Başkanı Savaş, “İstifa” sesleriyle protesto edilen bir diğer isimdi. CHP lideri Özel de Savaş’ın adaylığı nedeniyle tepki gördü. İmamoğlu’yla konuşan bir depremzede, Savaş’ın adaylığına tepkisini dile getirdi. Partinin grup başkanvekili Günaydın, Savaş’ın adaylığı için “İsyanın sesini duymak zorundayız. Konuyu yeniden ele alıp değerlendireceğiz" dedi. 

Meclis kürsüsünde Hatay’la ilgili yaptığı konuşmayla hatırlanan dönemin CHP’li vekili Suzan Şahin’in isminin adaylık için öne çıktığı öne sürüldü. Mayıs 2023 seçiminde milletvekili adayı gösterilmeyen Şahin, "Bu aşamada adaylığı kabul etmem" dedi.

CHP’nin uzmanlarla oluşturduğu bir heyet, büyükşehir dahil Hatay’da partinin yönettiği belediyelerin depremdeki sorumluluklarını araştırdı. Ancak heyetin hazırladığı rapor kamuoyuyla paylaşılmadı. Heyette yer alan CHP’li Torun, belediyelerde ‘majör bir kusur tespit edilmediği’ için raporu açıklamadıklarını söyledi. 

Depremden aylar sonra AFAD’ın başına atanan Okay Memiş, depremin yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmada, “Gecikme olmadı ama yetişemedik. Yetişmedi, sayı yetişmedi” dedi. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hatay'da pazar günü tartışma yaratan sözleriyle ilgili “Birileri çıkmış Hatay’da söylediğimiz ifadelerin üzerinde tepiniyor” dedi. Kahramanmaraş'ta konuşan Erdoğan, belediyelere bütçeden hak ettikleri payı gönderdiklerini söyledi. 

gündem

Fotoğraf: Depo Photos

İstanbul Çağlayan Adliyesi C Kapısı önündeki güvenlik noktasına silahlı saldırı düzenlendi. İçişleri Bakanı Yerlikaya, DHKP/C üyesi E.Y. ve P.B adlı saldırganların öldürüldüğünü, üçü polis memuru altı kişinin yaralandığını duyurdu. Yaralı sivillerden biri hayatını kaybetti. Saldırganlarla irtibatlı oldukları düşünülen 34 kişi gözaltına alındı ve saldırıya ilişkin yayın yasağı getirildi.

kültür - yaşam

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye'nin nüfusu 2023 yılında 92 bin 824 artarak 85 milyon 372 bin 377 kişi oldu. 2022’deki artış ise yaklaşık 600 bin kişiydi. Türkiye’de ikamet eden yabancı nüfus, bir önceki yıla göre 253 bin 293 kişi azalarak 1 milyon 570 bin 543 kişi oldu. Türkiye genelinde kilometrekareye 111 kişi düşerken İstanbul’da bu sayı 3 bin 13. Nüfus yoğunluğu en az olan il, kilometrekareye düşen 12 kişi ile Tunceli. Bayburt ise 86 bin 47 kişi ile en az nüfusa sahip olan il.

• Ekonomist Uğur Gürses’e göre 2023, ekonominin demografi değişimine damga vurduğu bir yıl oldu. Zira İstanbul’un nüfusu ‘tersine göç vererek’ yaklaşık 115 bin kişi azaldı. Ülke nüfusunun yüzde 18’inin ikamet ettiği İstanbul’da, 15 milyon 655 bin 924 kişi yaşıyor.

Japonya’da 2024 güzellik yarışmasında birinci olan Ukrayna doğumlu Karolina Shiino, ‘evli bir kişiyle ilişkisinin’ ortaya çıkmasının ardından tacını bıraktı. Geçen haftalarda tacını giyen Shiino’nun Ukrayna doğumlu olması ve ‘geleneksel Japon güzellik anlayışını temsil etmemesi’ kamuoyunda tartışmalara neden olmuştu. Japonya’ya 5 yaşında gelen 26 yaşındaki model, 2022’de vatandaşlık almıştı. ‘Miss Japan’ unvanı bu yıl boş kalacak.

dünya

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

İsrail’in Gazze’ye yönelik 7 Ekim’den bu yana devam eden saldırıları nedeniyle dünyanın birçok noktasında boykot edilen fastfood zinciri McDonald’s, geçen yılın son çeyreğindeki satış hedeflerini tutturamadı. Şirketin hisseleri de bu duyurunun ardından yüzde 4 oranında düşüş gösterdi. Özellikle Ortadoğu, Çin ve Hindistan’ın aralarında bulunduğu biriminde dördüncü çeyrekte satışların büyümesi, beklentilerin çok altında olan yüzde 0.7’de kaldı. Küresel çapta 40 bin şubesi bulunan McDonald’s’ın dükkânlarının yüzde 5’i Ortadoğu’daki ülkelerde bulunuyor.

• Yemen’in büyük bir bölümünü kontrol eden Husiler, Kızıldeniz'de bir İngiliz ve bir ABD gemisini başarıyla hedef aldıklarını duyurdu. İki gemi de büyük hasar görmedi. Husiler, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını durdurana kadar Kızıldeniz’deki ticari gemileri hedef alacaklarını belirtiyor.

İngiltere Kralı III. Charles’a kanser teşhisi konduğu ve tedavisinin başladığı açıklandı. Tedavi boyunca resmî devlet görevlerine devam edecek olan Kral, buna karşın halka açık etkinliklerde yer alamayacak. İngiltere Başbakanı Sunak, III. Charles’a erken kanser teşhisi konduğunu duyurdu. Kanserin türüne yönelik bir açıklama ise yapılmadı. Ancak türün prostat kanseri olmadığı biliniyor. 74 yaşındaki Kral, geçen hafta, iyi huylu bir prostat büyümesi nedeniyle hastanede bir ameliyat geçirmişti.

Rusya’da, polisiye roman yazarı Boris Akunin’un tutuklanmasına karar verildi. Mahkeme, asıl ismi Grigory Chkhartishvili olan Akunin’in, Ukrayna’ya verdiği destek ve ‘terörü haklı çıkarmak’ suçundan tutuklanmasına hükmetti. Hâlihazırda İngiltere’nin başkenti Londra'da yaşayan Gürcü asıllı 67 yaşındaki yazarın kitaplarının basımı, dağıtımı ve satılması Rusya’daki yayımcısı tarafından askıya alındı.

Fransa’nın başkenti Paris’te sokakta uyuyanların sayısı, ocak ayı sonu itibarıyla 3 bin 500’e yükseldi. Bu, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 16’lık bir artışa işaret ediyor. Gönüllü yardım kuruluşlarının verilerine göre 25 ve 26 Ocak tarihlerinde 3 bin 492 kişi geceyi sokakta geçirdi. Özellikle şehrin kuzeydoğusundaki evsizlerin sayısının iki katına çıktığı belirtiliyor.

ekonomi

Fotoğraf: Efekan Akyüz

Depremlerin ülke ekonomisine maliyeti 110 milyar dolar olarak hesaplandı. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in verdiği bilgiye göre, bütçeden yapılan deprem harcamaları 950 milyar lirayı buldu. Yani 110 milyar dolarlık maliyetin, 30 milyar dolarlık kısmı harcanmış oldu. 2024 yılında ise bugünkü kurlarla 30 milyar dolara karşılık gelen bir harcama öngörülüyor.

• Cumhurbaşkanlığı raporuna göre ise bina ve araç hasarları, yok olan ev eşyaları, üretim ve sigorta kayıplarına kadar pek çok alandaki maddi zarar 2 trilyon lira seviyesinde. Bu, GSYH’nin yüzde 9’una denk. Ekonomide oluşan zararın telafisi için 2026 yılına kadar 40 milyar dolarlık finansman yaratılması gerekiyor.  
• İş dünyası temsilcilerine göre, çalışanların bölgeden göç etmesinin sonucu olarak yaşanan iş gücü krizi ile esnaf ve KOBİ’lere yönelik destek, teşvik ve finansmana erişim kanallarının yetersiz kalması gibi problemler nedeniyle ‘normalleşme’ 2026’yı bulacak.

Havayolu şirketi Pegasus’un 14 Şubat itibarıyla, uçuşlarında ‘el bagajı olmayan yolcu’ planını uygulaması bekleniyor. Buna göre bilet satışında en ucuz ‘paket’, 3 kg ağırlığı geçmeyecek ve koltuğun altına sığabilecek bagajlar için olacak. Diğer paketlerin ise 8 kg ve 20 kg bagaj için olması; yolcunun uçak içine el bagajı olarak iki çantayla gelmesi durumunda ise 50 euroluk ek ödeme talep edilmesi planlanıyor.

Rus teknoloji şirketi Yandex’in Rusya’daki varlıklarının, Rus yatırımcılardan oluşan bir konsorsiyuma yaklaşık 5.2 milyar dolara satılması konusunda anlaşma sağlandı. Piyasa değeri 6.8 milyar dolar olarak hesaplanan Yandex’in satışı, Ukrayna savaşının başlamasından bu yana ülkeden en büyük sermaye çıkışı olarak nitelendiriliyor.

İngiltere merkezli enerji şirketi BP’nin kârı, geçen yıl yüzde 50 düşüşle 13.8 milyar dolara geriledi. Bu düşüşte, petrol ve gaz fiyatlarındaki gerileme ve rafineri marjlarındaki azalma etkili oldu. Buna karşın şirket, bu yılın ilk yarısında 3.5 milyar dolarlık hisse geri alımı yapacak.

Japonya merkezli dünyanın en büyük otomobil üreticisi Toyota’nın piyasa değeri ilk kez 50 trilyonu yeni (337 milyar dolar) aştı. Bunun üzerine şirketin bu yılki kâr beklentisini yukarı yönlü revize etmesiyle hisseleri değer kazandı.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Küba asıllı millî voleybolcu Melissa Vargas, eski takımı Fenerbahçe Opet’e katılmak için İstanbul’a gitti. Sezon başında Çin ekibi Tianjin’e transfer olan Vargas, burada bir de şampiyonluk yaşadı. Vargas, geçen yaz A Millî Kadın Voleybol Takımı’yla mücadele ettiği üç turnuvada da şampiyonluğa uzanmıştı. 

Spor ekranı: Galatasaray-Bandırmaspor (20.45/A Spor), B. Leverkusen-Stuttgart (22.45/Spor Smart), Rangers-Aberdeen (23.00/S Sport), Mallorca-R.Sociedad (23.00/Tivibu Spor 2).

kapsül öneriyor

Efekan Akyüz’ün objektifinden: Hatay’daki anma yürüyüşü ve mezarlık ziyareti. 

İsmail Saymaz’ın Antakya izlenimleri: “Hayalet şehir… Sanki bilinçli olarak öyle bırakılmış.”

Fotoğrafçıların gözünden bir yıl sonra deprem bölgesi.

Depremde hayatını kaybeden Hataysporlu futbolcu Christian Atsu’nun saatler önce attığı son dakika golü. 

BBC Türkçe’nin fotoğraflarıyla: ‘Duvar yazıları’

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Başkanlar neden yargılanmıyor?’

Cüneyt Özdemir’in Hatay belgeseli: ‘Öncesi, Dünü, Bugünü’

Talip Bağdatlı’nın objektifinden: ‘Öncesi ve sonrasıyla Antakya’nın havadan görüntüsü’

Burcu Özkaya’nın video haberi: 'Yıkıntılar arasında devam eden kültürler’

Dilan Bozyel’in fotoğraflarıyla Hayata Destek Derneği’nin raporunun derlemesi ve tamamı. 

Medyascope belgeselleri: (1), (2), (3).

Nurcan Gündüz’ün yazısı: ‘İsias cehenneminde bir yıl’

Uydu görüntüleriyle: ‘Enkaz döküm alanlarına ne oldu?’

Dosya haber: ‘Yapı denetim sistemindeki sorunlar neler?’

Gazete Duvar’ın belgeseli: ‘İki Taşın Arası’

VOA Türkçe kamerasından: ‘Öncesi ve sonrasıyla Defne’

Enkaz altında yaşamını yitiren kızının elini tutan fotoğrafıyla hatırlanan Mesut Hançer anlatıyor: "Yüreğimizin başında ateş yanıyor daha da sönmedi."

Melike Özbay’ın yazısı: ‘Halkın da bir defteri var’

SLOTmedia belgesel serisi ‘Göz Göre Göre’ bölümü: ‘Kızılay’

günün sözü

“Üç gün terk ettiniz bizi ölüme. İstemiyoruz sizi.”

Hataylı eski millî futbolcu Gökhan Zan, Sağlık Bakanı Koca başta olmak üzere Antakya’da düzenlenen anma törenine katılan hükümet yetkililerine tepki gösterdi.