Sayı: 1.016 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.540 kelime)

🌧️ Yurdun doğu kesimlerinde hafta sonu boyunca kar bekleniyor. Diğer bölgelerde ise yağmur var. Güneş, pazar günü Ege Bölgesi ve Trakya’nın batısından kendini gösterecek.

$: 30,83 📈 €: 33,21 📈 BIST 100: 9.250 📈 ₿: 51.823 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, İstanbul Başakşehir’deki site asansöründe bir kediyi darp ederek öldüren ve ‘iyi hâl indirimi’ verilerek serbest bırakılan İbrahim Keloğlan var. 

🎧 kapsül | günlük doz, poddy ve tüm podcast platformlarında.

Altından kılıf

Erzincan’ın İliç ilçesinde Anagold şirketinin işlettiği altın madeninde yaşanan toprak kayması sonucu göçük altında kalan dokuz işçi için arama kurtarma çalışmaları dördüncü gününde devam ediyor.

Bakan Bayraktar, yaklaşık 80 saattir göçük altında olan işçilerin altısının bir lokasyonda, üçünün başka bir lokasyonda tespit edildiğini söyledi. ‘Siyanür sızıntısı’ ihtimaliyle ilgili konuşan bakan, şu ana kadar alınan numunelerde sorun görünmediğini savundu.

Toprak kayması öncesi oluşan yarılma (Fotoğraf: Anka)

Siyanürlü atık havuzunun yanında köylüler tarafından çekilen görüntülerde, toprağın kaydığı yerde maden alanında sızmaya ilişkin önlemler için numune alındığı gözlemlendi. Görüntüleri çekenlerin "Siyanürlü su normalde maden sahasında... Gelen basınçtan dolayı vana patlamış ve buradan çıkıyor..." sözleri duyuldu.

Anagold’da 10 yıldır çalışan bir maden işçisi, yaşadıklarını "Tehdit ediliyoruz, takip ediliyoruz, hayatımızda hiç bu kadar çaresiz hissetmemiştik" diyerek anlattı.

Neler oluyor?

İliç’te yaşayan bir esnaf, “Buranın yerlisinden konuşan, madeni suçlayan kimse yok. İşlerinden korkuyorlar. İnsanları işleriyle, ticaretiyle tehdit ediyorlar. Siyasi baskı var” dedi.

12 yıldır madeni işleten şirketin yüzde 80’i Kanadalı SSR Mining, yüzde 20’si ise Çalık Grubu’na ait. Adliyeye sevk edilen sekiz kişiden biri, şirketin Kanada vatandaşı bir çalışanı.

Sivas Valiliği, eylemcileri engellemek amacıyla Erzincan’a gidişleri yasakladı.

• Olaydan birkaç saat önce işçilerin çektiği fotoğraflar, İbrahim Ekinci’nin yazısı: ‘Kanadalı dokuz altın şirketi dağları deviriyor’, İsmail Saymaz’ın yazısı: “Yakın tarihte hazırlanan raporda, ‘sinyal sisteminin bozuk olduğu’ belirtildi.”

Emeklilere verilen ‘bayram ikramiyesi’ 3 bin liraya yükseltildi. Bu miktar daha önce 2 bin liraydı. 

RTÜK, fragmanı yayınlanan ‘Aşk Adası’ yarışmasıyla ilgili inceleme başlatıldığını açıkladı.  Dijital platform GAİN’de Saba Tümer’in sunumuyla ekrana gelecek ‘Aşk Adası’nın yayın tarihi henüz belli değil.

İstanbul Valiliği raporuna göre, kent genelinde okulların 1.428’i deprem açısından riskli bulundu; 481 okul yıkılarak yeniden yapıldı. 20 ilçede 43 okulun yeniden yapım çalışmaları devam ediyor.

RTÜK’ün genel başkan yardımcısı İbrahim Uslu, kamu aracılığıyla kayak yapmaya gittiği iddialarının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı’na atandı. Uslu’dan boşalan koltuğa RTÜK’te görev yapan Deniz Güler getirildi. Güler, Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler’in yeğeni.

politika

Fotoğraf: Depo Photos

CHP lideri Özel, Hatay BB Başkanı Savaş için henüz alternatif bir isim bulunamadığını, son kararın yarın (17 Şubat) verileceğini açıkladı. Partisinin tanıtım videosunda Savaş’ın yer almaması için de konuşan Özel, ‘Hatay’ın acısı’ nedeniyle bu kararın alındığını söyledi.

Partisinin Ordu mitinginde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, kentin birçok ilçesine kendi dönemlerinde doğalgaz ulaştığını belirterek, “Bizim olmadığımız bir büyükşehir belediyesi… Doğalgazı nasıl getirecekler? Biz varsak doğalgaz var, biz yoksak doğalgaz yok” dedi.

Büyükelçi atamaları Resmî Gazete'de yayımlandı. Emrullah İşler Suudi Arabistan’a, Ahmet Misbah Demircan Tunus’a atandı. Dokuz Eylül Üniversitesi rektörü Nükhet Hotar, Akdeniz için Birlik (AİB) özel temsilcisi olarak görevlendirildi ve büyükelçi unvanı verildi. Boşta olan Washington Büyükelçiliği’ne atama yapılmadı.

İstanbul Beşiktaş belediye başkanlığına bağımsız aday olan Nasuh Mahruki anlatıyor: "Halk için en iyi formülleri bulacak şekilde kentsel dönüşüm gerçekleştireceğiz."

Nuray Babacan’ın kulis yazısı: ‘Can Atalay bilmecesi!’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Amir Komaee / Unsplash

TÜİK’in 2023 yılı yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre ‘mutlu olduğunu’ söyleyenlerin oranı bir önceki yıla göre 3 puan artarak yüzde 52.7’ye yükseldi. Mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı ise yaklaşık yüzde 14. Geleceklerinden umutlu olanların oranı yüzde 67 olarak kaydedildi. Yaş gruplarına göre incelendiğinde 55-64 yaş arası bireylerin yarısı mutsuz. Mutluluk oranında bir önceki yıla göre en yüksek artış ise 6.1 puanla 18-24 yaş grubunda. Bu grubun yüzde 54’ü mutlu olduğunu belirtti. 

• Ülkenin en önemli sorunu incelendiğinde ise yüzde 34 ile ilk sırada ‘hayat pahalılığı’ geliyor. Onu yüzde 16,5’le eğitim ve yüzde 13’le yoksulluk izliyor.

Online yemek sipariş platformu GetirYemek verilerine göre, en çok sipariş edilen yemek olan lahmacun, geçen yıl yerini tavuk döner dürüme bıraktı. İşyerlerinden verilen siparişlerde ise ilk sıradaki tavuklu ürünleri kahve takip etti. Gece saatlerinde en çok verilen sipariş ise ‘dürüm’ oldu.

Microsoft’un büyük yatırımcılarından olduğu Open AI, yazılı metni videoya dönüştüren yapay zekâ teknolojisi Sora’yı tanıttı. Bir dakika uzunluğunda videolar üretilebilecek teknoloji, henüz test aşamasında.

Fransız dergisi ‘L’Express’, eski yöneticisi Philippe Grumbach’ın SSCB döneminde 35 yıl boyunca KGB için casusluk yaptığını açıkladı. Açıklama, KGB arşivleri ve Grumbach’ın yakınlarına dayandırılarak yapıldı. ‘Brok’ takma adını kullanan Grumbach’ın, eski cumhurbaşkanları Mitterrand ve Chiraca hakkında bilgi karşılığında, yüz binlerce euro almış olabileceği kaydedildi. Grumbach, 2003 yılında 79 yaşında hayatını kaybetmişti.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: ‘Dayanışma kültürü: 'Otur, sıfır'

dünya

Fotoğraf: Sergey Ponomarev / The NYT

Rusya’nın en etkili muhaliflerinden Aleksey Navalni’nin, tutulduğu cezaevinde rahatsızlanarak hayatını kaybettiği açıklandı. Cezaevi yetkililerine göre Navalni, yürüyüş yaptıktan sonra rahatsızlandı ve bilincini kaybetti; ardından doktorlar müdahale etti ancak kurtarılamadı. 19 yıl hapis cezası alan Navalni, geçen aylarda Sibirya yakınlarındaki Yamalo-Nenets bölgesinde bir cezaevine nakledilmişti. 

• Batılı ülkeler ve kurumların yetkilileri, Navalni’nin ölümünden Putin’in liderlik ettiği Rusya’daki yönetimi suçladı. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg: “Tüm gerçekleri ortaya koymamız gerekiyor ve Rusya, Navalni'nin ölümüne ilişkin tüm ciddi soruları yanıtlamalı.”
• BBC derlemesi: ‘Navalni kimdir?’

İsrail ordusunun Gazze’nin güneyindeki Nasır Hastanesi’ne yönelik düzenlediği operasyonla eşzamanlı olarak yoğun bakım ünitesindeki hastaların elektrik kesilmesi ve oksijen tedarikinin durmasının ardından dört hastanın hayatını kaybettiği açıklandı. İsrail, hastanede 7 Ekim saldırılarıyla bağlantılı olduğunu öne sürdüğü 20’den fazla kişiyi gözaltına aldı. Hamas, bu iddiayı reddediyor. Öte yandan Mısır’ın Gazze sınırının yakınlarında bir duvar inşa ettirdiği ortaya çıktı. Amacı açıklanmayan duvarın inşası uydu görüntüleri, fotoğraflar ve videolarla kanıtlandı. 

Yunanistan’da parlamento, eşcinsel evlilikleri ve eşcinsel çiftlerin evlat edinmesini yasallaştıran tasarıyı onayladı. Karar, 76'ya karşı 176 oyla alındı. Böylelikle Yunanistan, eşcinsel evliliklere imkân tanıyan ilk Ortodoks Hristiyan ülke oldu. Yunanistan’la birlikte dünya genelinde eşcinsel çiftlere evlat edinme hakkı tanıyan ülke sayısı 36’ya yükseldi.

Avrupa Birliği Polis Teşkilatı (Europol), yerel polis birimlerinin de desteğiyle Türkiye, Hollanda, Belçika ve Arnavutluk’ta toplam 3 ton 200 kilo kokain ele geçirdi. Kokaini Avrupa’ya getirmek için Ekvadorlu meyve şirketlerini paravan olarak kullanan bir örgütün İspanya ve Ekvador’daki iki liderinin de aralarında olduğu toplam 31 kişi tutuklandı. Suç örgütünün liderlerine ait toplam 48 milyon euro değerindeki mal varlıkları donduruldu.

New York Belediyesi, gençlerin ruhsal sağlığıyla ilgili sorunları körüklediği gerekçesiyle Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok ve YouTube aleyhine dava açtı. Şikâyet dilekçesinde gençlerin bağımlılık yapıcı ve zararlı uygulamaları kullanmaları konusunda yeni kısıtlamalar getirilmesi talep edildi.

Norveç’te 2011 yılında 77 kişiyi öldürmekten ceza alan Anders Behring Breivik’in, hapishane koşullarının düzeltilmesi istemiyle açtığı dava aleyhine sonuçlandı. Dava başvurusunda şartları nedeniyle sürekli intihar etmeyi düşündüğünü öne süren Breivik’i inceleyen psikiyatri uzmanları, Breivik'in depresyonda olmadığı ve intihara da meyilli olmadığını belirledi. Breivik’in tutulduğu iki katlı özel bölümde spor yapabileceği bir oda, özel banyo ve kendi mutfağı bulunuyor.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Geçen yıl dolaşıma giren madeni para miktarı 781 milyon 492 bin 300 adet, toplam değeri ise 660 milyon lira olarak gerçekleşti. 1 liralık madeni paralar, dolaşıma sunulanların yarısını oluşturdu. En çok dolaşıma sunulan ikinci madeni para ise Cumhuriyet’in 100. yılı kapsamında 29 Ekim’de çıkarılan 5 lira oldu. 21 milyon 781 bin adet basılan 5 liralıkların değeri 108 milyon 906 bin lira. En az dolaşıma sunulan ise 480 bin adetle 1 kuruş.

TÜİK verilerine göre ocak ayında Türkiye’de yabancıya yapılan konut satışı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 50.5 geriledi. Türkiye genelindeki konut satışları ise yüzde 17.8 azalarak 80 bin 308 oldu. Aralık ayına göre konut satışının en çok düştüğü şehirler ise yüzde 57 ile Malatya, yüzde 56 ile Ordu ve yüzde 55 ile Trabzon. Bir önceki ay 23 bin 714 ev satılan İstanbul’da ocak ayında satışlar yüzde 43 gerileyerek 13 bin 423 adet olarak gerçekleşti.

TCMB’nin piyasa katılımcıları anketinde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 43’e, dolar/TL beklentisi ise 40.02’ye yükseldi. Merkez Bankası’nın beklentisi ise yüzde 36.

Bankalar, ATM’lerden nakit çekim limitlerini güncelledi. Buna göre 5 bin lira olan ücretsiz nakit çekim limiti 10 bin liraya yükseltildi. Bazı bankalar bunu 15 bin liraya kadar çıkardı.

Turkcell, Vodafone ve TT Mobil’in ardından, dördüncü GSM operatörü olarak kuruluşunu tamamlayan ‘Netgsm’, abone alımına başladı. Geçen yıldan bu yana ‘0510 22X XXXX’ numara blokuyla test servisleri yapan şirket, bu yılın sonunda 3 milyon aboneye ulaşmayı hedefliyor.

Yeni evlenen 18-29 yaş aralığındaki kişilere 150 bin liralık faizsiz kredi veren ‘Aile ve Gençlik Fonu’na, açıldığı ilk günde 1.112 kişi başvurdu. Fon ilk etapta, deprem bölgesinden gelen başvurulara açıldı. 

• İBB ise yeni evlenenlere karşılıksız verdiği 7 bin liralık desteği 15 bin liraya yükseltti. 2023 yılında destekten 8 bin 700 çift faydalandığı, 2024 hedefinin ise 20 bin çift olduğu belirtildi.

Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, 2 milyar dolar değerindeki 12 milyon hissesini daha elde çıkardı. Böylece bu ay sattığı toplam hisse tutarı 6 milyar doların üzerine çıktı. Daha önce yaklaşık 50 milyon hissesini elden çıkaracağını açıklayan Bezos, şimdiye dek yaklaşık 36 milyon hisse sattı. Satışların gerekçesini ise açıklanmadı.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), Trendyol Süper Lig’in 26. haftasından itibaren VAR kayıtlarının açıklanacağını duyurdu. Hakemin VAR monitörüne çağrıldığı pozisyonların kayıtları sesli ve görüntülü olarak TFF’nin YouTube kanalında yayınlanacak.

Avrupa Ligi play-off turu birinci maçında Galatasaray’ın evinde Sparta Prag'ı 3-2 mağlup ettiği maçın özeti. 

Spor ekranı: 20.00 (Göztepe-Manisa FK/TRT Spor, Kasımpaşa/Karagümrük/beIN Sports 1), Beşiktaş Emlakjet-Fenerbahçe Beko (21.00/TRT Spor), Inter-Salernitana (23.00/S Sport 2), Alcaraz-Vavassori (00.30/S Sport), NBA All-Star/Rising Stars (05.00/S Sport).

kapsül öneriyor

• Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın yıldız tablosu.  
• bantmag.’ın 84 şarkılık listesi: ‘Ne dinlesek: Şubat 2024’
• Mantra seçkisi: ‘Tribünlerin vazgeçilmezi karton pankartlar’
• Charles Darwin’in kütüphanesi çevrimiçi erişime açıldı. 
• Savaş Özbey’in yazısı: “İddia ediyorum ki Türkiye’de en iyi çalışan mekanizmalardan biri cenaze işleri.”
• Gazeteci Elçin Yahşi ve akademisyen Aylin Dağsalgüler tartışıyor: ‘Hepimiz nasıl dizi izleyicisi olduk?’

günün sözü

“Hangi turist grubu buna sabreder? Acaba sadece bir grup bu mesleğe dahil edilmek mi isteniyor?”

Yabancı dil yeterlilik belgesi koşulunu yerine getiremeyenlerin Türkçe turist rehberi olmasına imkân sağlayan kanun teklifine tepki gösteren tarihçi İlber Ortaylı.