Sayı: 1.192 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.731 kelime)

🌦️ Karadeniz kıyıları hariç tüm yurtta parçalı bulutlu bir hava bekleniyor. Hava sıcaklıkları sabah ve akşam saatlerinde tek hanelere inecek.

$: 34,34 📈 €: 37,43 📈 BIST100: 8.663 📉 ₿: 68.394 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, CNBC-e'ye verdiği demeçte sarf ettiği "Ülke batıyor" sözlerini “… ‘Firmalar batıyor’ yerine sehven ‘Ülke batıyor’ ifadesini kullandığımı gördüm” diyerek düzelten Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Kayyumflasyon

Mardin Büyükşehir Belediyesi'ne, Batman Belediyesi’ne ve Şanlıurfa'nın Halfeti Belediyesi'ne kayyum atandı. Belediyelerin DEM Partili belediye başkanları Ahmet Türk, Gülistan Sönük ve Mehmet Karayılan görevden uzaklaştırıldı.

Belediye başkanlığı görevini Mardin ve Batman’da valiler, Halfeti’de ise kaymakam yürütecek.  

Türk'ün görevden alınmasına, ‘Kobani davası’nda 10 yıl hapis cezası alması ve hakkında devam eden dava ve soruşturmalar gerekçe gösterildi. Sönük ve Karayılan’ın ise ‘silahlı terör örgütüne üye olma’ suçundan aldıkları 6 yıl hapis cezaları ve aynı suçtan yürütülen soruşturma nedeniyle görevden alındıkları açıklandı.

Batman, Şanlıurfa ve Mardin’de açık alanlardaki eylem ve etkinlikler 10 gün süreyle yasaklandı. Son yerel seçimden bu yana kayyum atanan belediye sayısı beşe çıktı. Hakkâri’nin DEM Partili başkanı Mehmet Sıddık Akış 3 Haziran'da, İstanbul Esenyurt’un CHP’li başkanı Ahmet Özer de 30 Ekim’de görevden alınmıştı. Darbe girişiminin ardından ilan edilen KHK ile başlayan uygulamayla, görevden alınan belediye başkanı sayısı 160 oldu.

2014 ve 2019’un ardından Mardin’de göreve seçildiği üçüncü dönemde de kayyumla karşılaşan Türk, “Bunlar iktidardan gitmemek için her şeye başvuracaklar” yorumunu yaptı. Belediye binası önünde konuşan Türk, "Bu görüntüler normalleşmenin ne olduğunu gösteriyor” dedi.

Yerel seçimde 300 bin seçmenin bulunduğu Batman’da oyların yüzde 64.52’sini alan Gülistan Sönük, oy oranı rekoru kırmıştı. İkinci sırada ise yüzde 15.68’lik oy oranıyla HÜDA PAR’ın adayı milletvekili Serkan Ramanlı gelmişti.

DEM Parti vekili Ömer Öcalan, 23 Ekim’de İmralı’da yaptığı görüşmede, PKK lideri Öcalan'ın doğum yeri olan Halfeti Belediyesi’ne değindiğini söyledi.

Tepkiler

DEM Parti, haftalık Meclis grup toplantısını (yarın) Mardin'de yapma ve bir hafta boyunca Meclis’e gelmeme kararı aldı. Partinin grup başkanvekili Koçyiğit, geçen hafta Şanlıurfa'da Şenyaşar ve Yıldız aileleri için organize edilen ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz’ın da katıldığı ‘barışma yemeği’nde Ahmet Türk’ün de yer aldığını hatırlattı.

Ahmet Türk için ‘barış güvercini’ tanımını yapan CHP lideri Özel, Mardin’e giderek Türk’le birlikte kalabalığa seslendi.

“İktidar kontrolü kaybetti, tutarsız ve ciddiyetsiz savrulmalar yaşıyor" diyen İBB Başkanı İmamoğlu, yarın Türkiye Belediyeler Birliği'nin acil olarak toplanacağını söyledi. İmamoğlu, TBMM Başkanı Kurtulmuş’un yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan haricindeki siyasi parti liderlerinden randevu talep etti.

ABB Başkanı Yavaş, görevden alınan belediye başkanlarının yerine bir belediye meclisi üyesinin getirilmesini önerdi. “Savunulması gereken hukuk ve demokrasidir” diyerek kayyum atanmasına karşı çıkan Yavaş, ‘hakkında hüküm olanların kayyum atanacağını bile bile aday yapıldığını’ söyledi. 

Esenyurt

CHP, belediye binası önünde nöbet başlattı. Binaya girmek isteyen partililere polis müdahale ederken belediyedeki 'CHP grup toplantı odası' tabelası indirildi. Yaşanan arbedenin ardından tabela yerine asıldı. Belediyeye kayyum olarak atanan Can Aksoy, belediye başkan yardımcılarını görevden aldı. Esenyurt’ta görevlendirilen parti heyeti, nöbete devam edecek ve her gün tutuklu başkan Özer’i ziyaret edecek.

Barış Terkoğlu’nun yazısı: ‘Apocularla ülkücüleri kucaklaştıran adam!’

gündem

Fotoğraf: Depo Photos

Bahadır Özgür’ün yazısı: ‘Bir ihanet belgesi: Cengiz, Kazdağları’nda 1 milyon ağacı kimin için kesiyor?’

Ankara BB, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda düzenlenen ve karşılığında 69 milyon lira ödendiği öne sürülen Ebru Gündeş konseri hakkında inceleme başlattı. Belediye, inceleme tamamlanana kadar ödeme yapılmayacağını açıkladı. CHP lideri Özel, “Organize edilmeden önce haberimiz yoktu. Gündeş, Sarraf’ın eski eşi. Bu yüzden bu konser olmamalıydı” dedi. 

CHP, Hatay BB'nin eski başkanı Lütfü Savaş'ı kesin ihraç sebebiyle disipline sevk etti. Partinin eski lideri Kılıçdaroğlu’nu ziyaret ettikten bir gün sonra ‘Mücadeleyi başlatıyorum’ başlıklı bir mesaj paylaşan Savaş, "Bugünün CHP’si DEM’lenmekle meşgul” demişti.

Kırıkkale Balışeyh’in belediye başkanı Hilmi Şen, silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Sorgusu süren Erdem Şen ilk ifadesinde, akrabası Şen'in kendisini işe alma sözünü yerine getirmediğinii söyledi. YRP'den seçilen Şen, temmuz ayında partisinden istifa etmişti. 

Tehditle alıkoydukları bir kişiye peruk giydirip çektikleri videoyu paylaşan Fenerbahçe taraftar grubu GFB lideri Cem Gölbaşı dahil yedi kişi gözaltına alındı. B.İ.'nin aracına ve telefonuna el koyduğu iddia edilen Gölbaşı, tutuklanma talebiyle adliyeye sevk edildi. 

kültür - yaşam

1982 Grammy Ödülleri. (Fotoğraf: CBS)

ABD’li müzisyen Quincy Jones, 91 yaşında hayatını kaybetti. Michael Jackson’ın ‘Thriller’ albümünün ve Afrika’daki açlıkla mücadele için 1985’te yapılan ‘We Are the World’ şarkısının yapımcılığını üstlenen Jones’un 28 Grammy ödülü bulunuyor. 

ABD’de 16 binden fazla kişinin verisiyle yapılan bir araştırma vegan beslenmenin, dünyaya en az zarar veren diyet tipi olduğunu ortaya koydu. Vegan beslenmede tüketilen her 1.000 kalori başına yalnızca 0.7 kilo karbondioksit üretiliyor. En sürdürülemez diyet olarak kabul edilen keto beslenmede 3 kilo karbon üretiliyor, bu vegan beslenmenin dört katı. Hepçil beslenenlerin yalnızca üçte birinin vejetaryen bir diyete geçmesi, günlük olarak 340 milyon araç kilometresini ortadan kaldırmaya eşdeğer bir emisyon azalması sağlayabilir. Çalışma, veganlığı takiben en sürdürülebilir diyetlerin vejetaryen ve pesketaryen diyetler olduğunu öneriyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC), en besleyici sebzeler listesini güncelledi. Türkiye’de de yetişen su teresi, 100 puanla ilk sırada yer alıyor. Ardından 92 puanla Çin lahanası, 89 puanla pazı geliyor. Listedeki pancar yaprağı, ıspanak ve hindiba da günlük önerilen vitamin ve minerallerin fazlasını sunuyor. 

dünya

Fotoğraf: Carlos Lujan / Depo Photos

İspanya’nın doğusundaki Valencia bölgesinde yaşanan ve 210’dan fazla insanın ölümüne yol açan sellerin ardından Paiporta kasabasını ziyaret eden İspanya Kralı Felipe'ye çamur fırlatıldı. Kalabalıktan bir kişi Kral Felipe’ye “Dört gün geç kaldınız” derken bazı protestocular “Katil” diye bağırdı. Yerel yönetim ve bölge sakinleri hükümetin yeterli desteği vermediğini savunuyor. Hâlen onlarca kişinin kayıp olduğu biliniyor ancak net bir sayı verilmiyor.

ABD’de uzun zamandır beklenen başkanlık seçimi yarın (5 Kasım) sonlanacak. Daha önce posta yöntemiyle başlayan oy verme sürecinin son günü sandığa gidecek milyonlarca kişi, Kamala Harris ile Donald Trump arasında seçim yapacak. BBC’nin derlemesi: ‘Kimin kazandığı ne zaman belli olacak?’, VOA Türkçe’nin derlemesi: ‘Seçim, Almanya-ABD ilişkilerini nasıl etkileyecek?’

Welt gazetesinin Almanya’nın 25 büyük şehrinden derlediği verilere göre Alman vatandaşlığı başvuruları, son iki yılda yüzde 50 oranında artış gösterdi. Alman vatandaşlığına 2022 yılında 81 bin kişi başvurmuştu; bu sayı yılın ilk 10 ayında 122 bini geçti. Ülkedeki koalisyon hükümetinin hazırladığı ve yürürlüğe soktuğu vatandaşlık yasası reformunun başvurularda daha da artışa yol açması bekleniyor. Birçok kentte vatandaş olmak için yapılan başvurudan itibaren işlemlerin 18 ay sürdüğü, kimi bölgelerde ise bunun daha da uzun zaman aldığı kaydediliyor.

Moldova’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunu mevcut Cumhurbaşkanı Maia Sandu kazandı. Avrupa Birliği yanlısı bir çizgide siyaset yapan Sandu, oyların yaklaşık yüzde 55’ini aldıktan sonra yaptığı açıklamada tüm Moldovalıların cumhurbaşkanı olacağına söz verdi. Sandu’nun rakibi ise ülkenin eski başsavcılarından Alexander Stoianoglo’ydu. Stoianoglo’nun başsavcılık görevine daha önce Sandu tarafından son verilmişti. 2.5 milyon nüfuslu Moldova, Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri.

ABD merkezli araştırma şirketi Gallum’un çalışmasına göre Yugoslavya'nın dağılmasının ardından oluşan çok sayıda ulusal devlette yaşayan insanların büyük bir bölümü, Yugoslavya’nın dağılmasını hata olarak görüyor. Yüzde 81’lik oranıyla Sırplar, bu konuda başı çekerken Bosna Hersek’te bu oran yüzde 77, Karadağ’da ise yüzde 65 olarak ölçüldü. Avrupa Birliği üyesi ülkelerden Hırvatistan'da Yugoslavya'yı olumlayanların oranı yüzde 23, Slovenya'da ise yüzde 45’te kaldı.

ekonomi

Grafik: Bloomberg HT

TÜİK’e göre ekim ayında yıllık enflasyon yüzde 48.58’e geriledi. Bu, Temmuz 2023’ten bu yana en düşük yıllık enflasyon oranı. Aylık bazda fiyatlardaki artış yüzde 2.88, 12 aylık sürede ise yüzde 62.02 olarak kaydedildi. Geçen yıldan bu yana en fazla artış yüzde 94 ile eğitim, yüzde 89 ile konut ve yüzde 62 ile lokanta ve otel harcama gruplarında yaşandı. Yıllık gıda enflasyonunda da sebzelerdeki yüzde 75’lik oran dikkat çekiyor. Öte yandan kasım ayı için konut ve işyeri kiralarında uygulanabilecek tavan zam oranı yüzde 62 oldu. Bağımsız araştırma grubu ENAG ise aylık enflasyonu yüzde 5.57, son 12 aylık enflasyonu yüzde 89.77 olarak hesapladı. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’e göre hizmetler, eğitim ve konut alanlarında yüksek seyreden enflasyonun nedeni ‘geriye dönük fiyatlama davranışı’ ve ‘atalet’. Şimşek’in göreve başladığı Haziran 2023’te yüzde 38.2 olan enflasyon, aradan geçen 16 ay içinde yüzde 48.6’ya yükseldi. Böylece 10 aylık enflasyon yüzde 39.8’e ulaştı. Yıl tamamlanmadan, OVP’de bu yılın hedefi olarak belirlenen yüzde 33 çoktan aşıldı, revize edilen yüzde 41.5’lik seviyenin de aşılması bekleniyor. Zira, bu hedefin tutması için kasım ve aralık aylarında enflasyonun yüzde 0.7’yi aşmaması gerekiyor. Ekonomistler, beklentileri aşan enflasyon verisinin ardından bu yıl politika faizinin indirilme olasılığının kalmadığı görüşünde. Eylül ayında enflasyon yüzde 50’nin altına gerilemiş ve üç yıl sonra ilk kez politika faizinin altına inmişti. ABD merkezli Citi Bank ekonomistleri, Türkiye’nin maliye ve gelirler politikalarının, Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürme çabalarını yeterince desteklemediğini savunuyor. Ekonomist Dr. Murat Kubilay: “Yüksek faizle enflasyonla mücadele etmenin çoktan sonuna gelindi. Faizle tüketim arasındaki bağı yeniden kuralım derken bu sefer faizle yatırım ve özellikle reel sektörün bağını kırıyorlar.”

Yeni yılda vergiler, harçlar ve cezalardaki yeniden değerleme oranı yüzde 43.93 oldu. Böylece en ucuz MTV 4 bin 834 liraya yükselecek. Yurtdışı çıkış harcı 719.65 liraya, yurtdışından getirilen telefonlar için IMEI kayıt ücreti 45 bin 614 liraya, üç yıldan fazla pasaport harçları da 11 bin 274 liraya çıkacak.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, asgari ücrete bu yılki enflasyon hedefi ile gelecek yılki enflasyon hedefi arasında bir ortalamada, bir diğer deyişle yüzde 30 oranında zam yapılmasını öngörüyor. 📺 Ümit Akçay ve Ali Rıza Güngen’in asgari ücret senaryoları.

İstanbul Kartal’da beş gündür süren belediye işçilerinin grevi, belediyeyle varılan anlaşma üzerine sonlandırıldı. İşçiler 41 bin liralık maaş talebiyle çıktığı grevi, ocak-şubat aylarında ek protokol yapılması, geriye dönük ödenmeyen fazla mesailerin birer ayının ödenmesi ve greve katılan işçilerin işten çıkarılmaması sözü üzerine iş başı yapma kararı aldı. Öte yandan İstanbul’daki Ataşehir, Kadıköy ve Maltepe temizlik işçileri süresiz greve çıktı; İzmir’deki Buca ve Bornova belediye işçileri de yarım günlük iş bırakma eylemi yaptı.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye İş Bankası 46. İstanbul Maratonu’nda erkeklerde Etiyopyalı Dejene Debela ve kadınlarda Bahreynli Ruth Jebet birinci oldu. Debela ve Jebet 45’er bin dolarlık ödülün sahipleri olurken ikinciler 20’şer bin, üçüncüler de 10’ar bin dolarlık ödül aldı. Öte yandan 42 kilometrelik maratona bu yıl 4 bin 474 kişi katıldı. Maratonu bitirenlerin sayısı ise 4 bin 156’yı görerek tüm zamanların rekorunu kırdı.

Beşiktaş’ın UEFA Avrupa Ligi kapsamında 28 Kasım’da oynayacağı Maccabi Tel Aviv maçının tarafsız bir sahada oynanmasına karar verildi. Siyah-Beyazlı kulüpten yapılan açıklamada, “Provokatif eylem ihtimali göz önünde bulundurularak devletimizin güvenlik bürokrasisi tarafından söz konusu müsabakanın tarafsız bir ülkede oynanmasına karar verilmiştir” denildi. TRT’ye göre, maçın Macaristan’da oynanması bekleniyor. 

Spor ekranı: Samsunspor-Antalyaspor (20.00/beINSports1), Gençlerbirliği-İstanbulspor (beINMax1/20.00), Parma-Genoa (20.30/SSport), Rockets-Knicks (04.45/SSport).

kapsül öneriyor

Cem Adrian'ın kariyerindeki 20. yılı nedeniyle farklı isimlerle şarkılarını yeniden yorumladığı albüm: ‘Mücevher’

İllüstrator Ryo Takemasa'nın sonbahar çizimleri.

samyoukills seçkisi: ‘baklava from start to finish in Istanbul’

Mimar Gül Koksal, Haydarpaşa ve Sirkeci garlarında yapılmak istenen projeleri anlatıyor: “Kent suçlarını arzu ve rıza üreterek topluma yayıyorlar.”

Şefler anlatıyor: ‘Mükemmel çırpılmış yumurta yapmanın sırları’

Kapsül’de hafta sonu | Business: ‘Brand Week başlıyor’, Pazar: ‘Bir trendin anatomisi: Nedir bu Dubai çikolatası?’

günün sözü

“Bu en büyük hayallerimden biriydi. Bugün için 15 yıldır çalışıyorum ve şimdi buradayım. Benim için çok anlamlı.”

Meksika'da düzenlenen WTA 250 turnuvası Merida Open Akron’da şampiyonluğa uzanan ve dünya klasmanında 91. sıraya yerleşen raket Zeynep Sönmez’in maç sonu konuşmasından.