Sayı: 104 - Ortalama okuma süresi: 8 dakika (1.939 kelime)

Gökçe Akçelik’e veda: ‘Benimle kalanlar, benim sayılır’

Hazırlayan: Gülşah Görücü

Replikas vokali Gökçe Akçelik’in ölümünün ardından yazılanların hepsi bir, ben tek. Aya bakıyorum, yıldıza bakıyorum, bizdeki bu hürmet ufkunu ve minnet şelalemizi anlattığımız sözlere bir kez daha hayran kalıyorum. ‘Biz’in, o zamanki ‘bizler’in önünde sevgi ve saygıyla eğiliyorum. Sonra bir daha kalkamıyorum. Söylenebilecek çok şey varken, kendimi bulduğum yerde bunu duyuyorum: "Hayat tek nefes etmez, ölüm alem aldırmaz. Canım bir gülüş etse, ölüm güler hiç susmaz."

Yazar, komedyen ve müzisyen gibi birçok kimliğe sahip olan Kaan Sezyum, bir ağıt yakılacaksa bir kişinin ardından ya da hâla var ise söylenecek bir şeyler, her zaman en doğru yerde ve zamanda söylemesiyle meşhurdur. 

Replikas (Fotoğraf: Orhan Cem Çetin)

Şimdi bu meşhurluğunun üstünü fosforlu kalemiyle bir kez daha çizen bir şekilde söylüyor Gökçe’nin ardından: "Bu hayatı bizden çalanların ömründen alınsın, hayata hayat katanların ömürlerine katılsın." Bu cümleye diktiğim mum sönene kadar biraz daha Replikas dinleyeceğim şimdi. Açacağım harddiskimi, 2008’e gideceğim sonra. Peyote orta katta çektiğim pikseli yitik fotoğraflara bakacağım. Hatıralarımdaki ilk gençliğim, kapağı kırık kasetlerim, altı yapış yapış ayakkabılarım, sigara kokan turuncu saçlarım, önü de arkası da kesen bıçağım ve Replikas. 

Gökçe’ye vedamızın ardından, Replikas ile ilgili yazılabilecek en doğru şeylerden birini söyleyen Salih Korkut Peker’in sözlerini de bir kez daha hatırlamadan geçemiyorum: “Bizim kuşakta, toprağa basarak müziğini yapmaktan utanmanın aptalca olduğuna uyanan ilklerdendi Replikas.” 

Öyleydi. Ölüme iyice yakın olduğumuz ama yaşamaktan da uzak olmadığımız günlerdi o günler. Ah o günlerimiz, o güzel akşamlarımız, sonra sabahlarımız... Sonra yeniden akşamlarımız… Ah ne güzel bir döngü bizi sonsuzluğuna inandıran, ah ne güzel bir yılan, hem de kendi kuyruğunu yiyen!

Gökçe Akçelik (Fotoğraf: Orhan Cem Çetin)

Başka bir hayatta yeniden karşılaşacağız, yeniden hep birlikte büyüyüp müzik yapacağız, müzik dinleyeceğiz, müzik konuşacağız ve yeniden kadehlerimizi tokuşturacağız. Çünkü bu sonsuz dedikleri döngüde yapacağımız daha iyi bir şey bulana kadar en iyisi bu. Çünkü işte “Dünyanın da gidişi böyle… mutluluk ve ölüm ile…”

“Bu yaz sanki bir cenaze arabası, biz içinde sessiz, tek eşlikçi radyonun cızırtısı ve sağ şeritten yavaş yavaş ilerliyoruz” demiştim bundan birkaç hafta önce. 

Kendi cenaze arabamın açılmayan camları yüzünden oksijensiz kalıp korkudan arkama bakamamışım ben. Meğerse arkamızda sonunu göremediğimiz bir konvoy varmış, ben gaflette bulunmuşum. 

Ve dediği gibi: “Benimle kalanlar, benim sayılır.”

Hoşça kal Gökçe. Helal olsun. Helal olsun. Helal olsun.

haber turu 

Sokak sanatçısı Banksy, ‘her güne bir sanat eseri’ şiarıyla başlattığı yeni serisinde Londralıların kafasını yine karıştırdı. Kew Gardens'da bir antilop, Chelsea'de iki fil, Brick Lane'de köprü geçidindeki üç maymun, Peckham'da bir çanak anten üzerinde uluyan yalnız bir kurt, Walthamstow'da (geçen haftalarda göçmen protestolarının yapıldığı bölge) pelikanlar, Edgware Road'da esneyen kedi, Westmoor Street'te bir arabanın üzerine tırmanan gergedan. Banksy'nin 9. gün eseri ise hayvanat bahçesinin girişinde belirdi. Son eser bir gorilin perdeyi kaldırarak bir sinek kuşu, fok ve diğer uçan hayvanların kaçmasına yardımcı olduğu, perde arkasından ise karanlıkta üç çift gözün dışarıya baktığı bir sahneyi tasvir ediyordu. 9 gün boyunca her gün, şehrin farklı bir köşesine dokuduğu sanat eserinin bir nevi açılışını yapan ve yaptığı işi her gün Instagram’da saat 13.00’te paylaşan Banksy’nin menajerinin ‘başka hayvan resimlerinin de olabileceğini ya da olmayabileceğini’ söylemesiyle spekülasyonlar iyice artmış durumda. Ayrıca eserlerden biri olan çanak anten üzerindeki kurt çoktan çalındı bile. 

130 yazar ve edebiyatçı, ‘160 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin geri çekilmesi için Meclis’e çağrıda bulundu: ‘Kardeşime Dokunma!’

Usta oyuncu Şener Şen, geçtiğimiz hafta sonu ‘Zengin Mutfağı’ isimli tiyatro oyunu turnesinin Ankara ayağı için Oran Açık Hava Sahnesi’ndeydi. Oyun devam ederken, alanın dışından gelen ve gitgide yükselen seslerin ardından, bağırıp çağıran grubun seyircilere cam şişe fırlatmasıyla tatlar iyice kaçtı. Yaşanan panik sebebiyle oyuna ara verildi, güvenliğin sağlanmasının ardından temsile devam edildi. Geçen yıl ‘GQ Türkiye Men of the Year 2023 Ödülleri’ töreninde konuşan 83 yaşındaki sanatçımız Şen’in sözlerini hatırlayalım: "Bu yaşıma kadar öğrendiğim tek şey kötülerin ve güçlülerin her alanda hâkim olduğu bir dünyada yaşıyor olmamız…"

İzmir Bornova Belediyesi ilçeyi Müzeler Kenti’ne dönüştürme hedefiyle kapsamlı çalışmalar başlattı. Binlerce yıllık geçmişiyle daha önce hiçbir kimsenin pek de elini sürmediği İzmir’in Bornova ilçesindeki bu hızlı dönüşüm oldukça dikkat çekici. Arkas Deniz Tarihi Merkezi ve Fernand Pagy Levanten Köşkü’nde yer alan Bayetav Sanat derken kültüre yatırımın arttığı İzmir ilçesi yalnızca Bornova değil. Zeki Müren’le kapılarını açan Yıldız Sineması, Bıçakçı Han, Cihan Palas (Emniyet Oteli) ve Antik Roma Tiyatrosu; İzmir BB ve İBB Miras’ın girişimiyle ilerleyen günlerde hayata dönecek. 

İBB Kültür biriminin, kültürü kentin bütününde eşitlikçi ve erişilebilir kılmak adına hayata geçirdiği ‘Cumhuriyet Otobüsü’ projesi UCLG (Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Örgütü Kültür Komitesi) tarafından 88 şehir arasından iyi uygulama örneklerinden biri seçildi. Oyunlar, konserler, bilgi yarışmaları ve atölyelerin yer aldığı otobüs bu zamana dek 382 mahalledeki çocuklarla buluştu ve 29 Ekim 2024 tarihine dek yollarda olacak.

ABD’li oyuncu Gena Rowlands, 94 yaşında hayata gözlerini yumdu. Rowlands, 'Gloria', 'Notebook', 'A Woman Under the Influence' ve nicesi olmak üzere hepimizin hafızasında yer etmiş birçok film ve dizide rol almıştı. Sigara içmesi ve dans etmesini beyazperdede seyretmenin verdiği tatlı huzur için bile bir kez daha bu dünyaya gelmeye değer, hissettirdiklerin için teşekkürler Gena Rowlands. 

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Devlet Konservatuvarı öğrencisi genç piyanist Alaz İkiz, Avrupa’nın en prestijli yarışmalarından 19. Ettlingen Piyano Yarışması’nda Teşvik Ödülü’ne layık görüldü. İkiz, 1988 yılından bugüne düzenlenen bu büyük yarışmanın ilk Türk finalisti ve ödül kazananı oldu. 

İstanbul’un en önemli hafıza mekânlarından, mimar Maruf Önal’ın Sakızgülü sokak ve Kadife Sokak'ın kesiştiği köşeye diktiği pek önemli eseri, 1990’lı yıllara kadar adına Reks, sonraları Rexx dediğimiz; çocukluğumuz ve gençliğimizden kalan bir sinema salonu daha hatıralara karışıyor. İstanbul 5. Nolu Koruma Kurulu’nın kültürel varlık olmadığına karar verdiği Rexx Sineması ‘kentsel dönüşüm’e giriyor ve yıkılıyor. 

Yargı, Açık Radyo'nun yayın lisansının iptal edilmesi hakkında yürütmeyi durdurma kararı verilmesine karşı RTÜK’ün yaptığı itirazı reddetti. Açık Radyo gelişmeyi “Karar radyomuz için olduğu kadar, ülkedeki ifade ve basın-yayın özgürlüğü açısından umut verici” sözleriyle duyurdu. 

Beşiktaş, Etiler ve Nişantaşı’nın ardından 1896 yapımı tarihi Union Française binasında Pera şubesini açan kitapçı Minoa, Berlin şubesini açarak bir ilke imza attı ve şimdiden kentin Rykestraße’deki buluşma noktalarından biri oldu. Ekipten aldığımız bilgiye göre özellikle Alman kitapseverlerin ilgisi büyük. Berlin’e yolu düşeceklere minik bir not: Minoa Berlin her gün 09.00-22.00 saatleri arasında açık.

nerede ne var?

Buğra Erol/Fotoğraf: Arkas Sanat

Arkas Sanat Alaçatı, kalıcı ve süreli sergi salonları, her disiplinden kültür-sanat etkinliklerine zemin olacak atölye alanlarıyla İzmir’de çağdaş sanata yeni bir soluk getiriyor. Dr. Necmi Sönmez küratörlüğünde hazırlanan ‘Yeni Topraklar/New Lands’ isimli, mekânın ilk süreli sergisi, 40 yaş altı 155 çağdaş sanatçıyı bir arada olacak.

Bor Sanat ve EXIT Kolektif’ten konuk sanatçı programına açık çağrı var. Güz-Bahar olmak üzere toplam 4 ayrı üretim dönemini barındıracak programın ilki 14 Ekim–14 Kasım 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilecek ve birinci dönem sergisinin 16–30 Kasım tarihleri arasında sanatseverlerle buluşması planlanıyor. Başvurular, bu form üzerinden alınıyor.

İBB Kültür Dairesi Başkanlığı’na bağlı Turizm Müdürlüğü ve Beyoğlu Belediyesi, ‘Beyoğlu Günlükleri’ adlı kültür sanat serisini müzikseverlerle buluşturuyor.

Bu yıl 7. kez düzenlenecek olan Caz Kampı, 27-31 Ağustos tarihleri arasında yeniden Agora Sanat Köyü’nde. Bugüne kadar eğitmen kadrosunda Neşet Ruacan, İmer Demirer, Erkan Oğur, İlhan Erşahin ve daha pek çok değerli isimle, amatör ya da profesyonel caz müziğiyle ilgilenenleri buluşturan Caz Kampı bu yıl beş gün sürecek. Kaydolmak için son tarih 20 Ağustos. 

35. Ankara Film Festivali Afiş Tasarım Yarışması geri döndü! Festivalin duyurulması ve tanıtımında önemli katkı sağlayacak afişin sahibine, 15 bin lira ödül verilecek, detaylar burada.  

Kundura Hafıza Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen ‘Kültürel Miras Yaz Okulu’ 19-24 Ağustos tarihlerinde gerçekleşecek. Altı gün sürecek okul ücretsiz ve 14-17 yaş grubu öğrencilere açık. Tarih, Edebiyat, Arkeoloji, Şehircilik, Mimari, İklim Bilimleri gibi birçok disiplin üzerinden kültür mirasının inceleneceği eğitimler, alanında uzman akademisyenler ve eğitimciler tarafından yürütülecek.

Animus Tiyatro’nun düzenlediği yazarlık, yönetmenlik, oyunculuk, ışık tasarımı, müzik tasarımı, dekor ve kostüm tasarımı atölyelerinin çıktısı olan kısa oyunların sahneye konulacağı ‘Short Fest’, 19 Ağustos akşamı gerçekleşecek gösterimlerle sona eriyor. Oyunları izlemek isteyenlerin buradan rezervasyon yapmaları gerekiyor. 

2. Uluslararası İstanbul Koro Festivali konserleri başlıyor. Choreos, Voci Contra Tempo, Acapella Boğaziçi ve 5'ten Sonra gibi koro ve vokal gruplarının davetli olarak yer aldığı festivalde, 18 koro ve 302 korist performans sergileyecek. Festivalin açılış konseri bu akşam saat 20.00'de Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda, festivalin detaylı programı burada. 

Fotoğraf: Cumhuriyet

15. Karaburun Kösedere Üzüm Şenliği 17-18 Ağustos tarihlerinde Kösedere’de! Gitmişken Masır böreği, Çullama, Zıngata, Bazına ve Cizlembe’yi tatmadan geri dönmeyin. 

Galeri Zilberman, bu sene 13. edisyonu gerçekleştirdiği ‘Genç Yeni Farklı’ sergisiyle genç sanatçılara destek olmaya ve ilham vermeye devam ediyor. 14 genç sanatçının işlerini görebileceğiniz sergi, 30 Ağustos’a kadar Zilberman Selected’da görülebilir.

Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu ile ‘Geri Dönüyoruz’ Assos kampı, 30 Ağustos-3 Eylül 2024 tarihleri arasında gerçekleşecek. Bu kampın konuları arasında, Anadolu tarihi, mitoloji, arkeoloji ve dil üzerine konuşmalar yer alıyor, detaylı bilgi almak için buradan iletişime geçmek gerekiyor. 

Altyazı Sinema Derneği ve Gümüşlük Akademisi işbirliğinde 20-25 Ağustos'ta gerçekleşecek 'Akıntıya Karşı Sinema' yaz seminerinde Aslı Ildır, Ayça Çiftçi, Fırat Yücel ve Hakan Bıçakcı konuşmacı olacak.

Kinga Földi’nin ‘İpekten Harikalar’ sergisi 1 Eylül’e kadar Root Karaköy’de görülebilir. Pintuck tekniğinde ustalaşan sanatçı, yarattığı ipek heykellerde flora ve faunadan ilham alıyor ve bize çevremizdeki güzelliklerle yeniden bağlantı kurma şansı sunuyor.

EArt Galeri, insan, doğa ve soyutlama ana başlıkları üzerine şekillenmiş ‘3rd Summer Edition’ isimli karma bir sergiyi ağırlıyor. Genç sanatçıların eserlerinin eklektik bir karışım olarak sergileneceği seçki, 15 Eylül’e kadar ziyaret edilebilir.

kapsül kültür öneriyor

Yavuz Çetin’in aramızdan ayrılışından bu yana dünya, güneşin etrafında 23 tur attı: “Bir gün gelir herkes kendi yoluna gider, her şey nasıl başladıysa öyle biter.” 

‘Türkiye’yi İzmirlileştirme’ iddiasında taçlanan ‘İzmirli ayrıcalığı’ duygusunun dayanakları ne? İrfan Özet’in kaleminden ‘İzmir Duvarı’, ‘hayat tarzı klişelerinin berisindeki gündelik zihniyet dünyasına’ dair canlı bir sosyolojik fotoğraf albümü sunuyor.

Bağış Erten ve İnan Özdemir’den bir 2024 Paris Olimpiyatları retrospektifi: ‘Çıkarılacak dersler, unutulmaz anlar ve İstanbul 2036 tartışmaları’

Cumhuriyet'in ilk Rumca gazetesi Apoyevmatini, bu yıl 100. kuruluş yıldönümünü kutluyor. Bellek 365, Apoyevmatini’nin 100. yıldönümü vesilesiyle ‘100: Apoyevmatini’ isimli bir belgesele imza attı. Apoyevma, ‘öğleden sonra’ anlamına, Apoyevmatini ‘öğleden sonra tezahür eden olay’ anlamına geliyor.

Peki nedir bu ‘Maarif Modeli’ dedikleri? SEÇBİR'den Kenan Çayır, Ayşe Alan'ın Açık Radyo'daki Okul Zili programında anlatıyor. 

Barack Obama'nın, en sevdiği müzik ve filmlerin listesini yılda iki kez paylaşma geleneği devam ediyor. Obama’nın 2024 yaz listesinde Charli XCX, Billie Eilish, Shaboozey ve elbette Beyoncé var. 

Mevsiminde Yiyeceksin: İncir. Uzun süredir mevsiminde bir şey yiyecek ne tadımız vardı ne de bir semt pazarı gezmek için cebimizde yeteri kadar paramız sevgili okurlar. O yüzden bu köşeyi bazen fiyatları görüp utandığımdan mütevellit bilinçli, bazen de fark etmeden es geçmişliğim oldu. Domatesin kilosunun yazın ortasında ortalama 40 lira olduğu bir dünyada yaşamaktan bazen o kadar utandım ki mevsiminde ne yesek diye yazmaya, sıkıldı içim çoluk çocuğuna bir meyve sebze alamayanı düşündüğümde. Bu hafta denizden karaya ayak basınca, dolaştım biraz memleketimizin güzel semt pazarlarını. Semt pazarları insansız kalmış durumda, tezgâhlar bereketsiz. Çiftçi eylemleri gösteriyor ki tablo göründüğünden de vahim. Tezgâhların mavisinin yaz bereketiyle meyve ve sebzelerle kapanmasını bırakın, ürünün üzerine fiyat bilgisi bile koymayan, fiyatını müşteri sorunca söyleyen pazarcı verdiği cevaptan bıkkın, pazarı gezerken biz sıkkın. Ama inciri mevsiminde anlatmazsam kendi çocukluğuma haksızlık ederim. Bizi kendimize getirebilecek tek şey bazen bir tane incir yemektir çünkü bilirim. 

Bu hafta ‘Mevsiminde Yiyeceksin’de incir var. Yaprağı erkekliği, meyvesi dişiliği anlatır bize incirin. Evrensel bir bereket sembolüdür incir. Demeter’in yer işaretçisidir, Eros’tan doğan üç nadideden biridir. Herodotos incirin ağaçta yetişen en faydalı meyve olduğunu söyler, incir suyuyla beslenen çocuklar sağlıklı büyür. Buda bir incir ağacının (banyan) gölgesinde yedi hafta boyunca durmuş, düşünmüş ve Buda olmuştur mesela. Bu dünyanın hikâyesini anlatır incir aslında; Ortadoğu mitolojisinde de incir vardır, Yahudi inancında da, Kur’an-ı Kerim’de de. Hangi coğrafyaya gidersen git, birilerinin anlatacağı bir incir hikâyesi vardır sizin anlayacağınız. 

Tabii bugünün dünyasında kimsenin vakti yok oturup biraz incir hakkında düşünmeye… Ancak siz siz olun, ‘İnciri tezgâha çıkaran pazarcıyı bulursan öp de başına koy günleri’nde, cebinizdeki pazar bütçesinden kalan birkaç lirayla da olsa, bu yaz bitmeden bir iki tane incir atın ağzınıza sevgili okurlar. Hele bardacık bulursanız Şirinler’i bile görebilirsiniz, unutmayın. Sevgiyle kalın.