Sayı: 918 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.600 kelime)

🌧️ Marmara’nın batısı, Ege ve İç Anadolu hariç tüm yurtta yağışlar sürecek. Hava sıcaklıkları ise hâlen mevsim normallerinin üstünde seyrediyor.

$: 27.45 📈 €: 28.84 📉 BIST 100: 8.486 📈 ₿: 20.015 USD 📈

# Sosyal medyanın gündeminde, ‘işlerinin yoğunluğu’ gerekçesiyle Akbank yönetim kurulu üyeliğinden istifa eden ekonomist Özgür Demirtaş var. 

🎧 Yapay zekânın seslendirdiği kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında.

İçişleri saldırısı ve sonrası

TBMM’nin yeni yasama yılı için açılışına saatler kala İçişleri Bakanlığı’nın Emniyet Genel Müdürlüğü giriş kapısı önünde düzenlenen bombalı saldırıyı, PKK’nın askerî kanadı HPG üstlendi.

İki saldırgandan biri üzerindeki patlayıcıyı infilak ettirdi, diğeri güvenlik güçlerince öldürüldü. Saldırıda yaralanan iki polisin hayati tehlikelerinin bulunmadığı açıklandı. Millî Savunma Bakanlığı, Kuzey Irak’taki hedeflere hava harekâtı düzenlendiğini ve 20 hedefin vurulduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, saldırıya ilişkin soruya “İçişleri Bakanı görevini yaptı” yanıtını verdi.

İçişleri Bakanlığı, saldırganlardan birinin PKK üyesi ‘Kanivar Erdal’ kod adlı Hasan Oğuz olduğunu açıkladı. Diğer saldırganın kimlik tespit çalışmaları devam ediyor. 

Bakanlığa göre, Kayseri Develi’de veterinerlik yapan 24 yaşındaki Mikail Bozağan’ı öldürerek 38 TP 963 plakalı gri minivanı çalan saldırganlar, silah ve patlayıcıları Adana’dan alarak Ankara’ya gitti. Yetkin Report’a bilgi veren bakanlık kaynakları, PKK’nın kamuoyu ve tabanına mesaj vermek istediği görüşünde. Kullanılan roketatarın Rus yapımı olması nedeniyle saldırganların Suriye’den geldikleri bilgisi üzerinde duruluyor.

Bakanlık açıklamasında, “Saldırı girişiminin engellendiği yerde yapılan incelemelerde, 9 bin 700 gram RDX ihtiva eden C-4 patlayıcı madde, 3 el bombası, bir roketatar, bir Glock marka susturucu takılı tabanca, bir Blow marka tabanca, bir M-4 marka Karabina uzun namlulu silah, bir AK-47 marka uzun namlulu silah ele geçirilmiştir” denildi. 

Bozağan, memleketi Kayseri’de defnedildi. 

Saldırı sonrası, eski İçişleri Bakanı Soylu’ya yakın olduğu iddia edilen ‘Ebabil Harekâtı’ isimli Twitter hesabı, saldırının ‘güvenlik zafiyeti’ olduğunu belirterek mevcut bakan Yerlikaya’yı hedef alan paylaşımlar yaptı. Tepkiler üzerine bir açıklama daha yapan Ebabil, paylaşımları silip hesabı kapattıklarını duyurdu.

Sağlık Bakanı Koca, TTB tarafından ‘Covid-19 ile uyumlu klinik bulgularla tedavi gördüğü’ hastanede hayatını kaybettiği belirtilen Hatay Erzin Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Ersin Mahmutluoğlu’nun (59) yaklaşık 25 yıldır ‘kalp yetmezliği’ rahatsızlığı yaşadığını açıkladı. Mahmutluoğlu’na yapılan testlerde Covid-19 tanısı konulmadığını aktaran Koca, “Toplu bir aşı kampanyası ya da kapanma benzeri tedbirler asla uygulanmayacak” dedi.

6 Şubat depremlerinin ardından tartışmaların odağındaki AFAD’ın yeni başkanı Okay Memiş, olası bir depremde güvenlik güçlerinin de sahada olacağını söyledi. “Enkaza askeri, polisi, jandarmayı, madenciyi sokacağız” diyen Memiş, ‘Türkiye Tek Yürek’ kampanyasında taahhüt edilen 115 milyar 146 milyon 528 bin liranın, 85 milyar 697 milyon 129 bin lirasının hesaplara yatırıldığını açıkladı.

ODTÜ Mezunlar Derneği, yönetim kurulu başkanı Baki Arslan’ın okul kampüsüne girişinin 2090 yılına kadar yasaklandığını duyurdu. Kararın gerekçesi belirtilmedi.

• Boğaziçi Üniversitesi’nin oryantasyon günlerinde kulüpler ve topluluklar okul yönetiminin ve güvenlik birimlerinin baskı ve müdahalesine maruz kaldı.

Balıkesir Gönen’de yürüyüşe çıktıktan sonra kaybolan 83 yaşındaki ekonomist Korhan Berzeg’i arama çalışmalarında 100 gün geride kaldı. Berzeg’in yanında olan ve 74 gün sonra eve dönen köpeği Tina’nın ‘doğada kalmadığı’ bulgusuna ulaşıldı. 

Timur Soykan’ın yazısı: “Prof. Dr. Salih Zoroğlu, cezaevinden sorularımı yanıtladı. Terapilerde ketamin kullanmadığını, çocuklara telkinde bulunmadığını savundu. Çocuklara ebeveynlerini zehirlemeye yönelik planlardan bahsetmesine ilişkin, ‘Onların fikirlerini yumuşatmak için kullanılan yöntem’ dedi.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

YSK, 1 Ekim tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan kararla yerel seçimlerin 31 Mart 2024 Pazar günü yapılmasını kesinleştirdi. Seçmen listeleri 1 Ocak’tan sonra askıya çıkacak. Adres değiştirecek seçmenler, nüfus müdürlüğü ve ilçe seçim kurullarına bizzat başvuracak.

TBMM’nin yeni yasama yılının açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Birliği ile ilişkilerde ‘yapılan fedakârlarlıkların’ karşılığının alınamadığını savundu: “Vize dayatması başta olmak üzere haksızlıklarından geri dönerlerse, yanlışlarını düzeltmiş olurlar. Eğer, iyice lafta kalan tam üyelik sürecini sonlandırmak gibi bir niyetleri varsa, kendi bilecekleri iştir.”

• Erdoğan’ın salona girişinde Saadet grubu ayağa kalktı ama alkışlamadı; CHP ve YSP grupları ise ayağa kalkmadı. Oturan İYİ Parti grubu ise Ankara milletvekili Adnan Beker’in işaret etmesi üzerine ayağa kalktı.
• Murat Yetkin’in yazısı: ‘Yoksa Erdoğan’ın amacı MHP’ye mecbur kalmaktan kurtulmak mı?’

CHP’nin genel başkanlığı için aday olan partinin grup başkanı Özgür Özel, görevinden resmen istifa etmeyeceğini ancak görevini ‘fiilen’ bırakacağını açıkladı. Özel kararını, partinin lideri Kılıçdaroğlu’yla yaptığı görüşmenin ardından duyurdu.

Adalet Bakanı Tunç, Yargıtay’ın Gezi Parkı davasında aldığı hapis cezasını onadığı TİP’li vekil Can Atalay için “84. maddede kesin hükmün Genel Kurul’da okunmasıyla birlikte milletvekilliği düşüyor” dedi. Anayasa Mahkemesi, Atalay’ın vekil seçilmesine rağmen tahliye edilmemesi nedeniyle yaptığı başvuruyu 5 Ekim’de görüşecek. 

• İsmail Saymaz’ın yazısı: ‘Gezi’ye beraat veren hâkime sürgün isteniyor’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Depo Photos

İBB, Cumhuriyet'in 100. yılı nedeniyle belediyeye ait dört müzenin 100 gün boyunca ücretsiz olarak ziyaret edilebileceğini duyurdu. Buna göre, 2 Ekim itibarıyla Yerebatan Sarnıcı, Şerefiye Sarnıcı, Miniatürk ve Panorama 1453 Tarih Müzesi girişlerine saat 11.00’e kadar ücret alınmayacak. 

• Kapsül Pazar’da Emrah Temizkan’ın yazıları: ‘Esrarengiz: Yerebatan Sarnıcı’, ‘Yeraltında unutulan: Şerefiye Sarnıcı’

Haluk Bilginer, Yunan asıllı ABD’li soprano Maria Callas'ın hayatını anlatacak ‘Maria’ filminde Angelina Jolie ile birlikte başrolü paylaşacak. Pablo Larrain imzalı filmin çekimleri bu ay içinde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de başlayacak. Filmin senaryosunu ‘Peaky Blinders’ dizisini de yazan Steven Knight kaleme aldı.

📺 İspanya’nın Barcelona şehrinde inşasına 140 yıl önce başlanan Katolik kilisesi Sagrada Familia’nın dört kulesinin yapımı tamamlandı.

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

Türkiye’nin Mart 2021’de tek taraflı olarak çekildiği İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Birliği’nde yürürlüğe girdi. Konuyla ilgili Avrupa Komisyonu’nun X (Twitter) hesabından, “Bugün #İstanbulSözleşmesi Birliğimiz için yürürlüğe giriyor. Sözleşme, kadınları şiddetten korumayı, şiddeti önlemeyi, kovuşturmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Ancak kadınlar ve kız çocuklar artık şiddet korkusuyla yaşamadıkları zaman gerçekten adil ve eşit bir Birlik içinde yaşayacağız” açıklaması yapıldı. 

• Bulgaristan, Çekya, Litvanya, Letonya, Macaristan ve Slovakya sözleşmeyi henüz onaylamayan birlik üyesi ülkeler oldu.

Nobel Tıp Ödülü, aşılardaki mRNA teknolojisini geliştiren bilim insanları Katalin Kariko ve Drew Weissman’a verildi. Söz konusu teknoloji, bazı Covid-19 aşılarında kullanılmıştı. Ödül komitesi konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Ödül sahipleri, modern zamanlarda insan sağlığına yönelik en büyük tehditlerden birinin yaşandığı bir dönemde aşı geliştirilmesinde eşi benzeri görülmemiş bir hıza ulaşılmasına katkıda bulunmuşlardır.”

• mRNA teknolojisi hâlihazırda kanser de dahil olmak üzere diğer hastalıkların tedavisine yönelik aşı geliştirmek için kullanılıyor.

İspanya’nın güneydoğusunda yer alan Murcia şehrindeki bir gece kulübünde çıkan yangın nedeniyle en az 13 kişi hayatını kaybetti. Yangının çıktığı ve bu sebeple çatısı çöken Fonda Milagros gece kulübünde hâlen 14 kişiye ulaşılamadığı için can kaybının artabileceği belirtiliyor. Ülkede son olarak 1990 yılında Zaragoza’daki bir gece kulübünde çıkan yangında 43 kişi ölmüştü.

Bangladeş’te, yılın başından bu yana ‘dang humması’ nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 1.000’i geçti. Aynı dönemde 200 bin kişi hastalığa yakalandı. Ölenler arasında 112 çocuk da bulunuyor. Tropikal ve subtropikal bölgelerde görülen dang humması, insanlara sivrisinekler aracılığıyla bulaşıyor. Hastalığın henüz bir tedavisi yok ancak erken teşhis sayesinde can kaybı sayısı düşürülebiliyor. 

• Dünya Bankası ağustos ayında Bangladeş’e sağlık tesislerinin geliştirilmesi ve ‘dang humması’ nedeniyle 200 milyon dolarlık krediye onay vermişti.

Meksika’nın kuzeyindeki sahil kenti Ciudad Madero’da bulunan Santa Cruz kilisesinin çatısı çöktü. Olayda üçü çocuk en az 10 kişi hayatını kaybetti. İkisi ağır 60 kişi de yaralandı. Polis yetkilileri, olay sırasında kilisenin içinde 100 kişinin bulunduğunu açıkladı.

İngiltere’deki su şirketleri, 2030’a kadar yapacakları 110 milyar euro değerindeki altyapı modernizasyon çalışmalarının masrafını faturalara yansıtacak. Bu, 2030’a kadar hane başına her ay ek 15 euroluk ödeme anlamına geliyor. Söz konusu şirketler, 1800’lerin sonlarında inşa edilen kanalizasyon sistemlerine yatırım yapılmaması nedeniyle denize büyük miktarlarda atık su boşaltılmasından dolayı eleştiriliyordu.

ekonomi

Fotoğraf: Depo Photos

Antalya’daki toptancı hallerindeki meyve fiyatlarında son sekiz yılın en büyük artışları yaşanıyor. Buna göre meyve fiyat endeksi yüzde 199.33 oranında artarken meyve miktar endeksi ise yüzde 67.33 azaldı. Sebze miktar endeksinde de yüzde 5.96’lık düşüş gözlemlendi. Sebze fiyat endeksindeki yıllık artış ise yüzde 81.74 oldu. 

Ticaret Bakanlığı’nın suç duyurusu üzerine Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı’nın açtığı ‘kaçak lüks otomobil’ soruşturması tamamlandı. Buna göre bir ithalatçı firma ile sekiz kişiye kaçakçılık suçlamasıyla dava açıldı. Dava dosyasına göre Türkiye’ye sokulan 416 adet lüks otomobil için çifte fatura düzenlendi ve bu sayede milyonlarca liralık vergi kaçakçılığı yapıldı. Söz konusu araçlara tedbir konuldu.

• Araçlarına tedbir konulan isimler arasında eski futbolcu Tümer Metin, eski AKP’li vekil Alpay Özalan’ın kızı Öykü, futbolcu İlkcan Kaya, iş insanları ve doktorlar bulunuyor.

Türkiye İSO İmalat Sektörü PMI, 0.6 puanlık artışla 49.6 seviyesine çıktı. İmalat ve hizmet sektörlerinde ekonomik faaliyetleri ölçen ve geleceğe yönelik ekonomik büyüme veya daralma eğilimlerini gösteren öncü göstergelerden biri olan PMI, üç aydır eşik değer olan 50’nin altında bulunuyor.

Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı, bu hafta içinde tekrar faaliyete geçecek. Kuzey Irak petrolünü Türkiye üzerinden ihracatını sağlayan hattın akışı mart ayında durdurulmuştu. Türkiye’nin, Irak hükümetinin onayı olmadan petrol taşınması nedeniyle 1.5 milyar dolar tazminat ödemesine karar verilmişti.

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, bu hat üzerinden piyasalara günde 500 bin varil petrol tedarik edileceğini duyurdu.

Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi, eylülde yüzde 11.01 oranında artarak 65.32 seviyesine yükseldi. Haziran ayından bu yana düşen endekse göre tüketicinin mevcut durum algısı ve geleceğine ilişkin beklentilerinde iyileşme gözlemlendi. Aynı şekilde Tüketici Beklenti endeksi de yüzde 9.03’lük artışla 70.08 değerini aldı.

İşsizlik Sigortası Fonu’nda toplanan miktar, 153 milyar lirayla rekora seviyeye ulaştı. Pandemi döneminde dağıtılan ödenek ve destekler nedeniyle 90 milyar liranın da altına inen fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle oluşuyor.

Şeref Oğuz’un ‘Gelin çip yapalım, ihracat daha fazla cheap olmadan’ başlıklı yazısı: “Türkiye, çip alanında yeterince gecikti. 2000’lerin başında biri Koç Holding’e ait olmak üzere birkaç girişim oldu fakat devamı gelmedi. Son olarak İstanbul Sanayi Odası’nın çip inisiyatifini hatırlıyorum, o da ekonomik krizin dağıttığı dikkat sebebiyle dondurucuda. Kamu mu? Ancak hamaseti peşinde…”

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Çim uzmanı Tarık Uslu anlatıyor: ‘Atatürk Olimpiyat Stadyumu’nun çimlerine gıda boyası mı döküldü?’

Yol bisikleti kariyerini noktalayan Peter Sagan için hazırlanan Tour de France videosu. 

kapsül öneriyor

• Kapsül Pazar’ın son sayısı: ‘Dönülmez akşamın ufkunda: Türkiye’den gitmek mi, kalmak mı?’
• My Analog Journal seti: ‘Japanese Reggae Pop from the ‘70s & ‘80s with Kay Suzuki’
• Johannes Moths’un objektifinden: ‘İstanbul’da yağmurlu bir gün/1 Ekim 2023’
• ‘Pazar Sohbeti’nde Fatih Altaylı’nın konuğu Metin Fadıllıoğlu: ‘İstanbul’un gece hayatı’
• Cem Erciyes’in yazısı: “Artık öyle bir atmosferde yaşıyoruz ki temel prensibi özgürlük olan kültür etkinliklerinin hiçbiri güvende değil.”
• Serie A ekibi Salernitana’nın taraftarlarının Pink Floyd’un ‘Dark Side of the Moon’ albümünün 50. yılı nedeniyle yaptığı koreografi.

günün sözü

“Keşke ölseydik, kurtulurduk.”

Hatay’da etkili olan yağmur nedeniyle kaldığı çadırı su basan bir depremzede, içinde bulundukları durumu anlatıyor.