Sayı: 1.086 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.615 kelime)

🌞 Hafta sonu yurt genelinde yaz mevsimine geçiş yapılacak. Gündüz sıcaklıkları bazı bölgelerde 35 dereceyi aşacak.

$: 32,21 📈 €: 34,98 📈 BIST 100: 10.400 📉 ₿: 66.872 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, mevcut binasına kahve zinciri açılacağı öne sürülen ve yer değişikliği kararı alan Beşiktaş’ın sembol mekânlarından Kazan Birahanesi var. 

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de.

Dandini dandini dastana

Toplam doğurganlık hızının kayıtlara geçen en düşük seviyeye gerilediği Türkiye’de, ‘doğurganlığı teşvik’ için formül aranıyor. Geçen yıl doğurganlık hızı 1.51’e düştü. Nüfusun yenilenme düzeyi ise 2.1 olarak kabul ediliyor.

65 yaş üstü nüfusun oranı yüzde 10.2’ye çıkarak Cumhuriyet tarihinde ilk kez çift haneye ulaştı. Çocuk nüfusu ise yüzde 26 ile 1935’ten itibaren en düşük oranına indi. Doğurganlık hızının en yüksek olduğu Şanlıurfa’nın Harran, Ceylanpınar ve Akçakale ilçelerinde her 100 gebeden 15’i, 15 yaşında.

Hükümetin yaptığı çalışmada öne çıkan seçenek, dört ay olan ücretli doğum izninin süresini çocuk sayısına göre kademeli olarak artırmak.

BBC Türkçe’den Ayşe Sayın’ın kulis haberine göre, ücretli izin süresinin 1 yıla çıkarılması ve uygun meslekler için uzaktan-esnek çalışma seçeneklerinin değerlendirilmesi gündemde.

Konunun ele alındığı AKP MKYK’da, özel sektörde çalışan kadınların iş güvencesi ve kıdem tazminatı konusundaki çekinceler nedeniyle çocuk yapmaktan kaçındığı tespiti yapıldı. CHP, babaya da izin hakkı tanınması, ücretsiz mama ve bez desteği gibi teşvik yöntemleri öneriyor.

Türkiye’de hâlen kamu ve özel sektörde ücretli doğum izni 2 ay doğum öncesi, 2 ay doğum sonrası olmak üzere 4 ay uygulanıyor. Kamu çalışanları isterlerse 2 yıla kadar, özel sektör çalışanları ise 6 aya kadar ücretsiz doğum izni kullanabiliyor.

İstanbul Valiliği, saat 15.00’ten itibaren Taksim ve Şişhane metro istasyonları ile Taksim-Kabataş Füniküler Hattı’nı ‘ikinci bir duyuruya’ kadar kapattı. Taksim Dayanışması, Gezi eylemlerinin yıldönümü nedeniyle Taksim Meydanı için saat 19.00’a çağrı yapmıştı.

Ankara merkezli 21 ilde düzenlenen 'Smart Trade Coin' adlı kripto para borsasına yönelik soruşturmada 127 kişi gözaltına alındı. Bu isimler arasında yazar Aşkım Kapışmak da var. Toplamda 1 milyar dolarlık dolandırıcılık suçlaması içeren soruşturmada İstanbul’da gözaltına alınıp Ankara’ya gönderilen Kapışmak, 'yapıya insan kazandırma' ile suçlanıyor.

6 Şubat depremlerinde Gaziantep Nizip'te 51 kişinin hayatını kaybettiği Furkan Apartmanı'yla ilgili davada firari Hasan Hüseyin Sever’in avukatı Ersan Şen, müvekkili için 'tutuklanmama garantisi' verilmesini talep etti. Ölenlerin yakınları bu talebe 'pazarlık' diyerek tepki gösterirken Şen duruşma çıkışında yuhalandı.

Yangın riski nedeniyle Muğla’da 31 Ekim’e kadar, Çanakkale’de ise 15 Eylül’e kadar ormanlara girişler yasaklandı.

Hekim ve yazar Dr. Erdal Atabek, tedavi gördüğü hastanede 94 yaşında hayatını kaybetti. TTB’nin eski başkanlarından Atabek, 1966’dan bu yana Cumhuriyet gazetesinde düzenli olarak yazılar kaleme alıyordu. 

Hastane randevuları için geçilen ‘önceden onay’ sisteminin ardından sorun yaşayanlar anlatıyor: “Saat başı MHRS'ye girip bakmaktan yoruldum.”

politika

Fotoğraf: Depo Photos

Yerel seçimin ‘yenilenmesi’ kararı alınan Aksaray Güzelyurt, Kayseri Pınarbaşı, Şanlıurfa Hilvan ilçeleri ile Sivas Yıldızeli ve Güvenkaya, Tunceli Mazgirt ve Akpazar, Kırklareli Büyükkarıştıran ve Aksaray Merkezsal beldeleri, 2 Haziran’da sandık başına gidecek.  

Sokak hayvanları için hazırlanan yasal düzenlemenin taslağında, bir ay içinde sahiplendirilmeyen köpeklere ‘ötanazi’ yapılacağı ibaresi yer aldı. Gazete Pencere’den Nuray Babacan’ın ulaştığı taslakta, belediyelerin sorumluluklarının artırıldığı ve masrafların ilgili belediye veya il özel idaresinden tahsil edileceği yer aldı. Hürriyet’in paylaştığı taslakta, kısırlaştırılan köpeklerden barınakta yaşamına devam edebilecek durumda olanların ayrılacağı ve çevrede yaşayanların beslediği köpeklerin kısırlaştırıldıktan sonra sokakta kalmaya devam edeceği belirtilmişti.

CHP, çay üreticilerinin sorunlarına dikkat çekmek için pazar günü Rize’de ‘Çay Mitingi’ düzenleyecek. Partinin lideri Özel, ‘Emek ve Emekçi Mitingi’ yapacaklarını da açıkladı. Mitingin Kocaeli, Bursa, Gaziantep, Denizli ya da Manisa’da olması planlanıyor.

İBB Başkanı İmamoğlu’nun, Beylikdüzü'nde görev yaptığı dönemle ilgili 'siyasi yasak ve hapis' istemiyle yargılandığı dava bir kez daha ertelendi. Yeni bilirkişi raporunun değerlendirileceği sonraki duruşma 2 Ekim’de görülecek.

İYİ Parti’nin Antalya milletvekili Aykut Kaya, partisinden istifa etti. Sandalye sayısı 36’ya düşen partiden ayrılan vekil sayısı sekiz oldu. Kaya’nın CHP’ye katılması bekleniyor.

Çiğdem Toker’in yazısı: “‘Yapısal reform’ bahsinin, Erdoğan iktidarı açısından seçime kadar olan dönemi kendileri açısından güvenli, garantili geçirmenin bir ‘çıpa’sı olduğuna dair alametler çoğaldı.”

kültür - yaşam

İBB’nin Büyükada’daki tesisi. (Fotoğraf: Depo Photos)

İstanbul’da sahil bölgelerinde hizmet veren tesis ve plajların ücretleri belli olmaya başladı. Sarıyer, Şile ve Florya’daki özel işletmelerde fiyatlar hafta içi ve hafta sonunda farklılık göstermek üzere 200 ile 800 lira arasında değişiyor. Büyükada’da hafta sonu kişi başı 800 lira, Sedef Adası’nda ise 1000 liralık fiyatlar dikkat çekiyor. Dört kişilik bir ailenin yalnızca denize girebilmek için Büyükada’da ödeyeceği ortalama ücret 3 bin 200 lirayı buluyor. 

• İstanbulkart ile girilebilen İBB tesislerinden Caddebostan ve Florya Güneş Plajı’nda ise giriş ücreti 60 lira, öğrenciler için 30 lira oldu. Yeni ücretinin henüz belirlenmediği İBB’nin Büyükada’daki tesisi de bayram tatili sonrasında açılacak. Kapsül’de Emrah Temizkan’ın yazısı: ‘Süreyya Plajı ve Bakireler Anıtı’

James Webb Uzay Teleskobu, bilinen en uzak galaksiyi tespit etti. JADES-GS-z14-0 olarak adlandırılan yıldızlar topluluğu, evrenin genişlemesine yol açtığı düşünülen Büyük Patlama’dan 290 milyon yıl sonraki hâliyle görüntülendi. Teleskobun bundan önceki rekoru, Büyük Patlama’dan 325 milyon yıl sonraki hâliyle görüntülenen bir galaksi olmuştu.

Kapsül Kültür’ün bugünkü sayısı: 'Bir devir muhteşemdik': Gezi 11 yaşında!’

dünya

Fotoğraf: Depo Photos

ABD’nin eski başkanlarından Trump, yargılandığı ‘sus payı’ davasında jüri üyeleri tarafından hakkındaki 34 suçlamanın tamamından suçlu bulundu. Donald Trump jürinin aldığı kararla bir suçtan hüküm giyen ilk ABD başkanı oldu. 12 üyeli jüri, 2016 seçimleri öncesinde ‘bir porno yıldızını susturmak için yapılan ödemeyi örtbas etmek üzere belgelerde tahrifat yapmak’ dâhil 34 suçlamanın tamamından suçlu buldu. Kararı temyize götürmesi beklenen 77 yaşındaki Trump’ın cezası 11 Temmuz’da açıklanacak. Trump’ın en fazla 4 yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. Trump’ın cezası, 5 Kasım’daki başkanlık seçimlerinde yarışmasına engel olmayacağı kaydediliyor.

• VOA’nın derlemesi: ‘Trump hakkındaki karar başkan adaylığı sürecini etkileyecek mi?’

Rusya, ABD ve Almanya'nın Ukrayna'ya, Rus toprakları içindeki askerî hedeflere karşı kendi verdikleri silahları kullanma izni vermesine tepki gösterdi. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, NATO'yu ve ABD'yi ‘gerilimi yeni bir seviyeye yükseltmekle’ suçladı: “Bu anlamsız savaşın sürmesi için Ukrayna'yı provoke etmek adına tüm yolları deniyorlar.” ABD ve Almanya’nın Ukrayna’ya gönderdiği silahlar, Rus birliklerine, topçularına ve savaş uçaklarına karşı kullanılabilecek.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu’nda görev yapan yetkilisi Stacy Gilbert’ın, bakanlığın hazırladığı Gazze raporunun içeriğinden rahatsız olması nedeniyle istifa ettiği açıklandı. Gilbert, “Bu raporda yazan her şey yanlış” dedi. Bakanlığın bu ay başında Kongre’ye sunduğu 46 sayfalık raporun sonuç bölümünde 7 Ekim'den sonraki dönemde İsrail'in Gazze'ye insani yardım ulaştırmak için ABD ve diğer çabalarla ‘tam olarak işbirliği yapmadığı’ belirtilmiş; ancak bunun, ABD'nin insani yardımlarını kısıtlayan ülkelere silah sağlanmasını engelleyen bir ABD yasasının ihlali anlamına gelmediği kaydedilmişti. Gilbert'ten önce istifa eden bakanlık yetkilileri arasında Arapça sözcüsü Hala Rharrit ve insan hakları bürosundan Annelle Sheline bulunuyor.

• Hamas, İsrail’in saldırılarını durdurması hâlinde tam bir anlaşmaya hazır olduğunu duyurdu. İsrail tarafı ise Gazze’nin Refah bölgesinde Hamas’ın Gazze'ye silah kaçırmak için kullanıldığını söylediği yaklaşık 20 tünelin bulunduğunu öne sürdü. Mısır televizyonuna konuşan bazı kaynaklar bu iddiayı yalanladı ve İsrail’in Refah’a düzenlediği askerî operasyonu meşru kılmaya çalıştığını söyledi.

ekonomi

Grafik: Hakan Kara / Twitter

Asgari ücreti açlık sınırı seviyesine çıkarmak için temmuz ayında en az yüzde 23 oranında zam yapılması gerekiyor.

Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.7 büyüdü. Söz konusu büyüme performansında tüketim öne çıktı. Hanehalklarının tüketim harcamaları bu dönemde yüzde 7.3 arttı. Ayrıca çalışanların büyümeden aldığı pay yüzde 42 ile 1998’den bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Ekonomist Aziz Çelik, işçi gelirlerinde artışın yaşandığı dönem olduğu için yılın ilk çeyrek verilerinin her zaman diğer çeyreklere ve yıllık ortalamalara göre yüksek göründüğünü hatırlattı. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek rasyonel, öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarla ekonominin daha dengeli ve sürdürülebilir büyümeye doğru ilerlediğini belirterek “Vatandaşlarımızın refahını kalıcı olarak artıracağız” dedi.

İstanbul Planlama Ajansı’nın verilerine göre gıda fiyatları arttıkça daha az sebze ve meyve tüketiliyor. 2010’da nüfusun yüzde 69.4’ü her gün en az bir kere sebze tüketirken bu oran 2022’de yüzde 41.2’ye geriledi. Ayrıca 2017-2018 döneminde kişi başı tüketilen sebze miktarı 283.1 kilogram iken 2022-2023 döneminde bu miktar 261.7 kilograma düştü.

Merkez Bankası ilk kez kur korumalı mevduatlarla ilgili aylık stok bakiyesini yayınladı. Temmuz 2023’te 97 milyar dolarla zirveye ulaşan kur korumalı mevduat stoku nisan ayında 72.8 milyar dolar oldu. KKM’de gerçek kişilerin payı yüzde 71 oranındayken tüzel kişilerin mevduat stoku 21.3 milyar dolar. Dövizini KKM ile TL’ye yatıran şirketlere uygulanan vergi istisnasının 30 Haziran’da kaldırılacağı belirtiliyor.

Marmara Forum ve Forum İstanbul’un da aralarında olduğu dokuz AVM için 28 milyar liralık borç nedeniyle konkordato süreci başlatıldı. AVM’lerin mülkiyeti iş insanı Mehmet Gezer ve Kübra Çifçi tarafından kurulan 10 şirkete ait. Yıllık toplam 100 milyon ziyaretçisi bulunan söz konusu AVM’leri satın almak isteyen üç grubun adı öne çıkıyor: Yeni Gimat GYO, Nata Holding ve Rönesans GYO.

İzmir BB meclisinden geçen karara göre 1 Haziran itibarıyla 30 yaş üzeri öğrenciler, toplu taşımada öğrenci indiriminden yararlanamayacak.

Şehirlerarası otobüslerde emeklilere yüzde 20 indirim yapılmasına yönelik karar Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifi TBMM’de kabul edildi. Teklifin yasalaşması hâlinde kripto varlıklar için lisans zorunluluğu olacak, platformlarda fiyatlar serbest belirlenecek. Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcıların gelirlerinin toplamda yüzde 2’si SPK ve TÜBİTAK’a verilecek.

spor

Fotoğraf: Davide Spada / Depo Photos

Fenerbahçe, teknik direktör İsmail Kartal ile yollarını ayırdı. Sarı-Lacivertli takımla 3. döneminde 58 maça çıkan Kartal, 44 galibiyet, 7 beraberlik ve 7 yenilgi alarak maç başına 2.4 puan ortalaması yakaladı. Fenerbahçe’nin teknik direktörlük görevi için Portekizli Jose Mourinho ile 2 yıllık anlaşma sağladığı belirtiliyor. Inter’de Mourinho ile çalışan Galatasaray’ın eski futbolcularından Wesley Sneijder da Mourinho ile konuştuğunu ve deneyimli teknik adamın Fenerbahçe ile anlaştığını doğruladı.

NBA’de Batı Konferansı finali beşinci maçında Minnesota Timberwolves’u 124-103’lük skorla deviren Dallas Mavericks finale yükseldi. Mavericks ile Boston Celtics’i karşı karşıya getirecek final serisi 6 Haziran’da başlayacak.

Spor ekranı: Anadolu Efes-Karşıyaka (20.30/beIN Sports 5), Zhang-Tsitsipas (20.45/Eurosport 2), Korda-Alcaraz (21.15/Eurosport 1). 

kapsül öneriyor

Fragmanlarıyla bu hafta vizyona giren filmler ve Altyazı’nın yıldız tablosu.

Fotoğraflarla Gezi eylemleri. 

Mehmet Tez’in yazısı: ‘Kısa şarkılar, uzun konserler!’

Sina Koloğlu’nun yazısı: ‘Ahmet Uğurlu’nun bilinmeyen direnişi’ ve Tabutta Rövaşata’ filminin gala gecesinden görüntüler. 

Metallica’nın Münih konseri kaydı (Mayıs 2024): ‘Master of Puppets’ ve DJ KI/KI’nin yeni teklisi: ‘5 Mins Of Acid’

27 Haziran’da yayınlanacak yeni ‘The Bear’ sezonundan ilk uzun fragman.

günün sözü

“Oylayıp reddeceğiz. Bilgi geldi.”

Meclis Komisyonu’nda CHP'li Murat Bakan'ın TSK personelinin çalışma şartları ve özlük haklarına ilişkin konuşması sırasında mikrofonunu açık unutan AKP'li vekil Hulusi Akar'ın, "Bunu şimdi oylamaya mı sunacağız?" sorusuna aldığı yanıt.