Sayı: 1.107 - Ortalama okuma süresi: 7 dakika (1.755 kelime)

🌦️ Yurdun batı ve güney kısımlarında aşırı sıcaklar etkili oluyor. Ege kıyıları ve Marmara Bölgesi’nde rüzgâr da kuvvetli esecek. Diğer bölgelerde ise yer yer yağış bekleniyor. 

$: 32,71 📈 €: 35,47 📈 BIST 100: 10.864 📈 ₿: 56.243 USD 📉

# Sosyal medyanın gündeminde, Ticaret Bakanı Bolat’ın “Bugün 25 bin Afgan çoban gitse tarım, hayvancılık kalmaz” sözleri ve bakanlığın yaptığı açıklama var.

🎧 kapsül | günlük doz, tüm podcast platformlarında ve YouTube’da. Kapsül’ün uygulaması iOS ve Android’de. 

İstatistik kuru mu?

Yıllık enflasyonu yüzde 71.6 olarak açıklayan TÜİK’in enflasyon sepetindeki madde fiyatlarına göre uzman doktor muayene ücreti 34 lira, ekmek arası döner 77 lira, yurt ücreti 457 lira, ev kirası ise 5 bin 644 lira. 

Ekonomist Alaattin Aktaş, TÜİK’in enflasyon sepetindeki madde fiyatlarını hesapladı: “Öyle fiyatlar var ki, insan gerçekten inanamıyor. Gizlemekte haklılarmış.”

TÜİK, Nisan 2022’den itibaren madde fiyat listesini kamuoyuyla paylaşmayı durdurmuş; gerekçesini ise ‘yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet vermesi’ şeklinde açıklamıştı. Enflasyon hesabı yapılırken 400’ü aşkın maddenin ortalama fiyatını içeren ‘madde fiyat listesi’ esas alınıyor. 

DİSK’in araştırma merkezi Haziran 2022’de TÜİK’ten söz konusu listeyle ilgili bilgi talebinde bulunmuş, TÜİK’in talebi reddetmesi üzerine açılan davada mahkeme bilgi edinme reddini ‘hukuka aykırı’ bularak TÜİK’in madde fiyatlarını açıklamasını istemişti. Mart 2023’te verilen karara rağmen TÜİK henüz listeyi açıklamış değil.

Aktaş’ın hesaplamasına göre TÜİK’in haziran ayı endeksinde nohut fiyatı 54 lira 83 kuruş iken Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin verilerine göre 97 lira 13 kuruş. Kuzu eti fiyatları ise sırasıyla  518 lira 23 kuruş ve 678 lira 72 kuruş.

Diş çekme ücreti TÜİK için 901 lira 75 kuruş iken Türk Diş Hekimleri Birliği’nin yılın başında yayımladığı asgari fiyat tarifesine göre 1.270 lira. 

Almanya’nın başkenti Berlin’de, Türkiye’nin Hollanda’yla karşılaştığı Euro 2024 çeyrek final maçının ardından 64 kişi hakkında soruşturma başlatıldı. Alman Emniyeti, yaşanan olaylarda iki polis memurunun yaralandığını açıkladı. Maç öncesi Breitscheid Meydanı'ndan stadyuma yürüyen yaklaşık 8 bin Türk taraftarın bir kısmının ‘yoğun şekilde bozkurt işareti yapması’ nedeniyle yürüyüş sonlandırılmıştı.

Albayrak grubuna ait Yeni Şafak gazetesi, ‘zenginlerden bir defaya mahsus vergi’ alınmasını istedi. 6 Şubat depremleri, pandemi ve savaşların Türkiye’deki ‘ekonomik krizin’ gerekçesi olarak gösterildiği manşet haberinde, varlıklı kesimden tahsil edilecek yüzde 0.5-1’lik bir ek verginin Hazine’yi borçlanmaktan kurtaracağı savunuldu.

6 Şubat depremlerinde Hatay’da 97 kişinin hayatını kaybettiği Özkan City Blokları’nın müteahhidi Mehmet Özkan ve kardeşi Yusuf Özkan tahliye edildi. Bilirkişi raporunda,  inşaatta uygunsuz malzemeler kullanıldığı tespit edilmişti. Mehmet Özkan, 2019 yılında AKP’den Antakya belediye başkanlığı için aday adayı olmuştu.

AFAD, Diyarbakır-Mardin sınırında 15 kişinin hayatını kaybettiği yangının ardından bölgenin ‘afet bölgesi’ ilan edildiğini duyurdu.

Türk Tabipleri Birliği’nin yeni başkanı  Dr. Alpay Azap oldu.

politika

İmamoğlu ve Özel, Kırkpınar Yağlı Güreşleri finali için Edirne’deydi. (Fotoğraf: Depo Photos)

CHP’nin anketlerine göre, AKP seçmeninin CHP lideri Özel’in söylemlerine verdiği en büyük destek ‘vergide adalet’ talebinde oldu. MHP seçmeninin yarıya yakını, İYİ Parti seçmeninin ise tamamına yakını Özel'in söylemlerini olumlu karşılıyor. DEM Parti seçmeni ise CHP'nin DEM Parti'ye yaklaşımını destekliyor. Aynı anketlere göre, yurttaşların yüzde 46’sı ‘Erdoğan-Özel görüşmesi’ ile başlayan süreci olumlu buluyor. Yüzde 33 oranında ise kararsız bir kitle var. CHP seçmeninin yüzde 25’i sürece olumsuz bakıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye lideri Esad ile olası bir görüşme için ‘her an’ davette bulunabileceklerini söyledi.

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP), üçüncü kez kuruldu. Parti, 1995'te Murat Karayalçın'ın liderliğinde CHP'ye katılmıştı. SHP’yi 2002’de tekrar kuran Karayalçın, 2009’da ayrılarak CHP’den ABB adayı olmuştu. Parti, 2010'da Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) ile birleşmişti. Karayalçın, SHP’nin tekrar kurulmasını doğru bulmadığını söylemişti.

Geçen ay kuruluş dilekçesini İçişleri Bakanlığı’na ileten Kutlu Parti’nin genel başkanı, Yusuf Halaçoğlu oldu. Uzun dönem MHP’de siyaset yaptıktan sonra İYİ Parti’nin kurucuları arasında yer alan Halaçoğlu, 2018’deki genel seçimin ardından partiden istifa etmişti.

Murat Sabuncu'nun yazısı: ‘Hapiste MS hastası olmak: Tayfun Kahraman egzersiz yapmazsa ne olur?’

Faruk Bildirici’nin yazısı: ‘‘Bozkurt’ kurmacasına gazetecilik katkısı’

kültür - yaşam

Fotoğraf: Osenat Müzayede Evi

19. yüzyıl başında Fransa'yı yöneten Napolyon Bonapart'ın iki tabancası, açık artırmada 1 milyon 690 bin euro bedelle satıldı. Tabancaların yeni sahibinin kimliği açıklanmadı. 1814'te bu silahlardan biriyle kendisini öldürmeyi tasarlayan Napolyon, silahta barut olmadığını fark etmesinin ardından zehir içerek kendisini öldürmeye çalışmış ancak kurtulmuştu.

ABD’de kız çocuklarının bundan 100 yıl öncesine kıyasla dört yıl erken adet görmeye başladıkları tahmin ediliyor. 1950’lerde regl başlangıcı ortalama 12.5 yaş iken 2000’lerin başında doğan kuşakta bu 11.9’a düştü. Ayrıca ​​Güney Kore’de erken ergenlik belirtileri gösteren kız çocuğu sayısı 2009’den 2020’ye 16 kat arttı. Her iki ülkede de daha yoksul ve etnik azınlık gruplarında daha belirgin olan erken ergenlikte artan hava kirliliğinin de etkili olduğu belirtiliyor. 

Özkan Uğur’un anısına | Kapsül Pazar sayısı: ‘Seni sevmeler cumhuriyeti’

dünya

Fotoğraf: Dimitry Kostyukov / The NYT

Fransa’daki erken genel seçimlerin ikinci turunun ardından sol partilerin ittifakı Yeni Halk Cephesi, 577 sandalyeli meclise 182 milletvekili sokarak ilk sırada yer aldı. Cumhurbaşkanı Macron’un ‘Cumhuriyet İçin Hep Birlikte’ ittifakı 168, seçimlerin ilk turunda büyük bir zafer elde eden aşırı sağdaki Ulusal Cephe Partisi (RN) 143, merkez sağ kanattaki Cumhuriyetçiler Partisi ise 60 vekillik kazandı. İkinci tura katılım, yüzde 66.63’le 1997’den bu yana en yüksek seviyesini gördü. Macron, istifa kararı alan mevcut Başbakan Gabriel Attal’dan bir süre daha görevde kalmasını talep etti. Şu anda hiçbir parti ya da ittifak hükümeti kurmak için yeterli çoğunluğa sahip değil.

• Ülkedeki seçim kanununa göre ilk turda hiçbir adayın yüzde 50 oy alamaması durumunda, en az yüzde 12.5 oy alan adaylar ikinci turda yarışıyor. İlk turda RN oyların yüzde 33.4'ünü alıp seçimden birinci sırada çıkmasının ardından sol ittifak ve Macron liderliğindeki merkez liberal kanat, ikinci turda Ulusal Birlik’in karşısındaki rakibi desteklemek için üçüncü sıradaki adaylarını çekti. İkinci tura üç ya da daha fazla adayın kaldığı 300 kadar bölgedeki 200 aday bu sebeple yarıştan çekildi. 
• RN’nin son cumhurbaşkanı adayı Marine Le Pen, zaferlerinin ertelendiğini belirterek iki yıl sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerini işaret etti. RN lideri Jordan Bardella: “Bu akşam tüm bu ittifaklar Fransa'yı aşırı solcu Jean-Luc Melenchon'un kollarına itmiştir.”
• BBC Türkçe’nin derlemesi: ‘Fransa’da Yeni Halk Cephesi hangi partilerden oluşuyor, sol ittifak seçmene neler vadetti?’, Nermin Pınar Erdoğan’ın yazısı: ‘Fransa’da stratejik ittifak tuttu; kazanan sol şimdi ne yapacak?’

İsrail ordusunun Gazze’ye yönelik hafta sonundaki saldırılarında en az 20 kişi hayatını kaybetti. Cumartesi günkü saldırıda hedef alınan ve Birleşmiş Milletler tarafından işletilen okulda en az 16 kişi öldürüldü. Bir gün sonra ise bir başka okula yönelik düzenlenen saldırıda dört kişi yaşamını yitirdi. İsrail ordusu haftanın ilk gününde de saldırılarını sürdürüyor.

• Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısı ve akabinde İsrail’in hâlen devam eden saldırılarında dokuzuncu ay geride kaldı. İsrail’de Başbakan Netanyahu aleyhindeki eylemler sürüyor. Pazar günü ülkedeki otoyolları kapatan eylemciler, başbakanı istifaya çağırdı.

Rus ordusunun, başkent Kiev başta olmak üzere beş farklı Ukrayna şehrine yönelik gerçekleştirdiği hava saldırılarında en az 29 kişi hayatını kaybetti, 50 kişi de yaralandı. Kiev’e düzenlenen saldırıda bir çocuk hastanesi de vuruldu. Burada herhangi bir can kaybı olup olmadığı henüz netlik kazanmadı. Ukrayna ordusu, Rusya’nın saldırılarda ‘Kinzhal’ hipersonik füzeleri kullandığını duyurdu.

BBC’nin derlemesi: ‘İran'da siyasi deprem: Reformcu aday Pezeşkiyan'ın cumhurbaşkan seçilmesi neden şaşkınlıkla karşılandı?’

ekonomi

Fotoğraf: Cumhur Yetmez / Depo Photos

Piyasada dolaşımda olan 200 liralık banknotların payı, mayıs ayında yüzde 76’ya ulaştı. 2017’de dolaşımdaki banknotların yüzde 25’ini, 2021’de ise yüzde 40’ını oluşturan 200’lükler için bu oran tarihinin en yüksek düzeyi. Buna karşılık 100 liralık banknotların payı yüzde 19, 50 liralık banknotların yüzde 3, 20 ve 10 liralıkların payı ise yüzde 1’er düzeyine indi.

Enflasyon farkından yararlanamayan emekli maaşlarının yükseltileceği öne sürülüyor. Altı aylık enflasyon verisinin ardından emeklilerin bir kısmına yüzde 25 civarında zam yapılacağı netleşmiş; kök aylığı 10 bin liranın altında kalanlara ise bu oran yansımamıştı. NTV’nin kulis haberine göre, en düşük emekli maaşının 10 bin liradan 12 bin liraya çıkması düşünülüyor. Türkiye’deki 15.8 milyon emeklinin yarısından fazlasının kök maaşı 10 bin liranın altında.

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği, üye restoranlarına ‘fiyat pahalılığı algısını kırmak ve sektörü tekrar hareketlendirmek için’ bütün menülerde veya menülerin bir kısmında yüzde 10 indirim yapılması çağrısında bulundu.

Hazine’nin trafik para cezası gelirleri bir yılda yaklaşık 3.5 kat arttı. Ocak-mayıs döneminde kesilen trafik para cezalarından yaklaşık 14.6 milyar lira gelir elde edildi. Böylece, yılın yarısı bitmeden trafik cezaları üzerinden belirlenen bütçe hedefinin yüzde 70’i toplandı. Vergi ve idari para cezaları da dahil edildiğinde geçen yılın tamamında toplanan tüm para cezası gelirinin yüzde 79’u bu yılın ilk beş ayında Hazine’nin kasasına girdi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Çinli elektrikli araç üreticisi BYD arasında anlaşma imzalandı. Türkiye’de yaklaşık 1 milyar dolar yatırımla 5 bin kişiye doğrudan istihdam sağlaması hedeflenen BYD, 2026 sonunda üretimlerine başlayacak.

Doğan Burda dergi grubu 10 milyon dolara Re-Pie’ye satıldı. Son zamanlarda yaptığı satın almalar ve hisselerle dikkati çeken Re-Pie, Doğan Holding’in elindeki yüzde 38.22 hisse ile Burda Gmbh’ye ait yüzde 38.09 hisseyi satın aldı. Kalan yüzde 23.69 hisse ise borsada işlem görüyor. Doğan Holding ve Alman Hubert Burda ortaklığıyla 1988’de kurulan Doğan Burda dergi grubu aralarında Atlas, Elle, Hey Girl ve İstanbul Life’ın da olduğu 59 yayın, 21 web sitesi, 20 tablet ve mobil uygulamaya sahipti.

Kamuda birden fazla maaş alınmasının önüne geçecek düzenleme Meclis’e sunuldu. Teklife göre statüsü fark etmeksizin kamu görevlileri en yüksek memur maaşı olan 92 bin liradan fazla maaş alamayacak. Bu miktarın üzerinde verilecek bir huzur hakkı, görev tazminatı gibi bir bedel varsa hazineye gelir olarak verilecek.

TÜİK verilerine göre haziran ayında en yüksek reel getiri yüzde 1.62 ile TL mevduat faizinde gerçekleşti. Aylık bazda kaybettirenler ise yüzde 0.77 ile euro, yüzde 1.41 ile BIST100 ve yüzde 1.78 ile külçe altın oldu. Yıllık olarak değerlendirildiğinde ise BIST100 yüzde 12.12 ile yatırımcısı için en kârlısı oldu. Ardından yüzde 11.42 ile külçe altın geliyor. Dolar, euro ve TL mevduat faizi ise kaybettirdi.

Güney Kore’de Samsung’da çalışan 6 bin 500 işçi, daha yüksek maaş ve yıllık iznin bir gün artırılması talebiyle üç günlük greve çıktı. Nisan-haziran arasında kârı, geçen yılkinin 15 katı kadar olan şirketin işçilere teklif ettiği maaş artış oranı yüzde 5.1.

spor

Fotoğraf: Depo Photos

Yusuf Can Zeybek, 663. Tarihî Kırkpınar Yağlı Güreşleri finalinde Mustafa Taş’ı yenerek ‘başpehlivan’ unvanını korudu. Üst üste ikinci kez başpehlivanlığa uzanan Zeybek, gelecek yıl da aynı başarıyı gösterirse başpehlivanlara verilen altın kemerin ebedi sahiplerinden biri olacak.

13 yaşındaki millî satranç oyuncusu Yağız Kaan Erdoğmuş, tarihin en büyük satranç oyuncularından biri olarak kabul edilen Norveçli Magnus Carlsen'i blitz kategorisinde 41.2 saniyede yendi. Erdoğmuş, yakın zamanda 'Büyük Usta' unvanını alarak tarihte bu başarıya ulaşan en genç dördüncü oyuncu olmuştu.

A millî kadın voleybol takımının Paris 2024 Olimpiyatları kadrosu açıklandı. 

📺 Ukraynalı atlet Yaroslava Mahuchikh, Stefka Kostadinova'nın 1987'den beri 2.09 ile elinde tuttuğu kadınlar yüksek atlama rekorunu 2.10'a çekti.

Spor ekranı: Fritz-Zverev (19.00/TRT Spor Yıldız), Rune-Djokovic (21.00/TRT Spor Yıldız).

kapsül öneriyor

Kapsül’de hafta sonu | Business: ‘AB'den Meta'ya sarı kart’, Pazar: ‘Euro 2024: Türkiye'nin vedası’

bantmag. seçkisi: ‘Yıl ortası raporu: Derinlere dalmalık 20 albüm’

DIRT’ün İrlanda bölümü: ‘The ULTIMATE Ireland Food Road Trip’

Arjantinli futbol efsanesi Messi’nin İspanya’nın 16 yaşındaki yıldızı Yamine Lamal’la bebekken çektirdiği fotoğrafın hikâyesi.  

‘Merak Kabineleri’ podcasti bölümü: ‘Müzemani: 21. yüzyılda müze çılgınlığı’

The New Yorker karikatürü: ‘Betrayed’

günün sözü

“Borçlarım vardı, çıkmaza girdim. Faiz ve dolar kurundaki dalgalanmalardan dolayı işin içinden çıkamadım. Çırpındıkça daha da bataklığa saplandım.”

Hakkında ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçuyla soruşturma başlatılan Denizbank İzmir Bornova şube müdürü Hatice Ö.’nün tedavisinin devam ettiği hastanede verdiği polis ifadesinden.