Sayı: 148 - Ortalama okuma süresi: 6 dakika (1.601 kelime)

Yolculuk: Güney Kore

Ilgın Doğanay

Gezi maceralarımı paylaştığım yazı dizisinde bu hafta size Asya’nın (ve dünyanın) güzellik ve pop müzik merkezi Güney Kore’yi anlatacağım. Böyle giriş yaptım ama aslında Kore’ye gitme sebebi bunlar değildi. Kore mutfağını çok seviyorum, hastası olduğum Kore barbeküsünü yerinde yemeğe gittim.

Haziran ayında Busan’a uçarak Güney Kore’ye giriş yaptım. Busan (Koreliler Pusan diye okuyor) etrafını çeviren dağları ve plajlarıyla meşhur, büyük bir liman şehri. Ülkenin ikinci büyük şehri, aynı zamanda tarihî olarak da önemli bir yere sahip. Busan, Kuzey Kore tarafından işgal edilmemiş iki şehirden biri. Benim için önemine gelirsek, en sevdiğim Kore filmlerinden biri hâline gelen, Park Chon-wook’un ‘Decision to Leave’ filminin büyük bölümünün çekildiği yer. 

Busan inanılmaz canlı bir sahil kenti. En meşhur bölgesi Haeundae plajı. Özellikle akşamları oldukça canlı bir bölgeye dönüşüyor. Sokak müzisyenleri ve içkisini içerek etrafı izleyen insanlar…  

Kore’nin yerli içkisi ‘soju’dan biraz daha bahsetmeliyim. Votkaya benzetilebilir fakat biraz daha tatlı, alkol oranı yüzde 16-25 arasında. İçimi fazla kolay, Koreliler de içkilerine pek düşkün. Sojunun yanı sıra bira tüketimi de oldukça fazla. Özellikle yemeklerde, minik yudumlarla sek bir şekilde soju içilirken yanında bira da tüketiliyor. Bu ikili, Kore barbeküsünün en iyi eşlikçileri. 

Korelilerin modaya ve stile ne kadar önem verdiğini şehre vardığınız anda fark ediyorsunuz. İlk etapta çok etkilendim, sonradan bu durum biraz sıkıcı gelmeye başladı. Çünkü stil genel olarak muhafazakâr ve tek tip. K-pop videolarında gördüğümüz alternatif stillerle sokakta nadir karşılaştım. Ayrıca güzelliklerine çok önem vermeleri bana biraz takıntı gibi geldi. Hayatımda duymadığım estetik müdahaleleri ve kozmetik ürünleri burada duydum. 

Fotoğraf: Luke Ow / Unsplash

Busan’ın diğer öne çıkan bölgelerinden biri Gamcheon Kültür Köyü. Kat kat görünen ve labirenti andıran sokakları, renkli evleriyle fotoğraf için birebir. Köy, 1920’lerde işçi sınıfının yerleşmesi için yapılmış. Bölge, 2009 yılında hükümet tarafından bir kültür merkezine dönüştürmek için yeniden yapılandırılmış. Bu kapsamda evler renove edilip müze ve galerilere dönüştürülmüş. Sokaklarda görebileceğiniz duvar sanatları içerisinde ‘Küçük Prens’ten bir sahne ve K-pop grubu BTS’den Jungkook ve Jimin’in tablosu yer alıyor. 

Busan’da beş gün geçirdim ve bir günlüğüne Silla Krallığı’nın tarihî başkenti olan Gyeongju’ya gittim. Sonrasında Busan’dan uçakla Jeju Adası’na geçtim. Jeju, ‘Kore’nin Hawaiisi’ olarak tanımlanıyor. Ada içinde doğal dünya mirası olan Jeju volkanik adası ve Lava tüpleri bulunuyor. Jeju, Kore yarımadasındaki en büyük ada, bu sebeple kesinlikle araba kiralamaya ihtiyacınız var. Adada Türk ehliyeti kabul edilmiyor ve havaalanında anlık araç bulmak zor.

Güney Kore dört mevsimi de yaşıyor. Kışları çok soğuk; yazları ise çok sıcak, yağışlı ve nemli. Tropik bir tatil, sahilde güneşlenmek ve bolca denize girmek beklentisiyle Jeju’ya gitmeyin derim. Çünkü hem iklimi buna uygun değil hem de Kore’de sahillerde güneşlenen ve denize giren insanlar görmek çok zor. Bunun sebebini tam bilmiyorum. Tahminim, güneşten korunmak ve muhafazakâr yapıları. Mayo ve bikinili insan pek görmedim etrafta, insanlar sahile günlük kıyafetleriyle gelip fotoğraf çekip dönüyordu.

Fotoğraf: The NYT

Jeju’da 4-5 gün geçirdikten sonra Seul’a uçtum. Seul oldukça hareketli bir şehir, yemek, kültür, içki, eğlence vesaire anlamında birçok opsiyon var. Rahatlıkla 10 gün geçirebilirsiniz, ben de uzun kaldım. Görmeyi isteyeceğiniz birçok tarihî eser var, Joseon Krallığı döneminde yapılan Changgyeonggung Sarayı buna güzel bir örnek. 

Kore Savaşı ile ilgili bilgi almak için Seul’dan ‘tarafsız bölge’ye gidilen bir tura katıldım. Kore yarımadasını ikiye bölen 250 km uzunlukta ve 4 km genişlikteki sınır bölgesinin adı ‘DMZ’. Bölge, Kore savaşının ardından 1953 yılında Çin, BM ve Kuzey Kore arasında bir anlaşma ile kurulmuş. 1974 yılından bu yana bu bölgeden geçen dört tünel bulunmuş. Bu tünellerin Kuzey Kore tarafından muhtemel bir saldırı için yapıldığı düşünülüyor. Oldukça derin ve uzun olan tünellerden biri ziyarete açık. Turda anlatılan şu ki, ‘DMZ’nin halka duyuruluşu yalnızca bir gün içerisinde olmuş ve ani bir şekilde insanlar Kuzey ya da Güney’de bulunan aile ve arkadaşlarına erişimi yitirmiş. İki taraf hâlâ tanıdıklarının nerede olduğundan habersiz.

Benim için Seul’un diğer öne çıkanları, şehri ikiye ayıran Han nehrinin kenarındaki parklarda (Hangang Park) yürüyüş, çağdaş sanat müzesi, şehrin ortasında bir orman deneyimi için Seoul Forest Park ve Gangnam bölgesi oldu. Gangnam, Rapçi Psy tarafından 2012 yılında yayınlanan ve bütün dünyaca dinlenen ‘Gangnam Style’ şarkısına da adını veren veren bölge. Bu tabir, üst yaşam stilini ifade ediyor. Korelilerin markaya ne kadar düşkün olduğunu özellikle Gangnam’da açıkça görüyorsunuz. Bu arada ülkede herkes zengin değil tabii ki, hatta fakiri çok fakir, arası uçurum. 

Bibimbap (Fotoğraf: Jakub Kapusnak / Unsplash)

Kore’ye genel olarak et ağırlıklı besleneceğinizi bilerek gidin. Zira Kore mutfağının en meşhur yemeği Kore barbeküsü. Barbekü restoranlarında her masanın ortasında gazlı mangal ve kokuyu çekmek için tepede büyük bir fan oluyor. Sadece eti ve içeceğinizi sipariş ediyorsunuz, yanında bolca kimchi (turşu), yeşillikler, gochujang (acı kırmızı biber) sosu, sarımsak, soğan vb. ürünler de servis ediliyor. Eti istediğiniz şekilde siz de pişirebilirsiniz, garsonlar da yardım ediyor. İnce uzun kesilen etler piştikten sonra marul vb. yeşilliklerin içine sarılarak tüketiliyor. Yanında soju ve bira içiyorsunuz. Bu, saatlere yayılan bir yemek rutini. 

Kore barbeküsünün yanı sıra geleneksel bir pirinç yemeği olan bibimbap da favorilerimden. ‘Bibim’ karıştırmak, ‘bap’ ise pirinç demek. Büyük bir kase içerisinde, pirinç, namul (haşlanmış veya sotelenmiş sebzeler), gochujang sosu, yumurta ve et ile servis ediliyor. 

Bunun yanı sıra çeşit çeşit çorbalar (gukbap), kızarmış tavuk, hotteok (pişi) gibi sokak lezzetleri de Kore mutfağının önemli yemekleri arasında. 

Fotoğraf: Travel Guide

Seul’dan sonra yaklaşık üç saatlik bir otobüs yolculuğuyla Seoraksan Millî Parkı’nı ziyaret etmek için Sokcho bölgesine gittim. Burası misk geyiği, siyah ayı, kerkenez, atmaca gibi canlılara ev sahipliği yapan bir UNESCO biyosfer rezervi.

Son günlerimi kuzeydoğuda yer alan sahilleri keşfe ayırdım. Birçok meşhur plaja sahip olan bölgede özellikle gençler arasında en popüler olanı Yangyang Beach. Plajda sörf tahtası kiralayabileceğiniz ve sörf dersleri alabileceğiniz dükkânlar var. Oraya gidince sörf yapacağımı düşünmüştüm fakat bırakın sörfü, denize giren bile yoktu. Buna Jeju’dan bahsederken değindim ama gördüğüm kadarıyla Doğu Asya’nın (Japonya da böyleydi) deniz ve plajla ilişkisi Avrupa’ya göre çok farklı. Yazın plajların dolup taşmasını beklerken genelde gittiğim her sahilde sadece birkaç kişi vardı. 

Güney Kore sahilleri yeşil bitki örtüsüyle birlikte çok güzel ve dingin. Yaz tatili için belki uygun değil ama uzun yürüyüşler ve deniz ürünleri tüketmek için benzersiz. 

gündem

Fotoğraf: Depo Photos

Voleybol Dünya Kulüpler Kadın Şampiyonası finalinde ilk kez iki Türk takımı karşı karşıya gelecek. Vakıfbank ve Eczacıbaşı’nın Çin'in Hangzhou kentinde oynayacağı final, saat 14:30'da TRT Spor'dan canlı yayınlanacak.

Merkez Bankası Başkanı Erkan’ın verdiği söyleşi: “İstanbul’da ev bulamadık. Müthiş pahalı. Annemlere yerleştik. Apartman görevlimize fiyatları soruyorum. Ben ‘indi’ diyorum. ‘Fiyatlar inmedi, istersen git şu soğanın fiyatına bir bak’ diyor.”

‘Friends’ dizisinde Chandler Bing karakterini canlandıran aktör Matthew Perry'nin ölüm nedeninin ‘ketaminin akut etkileri’ olduğu açıklandı. Perry'nin vücudundaki ketaminin, genel anestezide kullanılan doz aralığındaki kadar yüksek seviyede olduğu belirlendi. Evindeki jakuzide bulunan Perry'nin ketamin seviyesinin, suyun altına kaymadan önce bilincini kaybetmesine yol açmış olabileceği ifade edildi.

İtalyan düşünür Antonio Negri, partneri Judith Revel ile birlikte yaşadığı Paris'te 90 yaşında hayatını kaybetti. Marksizm üzerine birçok çalışması olan Negri, Michael Hardt ile yazdığı ‘İmparatorluk’ kitabıyla geniş kitlelere ulaşmıştı.

• Ali Akay’ın yazısı: “O tam bir ‘yapısal diyakronik’ entelektüeldi.”

İskoçya'da 30'lu yaşlardaki bir adam, hapşırığını tutmaya çalışırken yaşadığı şiddetli ağrı nedeniyle hastaneye götürüldü. Yapılan taramada, hastanın hapşırığını bastırarak nefes borusunda 2 milimetrelik bir yırtık oluşturduğu ortaya çıktı. İlaç tedavisi gören ve yorucu fiziksel aktivitelerden kaçınan hastanın beş hafta sonraki taramasında, yırtığın iyileştiği görüldü.

bir foto

Şeriban Alkış

Beş yıl önce Kasım 2018’de, artan hayat pahalılığı, neoliberalizm ve eşitsizliğe karşı yapılan protestolarla Sarı Yelekliler, Fransa’nın kent ve kırsal merkezlerine yayılmış; protestolar Belçika ve Hollanda gibi komşu ülkelere sıçramış ve tüm dünya hareketi takibe başlamıştı. Pandemiye kadar aralıksız süren protestolar, polisin şiddetli saldırısıyla karşılaşıyordu. Kasım 2018-Mart 2019 arasında 2 bin 200 eylemci yaralandı, gözünü veya başka uzuvlarını kaybedenler oldu.

Fotoğrafçı Steven Monteau, Bordeaux’daki eylemlere katılanlardan. Vice’a konuşan Monteau, “Medya, protestoları ‘terör’le ilişkilendirse de, daha önce hiç bu kadar insani hissetmemiş ve daha adil bir bir gelecek için bu kadar umutlanmamıştım” diyor. 

Monteau’nun arkadaşı Antoine Boudinet, Aralık 2018’de, 26 gram patlayıcı içeren Fransız GLI-F4 model göz yaşartıcı bombası nedeniyle bir elini kaybetti. GLI-F4’ün kitlesel eylemlerde kullanımı 2020’de yasaklandı. Bu sırada Monteau ve bir grup arkadaşı, silahlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için gaz bombaları ve plastik mermilere dair her şeyi toplamaya başladılar. Topladıklarıyla, bir Noel ağacı süsleyip yaralıların tıbbi masraflarını karşılamak üzere açık artırmada satışa çıkarmayı da planladılar. Topladıkları kapsüllerle, yüksek hızda bir çarpışmanın insan vücudunda nasıl yaralar bırakabileceğini öğrenmek için bir tür plastik mermi olan ‘flash-ball’u kaşlarına hedef aldılar. İşte tam bu an, plastik mermi ve gaz bombası kapsüllerini kamera vizörü olarak kullanma konusunda Monteau’ya ilham verdi.

2019 1 Mayıs’ında, el yapımı kamerasıyla eylemdeydi. Gözaltına alındı, hatta kamerası bombaya benziyor diye sorgusu uzun sürdü: “Aslında doğru, bombaya benziyor, çünkü onların bombalarından yapıldı”.

Bu el yapımı kamera, farklı emniyet birimlerini dolaştıktan sonra Monteau’ya döndü. Kamera da aldığı cop darbeleriyle hasara uğramıştı; film karışıyor, görüntüler birbiri üstüne biniyor, daha az ışık alabiliyor ve deklanşör takılıyordu. Bu deneysel kamera, başına gelen şey nedeniyle ‘deneysel’ fotoğraflar çekmeye başladı. Daha karanlık ama atmosferi daha iyi yansıtabiliyordu. Sanki bir eylemde gaz nedeniyle gözlerinizi kısarak etrafı izliyormuşsunuz gibi dumanlı fotoğraflar…

Monteau’nun deyimiyle bu fotoğraflar ‘gönderene bir geri dönüş’, polisin protestoculara şiddetini, polisin şiddet araçlarından biriyle yeniden göstermenin bir temsili.  

Monteau ve gaz bombalarından yapılmış kamerası, ülkenin farklı yerlerindeki eylemlerde dolaşmaya devam ediyor. Son olarak mart ayında emeklilik reformuna karşı düzenlenen bir protestoda coplu saldırı sonucu kafa travması geçirerek hastaneye kaldırıldı.

📸 Daha fazla fotoğraf.

pazar önerileri

‘Antalya Sundance Kampı’nın kurucularından Süleyman Egel, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan kampın tarihini ‘Deniz Aşırı’ podcastinde anlatıyor.   

Kapsül’de bu hafta | Spor: ‘Kusursuz kartvizit Faruk Koca ve ‘Kassandra Çaresizliği’, Kültür: '2024 trendleri: Ayna ayna söyle bana', Günlük Doz (15 Aralık): ‘Ne ekmek ne de su’, Business: ‘Yapay zekâ ve seçimler’. 

DJ Paul Kalkbrenner’in ARTE Concert kaydı: ‘Fairground Festival 2023’

Rolling Stone seçkisi: ‘Yılın en iyi 10 korku filmi’ 

bantmag. seçkisi: 'Kayboluş hikâyeleri anlatan beş kitap'

The New Yorker karikatürü: ‘It was all worth it’ 

‘Ayhan Sicimoğlu ile Renkler’ bölümü: ‘Bilbao’