Sayı: 170 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.452 kelime)

Anneler ve çocukları anlatıyor: 'Anneler Günü'

Bugün Anneler Günü. Bu özel gün, çok sayıda ülkede her yıl mayıs ayının ikinci pazar günü kutlanıyor. Türkiye'de ise Anneler Günü'nün mayıs ayının ikinci pazarında kutlanması Türk Kadınlar Birliği'nin girişimleriyle 1955 yılında kabul edildi. İlk Anneler Günü'nde ‘yılın annesi’ olarak Erzurumlu Nene Hatun seçildi.

Biz de ‘Anneler Günü’nde anneler ve çocuklarla, ‘birlikte olmanın’ ne anlama geldiğini anlamaya çalıştık.

Annelere, “Çocuğunuzla aranızda nasıl bir ‘kuşak farkı’ hissediyorsunuz? Annenize söyleyemediğiniz bazı itirazları çocuğunuzdan duyuyor musunuz? Çocuk sahibi olduğunuz için hayatta ‘kaçırdığınız’ bir şeyler olduğunu düşünüyor musunuz? Çocuk sahibi olmanın size neler getirdiğini düşünüyorsunuz? ‘Çocuğum olursa asla yapmam’ dediğiniz ama çocuk sahibi olunca yaptığınız bir şey var mı?” sorularını yönelttik. 

Çocuklara ise “Annen senin çocuğun olsaydı ona ne söylemek isterdin?” ve “‘Anneler Günü’ senin için ne ifade ediyor?” diye sorduk.

Eski millî voleybolcu Gözde Kırdar 

Kuşak farkı değil sanki başka bir dünyadan gelmiş gibiler benim için:)

Doğduklarından beri hep tek başıma baktığım için annelik benim için çok ama çok zor bir iş! Ama şimdi düşünüyorum, yine olsa her şeyi aynı şekilde yapardım çünkü anne ile büyüyen çocuklardaki fark çok büyük. Gururla söyleyebilirim ki çok mutlu çocuklar yetiştiriyorum!

Çocuk sahibi olunca zaten özgürlüğünü kaybediyorsun. “Bir gün de yemek yapmayayım aç yatsam ne olur, akşam arkadaşlarımla program yapayım, iki günlüğüne bir yerlere kaçalım” gibi gibi en basit şeylerde bile artık iki küçük insana bağlı yaşıyorsun.

Özgürlüğüne çok düşkün bir insanımdır. Ama ben onlara öğrettiğim gibi onlar da bana çok şey öğretti bu konuda. Çocuk sahibi olmam bana ne getirdi diye sorarsan da sabır nedir, sabırlı insan nasıl olur, bana her gün öğretiyorlar sağolsunlar :) 

Çocuğum olursa yapmam dediğim hiçbir şey yoktu gerçekten. Ben çok rahat bir anneyim, çocukların ağlamaya da ihtiyaçları olduğuna inanıyorum. Ağlamalarına da çığlıklarına da itirazlarına da tamamım şu anda. 

Çünkü özellikle benim çocuklarım çok seyahat ettikleri, ülke değiştirdikleri, üç dilli bir ailede büyüdükleri; babalarından maçlar ve kamplar sebebiyle çok ayrı kaldıkları için akranlarına nazaran çok daha hassaslar. Ben de olabildiğince onlara alan tanımaya çalışıyorum.

Çamurda da oynarlar, yağmurda ıslanırlar da; yemeklerini bazen elle yerler, evin altını üstüne getirirler ama hepsi kabulüm. Yeter ki mutlu olsunlar.

Çocukları Mavi ve Romeo 

Mavi: Seni çok seviyorum!

Romeo: Anne, çok seviyorum seni!

Gazeteci Zeynep Miraç Taner

Çocuğumla aramda bildik anlamda kuşak farkı hissetmiyorum; ama dijital dünyanın yerlisi olmalarından kaynaklanan ‘ayrı dünyaların insanlarıyız’ hissi oluyor. Ayrıca onlar bizim sonradan öğrendiğimiz, hatta kendimize öğrettiğimiz bazı değerleri ilk günden benimseyerek büyüyorlar. Özgür bir birey olmak, çeşitliliği kucaklayabilmek, kendini bir bütünün parçası hissetmek gibi...

Çocuk sahibi olduğum için hayatı kaçırdığımı düşünmeyecek bir yaşta çocuk sahibi oldum. Öte yandan, daha ilk günden hayatı çocuğumuzla paylaşmayı seçtik. Yani mümkün olan hemen her yere birlikte gitmeye, onun ve çevrenin huzurunu bozmadan hayatı paylaşmaya gayret ettik. Evet, bazı şeyler de kaçtı bu arada. Ama bunu bir gerilim olarak yaşadığımı söyleyemem. 

Neler getirdi sorusuna gelince... En başta kendimle ilgili bazı bilgileri keşfettim diyebilirim. Sözgelimi bu kadar sabırlı olduğumu bilseydim belki de hayatım başka türlü akardı! Yaşam enerjim, yaşama iştahım arttı. Kendimi onun gözünden gördükçe daha verimli, daha faydalı bir insan olma gayretim arttı. 

‘Çocuğum olursa asla yapmam’, acıklı bir roman adı olabilir. Bereket, geçmişte çok iddialı söylemlerim olmadı da büyük lokma yemek zorunda kalmadım. Sadece dijital aleme daha geç gireriz diye ummuştum ama olmadı.

Kızı Piraye Ela Taner

Annem benim çocuğum olsaydı sürekli olarak ona çok tatlısın derdim. Bir de derdim ki, okul başlamadan oyun oynayabilmenin keyfini çıkar. Eğer birçok arkadaş edinirsen çok eğlenebilirsin. Anneler Günü anneler için özel bir gün, onların günü. Onları kutladığımız ve hediyeler hazırladığımız gün.

‘Berbat Bir Anne’ podcastinin yaratıcısı, komedyen Merve Özcan 

Tat kaçırıcı bir kuşak farkı var :) Boomerlar ‘çocuk büyüttü’, biz ‘eşlik ediyoruz’. Ve eşlik etmek büyütmekten daha zor! Onların çocukları -yani biz- diğerlerinin hep gerisindeydik, bizim çocuklarımızın hepsi tek tek ‘dünyanın en özel çocuğu’...

Bizim hissetmemizin yasak olduğu olumlu-olumsuz birçok duyguyu hissettme izinleri olduğundan, söyleyemediğimiz birçok şeyi de ‘çat çat’ söylüyorlar tabii. Kuşak değil, farkındalık meselesi esasen.

Hayatta kaçırılan şeyler her durumda var, neleri yakaladığıma odaklanmaya çalışıyorum bazen zor olsa da. Sevmeyi öğrenmek, en büyük kazancım oldu bu çocuk işinde.

Bir podcast bölümümde anlatıyorum bunu. Anne olan arkadaşlarımı abartılı, fazla endişeli bulur, ‘Ben böyle olmam yeaa, ne olucam, yok yok aman’ derdim. Sonra benim ruhum bir bir onların ruhu önünde diz çöküp tövbe istedi. Yapmam deyip yaptığım en spesifik şey de tablet. Bak, 3 yaşında bile yoktu, ‘Al kızım, al al al, yeter ki azıcık şuraya bak’ diye diye verdim. Cık cık cık!

Kızı Alaz

Seni çok sevdiğimi ve yanında olmadığım zamanlarda da kalbimin hep seninle olduğunu  söylerdim. Annelerin de özel bir günü olması gerekiyor, çünkü anneler de özel. Anneler Günü, annelerin de dinlenip tatil yapabilmesi ve mutlu olması için var.

Kapsül ekibinden Eylül Naz Baklacı’nın annesi Sunay Baklacı

Büyük bir kuşak farkı hissediyorum. Biz daha kuşatılmış bir gençlik yaşadık 80 sonrası çocukları olarak ve mücadeleci olamadık çoğumuz. Ama şimdi çocuğum (sen) ve arkadaşların haklarının, özgürlüklerinin daha çok farkındalar ve daha mücadeleciler. Siz daha dirençli ve donanımlısınız ve daha özgüvenlisiniz. En azından ben öyle değildim.

Hayır düşünmüyorum, sen bana engel olmadın. Bir şeyleri kaçırdıysam da benim kendi kararımdı. Çocuk sahibi olmak bana çok fazla şey getirdi. Onun sayesinde bir kere ben de ‘büyüdüm’. Sonra, birçok sosyal çevre edindim kendime, çok güzel insanlar tanıdım. Çocuğum benim ufkumu çok açtı, beni bazı konularda çok cesaretlendirdi. Ben ona destek olmam gerekirken o bana destek oldu çoğu zaman ve birlikte büyüdük.

'Çocuğum olursa asla yapmam' dediğim şeyleri yaptım, başlarda özellikle. Anneliğin ilk senelerinde çok endişelendim, sanki sürekli bir şeyleri yanlış yapıyormuşum gibi, ona yetemeyeceğimi düşündüm ve kendimi çok suçladım. Sonrasında da onu herkesten daha akıllı ve donanımlı yetiştirmek için fark etmeden yarışa soktum, bundan zevk de aldım işin kötüsü (gülüyor). Çünkü başarıları benim de başarımdı. Bunun ne kadar gereksiz, ne kadar yanlış ve zorlayıcı olduğunu sonradan fark ettim. Çocuğumun doğuştan gelen yeteneklerine değer vermeyi öğrendim ve buna çabaladım. Şimdiki aklım olsa bunları yapmazdım.

Kızı Eylül 

Anneme ne olursa olsun kendi hayatını ‘atlamaması’ gerektiğini söylerdim. Keşke şunları deneseydim yerine ‘iyi ki’ ya da ‘ay çok kötüydü’ laflarını daha çok duymak isterdim. Daha cesur olmasını isterdim.

Anneler Günü çok katmanlı bir gün. Bir kere, hediyeler ve etkinliklerle kuşatılmış bir kapitalizm yağmuru geliyor ilk önce aklıma. Anneliğin sadece ‘iyi ve kutsal’ yönlerini gösteren, ‘her kadın anne olmalı’ şeklindeki reklamlarla kadınlarda baskı yaratan bir gün gibi. Ama aynı zamanda annenin çocukla, çocuğun anneyle ilişkisini pekiştiren ve ilişkilerin değerini hatırlatan bir gün. Bu yüzden özel bence. ‘Annemle ben nasılız? Ben annem için ne yaptım?’ diye düşünmeme vesile oluyor. Bakın, ilk fırsatta annemin yanına uçtum bugün için :)

bir foto

Şeriban Alkış

“Bal tatlıdır, kedi yumuşaktır, anne fedakârdır.” Bu Çince atasözü, annelerden kolektif olarak ne beklendiğinin en açık göstergelerinden. Anneler ancak özverili davranırsa toplum tarafından, o da belki, alkışlanabilir. (Sonuçta balın tatlı olması gibi annenin de fedakâr olması onun özünden gelen, ayrışmaz bir özelliği değil mi? Neden alkışlansın?)

Annelik döneminde bir birey olarak kendini, yaratıcılığını, sanatsal özerkliği korumak mümkün mü? Tayvanlı sanatçı ve araştırmacı Annie Wang, bu soruyu annelik ve kültür arasındaki ilişkiye bakayarak yanıtlamaya çalışanlardan.

Wang, 2000’de Brighton Üniversitesi’nde güzel sanatlar alanında doktora eğitimi alırken vücudu beklenmedik, önemli değişikliklerden geçer, ‘karnı hayatla şişer’ ve dayanılmaz mide bulantılarıyla rahatsız edici bir hamilelik başlar. Bu dönem, Wang için annelik ile sanatçının rolü arasındaki ilişkiye dair uzun bir araştırmanın başlangıcı.

‘The Mother as a Creator’ isimli fotoğraf serisinde henüz doğmamış bir bebeğin sadece birkaç tıklamayla yetişkin bir genç adama dönüştüğünü görüyoruz. Wang, her yıl oğluyla birlikte nötr yüz ifadeleriyle siyah beyaz bir fotoğraf çekiyor. Ertesi yıl, bir önceki fotoğrafın arka planda yer aldığı bir başka fotoğraf daha. Tam 17 yıl ve 17 fotoğrafta bir zaman girdabı ve en önemlisi ev içi ücretsiz emeği görüyoruz. Oğlunun ilgilerine göre şekillenmiş ve her yıl başka bir şeyle uğraşan, dönüşen bir anne. Ancak Wang, bunu bir nebze de olsa değiştirebildiğini düşünüyor.

En başında, özverili anne arketipinin, bir sanatçı olarak başarmayı umduğu işlere ve yaratıcılığa bir tehdit oluşturduğunu hissetti. Düşündükçe farklı rotaları keşfedebileceğini fark etti. Bir yanda çocuklarıyla ilgilenmek için hayatlarından vazgeçen sanatçılar vardı, diğer yandan çocuğu görmezden gelip işe odaklananlar. Wang, ‘bir deneyim olarak annelik’ ile ‘bir kurum olarak annelik’ arasında ayrım yapmaya ve tüm bu çelişkiler arasında bir uzlaşmaya vardı: deneyimlemeye, girişimde bulunmaya, sorgulamaya, araştırmaya veya anneliğin geleneksel beklentilerine meydan okumaya başladı:

“En önemlisi, bu temsillerin, tek bir sığ deneyim düzlemine izin veren, basmakalıp annelik geleneklerinin altını oymak için hayatımızı ve zamanımızı kullanmaya devam edecek olmasıdır.”

📸 Daha fazla fotoğraf.

pazar önerileri

KEXP canlı kaydı: ‘Blonde Redhead’

Kapsül’de bu hafta | Spor: ‘Rafael Nadal: Son bir bahar’, Kültür: ‘İzmir'in köşe taşı: Büyük Kardiçalı Han'ın aşırı acıklı hikâyesi’, Günlük Doz (10 Mayıs): ‘İhtiyaçtan tasarruf’, Business: ‘Derin sahtekârlık’

Eurovision birincisi İsviçre'nin şarkısı: ‘The Code’

Büke Uras’ın araştırma yazısı: ‘Büyükada Mizzi Köşkü (Al Palas)’

Kültür teorisyeni Mark Fisher anlatıyor: ‘Geleceğin Usulca Yitişi’

1997 yılından İstanbul görüntüleri: ‘İstiklal Caddesi, Karaköy, Galleria AVM’

Gökhan Akçura’nın araştırma yazısı: ‘Taksim Belediye Gazinosu’